Từ xưa đến nay gian gian vẫn thường nói "Mùng 1 Tết cha, Mùng 2 Tết mẹ, Mùng 3 Tết thầy" và nó đã trở thành nét văn hóa truyền thống ăn sâu vào tâm thức của mỗi con người Việt nhất là độ tết đến xuân về. Vậy thực sự ý nghĩa câu nói này như nào hãy cùng Chanh Tươi đi tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé.
1. Nguồn gốc câu nói “mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy”
Quan niệm “Mùng 1 Tết cha, Mùng 2 Tết mẹ, Mùng 3 Tết thầy” gợi nhắc đến truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, "Tôn sư trọng đạo" tốt đẹp của dân tộc ta như nhắc nhở về một giá trị truyền thống tốt đẹp trong dịp Tết của mỗi người dân Việt Nam.
Người ta không xác định được thành ngữ “Mùng 1 Tết cha, Mùng 2 Tết mẹ, Mùng 3 Tết thầy” có từ bao giờ. Trong lịch sử ngàn năm dựng nước và giữ nước của Việt Nam, chỉ có thể nói thành ngữ này được xếp vào Văn hóa dân gian.
Đây là nơi chốn ra đời các tác phẩm đặc thù như truyện cổ tích, ca dao, dân ca, tục ngữ, thành ngữ… vốn là những tác phẩm văn học dân gian phi văn bản, phi tác giả và được lưu truyền bằng hình thức truyền miệng.
Theo lịch âm dương của hệ lịch Á Đông, được tính kết hợp cả chu kỳ mặt trăng lẫn mặt trời, hệ thống lịch âm dương nằm ở phía dưới tờ lịch được treo trên tường, và được bóc mỗi ngày qua.
Trên mỗi tờ lịch hiển thị một ngày với hai tên gọi, một tên theo lịch dương và một tên theo lịch âm dương, hay còn gọi là lịch ta để phân biệt với lịch tây.
Tên theo lịch tây gồm 365 ngày/năm - tính theo đơn vị mặt trời gồm 24 giờ một ngày. Tên các ngày trong tuần, tên tháng và năm, hoàn toàn theo số thứ tự. Còn theo lịch âm dương lại mang tên gọi, ngày, giờ, tháng, năm hoàn toàn khác.
Hai cái khác này lại dùng để chỉ một thời điểm về thời gian, là một ngày nhưng có hai cách gọi tên, bởi hai cách tính lịch khác nhau. Nên Tết tây sẽ vào ngày Mùng 1 trong 365 ngày, còn Tết ta theo lịch âm dương, bao giờ cũng chênh khoảng dưới hoặc trên 1 tháng.
Thí dụ năm nay, Mùng 1 Tết Canh Tý sẽ rơi vào ngày 25/01/2020. Do vậy Tết ta bao giờ cũng rơi vào sau Tết Dương lịch. Chính vì vậy trong thực tế, những quốc gia theo lịch âm dương thường niên đã ăn hai cái Tết. Tết tây theo dương lịch và Tết ta theo lịch âm dương.
Thời khắc quan trọng nhất của Tết ta là ngày Mùng 1 Tết. Tính theo lịch âm dương bao giờ cũng bắt đầu từ 23h00 đêm trước, cho đến 1h00 sáng Mùng 1, nên Giao thừa nhằm giờ Tý kéo dài 2 tiếng [vì chỉ có 12 tên gọi cho 24 giờ, mở đầu là giờ Tý và kết thúc là giờ Hợi].
Vì vậy, tính theo lịch ta ngày Mùng 1 là quan trọng nhất, nhưng trước ngày Mùng 1, đêm Giao thừa lại là quan trọng hơn cả. Nên thời khắc thiêng liêng đó được dành cho lễ gia tiên, cúng ông bà. Và lúc đó, lễ cúng gia tiên để khởi đầu cho ngày Mùng 1 Tết.
2. Ý nghĩa của thành ngữ: “Mùng 1 Tết cha, Mùng 2 Tết mẹ, Mùng 3 Tết thầy”
Theo quan niệm của người Việt xưa, “mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ" thì từ "cha” dùng để chỉ bên nội, từ “mẹ” dùng để chỉ bên ngoại. cụm “mùng một Tết cha” có nghĩa là vào ngày mùng một Tết, cả gia đình sẽ tập trung bên họ nội để cúng bái tổ tiên, sau đó là chúc Tết ông bà cha mẹ.
Sau khi con cháu chúc Tết và nhận lì xì mừng tuổi đầu năm, cả gia đình sẽ cùng nhau ăn bữa cơm đầu năm, vừa trò chuyện vui vẻ. Cuối cùng, cả gia đình sẽ cùng nhau đi chúc Tết anh em họ hàng thân thiết bên nội, cùng trò chuyện và chúc nhau sức khỏe, năm mới an lành, hạnh phúc.
Đến ngày mùng 2 Tết, vợ chồng con cái sẽ “xuất hành” sang chúc Tết bên nhà ngoại – tức là bên “mẹ”. Đây là lí do người xưa gọi mùng 2 là “Tết mẹ”. Cũng với những nghi thức tương tự như ngày mùng 1 bên nhà nội, mọi người sẽ có những giây phút quây quần ấm áp bên nhau trong không khí tươi mới, tích cực và phấn khởi của mùa xuân.
Đặc biệt, với những nàng dâu lấy chồng xa quê, ít có điều kiện về thăm nhà, đây là cơ hội lí tưởng để sum vầy, hàn huyên với bố mẹ đẻ và thăm hỏi họ hàng, anh em, bạn bè sau cả một thời gian dài không gặp.
Câu nói “mùng 3 Tết thầy” nhằm thể hiện lòng biết ơn với những người thầy, người cô đã giảng dạy chúng ta. Vào mùng 3 Tết, các học trò thường tới thăm và chúc Tết những người thầy, cô đã dạy họ để thể hiện truyền thống “tốt sư trọng đạo” của văn hóa Việt Nam.
Mùng 1 Tết cha là gì?
Ngày Mùng 1 Tết sở dĩ dành cho người cha vì trong quan niệm truyền thống dân gian Việt Nam, người cha bao giờ cũng ở vị trí cao nhất, là trên nóc nhà, bởi thế, “con không cha như nhà không nóc”.
Ngày Mùng 1 được coi là ngày các lễ nghi như chúc tụng, mừng tuổi, dành cho người quan trọng nhất trong một gia đình. Dân gian nói vậy, chứ không cụ thể là người cha. Khi còn cụ ông cụ bà hoặc ông bà thì ngôi cao nhất vẫn là của người cao tuổi nhất trong gia đình, nhất là đàn ông…
Mùng 2 Tết mẹ là gì?
Mùng 2 sau một chút là Tết mẹ - người giữ tay hòm chìa khóa, đảm đương mọi việc chi tiêu, bếp núc, thường được gọi là “nội tướng” trong gia đình.
Mùng 3 tết thầy nghĩa là gì?
Sau cha và mẹ là thầy - người dạy cho con chữ và đạo làm người, để trở thành người tử tế, biết ăn nói gói mở, biết ứng xử phải đạo với ông bà, cha mẹ, vợ chồng, bạn bè, con cái...
Đã được tôn kính là thầy, thì với người Việt, phải “tôn sư trọng đạo”: Nửa chữ cũng là thầy, một chữ cũng là thầy, nên vào dịp Tết Mùng 3, sẽ là Tết thầy nhằm thể hiện lòng biết ơn với những người đã giảng dạy chúng ta. V
ào mùng 3 Tết, các học trò thường tới thăm và chúc Tết những người thầy, cô đã dạy họ và gửi tặng lời chúc Tết cũng như những món quà ý nghĩa đến người cha, người mẹ thứ hai của mình.
Vừa rồi Chanh Tươi đã giải đáp chi tiết nguồn gốc cũng như ý nghĩa của câu thành ngữ "mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy". Hy vọng những thông tin vừa rồi sẽ giúp ích cho bạn hiểu rõ nhất ý nghĩa thực sự của câu nói này và có những ngày tết vui vẻ ấm cúng trọn vẹn bên gia đình.
Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy nghĩa là gì?
Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy
1 923Tải về
Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy
Ý nghĩa Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy chỉ việc trọng đại trong 3 ngày Tết Nguyên đán, gợi nhắc tới truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.
- Cúng ra mắt mùng 3
- Văn khấn mùng 2 Tết Tân Sửu 2021
- Mùng 2 Tết Tân Sửu 2021 có nên tắm rửa, gội đầu?
Ý nghĩa Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy
Từ xưa đến nay, Tết Nguyên Đán được coi là dịp nghỉ lễ lớn và quan trọng nhất trong năm. Đây là khoảng thời gian để các thành viên trong gia đình có dịp được ngồi quây quần bên nhau sau một năm dài làm việc vất vả. Đồng thời là cơ hội để mọi người thăm hỏi người thân, thầy cô, bạn bè và cầu chúc cho nhau thêm một năm mới bình an và hạnh phúc.
Vì vậy, câu nói dân gian “mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy” chính là lịch trình để mọi người đi lại, thăm hỏi nhau trong 3 ngày Tết đầu năm.
Theo quan niệm của người Việt từ xưa, cha là đại diện cho họ hàng bên nội. Chính vì vậy, cụm “mùng một Tết cha” có nghĩa là vào ngày mùng một Tết, cả gia đình sẽ tập trung bên họ nội để cúng bái tổ tiên, sau đó là chúc Tết ông bà cha mẹ.
Sau khi con cháu chúc Tết và nhận lì xì mừng tuổi đầu năm, cả gia đình sẽ cùng nhau ăn bữa cơm đầu năm, vừa trò chuyện vui vẻ. Cuối cùng, cả gia đình sẽ cùng nhau đi chúc Tết anh em họ hàng thân thiết bên nội, cùng trò chuyện và chúc nhau sức khỏe, năm mới an lành, hạnh phúc.
Đến ngày mùng 2 Tết, vợ chồng con cái sẽ “xuất hành” sang chúc Tết bên nhà ngoại – tức là bên “mẹ”. Đây là lí do người xưa gọi mùng 2 là “Tết mẹ”. Cũng với những nghi thức tương tự như ngày mùng 1 bên nhà nội, mọi người sẽ có những giây phút quây quần ấm áp bên nhau trong không khí tươi mới, tích cực và phấn khởi của mùa xuân.
Đặc biệt, với những nàng dâu lấy chồng xa quê, ít có điều kiện về thăm nhà, đây là cơ hội lí tưởng để sum vầy, hàn huyên với bố mẹ đẻ và thăm hỏi họ hàng, anh em, bạn bè sau cả một thời gian dài không gặp.
Cuối cùng là mùng 3 – “Tết thầy”. Đây là ngày dành cho thầy cô – những người đã nuôi lớn chúng ta qua từng con chữ và những bài học.
Ngày “Tết thầy” này được xem như là “ngày Nhà giáo Việt Nam” thời xưa – khi ngày 20/11 chưa chính thức ra đời, là cơ hội để biết bao thế hệ học trò tỏ lòng biết ơn đến những người đưa đò. Ngoài ra, đây cũng là dịp những người trẻ Việt họp lớp, giao lưu với những người bạn cũ sau một năm dài ít có cơ hội gặp gỡ.
Câu nói “Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy” không chỉ là lịch trình để mọi người đi lại, thăm hỏi nhau trong 3 ngày Tết mà nó còn là cách người Việt ta thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn, “tôn sư trọng đạo”.
Theo quan niệm của ông bà ta, hai ngày quan trọng nhất trong năm [mùng 1 và mùng 2 Tết Nguyên đán] phải dành để “Tết cha”, “Tết mẹ” – những người đã sinh ra ta, nhằm thể hiện lòng hiếu thảo, kính trọng ông bà, cha mẹ hai bên nội ngoại. Đó không gì khác chính là nét đẹp trong truyền thống “uống nước nhớ nguồn”.
Trên tinh thần đó, ngày mùng 3 là ngày người Việt dành cho thầy cô giáo – những người đã dành sự hi sinh lớn lao cho sự nghiệp trồng người không mệt mỏi. Với tinh thần “tôn sư trọng đạo”, người Việt luôn quan niệm “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” [một chữ là thầy, nửa chữ cũng là thầy].
Chỉ một câu nói đơn giản nhưng chứa đựng trong đó biết bao là truyền thống đạo đức tốt đẹp của người Việt trong nếp sống và tư duy. Đây là một giá trị phi vật thể, một nét đẹp văn hóa cần được gìn giữ và phát huy.
Vào ngày đầu tiên của năm mới, thậm chí ngay sau khi thời khắc giao thừa kết thúc, nhiều người có thói quen mua muối mang về nhà để lấy may mắn cho cả năm, mong muốn về cuộc sống ấm no. Còn trong ngày cuối năm, người ta mua vôi để quét lại nhà, cổng với hy vọng tránh được những điều xui rủi hay ngụ ý làm nhà làm cửa.
Vì thế, sáng mùng 1 Tết hay ngay sau giao thừa, tại một số vùng đồng bằng Bắc Bộ có nhiều người đi bán muối dạo quanh khắp cách đường làng, ngõ xóm. Tại đền, chùa, muối được bày bán kèm với hoa quả, hương đăng, vàng mã... Xem chi tiết: Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi.