Việc bảo quản các loại thức ăn vào thời buổi hiện đại này trở nên đơn giản với tủ lạnh hoặc các thiết bị trữ đông khác. Còn thời xưa việc bảo quản thức ăn để sử dụng trong thời gian dài không có thiết bị hỗ trợ cầu kỳ và vất vả hơn rất nhiều.
Vào lúc mùa thu đến, mọi người lại bắt đầu thu hoạch lương thực càng nhiều càng tốt để dự trữ cho mùa đông lạnh giá. Nhiều gia đình đã dành phần lớn thời gian vào mùa này cho việc thu hoạch và bảo quản thức ăn vì đó sẽ là nguồn lương thực chính cho cả nhà.
Một số cách dự trữ thức ăn truyền thống đến nay vẫn được áp dụng:
Hun khói
Một số ngũ cốc như ngô, đậu, thường được các cụ treo trên gác bếp. Khói bếp sẽ giúp cho ngũ cốc không bị mối mọt phá hoại. Ngoài ra, một số loại thực phẩm như thịt, cá cũng được bảo quản theo phương pháp này.
Thịt gác bếp, món ăn đặc trưng vùng núi [Ảnh: Nhà hàng Lã Vọng].
Đến nay ở một số địa phương, đặc biệt ở vùng núi vẫn áp dụng phương pháp bảo quản thực phẩm truyền thống này. Thậm chí trở thành các món ăn đặc sản vùng cao như thịt trâu gác bếp, thịt heo gác bếp,...
Vun cát
Phương pháp vun cát thường được sử dụng để bảo quản các loại củ như khoai lang, khoai tây, khoai sọ. Vun các loại củ dưới cát sẽ giúp củ hạn chế tiếp xúc với không khí, hạn chế thối hỏng và nảy mầm.
Đây cũng là cách bảo quản củ để làm giống cho vụ trồng tiếp theo. Đến nay nhiều nông dân vẫn áp dụng cách bảo quản này để bảo quản hiệu quả.
Phơi khô
Cà rốt, củ cải, măng, mướp đắng,... là những loại củ quả thường được phơi khô để sử dụng trong thời gian dài, đặc biệt để chế biến món ăn trong dịp Tết Nguyên Đán. Đây là cách bảo quản truyền thống rất an toàn được áp dụng đến tận ngày nay.
Phơi khô các loại rau củ và gia vị để sử dụng trong thời gian dài [Ảnh: Máy sấy SUNSAY].
Cách làm rất dễ, chỉ cần sơ chế sạch sẽ nguyên liệu, thái nhỏ, ngâm muối rồi phơi nắng đến khi khô là có thể gói trong túi đem bảo quản cả năm trời không lo hỏng.
Ướp muối
Ướp muối là phương pháp xưa kia để bảo quản các loại thịt mà vẫn giữ được độ tươi. Thường sau mỗi dịp lễ, tết, thức ăn thường được tích trữ theo cách này để sử dụng trong thời gian dài sau đó.
Ướp muối xung quanh miếng thịt giúp thịt tươi lâu hơn [Ảnh: Bách hóa Xanh].
Thả thịt vào chum muối có thể giúp giữ thịt tươi lâu, tuy nhiên trong cuộc sống hiện đại ngày nay, việc sử dụng tủ đông giúp việc bảo quản thịt trở nên thuận tiện hơn nhiều nên cách bảo quản này từ lâu không còn được áp dụng.
Muối chua
Dưa muối, cà muối, hành muối... là những món ăn truyền thống của người Việt. Đây không chỉ là món ăn kèm giúp người ăn tiêu hóa tốt và thấy ngon miệng hơn sau khi dùng những món giàu chất đạm. Bằng cách muối chua rau củ quả, có thể sử dụng trong vòng 1-2 tuần. Hiện nay, muối chua đồ ăn vẫn là cách bảo quản thực phẩm quen thuộc được nhiều người áp dụng trong cuộc sống thường nhật.
Những cách bảo quản thực phẩm truyền thống Việt Nam ta đã nuôi nấng con người biết bao thế hệ, cho đến nay vẫn giữ nguyên vẹn giá trị ẩm thực và đời sống. Tuy không mấy xa lạ nhưng liệu bạn có biết hết các phương pháp mà cha ông ta để lại chưa nào. Cùng Patyca điểm qua một vài cách thức bảo quản ẩm thực truyền thống nhé!
Phơi khô, sấy khô
Phương pháp bảo quản thực phẩm phơi khô là một trong các phương pháp lâu đời và phổ biến nhất. Từ xa xưa cha ông ta đã biết phơi cá khô, tận dụng năng lượng ấm nóng của mặt trời và gió biển để làm giảm lượng nước có trong thực phẩm. Từ đó giảm sự phát triển của vi khuẩn.
Cá khô, món ăn phổ biến và sử dụng phương pháp truyền thống cho đến ngày nay
Ngoài các loại thịt cá, phương pháp bảo quản thực phẩm này còn có một biến thể khác cũng dùng nhiệt đó là sấy khô. Sấy khô chủ yếu được sử dụng cho các loại thực phẩm như rau củ quả, thảo mộc. Thường thấy và lâu đời nhất đó chính là phương pháp sao trà trên các vùng cao. Người ta sử dụng nhiệt lượng của lửa vừa phải để làm bay hơi lượng nước có trong thực phẩm, khi đến độ khô nhất định sẽ cất giữ trong lọ và bảo quản được lâu hơn.
Sao trà, phương pháp bảo quản, chế biến thực phẩm còn giữ trọn vẹn giá trị cho đến ngày nay
Hun khói bếp
Nói đến phương pháp này, không thể không nhắc đến món thịt gác bếp trứ danh. Món ăn này chủ yếu được người dân vùng cao sử dụng do vị trí địa lý và tập tục. Để sử dụng phương pháp này, thịt trâu, bò, thịt rừng… sẽ được cắt tỉ mỉ thành từng thớ dài khoảng 20cm, dày 5cm kết hợp cùng nhiều hương liệu thiên nhiên. Nhờ vào khói nóng từ bếp mà thịt được bảo quản đồng thời làm chín cách tự nhiên.
Thịt gác bếp được xem là đặc sản vùng cao mang nhiều giá trị văn hóa ẩm thực
Muối chua
Muối chua là phương pháp bảo quản thực phẩm chìm trong dung dịch muối, đường, hoặc giấm. Phương pháp này thường dùng cho các loại rau củ quả. Cà pháo, dưa cải, củ kiệu… là các món được dùng bảo quản bằng phương pháp này.
Muối dưa được sử dụng phổ biến ở hầu hết các gia đình
Ướp đường
Thường được dùng cho các món trái cây mà chúng ta thường gọi là mứt hoặc Siro. cách bảo quản thực phẩm truyền thống này tận dụng khả năng hút nước ra khỏi tế bào vi khuẩn từ đó giúp thực phẩm an toàn.
Phương pháp bảo quản ướp đường chủ yếu được dùng cho các loại thực phẩm trái cây
Ướp muối
Với cơ chế hút khô nước trong tế bào vi khuẩn như phương pháp ướp đường, nhưng ướp muối được dùng cho các món thịt cá hơn là rau củ quả. Hiện nay cá tàu cá địa phương vẫn dùng phương pháp ướp muối này. Ngoài ra còn kết hợp với ướp đá, vừa ức chế được vi khuẩn, vừa đảm bảo được độ tươi ngon của thực phẩm.
Phương pháp ướp muối thường được dùng cho các loại thực phẩm như cá tươi
Những phương pháp bảo quản thực phẩm truyền thống này được sử dụng cho đến ngày nay và vẫn giữ trọn vẹn giá trị văn hóa, đời sống. Bạn thích món ăn được làm từ phương pháp nào bên trên? Gia đình bạn đã sử dụng những phương pháp bảo quản truyền thống nào? Đừng ngần ngại chia sẻ cho Patyca cùng biết nhé!
3. Luyện tập Bài 43 Công Nghệ 10
Sau khi học xong bài 43 môn Công nghệ 10, các em cần nắm các nội dung trọng tâm:
- Biết được một số phương pháp bảo quản thịt, trứng, sữa, cá.
- Biết được một số phương pháp chế biến thịt, quy trình chế biến thịt hộp.
- Biết được quy trình chế biến cá và cách làm ruốc cá tươi
- Biết được một số phương pháp chế biến sữa và quy trình chế biến sữa bột
3.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Công nghệ 10 Bài 43 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Câu 3-5: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK và Nâng cao
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Công nghệ 10 Bài 43 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 134 SGK Công nghệ 10
Bài tập 2 trang 134 SGK Công nghệ 10
Bài tập 3 trang 134 SGK Công nghệ 10
4. Hỏi đáp Bài 43 Chương 3 Công Nghệ 10
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Công Nghệ HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Muối là loại gia vị quen thuộc luôn có mặt trong mọi gian bếp gia đình. Ngoài mang đến vị đậm đà cho mỗi món ăn, muối còn là trợ thủ đắc lực khi bạn muốn áp dụng cách bảo quản thực phẩm không dùng hóa chất dự trữ như thịt cá, củ quả trong thời gian dài. Vì sao khi ướp muối thịt lại lâu hỏng? Thịt sống dù bảo quản ở nhiệt độ phòng hay nhiệt độ thấp, thậm chí đông lạnh luôn tiềm ẩn nhiều vi khuẩn, nấm mốc. Chúng là nguyên chính khiến cho thịt bị lên men, mốc, ôi thiu. Khi sử dụng muối ướp lên bề mặt thịt, môi trường muối nồng độ cao sẽ hút bớt độ ẩm bên trong thớ thịt và ức chế tế bào vi khuẩn, nấm không thể phát triển. Không chỉ giúp kéo dài thời gian sử dụng, thịt ướp muối còn có hương vị đặc trưng khi được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Để bảo quản thịt bằng phương pháp ướp muối, bạn có thể chỉ cần tới loại muối tinh thông thường là được. Tuy nhiên, muối tinh có chất i-ốt thẩm thấu nhanh làm thịt mất nhiều nước, giảm độ mềm. Vì vậy, bạn có thể tìm mua thêm những loại muối thô, muối biển để ướp thịt được mềm, ngon hơn. Khi mua thịt để ướp muối, bạn nên chọn loại thịt nhiều nạc hoặc bỏ đi mỡ thừa trên thịt vì mỡ là phần nhanh hỏng và không thể bảo quản bằng muối. Những phần thịt phù hợp để bảo quản bằng phương pháp ướp muối là thịt ức, thịt mông, thịt vai hoặc ba rọi. Rửa sạch thịt trước khi tiến hành bảo quản thịt bằng phương pháp ướp muối và để thật ráo nước. Để loại bỏ triệt để nước rửa thịt, bạn có thể dùng khăn giấy lau thịt thật kỹ và tạm giữ thịt trong hộp kín và cất ở ngăn mát tủ lạnh từ 2 - 3 tiếng trước khi ướp muối. Bảo quản thịt bằng muối: Chuẩn bị muối và một ít gia vị như hương thảo, bột ớt, tiêu tùy sở thích để gia tăng hương vị cho thịt. Dùng muối xát đều lên bề mặt thịt, đợi thịt ngấm từ 10 - 15 phút, chắt bỏ phần nước chảy ra từ thịt, cho vào hộp kín và giữ ở ngăn đông tủ lạnh. Sau 2 - 3 ngày lấy thịt ra và tiếp tục xát thêm muối và bảo quản ở ngăn đông tủ lạnh. Lưu ý xát bột gia vị lên thịt trước khi xát muối. Bảo quản thịt bằng nước muối: Ngâm thịt trong nước muối loãng khoảng 5 - 15 phút rồi vớt ra để hoàn toàn ráo nước. Dàn thịt đã ngâm nước muối ra khay rồi mang đi phơi dưới trời nắng to trong 2 - 3 ngày. Sử dụng một tấm vải thưa để đậy thịt trong khi phơi tránh côn trùng, bụi bẩn bám vào thịt. Thịt sau khi muối, phơi khô bảo quản trong ngăn đông tủ lạnh.
Tạo màu, hương vị cho các loại thịt: Thịt sau khi được bảo quản bằng phương pháp ướp muối thường chuyển sang màu đỏ nhạt, có mùi mặn đặc trưng và món ăn sau khi chế biến gần như sẽ có vị đậm đà hơn.
Kiềm hãm vi sinh vật phát triển: Muối sẽ hút bớt nước trong thịt, tạo môi trường ức chế vi sinh vật phát triển. Để gia tăng khả năng tiêu diệt vi sinh vật, bạn có thể bổ sung thêm các loại muối nitrat, muối nitrit,…
Tăng khả năng giữ nước: Thịt được cấu thành từ protein. Trong khi đó, muối có thể làm giảm độ pH của protein xuống mức thấp nhất, tăng tối đa khả năng giữ nước của thịt.
Tác động lên mỡ trong thịt: Tuy không hòa tan trong mỡ nhưng muối có khả năng hòa tan trong nền protein bao quanh các tế bào mỡ, giúp bảo quản protein trong mỡ, giữ lại những thành phần dưỡng chất có lợi cho sức khỏe.
Tăng thời hạn bảo quản cho thịt: Do tác dụng kiềm hãm vi khuẩn, nấm mốc phát triển, muối giúp nâng cao thời gian sử dụng thịt lâu nhất có thể từ 3 - 5 ngày.
Trên đây là cách bảo quản thịt bằng phương pháp ướp muối bạn có thể dễ dàng áp dụng tại nhà. Hy vọng bạn có thể chế biến được thật nhiều món ăn ngon cho gia đình từ thịt muối được chuẩn bị kỹ càng. Cleanipedia rất vui mang đến bạn nhiều mẹo nhà bếp hữu dụng giúp cuộc sống hàng ngày thêm thú vị, theo dõi Cleanipedia ngay nhé!
Tác giả: Team Cleanipedia
Bản quyền thuộc về: Unilever Vietnam. Ghi rõ nguồn khi tham khảo.
Xuất bản lần đầu 12 tháng 8 năm 2021