ĐAU LƯNG VÀ TIỀM ẨN CỦA BỆNH UNG THƯ XƯƠNG
Ai cũng từng bị đau lưng trong đời, và đau lưng thường là lý do phổ biến cho sự nghỉ việc hoặc cho các cuộc thăm khám tại bác sĩ gia đình. Mặc dù đau ở lưng có thể gây nhức mỏi và rất khó chịu, triệu chứng này thường không nghiêm trọng. Tuy nhiên trong một số trường hợp, đau lưng có thể tiềm ẩn các nguyên nhân đáng ngại.
Khi nào thì cơn đau lưng là dấu hiệu của mối đe dọa thực sự đối với sức khỏe của bạn? Người bị đau lưng nên sớm tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu cơn đau trở nên liên tục hoặc dần dần nặng hơn mà không có bất kỳ dấu hiệu giảm nhẹ đáng kể nào, hoặc đau đến mức giấc ngủ của bạn cũng bị gián đoạn. Dấu hiệu càng thuyết phục hơn nếu những cơn đau lưng đi kèm với triệu chứng thâm hụt thần kinh như yếu và tê ở chân hoặc các triệu chứng bất thường khác, chẳng hạn như giảm cân không rõ lý do, và mất kiểm soát bàng quang và ruột.
Bảng 1. Nguyên nhân gây đau lưng
Nguyên nhân gây đau lưng
Tổn thương cơ bắp và dây chằng
Bệnh thoái hóa khớp – thoái hóa khớp, thoái hóa đốt sống, hẹp cột sống
Thoát vị đĩa đệm
Chấn thương
Viêm cột sống – viêm cột sống dính khớp
Nhiễm trùng – bệnh lao
Loãng xương – gãy xương
Ung thư – mestastasis cột sống, đa u tủy
Bệnh nhân của tôi – Anh G.
Nhắc đến trường hợp đau lưng, tôi nhớ lại cách đây vào năm, có một bệnh nhân bị đau lưng nặng mà tôi được yêu cầu thăm khám vào giữa đêm. Người đàn ông trẻ nằm dài trên giường bệnh khi tôi bước vào phòng. Một bên mặt anh co giật, khiến khuôn mặt của anh bị biến dạng lệch về một bên trong khi nhăn mặt đau đớn. Đó là anh G., một bệnh nhân 35 tuổi hoàn toàn khỏe mạnh cho đến khi anh nhận thấy một cơn đau nhói lên ở phần lưng thấp, xảy ra lần đầu tiên cách đó vài tháng. Trước đó anh G. đã từng bị đau lưng thường xuyên sau khi chơi tennis, vì vậy anh ấy không chú ý nhiều đến cơn đau này. Nhưng nhiều tuần trôi qua, anh G bắt đầu nhận thấy cơn đau lưng trở nên nghiêm trọng và thường xuyên hơn. Anh G. đã hỏi ý kiến bác sĩ gia đình, và vị bác sĩ này đã trả lời anh rằng triệu chứng đau lưng có thể liên quan đến chấn thương “cơ bắp” từ các buổi tennis của anh và kê đơn thuốc giảm đau cho anh ấy. Mặc dù thuốc giảm đau đã tạm thời làm cơn đau lưng thuyên giảm, anh vẫn tiếp tục bị những triệu chứng đau dai dẳng trong vài tuần tiếp theo. Trong khoảng thời gian đó, anh G đã được ba bác sĩ khác kê đơn với thuốc giảm đau mạnh hơn và thậm chí anh ta còn tham khảo ý kiến bác sĩ chỉnh hình, nhưng tất cả đều vô dụng.
Anh G cuối cùng đã được giới thiệu đến một chuyên gia chỉnh hình, vì cơn đau trở nên rất nghiêm trọng và anh cũng bị tê ở cả hai chân. Anh G đã ngay lập tức được sắp xếp thực hiện chụp cộng hưởng từ [MRI] ở phần cột sống thắt lưng. Ngay sau đó, anh nhận được một cuộc gọi từ bác sĩ của mình, bác sĩ yêu cầu được gặp anh ngay lập tức. Hình ảnh quét MRI đã tiết lộ nhiều tổn thương xương và phần xương bị gãy ở một trong những phần cột sống đã đè nén lên tủy sống của anh G. Bác sĩ giải thích với anh rằng anh phải nhập viện và cần phải phẫu thuật để giảm bớt sức ép trên tủy sống. Cùng đêm đó, tôi đã được mời đến gặp anh ấy trước khi ca phẫu thuật được tiến hành. Rất may mắn là phẫu thuật của anh G đã diễn ra suôn sẻ mà không có biến chứng nào. Kết quả mô học từ phẫu thuật của anh G đã xác nhận rằng anh không bị đa u tủy xương [Multiple Myeloma].
Bệnh đa u tủy xương là gì?
Đa u tủy là ung thư phát sinh từ các tế bào plasma, một loại tế bào bạch cầu được sản xuất trong tủy xương. Chức năng chính của các tế bào plasma bình thường là tạo ra các kháng thể, còn được gọi là globulin miễn dịch, giúp chống lại nhiễm trùng. Tuy nhiên, trong u tủy, những tế bào plasma bất thường này tạo ra các kháng thể không hoạt động, được gọi là paraprotein, được tích lũy theo thời gian trong máu và nước tiểu. Dựa vào phép đo các paraprotein này để chẩn đoán và theo dõi tình trạng u tủy. Nguyên nhân gây ra u tủy vẫn chưa được xác định rõ ràng. Nhưng có một số yếu tố nguy cơ được cho rằng có liên quan đến việc xuất hiện đa u tủy như những đối tượng thuộc độ tuổi già, giới tính nam, da màu và có tiền sử bệnh lý gamma đơn dòng có ý nghĩa không xác định [MGUS].
Vì tế bào gốc của u tủy là từ các tế bào plasma dị thường trong tủy xương, do đó nó có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần xương nào trong cơ thể. Các triệu chứng của bệnh đa u tủy có thể được chia thành những bệnh ảnh hưởng đến xương và tủy xương, ví dụ như đau xương, gãy xương sống, thiếu máu, nồng độ canxi cao và trong trường hợp nặng, sức nén trên tủy sống, như đã thấy trong bệnh nhân G của tôi. Các nhóm triệu chứng khác có liên quan đến sự tích tụ các paraprotein trong máu và nước tiểu, dẫn đến tổn thương thận và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Làm thế nào để chẩn đoán bệnh đa u tủy xương?
Tiêu chuẩn FA dành cho u tủy xương sẽ bao gồm việc thực hiện các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm như đo paraprotein trong máu và nước tiểu, sử dụng điện di protein và kỹ thuật kết hợp miễn dịch. Sinh thiết tủy xương là một phần quan trọng của quá trình xét nghiệm, có tác dụng cả cho mục đích chẩn đoán và cũng để định rõ đặc điểm các phân nhóm di truyền khác nhau. Nhờ những hiểu biết mới về sinh vật học trong lĩnh vực u tủy, u tủy bây giờ không còn được biết đến như một thực thể mà là một bệnh không đồng nhất. Có các phân nhóm di truyền khác nhau của u tủy, với mỗi phân nhóm có kết quả lâm sàng và thời gian sống khác nhau. Trước khi điều trị đa u tủy, quy trình chụp PET / CT toàn thân hoặc khảo sát xương xương bằng chụp Xray thông thường sẽ được thực hiện. Điều này rất hữu ích trong việc xác định mức độ tác động của u tủy vào xương.
Bảng 2. Xét nghiệm chẩn đoán ban đầu cho bệnh đa u tủy xương
Các chẩn đoán thường quy
Xét nghiệm trong phòng thí nghiệm
- Công thức máu toàn bộ
- Creatinine, chất điện giải, canxi, albumin
- Beta-2 microglobulin
- Điện di protein và nước tiểu [SPEP & UPEP]
- Điện di miễn dịch huyết thanh và nước tiểu
- Xét nghiệm không có chuỗi ánh sáng [free light chain assay] huyết thanh và nước tiểu
Sinh thiết tủy xương
- Chọc hút [Aspirate]
- Khoan trefin [Trephine]
- Kỹ thuật tế bào dòng chảy [Flow Cytometry]
- Cytogenetics / Lai huỳnh quang tại chỗ [FISH]
Chụp quét hình ảnh
- Chụp PET / CT hoặc khảo sát xương
- MRI cho trường hợp nghi ngờ sức ép lên xương sống
Quay trở lại với trường hợp của anh G, anh G đã trải qua tất cả các cuộc điều tra xét nghiệm thích hợp và bắt đầu hóa trị từ sớm, trong vòng một tuần sau khi phẫu thuật. Lĩnh vực điều trị u tủy đã có những bước tiến rất đáng kể. Hóa trị được sử dụng để điều trị u tủy ngày nay là loại cải tiến hơn, có tên gọi là hóa trị mục tiêu. Chúng hiệu quả hơn trong điều trị u tủy so với các loại thuốc cũ được sử dụng và thường gây nên ít tác dụng phụ hơn. Sức khỏe của anh G đã có phản ứng rất tốt với liệu pháp điều trị của mình và hiện tình trạng u tủy của anh đang thuyên giảm hoàn toàn, đồng nghĩa với không còn bằng chứng nào về u tủy trong cơ thể của anh G.
Điều trị đa u tủy là một trong nhiều thành công đạt được ở lĩnh vực điều trị ung thư trong thời đại mới, nhiều bệnh nhân u tủy nhờ các phương pháp này đã được kéo dài tuổi thọ. Đây hực sự là động thực để các nhà khoa học và bác sĩ ung thư tiếp tục nghiên cứu để tìm ra những phát triển mới trong điều trị u tủy, một căn bệnh được cho là rất đáng sợ và khiến bệnh nhân tử vong rất nhanh. Cá nhân tôi sẽ không bao giờ hình dung được, từ khi tôi bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là một bác sĩ ở giai đoạn những năm chín mươi, rằng đa u tủy xương một ngày nào đó sẽ được xem xét như một căn bệnh mãn tính chứ không phải căn bệnh chết người. Chắc chắn rằng chúng tôi vẫn sẽ tìm những cách khác để chữa bệnh u tủy, nhưng tôi có thể khẳng định rằng chúng tôi đang đi đúng hướng. Nhìn thấy bệnh nhân của tôi còn sống và có cuộc sống trọn vẹn là phần thưởng lớn nhất dành cho tôi với tư cách là bác sĩ của họ!
Tác giả:
Bác sĩ Kevin Tay
Cử nhân Y khoa và Cử nhân Phẫu thuật/MBBS [Singapore]
Hội đồng Y học Nội khoa Hoa Kỳ/ABIM Nội khoa
Hội đồng Y học Nội khoa Hoa Kỳ/ABIM Ung thư Y khoa
Chuyên khoa Học viên Y khoa Singapore/FAMS [Ung thư Y khoa]
Dù bạn đang cheo leo trên những tán rừng rậm của một khu nghỉ dưỡng trên đảo, cưỡi những con sóng cao tới hơn ba mét hay thử thách lòng can đảm của mình trên những chiếc tàu lượn siêu tốc theo chủ đề các bộ phim, Thành phố Sư tử của chúng tôi luôn tràn ngập những hoạt động phiêu lưu mạo hiểm dành cho những người ưa cảm giác mạnh.
Dưới đây là một ví dụ nhỏ về những trải nghiệm thót tim mà người ưa hoạt động có thể thử sức ở Singapore.
Theo đuổi sự kịch tính
Hãy hình dung cảnh tượng phía dưới chân bạn là đường phố tấp nập, dòng sông Singapore lấp lánh, và bạn đang lao về phía đó với tốc độ 120 km/giờ. Bạn có thể làm điều đó với trò chơi mạo hiểm GX-5 Extreme Swing, một trò chơi cảm giác mạnh mô phỏng con lắc cho phép 5 người cùng tham gia và có thể đưa bạn lên đến độ cao 50 mét. Nếu bạn nhảy một mình, hãy nhớ thử Trampoline Bungy, trò này khiến người chơi bay cao đến tám mét trên không trung.
Trò chơi GX-5 Extreme Swing & Trampoline Bungy có giá S$45 cho một người.
GX-5 Extreme Swing & Trampoline Bungy. 3E River Valley Road, Clarke Quay, Singapore 179024. +65 6338 1766.
Hàng ngày 2pm-khuya.
Trải nghiệm cảm giác được bay theo một cách khác tại iFly– một đường hầm mô phỏng rơi tự do, nơi đã tạo ra nhà vô địch thế giới nhảy dù trong nhà và cũng là Người bay nhanh nhất thế giới, Kyra Poh.
Mỗi người chơi được trải nghiệm 2 lượt rơi tự do trong đường hầm gió iFly, và thời gian bay cho mỗi lượt rơi cũng tương tự như khi bạn rơi xuống trên bầu trời từ độ cao 3.658 mét. Phần tuyệt vời nhất là gì? Trò chơi này có giá phải chăng [và chưa kể đến là rất an toàn] hơn so với nhảy dù thực sự.
Mỗi lần nhảy dù có giá từ S$89.
iFly Singapore. 43 Siloso Beach Walk #01-01 Singapore 099010. + 65 6571 0000.
Thứ Hai-Thứ Ba & Thứ Năm-Chủ Nhật: 9am-9.30pm; Thứ Tư: 11am-9.30pm.
Để tìm kiếm những trò chơi phiêu lưu mạo hiểm xen lẫn với sắc màu của điện ảnh, hãy đến Universal Studios Singapore. Thỏa sức hét thật to khi bạn trải nghiệm trò chơi mô phỏng 3D vô cùng hồi hộp mang tên TRANSFORMERS The Ride: The Ultimate 3D Battle, đi thuyền trên sông Jurassic Park Rapids Adventure™, hoặc thử sức với tàu lượn siêu tốc ngoài trời Battlestar Galactica: HUMAN vs. CYLON™. Phe CYLON™ cho phép bạn đi tàu lượn trên đường tàu lượn “con người”, hoặc thắng giải thưởng và đi “Cylon” trọn vẹn trên đường tàu lượn xen kẽ những khúc cua và đường nhánh.
Vé vào cửa một ngày có giá từ S$76 cho người lớn, S$56 cho trẻ em, và S$38 cho người cao tuổi.
Universal Studios Singapore. 8 Sentosa Gateway, Sentosa Island, Singapore 098269. +65 6577 8888.
Mở cửa hàng ngày 10 giờ sáng, giờ đóng cửa thay đổi theo ngày, vui lòng truy cập trang web chính thức để biết thêm thông tin
Vượt qua nỗi sợ độ cao của bạn – Công viên Mega Adventures Park Singapore tại Sentosa là nơi có trò chơi trượt trên đường cáp và rất nhiều các hoạt động trên cao khác.
Điểm thu hút chính là Mega Zip, đường trượt cáp dài 450 mét đưa bạn từ đỉnh đồi Imbiah Hill tới hòn đảo nhân tạo ngoài bãi biển Siloso. Băng qua cánh rừng, những đụn cát và trên làn nước biển trong vắt như pha lê dọc theo đường trượt.
Hoặc hãy thử thách bản thân ở một cấp độ cao hơn bằng cách chinh phục ClimbMax, một trò chơi vượt chướng ngại vật với các dây thừng trên không, thang, và những con cáo bay, hoặc chống lại trọng lực với trò MegaBounce, một tấm bạt lò xo với những “sợi dây co giãn” đàn hồi giúp bạn nhảy cao tới 10 mét lên không trung.
Mega Adventure Park – Singapore. 10A Siloso Beach Walk, Singapore 099008. +65 3163 4398.
Hàng ngày: 11am-7pm.
Hãy hướng thẳng tới ZOVB Singapore nếu bạn thích trải nghiệm cảm giác nhào lộn đến thót tim. Đối với những người chưa biết tới trò chơi này thì bóng ZOVB có thể được hiểu là những quả bóng chuột hamster với kích thước dành cho con người - trải nghiệm cảm giác lăn xuống sườn đồi một cách hối hả khi bạn được an toàn bên trong những quả bóng tròn khổng lồ được thổi căng này. Bạn cũng có thể vận động đôi tay của mình để lăn trên mặt nước khi ở trong trái bóng ZOVB, hoặc thách đấu bạn bè của mình với một hiệp Bloop Soccer [tương tự bóng đá thông thường với tất cả các cầu thủ ở bên trong trái bóng ZOVB].
ZOVB Singapore. 18 Boon Lay Way, #01-100, Singapore 609966. +65 6779 1031.
Thứ Hai-Thứ Sáu: 10am-6.30pm.
Cùng chơi bắn súng nào! Chính xác hơn là chơi bắn súng sơn. Hãy tập hợp những người bạn thân nhất của bạn, lập đội, và hướng thẳng tới công viên Red Paintball Park để bắt đầu một trận chiến thân thiện [hoặc không] đầy kịch tính. Công viên có rất nhiều gói trò chơi để bạn lựa chọn, tất cả đều được đặt tên một cách rõ ràng theo tên của những tay thiện xạ nổi tiếng nhất như James Bond [chơi trong một giờ theo kịch bản được thiết kế] hoặc Rambo [chơi trong hai giờ với 300 viên đạn sơn… thế là quá đủ].
Các gói trò chơi có giá khởi điểm từ S$10,90.
The Cage Sports Park. 220 Turf Club Rd, Singapore 288001 và các địa điểm khác. +65 6659 4782.
Bạn cần phải đặt lịch trước.
Những người đam mê động cơ hãy sẵn sàng để đốt cháy động cơ của bạn – chúng tôi đang nói về động cơ của một chiếc Ferrari F430 Spyder hoặc Lamborghini Gallardo Spdyer. Bạn sẽ được trải nghiệm cảm giác lái xe trên đường đua CÔNG THỨC MỘT chính thức - Marina Bay Street Circuit, trên một trong hai chiếc "siêu xe" này với Ultimate Drive tại Marina Bay Sands.
Nếu lựa chọn tour thăm quan Freeway Tour, bạn sẽ được ngồi trên thuyền dạo quanh đường đua xe F1 và sau đó xuôi dòng dọc theo đường East Coast Parkway [ECP]. Hoặc bạn có thể chọn tăng ga hết tốc lực với Ultimate Tour, mang lại trải nghiệm tương tự nhưng có thêm nửa tiếng lái xe dọc theo đường ECP, cho phép bạn có được trải nghiệm Siêu xe trọn vẹn nhất.
Ultimate Drive có giá từ S$302.
The Shoppes tại Marina Bay Sands. 10 Bayfront Ave #01-14, Sảnh khách sạn, Singapore 018956. +65 6688 7997.
Thứ Hai-Thứ Năm & Chủ Nhật: 10.30am-11pm; Thứ Sáu-Thứ Bảy: 10.30am-11.30pm.