Đoản mạch là gì là một câu hỏi được nhiều sự quan tâm trong ngành điện nói chung và trong việc vận hành thiết bị điện nói riêng. một hiện tượng gây ra nhiều thiệt hại trong quá trình sử dụng và vận hành các thiết bị điện. Tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này, TKV mời bạn theo dõi tại những phần sau của bài viết.
Hiện nay điện là nguồn năng lượng không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt cũng như nhu cầu sử dụng các thiết bị tiêu thụ điện. Tuy nhiên, nguồn điện không được xử lý tốt và tồn đọng nhiều rủi ro sẽ gây ra nhiều hiện tượng có hại cho thiết bị sử dụng và hệ thống dẫn điện và đoản mạch là một trong số đó.
Đoản mạch thường xảy ra khi cực âm và cực dương của nguồn điện đấu trực tiếp với nhau mà trong hệ thống không có điện trở. Việc không có điện trở trong đoạn mạch sẽ làm cường độ dòng điện tăng lên rất lớn, việc này sẽ làm quá tải hệ thống dây dẫn và có thể là toàn bộ hệ thống điện. Hiện tượng đoản mạnh chỉ được ngắt khi đường dây bị đứt hoặc được ngắt thủ công.
Hiện tượng đoản mạch còn có tên goị khác là hiện tượng điện ngắn hoặc hở. Dòng điện luôn được dẫn theo 2 dây là âm và dương nhưng vi một lý do nào đó 2 dây này bị dính phần dây đồng hoặc nhôm bên trong với nhau. Hiện tượng đoản mạch nếu trong quá trình diễn ra không được ngăn chặn kịp thời sẽ dẫn tới cháy và nổ.
Hiện tượng đoản mạch xảy ra và làm hệ thống nóng lên một cách tức thì, khi hiện tượng đoản mạch xảy ra thì nó sẽ gây ra nhiều tác hại đáng kể sau:
- Nhiệt độ dây dẫn tăng cao quá mức có thể làm cháy vỏ cách điện bên ngoài và cháy dây truyền đến các thiết bị sử dụng điện
- Các thiết bị sử dụng trong mạch nếu không được trang bị thiết bị chống đoản mạch thì việc phải chịu cường độ dòng điện vượt mức cho phép cũng dễ gây ra nguy hiểm và hỏng hóc
- Sau khi hiện tượng đoản mạch xảy ra, các dây dẫn phải chịu cường độ dòng quá cao gây giảm hiệu suất truyền tải sau đó và rất dễ hư hỏng và đứt
Hiện tượng đoản mạch là một rủi ro ta không thể tránh hoàn toàn, vì ngay khi ta sử dụng điện là ta đã đồng ý việc đoản mạch có thể xảy ra. Nhưng đoản mạch cũng rất dễ phòng tránh và bạn có thể bảo vệ thiết bị sử dụng điện của mình bằng những cách dưới đây:
- Mỗi thiết bị được trang bị một công tắc riêng
- Mua thiết bị thông minh hiện đại được trang bị sẵn thiết bị tự ngắt khi đoản mạch
- Rút phích điện các thiết bị khi không cần thiết
- Lựa chọn dây dẫn tốt có vỏ cách điện dày và hiệu quả
- Lắp đặt Aptomat trên hệ thống dẫn điện
- Trong quá trình sử dụng tránh để dây dẫn và các thiết bị sử dụng bị ẩm ướt hay chịu tác động bên ngoài thường xuyên
- Hạn chế sử dụng các thiết bị có công suất quá cao cùng một lúc, làm cường độ dòng quá lớn làm giảm khả năng chịu nhiệt sau này
Cầu dao ngày nay được sử dụng nhiều như thiết bị aptomat, thiết bị sẽ tự động đóng nếu như quá trình dòng điện trong mạch tăng lên quá mức và đột ngột. Khi aptomat khu vực bị cúp có nghĩa là đoản mạch xảy ra trong khu vực đó. Khi tìm thấy bạn không nên mở Aptomat vội
Để có thể biết được nguyên nhân chính gây ra đoản mạch, cần phải xem xét tất cả các thiết bị và đường dẫn để sửa chữa kịp thời. Trong trường hợp tác nhân đến từ dây điện trong nhà. Hãy kiểm tra thiết bị gia dụng và xem có dây dẫn nào nối đến Aptomat đã bị cúp hay không. Sau đó bạn cần tháo dây điện và mở lại cầu dao đã bị cúp. Nếu các hoạt động bình thường trở lại thì nguyên nhân sẽ là do thiết bị bạn đã kiểm tra trước đó.
Khi biết được vị trí chính xác, sau quá trình nhận biết bạn cần tiến hành thay thế phần hư hỏng.
Bạn có thể sẽ cần mua dây mới, cắt bỏ tjhiết bị hư hỏng cũng như hàn lại phần dây mới vào. Sau đó nối dây dẫn về aptomat hoặc công tắc, phích cắm, thiết bị hư.
Khi hoàn thành kết nối thiết bị và dây dẫn, tiến hành mở lại Aptomat cũng như cầu dao và kiểm tra xem thiết bị điện trong nhà hoạt động tốt chưa. Nếu đã trở lại bình thường, thì bạn đã khắc phục thành công.
Đây là nội dung cung cấp thông tin đoản mạch là gì? Qua bài viết giúp bạn có thêm kiến thức cần thiết nhằm tránh hiện tượng này. Chúc bạn luôn an toàn với các thiết bị điện sử dụng trong gia đình.
Bạn có thể tìm hiểu thêm: Các chất dẫn điện tốt nhất hiện nay
Thiết bị điện đang hoạt động bình thường đột ngột ngừng lại, đường dây điện bị chập, có tiếng lách tách hoặc cháy nổ thì khả năng cao là thiết bị điện/dây dẫn trong nhà bạn đang gặp tình trạng đoản mạch [ngắn mạch]. Vậy ngắn mạch là gì? Nguyên nhân ngắn mạch, sự nguy hiểm và cách kiểm tra ngắn mạch như thế nào?. Tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây để tìm biện pháp khắc phục phù hợp.
Ngắn mạch [đoản mạch] là gì?
Ngắn mạch [hay còn gọi là đoản mạch] là hiện tượng xảy ra phổ biến trong các hệ thống điện. Hiện tượng này xảy ra khi dòng điện trong mạch không thực hiện đúng hệ quy trình dẫn điện theo hệ thống mà lại di chuyển một khoảng ngắn hơn do xuất hiện các sự cố hỏng hóc như điện rò rỉ hay dây điện bị đứt.
Hiện tượng đoản mạch xảy ra khi sử dụng dây dẫn có mức điện trở quá nhỏ để nối hai cực của một nguồn điện, khiến cho cường độ quá tải dẫn đến cháy nổ. Hoặc một nguyên nhân khác là do dây nóng chứa dòng điện đã chạm vào dây trung tính khiến cho điện trở của dòng giảm xuống, dòng điện trong mạch tăng cao và đi theo một hướng khác.
Khi gặp sự cố đoản mạch, bạn thường sẽ nghe thấy tiếng nổ hoặc tiếng chập điện lớn. Ngắn mạch trong hệ thống điện sẽ làm hỏng các thiết bị điện, thậm chí khiến cho nhiệt độ tăng cao làm vỏ dây cách điện bị cháy, gây nên hiện tượng ngắn mạch ở cả những vị trí khác.
Chính vì vậy, khi xảy ra hiện tượng đoản mạch, bạn cần phải sửa chữa vùng ngắn mạch nhanh chóng, tránh gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho toàn bộ hệ thống điện, đặc biệt là ngăn chặn những tai nạn về điện người ý muốn khi sử dụng điện.
Xem thêm: Hướng dẫn cách đo và kiểm tra tụ điện bằng đồng hồ vạn năng từ A-Z
Các loại ngắn mạch
Bên cạnh việc tìm hiểu ngắn mạch là gì [hiện tượng đoản mạch là gì], nguyên nhân ngắn mạch thì việc tìm hiểu về các loại ngắn mạch thường xuyên xuất hiện sẽ giúp bạn biết cách kiểm tra và hướng giải quyết phù hợp nhất.
Các dòng mạch điện phổ biến trong hệ thống điện hiện nay là dòng điện 1 pha, dòng điện 2 pha và dòng điện 3 pha. Theo các thợ điện, kỹ thuật viên chuyên nghiệp, hiện tượng ngắn mạch 3 pha được biết đến là dạng gây nguy hiểm nặng nề nhất. Dưới đây là các hiện tượng đoản mạch trong hệ thống điện hiện nay:
-
Ngắn mạch 1 pha là sự cố mà một pha chập đất hoặc chập dây trung tính gây nên hiện tượng đoản mạch.
-
Ngắn mạch 2 pha là sự cố xảy ra khi hai pha chập nhau
-
Ngắn mạch 3 pha nghĩa là dòng điện ba pha chập với nhau gây nên sự cố chập điện
-
Ngắn mạch 2 pha chạm đất là sự cố mà hai pha đồng thời chạm xuống đất
Nguyên nhân gây ra đoản mạch
Có nhiều nguyên nhân gây ngắn mạch trong hệ thống điện, tiêu biểu có thể kể đến như:
-
Dây nối lỏng: Trong khi đấu dây, các mối nối bị lỏng làm cho dây sống và dây trung tính dính vào nhau.
-
Lớp vỏ cách điện của dây bị lỗi/hỏng: Một số tác động từ bên ngoài như chạm vào vật sắc nhọn, chuột gặm,... có thể khiến cho lớp cách điện của dây dẫn bị hư hỏng dẫn đến hiện tượng đoản mạch
-
Phích cắm điện không tương thích: Phích cắm điện khi kết nối với ổ cắm bị lỏng hoặc quá chật cũng có thể làm một nguyên nhân gây nên tình trạng hở mạch điện
-
Thiết bị điện bị lỗi: Khi một thiết bị điện được cắm dây vào ổ điện, hệ thống dây của thiết bị trở thành hệ thống điện mở rộng của nguồn chính. Lúc này, nếu thiết bị điện xảy ra lỗi, thì nó có thể gây nên sự cố ngắn mạch do các thiết bị này đã bị cũ/hỏng.
-
Thiết bị điện quá tải: lúc này mạch điện không đáp ứng được gây nên sự cố đoản mạch.
Bất kỳ một sự cố điện nào đều có thể gây nên những nguy hiểm khó có thể lường trước được, đoản mạch cũng như vậy. Sự cố đoản mạch có thể:
-
Gây cháy nổ do nhiệt độ đột ngột tăng cao
-
Làm vỡ, nổ, biến dạng thiết bị điện do ảnh hưởng của lực cơ khí giữa các phần tử bên trong từng thiết bị
-
Gây nên hiện tượng sụt giảm điện áp của lưới điện, khiến cho thiết bị buộc phải dừng hoạt động, làm ảnh hưởng đến lao động sản xuất
-
Đối với máy phát điện, sự cố đoản mạch có thể khiến cho máy bị mất công suất hoặc mất điện đồng bộ.
-
Là mối nguy hiểm gây ảnh hưởng đến an toàn và tính mạng của con người
Để kiểm tra ngắn mạch, bạn tiến hành thực hiện theo các bước dưới đây:
Bước 1: Tìm vị trí đoản mạch
Xác định vị trí của bộ ngắn mạch của mạch điện trên bảng điều khiển chính. Bộ ngắn mạch thường được ký hiệu bằng đèn báo màu đỏ, màu cam.
Bước 2: Kiểm tra dây nguồn
Kiểm tra dây nguồn của thiết bị bằng cách quan sát trực quan. Ngoài ra, để đảm bảo độ chính xác, bạn nên sử dụng thiết bị đo điện như ampe kìm hay đồng hồ vạn năng để kiểm tra dây dẫn điện, điện trở, điện áp của mạch điện.
Tiếp đó, bạn rút phích cắm của thiết bị này ra khỏi mạch điện bị hỏng. Sau khi rút phích cắm thì hãy mở công tắc điện. Nếu kiểm tra thấy các thiết bị điện vẫn tiếp tục hoạt động bình thường thì bạn có thể sử dụng mạch điện như cũ. Còn nếu mạch điện vẫn bị ngắt, bạn cần phải tiến hành sửa chữa.
Để kết quả đo chính xác, các bạn nên sử dụng các loại đồng hồ đo điện đến từ những thương hiệu nổi tiếng. Bạn có thể tham khảo một số sản phẩm dưới đây: Kyoritsu 1109S, Kyoritsu 2200R, Hioki 3244-60,... Đây đều là những sản phẩm chất lượng cao, khả năng đo chính xác, an toàn khi sử dụng.
Bước 3: Sửa chữa mạch điện bị ngắn
Tiến hành bật từng công tắc của thiết bị và thực hiện mở lần lượt mỗi công tắc. Tiếp theo, nếu phát hiện có công tắc làm cho hệ thống mạch điện bị ngắt lần nữa thì đó chính là vị trí đoản mạch.
Tại vị trí này, bạn tiến hành sửa sự cố ngắn mạch. Nếu chưa có kinh nghiệm thì nên nhờ thợ sửa chữa chuyên nghiệp về để đảm bảo an toàn.
Xem thêm: Địa chỉ mua đồng hồ đo điện uy tín, giá rẻ nhất
Biện pháp phòng tránh đoản mạch
Sau khi đã biết hiện tượng ngắn mạch là gì, nguyên nhân và những tác hại mà nó gây ra, bạn nên “bỏ túi” cho mình một vài biện pháp phòng tránh dưới đây:
-
Mỗi thiết bị điện cần sử dụng một công tắc riêng để tránh gây hiện tượng chập điện hàng loạt
-
Thiết bị điện khi không sử dụng nên ngắt điện và rút phích cắm để đảm bảo an toàn
-
Chọn dây dẫn điện có tiết diện phù hợp với từng dòng để đảm bảo khả năng truyền tải điện là tốt nhất
-
Khi lắp đặt hệ thống điện, bạn nên lắp thiết bị với Aptomat [cầu dao tự động] để cho khả năng phòng chống ngắn mạch hiệu quả.
Như vậy, Kyoritsuvietnam.net đã giải đáp giúp bạn điện áp ngắn mạch là gì, nguyên nhân ngắn mạch, các loại ngắn mạch và cách kiểm tra ngắn mạch cũng như biện pháp phòng tránh hiệu quả. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn sử dụng điện an toàn hơn, hạn chế tối đa những sự cố liên quan đến điện.