TPO - Ít người biết giọng opera vào loại xuất sắc nhất nhì Việt Nam từng có quá khứ 8 năm làm thợ lò. Đường đến vinh quang của NSND Quang Thọ không hề bằng phẳng.
Xuất hiện giữa những anh hùng lao động của ngành than, ngành thủy điện trong chương trình Quán thanh xuân tháng 4, NSND Quang Thọ khiến nhiều người chắc mẩm, ông đến để thể hiện ca khúc đã làm nên tên tuổi của mình: “Tôi là người thợ lò” [Hoàng Vân]. Không nhiều khán giả biết, mỗi lần cất lời ca “thợ lò”, nghệ sĩ Quang Thọ hát cả cho mình, bởi ông từng có quá khứ 8 năm ăn ngủ nghỉ với than.
"Thợ lò" Quang Thọ trên sân khấu QTX tháng 4
NSND Quang Thọ sinh năm 1948 trong một gia đình có đông anh em ở Hạ Long. Học hết lớp 8 [hệ 10 năm], gia đình khuyên ông nghỉ học để đi làm, đỡ đần bố mẹ nuôi các em.
Là anh trai cả trong nhà, Quang Thọ tạm gác việc học, xin việc tại phòng Cơ điện của Mỏ than Cọc Sáu. Ông phải khai tăng hai tuổi để đủ điều kiện làm công nhân.
Ông trưởng thành từ phong trào văn nghệ vùng mỏ
Những năm tháng làm việc tại mỏ than Quảng Ninh, Quang Thọ trở thành hạt giống của phong trào văn nghệ vùng mỏ. Tiếng hát của ông cất cao trong những căn hầm tối, giữa màn đêm, dưới làn mưa bom bão đạn. Nhiều hôm, ở dưới lò, khán giả của ông chỉ vẻn vẹn hai, ba người công nhân. Nhưng điều đó không ngăn cản ông cất cao tiếng hát, làm vơi đi những nhọc nhằn của họ.
NSND Quang Thọ song ca ăn ý nhất với cố NSND Lê Dung
Vùng mỏ thời chiến nhiều khó khăn, thiếu thốn. Trong tâm trí ông, kỷ niệm những tháng ngày ấy thô mộc nhưng lấp lánh: "8 năm làm công nhân là ký ức đẹp đi theo cả đời. Tình cảm ấm áp ấy tôi không bao giờ quên”, ông chia sẻ. Chính những trải nghiệm chân thật giúp ông thể hiện thành công nhiều ca khúc về đề tài người thợ mỏ, trong đó nổi bật là tác phẩm “Tôi là người thợ lò”. Ông kể năm 1964, khi ông đang biểu diễn, hai chiếc máy bay của địch bị bắn hạ, dạt vào đảo Bái Tử Long. Đúng dịp này, Hội Nhạc sĩ Việt Nam có chuyến thực tế về Quảng Ninh. Nhạc sĩ Phạm Tuyên đã sáng tác ca khúc “Những ngôi sao ca đêm” - bản tình ca thơ mộng về đất mỏ. Đến nay, đây vẫn là một trong những ca khúc yêu thích của NSND Quang Thọ, và người song ca “hợp cạ” nhất với ông chính là cố NSND Lê Dung.
QTX tháng 4 có chủ đề "Tiếng còi tầm"
Quán thanh xuân tháng tư mang tới những kí ức một thời của những con người có những kỉ niệm với âm thanh nôn nao của "Tiếng còi tầm". Miền kí ức vừa gian khó, vừa thân thương ấy sẽ được kể lại 1 cách tươi mới, sống động và vẹn nguyên cảm xúc qua các câu chuyện của các khách mời tham gia chương trình: NSND Hoàng Cúc, NSND Quang Thọ, ca sĩ Thái Thùy Linh, AHLĐ Lê Thị Ngừng - nữ công nhân máy xúc trên công trường thủy điện Hòa Bình, AHLĐ Lều Vũ Điều có 13 năm làm công nhân Mạo Khuê [Đông Triều, Quảng Ninh], là AHLĐ trẻ tuổi nhất ngành than, được phong AHLĐ năm 27 tuổi... Chương trình phát sóng lúc 20h10 ngày thứ Bảy 3/4/2021 trên VTV1.
NSND Quang Thọ là tượng đài của nền âm nhạc Cách mạng Việt Nam. Sở hữu giọng hát nội lực, cao vút, tên tuổi ông gắn liền với hàng loạt tác phẩm kinh điển như Sông Lô, Hướng về Hà Nội, Ta tự hào đi lên ôi Việt Nam, Hà Nội niềm tin và hy vọng, Tôi là người thợ lò, Sơn nữ ca, Tình ca, Lá đỏ...
NSND Quang Thọ là giọng ca opera hàng đầu của âm nhạc Việt Nam
Quang Thọ sinh năm 1948 trong một gia đình đông con ở Hạ Long, Quảng Ninh. Năm lên 4 tuổi, gia đình ông chuyển đến sống tại Cẩm Phả. Là anh cả trong nhà, nên ông sớm phải nghỉ học để đi làm công nhân điện ở hầm lò, giúp bố mẹ nuôi các em.
Trong quá trình làm việc, NSND Quang Thọ sớm bộc lộ tài năng qua phong trào ca hát quần chúng. Giọng ca của ông cất cao trong những căn hầm tối, giữa màn đêm, dưới làn mưa bom bão đạn.
Đầu năm 1971, ông rời Quảng Ninh, gia nhập đoàn văn nghệ xung kích vùng mỏ, đi dọc chiến trường biểu diễn phục vụ cán bộ chiến sĩ.
Sau 2 năm hoạt động văn nghệ tích cực, nghệ sĩ Quang Thọ được cử đi đào tạo tại Trường Âm nhạc Việt Nam [nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia]. Sau khi tốt nghiệp, ông là nghệ sĩ đơn ca của Nhà hát Ca múa Nhạc Việt Nam. Với kinh nghiệm thực tiễn và năng khiếu thanh nhạc, năm 1987, nam nghệ sĩ trở thành giảng viên khoa Thanh nhạc của Nhạc viện Hà Nội và làm việc tại đây cho đến khi nghỉ hưu.
Nghệ sĩ Quang Thọ là người thầy của nhiều ca sĩ nổi tiếng
Không chỉ nổi tiếng với những ca khúc nhạc Cách mạng, NSND Quang Thọ còn là người thầy đáng kính của nhiều ca sĩ tài năng như Đăng Dương, Việt Hoàn, Tùng Dương, Khánh Linh, Tuấn Anh...
Đăng Dương chia sẻ: "Trong những năm đầu tôi học thanh nhạc, thầy Quang Thọ đã trực tiếp dìu dắt tôi. Thầy hiểu rất rõ những gì tôi thiếu hụt để bồi đắp. Thầy vô cùng tình cảm và kiên trì với từng học trò của mình. Nếu không có thầy, tôi không thể trở thành một nghệ sĩ có nền tảng vững chắc như hôm nay”. Ngoài ra, nam ca sĩ còn tiết lộ, nghệ sĩ Quang Thọ cũng chính là người gợi ý ghép nhóm "tam ca nhạc đỏ" gồm Đăng Dương, Trọng Tấn và Việt Hoàn.
Còn với Tùng Dương, trong ký ức của anh, NSND Quang Thọ là người thầy nghiêm khắc nhưng giàu tình cảm, ân cần. Ông đã dìu dắt Tùng Dương hơn 10 năm tại Học viện Âm nhạc Quốc gia. Sau này, dù không đi theo dòng nhạc thính phòng nhưng nam ca sĩ vẫn chịu ảnh hưởng rất lớn từ người thầy của mình.
Vì có nhiều cống hiến cho nền âm nhạc nước nhà, NSND Quang Thọ đã được phong tặng danh hiệu NSND vào năm 2001.
Cuộc sống bình yên bên bà xã ở tuổi xế chiều
Không chỉ thành công rực rỡ trong âm nhạc, NSND Quang Thọ còn có cuộc sống hôn nhân viên mãn bên bà xã Ngọc Thanh. Được biết, bà Ngọc Thanh từng là một diễn viên múa của Câu lạc bộ Thành đoàn, sở hữu nhan sắc xinh đẹp, dịu dàng. Cả hai đã gắn bó bên nhau gần 40 năm.
Trong mắt nghệ sĩ Quang Thọ, vợ ông là người tháo vát, đảm đang, hết lòng yêu thương chồng và con cháu. Nhờ có hậu phương vững chắc, ông có thể chuyên tâm cống hiến cho sự nghiệp nghệ thuật.
NSND Quang Thọ và bà xã Ngọc Thanh
Thừa hưởng gen của cha, hai con trai của nghệ sĩ Quang Thọ đều theo nghiệp âm nhạc, là những người thầy giảng dạy tại các trường văn hoá nghệ thuật. Con trai lớn của ông là Quang Tú đang dạy hát tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, còn con trai thứ hai Quang Tùng là trưởng một bộ môn Guitar tại một trường sư phạm nghệ thuật.
Hiện tại, nghệ sĩ Quang Thọ đang sống cùng vợ ở Hà Nội. Hai con trai ông sống riêng ở chung cư. Sau khi vượt qua bạo bệnh vào cuối năm 2020, hàng ngày ông được bà xã Ngọc Thanh chăm sóc sức khoẻ chu đáo. Thỉnh thoảng cuối tuần, vợ chồng nam nghệ sĩ xuống nhà 2 con trai để thăm, ăn uống và dạy dỗ các cháu nội.
Ở tuổi U80, NSND Quang Thọ vẫn say mê ca hát, cống hiến cho nghệ thuật
Dù đã ở tuổi U80 nhưng giọng hát của NSND Quang Thọ vẫn khỏe khoắn và nguyên vẹn cảm xúc như xưa. Gần đây, ông tham gia liveshow âm nhạc quy tụ những giọng ca hàng đầu Việt Nam như Thanh Lam, Đào Tố Loan, Lan Anh, NSND Quốc Hưng, Quang Hà...