Demodex spp là gì

Demodex là tên gọi còn khá xa lạ tại Việt Nam vì thế nhiều trường hợp bị viêm da do demodex thường bị chẩn đoán nhầm với những bệnh có triệu chứng tương tự như mụn trứng cá, viêm da tiếp xúc… Tuy nhiên, do người sử dụng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc như kem trộn, hay da bị yếu đi do lột tẩy quá nhiều thì tỷ lệ nhiễm Demodex nhiều hơn. Điều đáng nói là khi đã nhiễm demodex thì việc điều trị không hề dễ dàng và cần một khoảng thời gian khá dài. Trong thời gian gần đây, Phòng khám bệnh chuyên khoa Ký sinh trùng Ánh Nga đã tiếp nhận và điều trị cho không ít người bệnh đến khám, đa số là do da bị mụn thường xuyên, các nốt mụn rời rạc, đặc biệt có cảm giác kiến bò, ngứa ngáy trên mặt vào buổi tối và đã điều trị ở nhiều nơi nhưng không khỏi, trong đó phần lớn bệnh nhân có tiền sử sử dụng kem làm trắng da không rõ nguồn gốc. Tại Phòng khám, sau khi thăm khám lâm sàng xong, các kỹ thuật viên sẽ cạo lấy một lớp da mỏng gồm có lớp sừng và một phần sâu gốc nang lông sau đó quan sát dưới kính hiển vi quang học để kiểm tra demodex.

Demodex spp là gì

Viêm da do demodex là một bệnh gây nên bởi loài chân đốt (Arthropoda), sống ký sinh tạm thời ở nang lông, gần nang lông và tuyến bã, trên vảy da ở người và súc vật. Demodex hút chất dinh dưỡng và làm hư hại tế bào da, sống nhiều nhất ở mặt, đặc biệt ở mũi, trán, cằm và má. Ký sinh trùng Demodex lây lan qua tiếp xúc trực tiếp hoặc cũng có thể là do bụi chứa trứng bám vào da, hoặc lây qua đồ dùng chung. Bên cạnh đó một số yếu tố thuận lợi giúp Demodex phát triển mạnh như: da tiết bã nhờn nhiều, thương tích xây sát, da mặt bẩn, môi trường độ ẩm, mỹ phẩm kích ứng, hiệu ứng thuốc bôi. Sau khi giao phối Demodex đào hang vào da để đẻ trứng, gây nên nhiễm khuẩn và làm nhiễm trùng da. Trong suốt giai đoạn của chu kỳ sống của chúng, những con Demodex này phá hủy da, bài tiết chất thải, đẻ trứng và chết. Sau khi chết, xác của chúng trở thành chất lỏng và phân hủy bên trong da gây nên phản ứng dị ứng.

Demodex có thể sống trên da người khoẻ mạnh mà không gây ra biểu hiện lâm sàng nào, tuy nhiên sẽ gây ra bệnh nếu chúng tập trung với số lượng lớn trên nang lông, vảy da hoặc khi hệ miễn dịch của cơ thể bị suy giảm. Bệnh viêm da do demodex có 3 dạng bệnh chính.

1. Viêm nang lông dạng vảy phấn

(thể nhẹ nhất): thương tổn là những đám da đỏ, bề mặt có vảy da, nút sừng ở nang lông, người bệnh có cảm giác kiến bò trên da.

2. Viêm da dạng trứng cá.

Viêm da Demodex dạng trứng cá

3. Trứng cá đỏ thể u hạt (dạng này ít gặp, phần lớn gặp ở những người bị suy giảm miễn dịch).

Khi nhiễm Demodex bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng như sau: Đám đỏ da, sẩn đỏ, mụn mủ, giãn mạch, có thể gây rụng tóc, rụng lông mày, lông mi, viêm bờ mi, ngứa (cảm giác như kiến bò), rát vùng tổn thương.

Điều Trị

Điều trị Demodex đúng cách thì tình trạng nhiễm trùng sẽ dừng lại và làn da của người bệnh sẽ mịn màng và mềm mại trở lại, lỗ chân lông cũng sẽ trở nên nhỏ hơn và chất dầu sẽ giảm tiết hơn. Điều trị bệnh nên được bắt đầu sớm vì Demodex rất dễ lây và lan nhanh thông qua những cử chỉ thân mật như: ôm, hôn nhau hoặc sử dụng khăn chung… Người bị nhiễm Demodex nhưng không triệu chứng cũng có thể truyền bệnh cho người khác. Khi bị nhiễm, thời gian ủ bệnh có thể mất vài tháng hoặc thậm chí vài năm. Chú ý, trong quá trình điều trị người bệnh cần rửa sạch mặt hàng ngày, ngưng sử dụng mỹ phẩm vì đây là môi trường chứa rất nhiều chất dinh dưỡng thích hợp cho sự phát triển của Demodex.

Phòng Ngừa

Để phòng ngừa nhiễm Demodex mọi người cần giữ gìn làn da luôn sạch sẽ, không để da quá nhiều chất nhờn và trong môi trường quá nóng ẩm. Không có môi trường sống tốt, không còn thức ăn thì tự động Demodex sẽ không tồn tại được. Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, mền, gối phơi nắng… Không nên sử dụng những mỹ phẩm không được kiểm định chất lượng, không rõ nguồn gốc, thuốc rượu, những loại kem trộn, kem lột tẩy … Tăng cường sức đề kháng cho cơ thể: bổ sung dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất, …

Soi da kính hiển vi là phương pháp phát hiện sớm và loại trừ được bệnh do Demodex gây ra. Đây là phương pháp khám bệnh nhanh chóng, nhẹ nhàng, không gây đau, không tổn hại tới cơ thể người bệnh. Ở các phòng xét nghiệm chuyên khoa Ký sinh trùng thực hiện chính xác kỹ thuật khám Demodex này.

Phòng ngừa bệnh là việc làm cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, khi có những triệu chứng nêu trên, người dân hãy đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được khám, tư vấn và điều trị đúng, hiệu quả.

Ds. Cao Chí Công