Cách phòng tránh virus ăn thịt người

Vi khuẩn "ăn thịt người" có đáng sợ, phòng ngừa cách nào?

[NLĐO] - TS-BS Lê Quốc Hùng, Trưởng Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy [TP HCM] đã có những chia sẻ với Báo Người Lao Động liên quan đến vi khuẩn "ăn thịt người"

• Ai tham mưu quy chế đòi kiểm duyệt tin, bài báo chí cho Hiệp hội Tôm tỉnh Bạc Liêu?

• Bà Lê Kim Thúy, Chủ tịch UBND TP Bạc Liêu: "Sẽ cưỡng chế buộc dừng hoạt động chợ đêm trái phép"

• Sốt xuất huyết vào mùa, Viện Pasteur tích cực thả muỗi

• Viêm gan bí ẩn đang khiến nhiều người lo lắng

Sau thông tin bé gái 9 tuổi tại Đắk Lắk tử vong do vi khuẩn "ăn thịt người"- Whitemore, TS-BS Lê Quốc Hùng, Trưởng Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy [TP HCM] cho biết người dân không cần quá hoảng sợ, lo lắng bởi bệnh có thể phòng ngừa.

Phóng viên: Xin bác sĩ cho biết, vì sao Whitemore được gọi là vi khuẩn"ăn thịt người"?

TS-BS Lê Quốc Hùng, Trưởng Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy [TP HCM]: Thực chất tên vi khuẩn ăn thịt người trên thế giới xác định thường là do liên cầu nhóm A gây tán huyết, hủy hoại cơ. Còn bệnh Whitemore hay một số vi khuẩn gây hoại tử, tổn thương bộ phận trên cơ thể người ta gọi chung là vi khuẩn ăn thịt người.

Tại Việt Nam nói riêng và Đông Nam Á nói chung là vùng dịch tễ của bệnh Whitmore. Trước đây, chỉ tập trung ở Đông Nam Á và Úc, nhưng hiện tại do biến động dân cư người ta di chuyển đến nước này, nước kia nên có xu hướng bệnh xuất hiện ở toàn thế giới, chỗ nào cũng có thể bắt gặp.

TS-BS Lê Quốc Hùng, Trưởng Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy [TP HCM] thông tin

Phóng viên: Nguyên nhân gây bệnh và biểu hiện bệnh như thế nào thưa bác sĩ?

+ Đây là loại vi khuẩn khi xâm nhập vào cơ thể sẽ nhiễm trùng, xâm nhập vào đâu nhiễm trùng ở đó. Vi khuẩn có thể xâm nhập vào nhiều con đường qua vết trầy xước trên da bởi vi khuẩn nằm sẵn trong đất, cát, những nơi có nước bẩn. Đặc biệt vào mùa mưa sẽ gia tăng tỷ lệ bệnh. Ví dụ, lũ lụt nước sẽ lôi kéo vi khuẩn lan tràn nhiều hơn nên mùa mưa phát nhiều hơn. Nó có thể xâm nhập vào các vết tổn thương trên da như vết trầy xước hoặc nằm ở trong cát, đất gió mạnh cuốn lên không khí mình hít phải sẽ xâm nhập vào phổi gây viêm phổi. Nó xâm nhập chỗ nào dẫn đến triệu chứng bệnh ở đó.

Biểu hiện lâm sàng có thể xuất hiện ở nhiều bộ phận, tổn thương ở đâu sẽ có triệu chứng lâm sàng tương ứng. Ví dụ, vào phổi sẽ gây ho, sốt, khó thở. Trong trường hợp vào hệ thần kinh sẽ gây viêm màng não, áp xe não, đau đầu nhiều, sốt. Nếu vào cơ gây áp xe cơ, mưng mủ, nổi đỏ… Như vậy, có nhiều biểu hiện lâm sàng.

Bệnh này không giống như các loại bệnh khác bởi loại vi khuẩn này tiếp xúc ở đâu gây bệnh ở đó. Vì có nhiều biểu hiện lâm sàng nên khó mà chẩn đoán xác định được bằng khám bình thường mà phải cấy ra vi khuẩn này mới có chẩn đoán chính xác được.

Phóng viên: Đối tượng nào có nguy cơ mắc bệnh, thưa bác sĩ?

Những người dễ bị là nông dân, người tiếp xúc nhiều với nước như nông dân trồng lúa, nuôi tôm, cá, những người hay làm việc ở môi trường rừng, núi… Để phòng ngừa bệnh, những đối tượng thuộc nhóm nguy cơ cao khi làm việc cần có đồ bảo hộ như đi ủng, tránh tiếp xúc với nguồn nước bẩn. Bên cạnh đó, nếu xuất hiện vết trầy xước trên da cần phải băng bó, tránh tiếp xúc với các nguồn lây bệnh trên.

Phóng viên: Tại Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp nhận và điều trị bệnh này ra sao, thưa bác sĩ?

Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, 1 năm tiếp nhận từ 80-100 ca bệnh Whitemore do các địa phương chuyển đến với nhiều tình trạng khác nhau. Riêng từ đầu năm 2022 đến nay, tại bệnh viện tiếp nhận khoảng 5-6 ca. Thông thường, các bệnh nhân chuyển đến khi đã mắc bệnh khoảng 5-6 ngày.

Đây là bệnh do vi khuẩn gây ra nên có kháng sinh điều trị đặc hiệu. Tuy nhiên, quan trọng là người bệnh đến sớm thì điều trị hiệu quả, dứt cơn được nhưng nếu đến trễ khiến bệnh lan tràn cơ thể gây tổn thương nhiều cơ quan sẽ rất khó điều trị, lúc này tỷ lệ tử vong cao.

Do Việt Nam nằm trong dịch tễ của bệnh này nên khi bác sĩ thăm khám bước đầu ghi nhận các ổ áp xe, nhiễm trùng chưa nghi ngờ được nguyên nhân thì cần phải nghĩ tới nó để thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán.

Hải Yến - Nguyên Lâm

Đôi lúc chúng ta nghe thấy trên các phương tiện truyền thông về loại vi khuẩn đáng sợ có tên vi khuẩn ăn thịt người. Vậy vi khuẩn ăn thịt người là gì, nó có thực sự “ăn thịt người” hay không, hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Trên thực tế không có vi khuẩn nào ăn thịt người theo nghĩa đen, mà cụm từ “vi khuẩn ăn thịt người” hay được các phương tiện truyền thông sử dụng về bản chất là các vi khuẩn gây hiện tượng viêm cân mạc hoại tử [necrotizing fasciitis - NF].

Viêm cân mạc hoại tử là một nhiễm khuẩn sâu dưới da không thường gặp, tiến triển rất nhanh, có nguyên nhân do độc tố của vi khuẩn gây viêm và phá hủy các mô liên kết, mô mỡ và mô cơ. Loại vi khuẩn hay gây viêm cân mạc hoại tử nhất là liên cầu khuẩn beta tan huyết nhóm A [group A beta hemolytic streptococcal - GABHS]. Ngoài ra còn nhiều loại vi khuẩn khác gây viêm cân mạc hoại tử, chẳng hạn như Vibrio vulnificus, tụ cầu vàng [Staphylococcus aureus], Klebsiella, Clostridium [Clostridium perfringens, Clostridium septicum,...], E. coli, Aeromonas hydrophila,...

Viêm cân mạc hoại tử thường được phân làm hai loại. Viêm cân mạc hoại tử loại I là do nhiễm khuẩn hỗn hợp [nhiễm nhiều loại vi khuẩn], thường kết hợp giữa một loài vi khuẩn yếm khí kết hợp với một hoặc nhiều loại vi khuẩn yếm khí tùy nghi. Viêm cân mạc hoại tử loại II là do nhiễm liên cầu khuẩn beta tan huyết nhóm A, và giữa hai loại viêm cân mạc hoại tử thì viêm cân mạc hoại tử loại II chiếm đa số trường hợp.

Hình ảnh viêm cân mạc hoại tử ở chân người bệnh

Hàng năm trên toàn Hoa Kỳ có khoảng 600 tới 700 trường hợp được chẩn đoán viêm cân mạc hoại tử, tỉ lệ tử vong khoảng 25% tới 30%. Viêm cân mạc hoại tử hiếm khi xảy ra ở trẻ em.

1.1 Liên cầu khuẩn beta tan huyết nhóm A [group A beta hemolytic streptococcal - GABHS]

Liên cầu khuẩn beta tan huyết nhóm A là loại vi khuẩn gram dương, trong môi trường nuôi cấy chúng đứng thành cặp hoặc nối với nhau thành chuỗi với độ dài khác nhau. Trên môi trường nuôi cấy thạch huyết cừu, khuẩn lạc liên cầu khuẩn beta tan huyết nhóm A là những cụm có hình tròn, nhỏ, trong suốt tới mờ đục, bao quanh cụm là một vùng hồng cầu bị phá hủy hoàn toàn.

1.2 Vibrio vulnificus

Vibrio vulnificus là phẩy khuẩn gram âm có khả năng di động. Vibrio vulnificus là một trong các loài Vibrio [có khoảng 12 loài Vibrio gây bệnh ở người, quen thuộc hơn cả là Vibrio cholerae và Vibrio parahaemolyticus gây nhiễm trùng tiêu hóa cấp tính với biểu hiện là tiêu chảy nghiêm trọng], thuộc họ Vibrionaceae.

Vibrio vulnificus thường thấy ở các vùng biển nước ấm và sinh trưởng tốt khi nhiệt độ nước đạt trên 200C. Vibrio vulnificus không có mối liên quan với sự ô nhiễm.

1.3 Tụ cầu vàng [Staphylococcus aureus]

Tụ cầu vàng là loại vi khuẩn gram dương, kỵ khí tùy nghi, thuộc họ Staphylococcaceae. Ở môi trường thạch, khuẩn lạc tụ cầu vàng có hình tròn, trơn bóng, sau 24h xuất hiện màu vàng đậm, màu cam hoặc màu trắng.

Hình ảnh tụ cầu vàng [Staphylococcus aureus]

Vi khuẩn ăn thịt người thường xâm nhập vào cơ thể nhất qua các vết thương hở, đồng thời nó cũng có thể xâm nhập qua:

• Vết cắt nhỏ, vết trầy xước.
• Côn trùng cắn.
• Phẫu thuật [rất hiếm gặp].

Trong một số trường hợp con đường nhiễm vi khuẩn gây viêm cân mạc hoại tử không thể xác định rõ. Một khi đã xuất hiện, viêm cân mạc hoại tử sẽ diễn tiến rất nhanh và phá hủy mô liên kết, mô mỡ và mô cơ.

Vi khuẩn ăn thịt người xâm nhập vào cơ thể con người qua vết cắt nhỏ, vết trầy xước

Các triệu chứng khi nhiễm vi khuẩn ăn thịt người thường xuất hiện trong vòng 24h kể từ khi nhiễm khuẩn, và thường không xuất hiện đơn lẻ mà xuất hiện kết hợp với nhau. Các dấu hiệu có thể xuất hiện là:

• Đau tăng mạnh ở khu vực xung quanh của vết thương, vết cắt, chỗ trầy xước,...
• Tại chỗ vết thương đau hơn rất nhiều so với mức độ đau mà vết thương có thể thực sự gây ra.
• Khu vực xung quanh vết thương sưng, nóng, đỏ.
• Các triệu chứng giống cúm chẳng hạn như tiêu chảy, buồn nôn, sốt, chóng mặt và cảm giác khó chịu.
• Cảm giác khát nước nhiều vì cơ thể mất nước.

Các triệu chứng tiến triển sẽ xuất hiện ở quanh vị trí nhiễm khuẩn trong vòng 3 tới 4 ngày sau khi nhiễm khuẩn, bao gồm:

• Sưng, có thể xuất hiện ban màu tím.
• Các vùng da lớn chuyển sang màu tím, sau đó xuất hiện mụn nước chứa đầy dịch sẫm màu có mùi khó chịu.
• Da mất màu, bong da, tuột da khi hoại thư mô xảy ra.

Các triệu chứng nghiêm trọng thường xảy ra trong vòng 4 tới 5 ngày sau khi nhiễm khuẩn bao gồm:

• Tụt huyết áp nghiêm trọng.
• Sốc nhiễm độc.
• Lơ mơ, hôn mê.

Ở giai đoạn tiến triển, các vùng da lớn chuyển sang màu tím

Chẩn đoán sớm vi khuẩn ăn thịt người hay viêm cân mạc hoại tử rất quan trọng bởi bệnh tiến triển vô cùng nhanh chóng. Tuy nhiên không phải lúc nào cũng có thể chẩn đoán sớm bởi những dấu hiệu và triệu chứng của viêm cân mạc hoại tử tương tự như triệu chứng của cúm hoặc của một nhiễm khuẩn da không nghiêm trọng.

Chẩn đoán viêm cân mạc hoại tử thường dựa trên các triệu chứng tiến triển, chẳng hạn như xuất hiện các bóng khí dưới da. Các xét nghiệm dịch và mẫu mô sẽ được thực hiện để nhận diện loại vi khuẩn mà bệnh nhân đã nhiễm.

Người nhà và những người có tiếp xúc gần với bệnh nhân mắc viêm cân mạc hoại tử cần được đánh giá và chẩn đoán nếu xuất hiện các triệu chứng nhiễm khuẩn.

Điều trị sẽ bắt đầu trước cả khi nguyên nhân gây viêm cân mạc hoại tử được xác định, và quá trình điều trị cần phối hợp các phương pháp khác nhau. Thời gian điều trị phụ thuộc vào tình trạng bệnh cụ thể. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Sử dụng kháng sinh đường tĩnh mạch.
• Phẫu thuật để loại bỏ phần mô tổn thương hoặc hoại tử nhằm ngăn chặn nhiễm khuẩn lan tràn.
• Sử dụng các thuốc nâng huyết áp.
• Phẫu thuật cắt cụt chi bị tổn thương trong một số trường hợp.
• Liệu pháp oxy cao áp [hyperbaric oxygen therapy - HBOT] để điều trị vết thương.
• Theo dõi tim mạch, hỗ trợ oxy.
• Truyền máu.
• Truyền kháng thể để hỗ trợ chống nhiễm khuẩn.

Nếu có triệu chứng bất thường, bạn nên được thăm khám và tư vấn với bác sĩ chuyên khoa.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 15% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec [áp dụng từ 17/10 - 31/12/2022]. Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Nguồn tham khảo: webmd.com

XEM THÊM: