- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
- Nghị luận về tác phẩm truyện [hoặc đoạn trích] là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.
* Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích:
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
2. Lập dàn bài:
3. Viết bài
4. Đọc lại bài viết và sửa chữa
* Bố cục của bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích
1. Mở bài: Giới thiệu tác phẩm [hoặc đoạn trích] và nêu ý kiến đánh giá sơ bộ của mình.
2. Thân bài:
- Nêu các luận điểm chính về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm [hoặc đoạn trích]
- Có phân tích, chứng minh bằng các luận cứ tiêu biểu, xác thực.
3. Kết bài: Nêu nhận định, đánh giá chung của mình về tác phẩm [hoặc đoạn trích]
* Yêu cầu:
- Các luận điểm, luận cứ cần thể hiện sự cảm thụ và ý kiến riêng của người viết về tác phẩm
- Giữa các phần, các đoạn của bài văn cần có sự liên kết hợp lí và tự nhiên.
Đề 1: Viết một đoạn văn ngắn [khoảng từ 15 đến 20 dòng] về tâm trạng của Thuý Kiều qua đoạn trích: “Kiều ở lầu Ngưng Bích” [Nguyễn Du]
Trả lời:
1. Mở đoạn:
- Vị trí của đoạn thơ trong truyện.
- Đoạn thơ là bức tranh tâm tình, xúc động, biểu hiện tâm trạng Thuý Kiều.
2. Thân đoạn:
- Tâm trạng cô đơn, buồn tủi trước cảnh thiên nhiên rộng lớn bên lầu Ngưng Bích.
- Nỗi nhớ của Thuý Kiều:
+ Nỗi nhớ Kim Trọng, ân hận vì đã phụ thề.
+ Nỗi nhớ và xót thương cho cha, mẹ lúc già yếu, sớm chiều tựa cửa ngóng trông con.
- Nỗi buồn lo sợ trước những bão táp, tai biến ập đến, tấm thân sẽ không biết trôi dạt vào đâu trên dòng đời vô định.
3. Kết đoạn:
Khẳng định giá trị của đoạn thơ trong “Truyện Kiều”: là đoạn thơ tả cảnh ngụ tình đặc sắc.
Đề 2: Viết một đoạn văn ngắn [khoảng từ 15 đến 20 dòng] nêu cảm nhận của em về nhân vật Nhuận Thổ qua truyện ngắn “Cố hương” của Lỗ Tấn.
Trả lời:
1. Mở đoạn
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm
- Giới thiệu chung về nhân vật Nhuận Thổ
2. Thân đoạn
- Hình ảnh Nhuận Thổ lúc còn nhỏ: thông minh, tháo vát, lanh lợi, nhanh nhẹn...
- Hình ảnh Nhuận Thổ lúc trưởng thành: còm cõi, đần độn, mụ mẫm, chậm chạp...
- Tình cảm của nhân vật “Tôi” với Nhuận Thổ.
3. Kết đoạn
- Nhận xét chung về nhân vật.
- Suy nghĩ của bản thân về nhân vật Nhuận Thổ.
Đề 1 : Vẻ đẹp về tính cách và tâm hồn của nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long
Trả lời:
1. Mở bài:
* Nêu những nét chính về tác giả và hoàn cảnh ra đời của tác phẩm:
2. Thân bài:
* Hoàn cảnh sống và làm việc:
- Anh thanh niên sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2.600 mét, quanh năm suốt tháng chỉ có mây mù bao phủ...Công việc của anh là đo gió, đo mưa,đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất. Công việc ấy đòi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác và có tinh thần trách nhiệm cao.
* Vẻ đẹp tính cách và tâm hồn của anh thanh niên;
- Sự ý thức về công việc và lòng yêu nghề, thấy được ý nghĩa cao quý trong công việc thầm lặng của mình. Sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống.
- Anh đã có những suy nghĩ thật đúng, thật giản dị mà sâu sắc về công việc, về cuộc sống: “Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được?”.
- Anh còn biết tìm đến những nguồn vui lành mạnh để cân bằng đời sống tinh thần của mình: anh biết lấy sách làm bạn tâm tình, biết tổ chức cuộc sống của mình một cách ngăn nắp, tươi tắn [trồng hoa, nuôi gà...]
- Sự cởi mở chân thành, rất quý trọng tình cảm của mọi người, luôn khao khát được gặp gỡ và trò chuyện cùng mọi người: vui mừng đến luống cuống, hấp tấp cùng thái độ ân cần, chu đáo tiếp đãi những người khách xa đến thăm bất ngờ...
- Anh còn là người khiêm tốn, thành thực cảm thấy công việc và những đóng góp của mình chỉ là nhỏ bé: khi ông hoạ sĩ muốn vẽ chân dung anh, anh không dám từ chối để khỏi vô lễ nhưng anh nhiệt thành giới thiệu những người khác mà anh thực sự cảm phục.
3. Kết bài:
Khẳng định tâm hồn trong sáng, sự cống hiến thầm lặng của anh thanh niên cho Tổ quốc.
Đề 2 : Suy nghĩ của em về những cảm nhận của nhân vật Nhĩ qua truyện ngắn “Bến quê”của Nguyễn Minh Châu.
Trả lời:
1. Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác giả và tác phẩm.
2. Thân bài:
- Hoàn cảnh của nhân vật Nhĩ: anh bị bệnh tật hiểm nghèo kéo dài, mọi sự phải trông cậy vào sự chăm sóc của vợ, con.
- Cảm nhận của nhân vật về vẻ đẹp của thiên nhiên: cảm nhận bằng những cảm xúc tinh tế: từ những bông hoa bằng lăng ngay phía ngoài cửa sổ đến con sông Hồng...
- Cảm nhận về tình yêu thương, sự tần tảo và đức hi sinh thầm lặng của Liên: tấm áo vá, những ngón tay gầy guộc âu yếm vuốt ve bên vai...
- Niềm khao khát được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông:
+ Sự thức tỉnh về những giá trị bền vững, bình thường mà sâu xa của đời sống, những giá trị thường bị người ta lãng quên, vô tình, nhất là lúc còn trẻ, khi lao theo những ham muốn xa vời.
+ Sự thức nhận này chỉ đến được với người ta ở cái độ đã từng trải, đã thấm thía những sướng vui và cay đắng.
+ Cùng với sự thức tỉnh ấy thường là những ân hận xót xa.
+ Nhĩ chiêm nghiệm được quy luật phổ biến của đời người: “con người ta trên đường đời thật khó tránh khỏi những điều chùng chình và vòng vèo của cuộc sống”
3. Kết bài: Khẳng định vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Nhĩ và sự trân trọng những giá trị bền vững của cuộc sống.
Đã có lời giải bài tập lớp 10 sách mới:
Giới thiệu kênh Youtube VietJack
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
- Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k7: fb.com/groups/hoctap2k7/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Loạt bài Ôn thi vào lớp 10 môn Ngữ Văn được các Giáo viên hàng đầu biên soạn bám sát kiến thức trọng tâm, hệ thống lại câu hỏi phần Tiếng Việt, các tác phẩm văn học, bài thơ có trong đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Văn.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
Nhiều đề thi, kỳ thi tốt nghiệp và thi vào trường chuyên lớp 10 môn ngữ văn thường có kiểu câu hỏi liên quan đến cách làm bài văn nghị luận về một tác phẩm văn học đã được học ở cấp bậc trung học cơ sở. Trong bài viết này mình sẽ hướng dẫn cách làm kiểu bài này chi tiết và logic nhất.
Tham khảo thêm: Cách làm một bài văn nghị luận về thơ, văn đơn giản
Các yêu cầu trong bài văn nghị luận
Thường thì có 3 yêu cầu chính các bạn cần nắm vững gồm:
- Phân tích: Làm rõ những khía cạnh của vấn đề mà đề bài đưa ra.
- Suy nghĩ: Đưa nhận định, đánh giá về tác phẩm theo khía cạnh, góc nhìn một vấn đề nào đó.
- Trình bày: Trình bày suy nghĩ về tác phẩm, nên sử dụng nhiều tác phẩm, trong đó có phân tích.
Cấu trúc một bài văn nghị luận về tác phẩm văn học
Một cấu trúc chuẩn trong bài văn nghị luận thường có 4 phần gồm:
- Tìm hiểu đề và tìm ý.
- Lập dàn ý.
- Viết bài.
- Đọc lại bài viết, sửa chữa.
Mình sẽ đi vào từng phần một để phân tích và cách làm các bước trên nha.
Tìm hiểu để và tìm ý
Bằng cách chép lại đề trên giấy rõ ràng, gạch dưới các từ quan trọng, các ý quan trọng và tìm xem yêu cầu chính của đề bài là gì.
Ví dụ: Như đề 3 suy nghĩ của Thúy Kiều trong đoạn trích Mã giám Sinh mua kiều của Nguyễn Du, ta cần tìm ra các yêu cầu gồm:
- Đề nghị luận nhắc đến nhân vật nào, tác phẩm nào?
- Phải làm bài theo hướng phân tích hay trình bày suy nghĩ.
- Ngoài yêu cầu phân tích hoặc nêu suy nghĩ, có còn yêu cầu nào khác không.
Lập dàn ý
Ta cần lập dàn ý theo 3 phần gồm mở bài, thân bài và kết bài.
Phần mở bài: giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, thời gian sáng tác, hoàn cảnh sáng tác và mục đích viết bài nghị luận trên.
Phần thân bài: Tập trung phân tích hoặc trình bày suy nghĩ về những điểm chính mà trong phần tìm hiểu ý ta đã lập ra. Lưu ý nên viết đúng trọng tâm, ngắn gọn, xúc tích và lựa chọn câu chữ phù hợp. Có thể kết hợp các kiểu liên kết văn bản, biện pháp tu từ để giúp bài nghị luận được điểm cao.
Phần kết bài: Nêu ra quan điểm và ý nghĩa tác phẩm, những bài học hay giá trị mà tác phẩm mang lại cho người đọc.
Viết bài
Tùy vào yêu cầu đề bài có giới hạn số từ hay không mà chúng ta nên viết sao cho phù hợp. Cố gắng hạn chế phần chính tả và lỗi cú pháp vì những lỗi này nếu nhiều sẽ ảnh hưởng đến điểm số toàn bài nghị luận.
Bài tập ví dụ
Đề bài: Suy nghĩ của em về truyện ngắn Lão Hạc của nhà văn Nam Cao.
Đáp án.
Mình sẽ viết mẫu phần mở bài và một đoạn ngắn trong phần thân bài. Phần còn lại giúp các bạn luyện tập nha.
Phần mở bài:
Nam cao là nhà văn hiện thực xuất sắc với những sáng tác để lại trong lòng người đọc nhiều day dứt và ám ảnh. Mỗi câu chuyện của ông đều mang dáng dấp một đời người, một kiểu người lầm thang trong xã hội. Nam Cao tập trung khai thác số phận người nông dân trước Cách Mạng Tháng Tám, bế tắc, cùng cực đã khiến cho cuộc đời họ chìm vào nước mắt. Trong đó tác phẩm nổi bậc và làm nên thương hiệu rất riêng của Nam Cao là “Lão Hạc”. Đây là câu chuyện cảm động về hình ảnh nghèo khó của người nông dân, đồng thời toát lên được vẻ đẹp tinh thần đáng quý của họ.
Phần thân bài:
Ngay từ đầu tác phẩm, nhân vật Lão Hạc hiện lên là một ông lão cực khổ. Vợ mất sớm, lão phải sống trong cảnh gà trống nuôi con. Rồi con lão cũng bỏ lão mà đi kiếm sống lo cho bản thân mình. Lão lại tiếp tục cuộc sống cô đơn, buồn tủi cho số phận mình. Lão chí có một mình cậu vàng làm bạn. Nhưng bi kịch tưởng chừng đến cực hạn đó vẫn không buông tha lão, lão phải bán cậu vàng, người bạn thân thiết nhất của mình. Một con vật nhưng không phải vô tri, vô giác, bởi nó đã ở bên cạnh lão khi lão cô đơn nhất. Đến miếng ăn, lão cũng san sẻ cho cậu vàng. Nhưng vì hoàn cảnh, vì tiền để dành dụm cho con, lão phải bán đi người bạn thân thiết nhất. Quyết định bạn đã khó khăn, sau khi bán lão càng day dứt, ân hận nhiều hơn, lão nghĩ lão đã lừa một con chó.
Phần còn lại các bạn tiếp tục thực hiện để rèn luyện khả năng viết văn nghị luận nha.