Áp thượng là gì
Đau vùng thượng vị về đêm thường xảy ra ở những người trưởng thành, gây khó ngủ, làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tác động xấu đến sức khỏe tổng thể. Tình trạng này có thể phát sinh do bệnh nhân làm việc gắng sức, căng thẳng quá mức, rối loạn tiêu hóa. Ngoài ra những cơn đau thượng vị xảy ra vào ban đêm còn là triệu chứng báo hiệu nhiều bệnh lý, vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng như viêm thực quản, viêm tụy cấp, trào ngược dạ dày thực quản, viêm dạ dày tá tràng Show
Uống trà bạc hà giúp đẩy lùi cơn đau ở vùng thượng vị, cải thiện bệnh trào ngược dạ dày thực quản Đau vùng thượng vị về đêm là gì?Đau vùng thượng vị về đêm là tình trạng tại vùng thượng vị (vị trí từ xương ức xuống rốn) có dấu hiệu đau âm ỉ kéo dài và xảy ra vào ban đêm. Đôi khi cơn đau thượng vị xảy ra với những biểu hiện nặng, đau quặn thắt khiến bệnh nhân không thể ngủ hoặc tỉnh giấc khi đang ngủ. Đa số những trường hợp đau vùng thượng vị về đêm có liên quan đến tình trạng rối loạn tiêu hóa, thức ăn được dung nạp vào buổi tối hay sự căng thẳng kéo dài. Tuy nhiên ở nhiều trường hợp khác, tình trạng này có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh lý nguy hiểm. Đau thượng vị dai dẳng vào ban đêm làm ảnh hưởng xấu đến chất lượng giấc ngủ, sức khỏe tổng thể, khiến bệnh nhân bị suy giảm sức đề kháng, thiếu ngủ, cơ thể mệt mỏi và làm ảnh hưởng đến các hoạt động vào ngày hôm sau. Vì thế những người bị đau thượng vị về đêm cần dựa vào triệu chứng để xác định tình trạng. Đồng thời xác định chính xác nguyên nhân gây đau và áp dụng các cách xử lý phù hợp nhằm cải thiện những vấn đề liên quan. Dấu hiệu nhận biết đau vùng thượng vị về đêmĐể xác định tình trạng đau vùng thượng vị về đêm, người bệnh có thể dựa vào những dấu hiệu dưới đây:
Nguyên nhân gây đau vùng thượng vị về đêmĐau thượng vị là tình trạng xảy ra phổ biến ở những người vận động mạnh sau khi ăn uống hoặc ăn quá no. Tuy nhiên nếu tình trạng này thường xuyên xuất hiện vào ban đêm, người bệnh có thể cân nhắc những yếu tố nguy cơ và nguyên nhân dưới đây: 1. Trào ngược dạ dày thực quảnTrào ngược dạ dày thực quản được xác định là nguyên nhân gây đau vùng thượng vị về đêm thường gặp nhất. Bệnh lý này xảy ra khi dịch axit tồn tại trong dạ dày dư thừa, thường xuyên di chuyển ngược vào thực quản (ống thông giữa dạ dày và miệng). Khi đó dung dịch axit sẽ gây kích ứng và tác động vào niêm mạc thực quản và làm phát sinh nhiều triệu chứng khó chịu. Nguyên nhân dẫn đến sự trào ngược là do sự suy yếu của van thực quản, tạo điều kiện thuận lợi để dịch vị dạ dày di chuyển qua, đồng thời trào ngược và lên phía trên thực quản. Ngoài ra nguy cơ phát sinh bệnh trào ngược dạ dày thực quản cũng tăng cao bởi thói quen ăn uống và sinh hoạt kém của bệnh nhân. Cụ thể: Thường xuyên sử dụng thực phẩm cay nóng, ăn nhiều đồ béo, ăn nhiều thực phẩm trong một lần, ăn quá no, uống nhiều rượu bia Trào ngược dạ dày thực quản chính là nguyên nhân làm phát sinh cơn đau vùng thượng vị về đêm thường gặp nhất Ngoài triệu chứng đau vùng thượng vị vào ban đêm, bệnh trào ngược dạ dày thực quản còn gây ra những triệu chứng sau:
Một số tình trạng khác có thể xuất hiện khi người bệnh bị trào ngược dạ dày vào ban đêm:
2. Viêm loét dạ dày tá tràngViêm loét dạ dày tá tràng là bệnh về đường tiêu hóa xảy ra phổ biến. Bệnh lý này được đặc trưng bởi tình trạng loét và viêm trên tá tràng hoặc niêm mạc dạ dày. Thông thường những tổn thương do bệnh viêm loét tá tràng gây ra sẽ xuất hiện khi tá tràng hoặc lớp niêm mạc của dạ dày bị bào mòn, đồng thời làm lộ những lớp bên dưới thành ruột hoặc thành dạ dày. Viêm loét dạ dày tá tràng phát sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau. Cụ thể nhiễm Helicobacter pylori (Vi khuẩn HP), sử dụng thuốc kháng viêm và thuốc giảm đau dài ngày. Ngoài ra bệnh thường gặp ở những người bị căng thẳng thần kinh kéo dài, thường uống rượu bia và hút thuốc lá. Những bệnh nhân mắc bệnh viêm dạ dày tá tràng thường xuyên có cảm giác đau tức vùng thượng vị ngay cả khi đã ăn no hoặc khi đói, cơn đau sẽ nghiêm trọng và kéo dài dai dẳng hơn vào ban đêm. Ngoài ra, một số triệu chứng đi kèm khác cũng có thể phát sinh khi bạn bị viêm loét dạ dày tá tràng:
Viêm loét dạ dày tá tràng đặc trưng bởi tình trạng loét và viêm trên tá tràng hoặc niêm mạc dạ dày 3. Bệnh viêm thực quảnĐau vùng thượng vị về đêm có thể xảy ra khi thực quản bị viêm. Viêm thực quản là một bệnh lý thường gặp. Bệnh lý này là tình trạng các mô của thực quản, ống cơ giúp di chuyển thức ăn từ miệng đến dạ dày bị tổn thương. Khi bị viêm thực quản, người bệnh sẽ thường xuyên có cảm giác khó chịu do bệnh gây ra những triệu chứng sau:
Đối với trẻ nhỏ, những triệu chứng khác có thể phát sinh gồm:
Bệnh viêm thực quản cần được sớm phát hiện và điều trị kịp thời. Bởi nếu không điều trị đúng cách hoặc không can thiệp điều trị, bệnh sẽ diễn tiến phức tạp, bệnh nhân có thể mắc phải nhiều biến chứng nguy hiểm. Cụ thể: Ung thư thực quản, loét thực quản 4. Viêm tụy cấpTuyến tụy là cơ quan quan trọng nằm ở vùng thượng vị, cạnh dạ dày và ruột non. Viêm tụy cấp là căn bệnh thể hiện cho tình trạng viêm đột ngột ở tuyến tụy do nhiều vấn đề nghiêm trọng như nhiễm trùng, rối loạn miễn dịch, sỏi mật hoặc uống quá nhiều rượu trong thời gian dài. Những triệu chứng phát sinh từ bệnh lý này có thể nhẹ hoặc nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến tính mạng người bệnh. Hầu hết những trường hợp bị viêm tụy cấp có thể được chữa khỏi và hồi phục hoàn toàn khi bệnh nhân sớm phát hiện và kịp thời áp dụng các phương pháp. Đối với những trường hợp nghiêm trọng, viêm lan rộng, dịch tuyến tụy di chuyển vào trong ổ bụng sẽ gây ra nhiều tổn thương nặng ở các mô thực quản, khiến các mô bị nhiễm trùng. Ngoài ra những cơ quan quan trọng khác như phổi, tim và thận cũng có thể bị ảnh hưởng từ tình trạng viêm nặng ở tuyến tụy. Những bệnh nhân mắc bệnh viêm tụy cấp thường bị đau nhói đột ngột ở vùng thượng vị, đau kéo dài khiến bệnh nhân khó chịu, ảnh hưởng đến sức khỏe và các hoạt động. Cơn đau thượng vị do bệnh viêm tụy cấp gây ra có thể thường xuyên xuất hiện vào ban đêm và đau lan tỏa ra vùng lưng. Bên cạnh đó cơn đau có thể nghiêm trọng hơn sau khi bệnh nhân tiêu thụ những loại thực phẩm giàu chất béo. Ngoài biểu hiện đau vùng thượng vị về đêm, bệnh nhân bị viêm tụy cấp còn thường xuyên cảm thấy khó chịu với những triệu chứng sau:
Viêm tụy cấp là bệnh nguy hiểm, xảy ra với biểu hiện đau nhói và đột ngột ở vùng thượng vị về đêm 5. Hội chứng ruột kích thíchNhững người bị hội chứng ruột kích thích sẽ có cảm giác đau nhói ở vùng hạ vị, lan lên thượng vị, cơn đau xảy ra phổ biến và nghiêm trọng hơn vào ban đêm. Hội chứng ruột kích thích xảy ra khi bệnh nhân bị căng thẳng thần kinh kéo dài và áp dụng chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học khiến chức năng của ruột bị rối loạn. Ngoài ra, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, thường xuyên sử dụng thuốc kháng sinh, yếu tố di truyền, sự thay đổi và rối loạn nồng độ hormone trong chu kỳ kinh nguyệt cũng là những yếu tố tác động và làm phát sinh hội chứng ruột kích thích. Khi mắc bệnh, người bệnh sẽ thường xuyên có cảm giác đau quặn và nhói ở vùng hạ vị, hố chậu trái. Tuy nhiên khi xảy ra vào ban đêm, những cơn đau phát sinh từ hội chứng ruột kích thích thường lan tỏa lên vùng thượng vị. Đối với hội chứng ruột kích thích, người bệnh có thể nhận thấy những dấu hiệu bất thường sau khi mắc bệnh: Triệu chứng chính
Triệu chứng đi kèm
6. Tổn thương ở túi mậtĐau vùng thượng vị về đêm là một trong những triệu chứng thường gặp của tình trạng tổn thương ở túi mật, điển hình như viêm đường dẫn mật. Viêm đường dẫn mật là hiện tượng nhiễm trùng xảy ra ở đường dẫn mật kèm theo nhiều biểu hiện khó chịu như có cảm giác đau nhói ngay tại vùng hạ sườn, cơn đau lan dần xuống thượng vị, tăng thân nhiệt, bụng chướng, khó tiêu, nước tiểu có màu vàng, buồn nôn Bệnh viêm đường dẫn mật cũng như những tổn thương khác ở túi mật cần được sớm chẩn đoán và can thiệp điều trị. Bởi nếu chậm trễ trong quá trình chữa trị, bệnh nhân sẽ có nguy cơ cao mắc phải nhiều biến chứng nghiêm trọng. Cụ thể: Viêm gan mật, vỡ túi mật, hoại tử túi mật, bệnh ung thư đường mật 7. Ung thư dạ dàyUng thư dạ dày chính là sự phát triển mất kiểm soát của những tế bào ở dạ dày, khiến nhiều khối u hình thành ở dạ dày. Khi di căn, khối u ác tính có thể lan ra xung quanh và làm ảnh hưởng đến nhưng cơ quan xa hơn. Triệu chứng đau vùng thượng vị về đêm có thể phát sinh từ bệnh ung thư dạ dày. Điều này xảy ra là do sự hình thành và phát triển của những khối u ác tính chèn ép, kích thích dạ dày và khiến cơ quan này tăng tiết axit. Sau đó đẩy axit trào ngược lên thực quản, cuối cùng làm phát sinh biểu hiện đau tức vùng thượng vị. Đối với ung thư dạ dày, cơn đau thượng vị có thể thường xuyên xảy ra vào ban đêm khiến người bệnh khó ngủ. Nguyên nhân gây ung thư dạ dày có liên quan đến sự xâm nhập vào dạ dày của vi khuẩn HP (Helicobacter pylori), tổn thương tiền ung thư, yếu tố nội sinh, yếu tố môi trường, yếu tố di truyền và do chế độ ăn uống. Ngoài ra bệnh cũng thường xảy ra ở những người bị béo phì, người có nhóm máu A, có tiền sử phẫu thuật dạ dày. Ung thư dạ dày gây đau tức vùng thượng vị, ợ hơi liên tục, nôn ra máu, đi ngoài có phân đen, nuốt nghẹn Để nhận biết bệnh ung thư dạ dày, người bệnh có thể dựa vào những triệu chứng sau:
8. Hội chứng Zollinger-EllisonMột trong những bệnh lý làm phát sinh cơn đau ở vùng thượng vị về đêm là hội chứng Zollinger-Ellison. Hội chứng này đặc trưng bởi sự xuất hiện và phát triển của những khối u tiết gastrin ở tá tràng và tuyến tụy. Khi cơ thể sản sinh gastrin với nồng độ quá mức, quá trình tăng tiết axit ở dạ dày sẽ diễn ra. Tình trạng này làm tăng nguy cơ phát sinh bệnh viêm loét dạ dày hoặc bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Từ đó làm phát sinh cơn đau vùng thượng vị vào ban đêm. Ngoài cơn đau ở vùng thượng vị, những người bị hội chứng Zollinger-Ellison còn nhận thấy những triệu chứng bất thường sau:
9. Một số nguyên nhân khác gây đau vùng thượng vị về đêm
Áp xe gan thường làm phát sinh cơn đau thượng vị với mức độ nghiêm trọng Đau vùng thượng vị về đêm có nguy hiểm không?Đau vùng thượng vị về đêm có thể phát sinh từ những thói quen sinh hoạt xấu, ăn uống không đều độ, thường xuyên sử dụng thực phẩm kích thích hoặc căng thẳng quá mức. Tình trạng này thường không gây nguy hiểm và có thể được khắc phục bằng cách thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt mà không cần dùng thuốc. Tuy nhiên ở nhiều trường hợp khác, đau vùng thượng vị vào ban đêm là triệu chứng của nhiều bệnh lý nguy hiểm, có khả năng gây biến chứng xuất huyết, thủng dạ dày và tử vong như ung thư dạ dày, viêm loét dạ dày thực quản nên cần sớm được điều trị. Vì thế để phòng ngừa phát sinh những vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng, người bệnh nên chủ động tìm gặp bác sĩ chuyên khoa, trao đổi thông tin, tiến hành kiểm tra và xét nghiệm. Từ đó giúp xác định chính xác nguyên nhân gây đau, áp dụng phác đồ điều trị thích hợp tránh gây nguy hiểm hoặc làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tổng thể. Cách xử lý triệu chứng đau vùng thượng vị về đêmDựa vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của cơn đau, những bệnh nhân bị đau vùng thượng vị về đêm có thể được điều trị bệnh với những biện pháp giảm đau cơ bản hoặc thăm khám với bác sĩ chuyên khoa để được điều trị y tế. 1. Biện pháp điều trị đau thượng vị nhẹTrong trường hợp triệu chứng đau thượng vị vào ban đêm phát sinh do thói quen làm việc không khoa học, chế độ ăn uống thiếu lành mạnh, căng thẳng thần kinh kéo dài, bệnh nhân có thể áp dụng những biện pháp đơn giản để khắc phục cơn đau. Đối với trường hợp đau thượng vị nhẹ, không phát sinh do bệnh lý, người bệnh nên chú ý đến chế độ ăn uống, điều chỉnh cường độ công việc và nghỉ ngơi hợp lý để khắc phục cơn đau. Để làm giảm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng đau vùng thượng vị về đêm, người bệnh có thể thêm một số biện pháp sau vào quá trình chữa bệnh:
Uống trà bạc hà giúp đẩy lùi cơn đau ở vùng thượng vị, cải thiện bệnh trào ngược dạ dày thực quản 2. Cách xử lý đau đau thượng vị nặng xảy ra do bệnh lý nghiêm trọngNgười bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện và gặp bác sĩ chuyên khoa khi cơn đau vùng thượng vị về đêm thường xuyên xuất hiện, đau đột ngột, đau nhói và dữ dội, mức độ đau tăng dần kèm theo biểu hiện khó thở, sốt, buồn nôn hoặc nôn ói, đột ngột sút cân, đau quặn vùng bụng, nôn ra máu, vàng mắt, vàng da, tiêu chảy nặng, có máu trong phân, cơn đau xảy ra trong thai kỳ Nguyên nhân là do tình trạng đau vùng thượng vị có thể là triệu chứng của nhiều bệnh lý nguy hiểm như viêm tụy cấp, viêm loét dạ dày thực quản, ung thư dạ dày, áp xe gan Khi không được điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể gặp nguy hiểm hoặc tử vong. Tùy thuộc vào bệnh lý nguyên nhân và mức độ đau mà bác sĩ chuyên khoa sẽ yêu cầu bệnh nhân áp dụng phác đồ điều trị thích hợp nhất. Trong suốt thời gian chữa bệnh, người bệnh cần chắc chắn tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định và phác đồ điều trị của bác sĩ để sớm khắc phục bệnh lý. Ngoài ra, trong quá trình điều trị bệnh, người bệnh cần lưu ý không sử dụng những loại thuốc không được chỉ định, thuốc không có nguồn gốc rõ ràng để tránh phát sinh những hậu quả không mong muốn. Biện pháp phòng ngừa đau vùng thượng vị về đêmĐể phòng ngừa và hỗ trợ kiểm soát triệu chứng đau vùng thượng vị về đêm, người bệnh cần lưu ý những điều sau đây:
Luyện tập thể dục thể thao mỗi ngày là cách phòng ngừa và hỗ trợ kiểm soát triệu chứng đau vùng thượng vị về đêm Tình trạng đau vùng thượng vị về đêm không chỉ phát sinh do thói quen sinh hoạt, ăn uống, bệnh lý đường tiêu hóa thông thường mà còn là dấu hiệu nhận biết của nhiều bệnh lý nguy hiểm. Do đó nếu thường xuyên bị đau thượng vị, đau nhiều vào ban đêm làm ảnh hưởng đến giấc ngủ hoặc đau kèm theo nhiều triệu chứng bất thường khác, người bệnh cần sớm đến bệnh viện để kiểm tra, xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh, có phác đồ điều trị thích hợp và kịp thời. Người bệnh cần tránh để lâu vì sẽ khiến bệnh phát triển nặng hơn, khó điều trị. |