Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa

a. Hãy trình bày đặc điểm cấu tạo của túi tiêu hóa và ống tiêu hóa?

b. Hãy cho biết ống tiêu hóa có ưu điểm gì so với túi tiêu hóa?


1. Tiêu hóa là gì?

Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.

- Tiêu hóa ở động vật gồm: tiêu hóa nội bào với tiêu hóa ngoại bào.

2. Các hình thức tiêu hóa

2.1. Tiêu hóa ở động vật chưa có cơ quan tiêu hóa

- Động vật chưa có cơ quan tiêu hoá là động vật đơn bào. VD: trùng giày, amip,…

- Ở các động vật này, thức ăn được tiêu hóa nội bào: Các enzim từ lizôxôm vào không bào tiêu hoá để thủy phân thức ăn thành các chất dinh dưỡng đơn giản để tế bào sử dụng.

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa

Tiêu hóa ở trùng giày

- Trình tự các giai đoạn tiêu hóa nội bào:

1. Màng tế bào lõm dần vào, hình thành không bào tiêu hóa chứa thức ăn bên trong.

2. Lizôxôm gắn vào không bào tiêu hóa giải phóng enzim thủy phân các chất dinh dưỡng phức tap thành các chất đơn giản.

3. Các chất dinh dưỡng đơn giản được hấp thụ từ không bào tiêu hóa vào tế bào chất, phần chất không được tiêu hóa được thải ra khỏi tế bào theo kiểu xuất bào.

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa

2.2. Tiêu hóa ở động vật có túi tiêu hóa

- Các loài ruột khoang và giun dẹp có túi tiêu hoá.

- Túi tiêu hóa có hình túi và được hình thành từ nhiều tế bào. Túi tiêu hóa có một lỗ thông duy nhất ra bên ngoài. Lỗ thông vừa làm chức năng miệng vừa làm chức năng hậu môn.

- Trên thành túi có nhiều tế bào tuyến. Các tế bào này tiết enzim tiêu hóa vào lòng túi tiêu hóa. 

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa

- Quá trình tiêu hóa thức ăn trong túi tiêu hóa:

1. Thức ăn được lấy từ lỗ thông nhờ trợ giúp của xúc tua vào túi tiêu hóa.

2. Trong lòng túi xảy ra tiêu hóa ngoại bào (tiêu hóa bên ngoài tế bào) nhờ enzim của các tế bào tuyến.

3. Thức ăn đang tiêu hóa dở dang được tạo ra sau tiêu hóa ngoại bào đi vào các tế bào trên thành túi tiêu hóa, tiếp tục tiêu hóa nội bào.

4. Các chất không được tiêu hóa thải ra lỗ thông.

2.3. Tiêu hóa ở động vật có ống tiêu hóa

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa

                                       Ống tiêu hóa của giun đất                              

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa

                                                                 Tiêu hóa ở châu chấu

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa

Ống tiêu hóa ở chim

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa

Hệ tiêu hóa ở người

- Ống tiêu hóa được cấu tạo từ nhiều bộ phận khác nhau.

- Thức ăn đi theo một chiều trong ống tiêu hóa.

- Trong ống tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa ngoại bào nhờ hoạt động cơ học và dịch tiêu hóa.

- Trong ống tiêu hóa thức ăn được biến đổi thành chất đơn giản và được hấp thụ vào máu. Các chất không được tiêu hóa sẽ tạo thành phân và được thải ra bên ngoài.

- Quá trình tiêu hóa trong ống tiêu hóa của người:

Video tiêu hóa ở người:https://youtu.be/q6UT9wjCLs8

3. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật

3.1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa

Bộ răng: răng nanh, răng hàm và răng cạnh hàm phát triển để giữ mồi, xé thức ăn

- Dạ dày: Dạ dày to chứa nhiều thức ăn và tiêu hóa cơ học, hóa học (nhờ enzim pepsin).

- Ruột ngắn (ruột chó khoảng 6-7m) do thức ăn giàu chất dinh dưỡng.

3.2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thực vật

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa

- Bộ răng : răng cạnh hàm, răng hàm phát triển để nghiền thức ăn thực vật cứng.

- Dạ dày một ngăn (dạ dày đơn) hoặc 4 ngăn (động vật nhai lại).

• Quá trình tiêu hóa trong dạ dày đơn:

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa
+ Thức ăn thực vật được tiêu hóa và hấp thụ một phần trong dạ dày và ruột non.

+ Phần còn lại chuyển vào manh tràng và tiếp tục được tiêu hóa nhờ vi sinh vật cộng sinh.

• Quá trình tiêu hóa trong dạ dày 4 ngăn của trâu: 

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa
+ Thức ăn được nhai qua loa ở miệng, rồi nuốt vào dạ cỏ.

+ Trong dạ cỏ thức ăn được lên men nhờ vi sinh vật cộng sinh.

+ Sau 30-60 phút thức ăn trong dạ cỏ được đưa dần sang dạ tổ ong và  ợ lên miệng nhai kĩ lại.

+ Thức ăn sau khi nhai lại cùng với lượng lớn vi sinh vật quay trở lại thực quản vào dạ lá sách hấp thụ bớt nước và chuyển vào dạ múi khế.

+ Dạ múi khế tiết ra pepsin và HCl để tiêu hóa prôtêin có ở vi sinh vật và cỏ.

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa

+ Ruột non rất dài do thức ăn nghèo chất dinh dưỡng (ruột trâu bò khoảng 50m).

+ Manh tràng phát triển ở thú ăn thực vật có dạ dày đơn.

Phân biết túi tiêu hóa và ống tiêu hóa

Câu hỏi:Những ưu điểm của tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa so với trong túi tiêu hóa?

Lời giải:

Ưu điểm của tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa so với trong túi tiêu hóa.

- Trong ống tiêu hóa dịch tiêu hóa không bị hòa loãng, còn trong túi tiêu hóa, dịch tiêu hóa bị hòa loãng với rất nhiều nước. Do vậy tiêu hóa trong ống tiêu hóa sẽ nhanh chóng và lượng chất dinh dưỡng tạo ra được nhiều hơn.

- Nhờ thức ăn đi theo một chiều nên ống tiêu hóa hình thành các bộ phận chuyên hóa, thực hiện các chức năng khác nhau như tiêu hóa hóa học, hấp thụ thức ăn giúp cơ thể hấp thu được nhiều loại chất dinh dưỡng hơn. Trong khi đó túi tiêu hóa không có sự chuyên hóa như trong ống tiêu hóa.

Cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về tiêu hóa nhé.

1.Tiêu hoá là gì?

- Tiêu hoá là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.

- Tiêu hóaở động vật gồm: tiêu hóa nội bào (không bào tiêu hóa) và tiêu hóa ngoại bào (túi tiêu hóa,ống tiêu hóa).

2. Quá trình tiêu hóa ở động vật

a. Tiêu hoá ở động vật chưa có cơ quan tiêu hoá

- Động vật chưa có cơ quan tiêu hoá là động vật đơn bào. Tiêu hoá thức ăn ở động vật đơn bào diễn ra bên trong tế bào gọi là tiêu hoá nội bào. Các enzim từ lizoxôm vào không bào tiêu hoá để thủy phân thức ăn thành các chất dinh dưỡng đơn giản để tế bào sử dụng.

- Quá trình tiêu hóa nội bào gồm các giai đoạn: Hình thành không bào tiêu hóa →Các enzim từ lizôxôm vào không bào tiêu hóa →thức ăn được thủy phân thành các chất dinh dưỡng đơn giản →chất dinh dưỡng đơn giản được hấp thu vào tế bào chất.

b.Tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hóa

- Tiêu hóa thức ăn trongống tiêu hóa gặpở động vật có xương sống và một số động vật không xương sống.

-Ống tiêu hóa gồm nhiều bộ phận với các chức năng khác nhau: miệng, hầu, thực quản, dạ dày, ruột, hậu môn.

- Trongống tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa ngoại bào nhờ hoạt động cơ học củaống tiêu hóa (tiêu hóa cơ học) và nhờ tác dụng của dịch tiêu hóa (tiêu hóa hóa học) để trở thành những chất dinh dưỡng đơn giản và được hấp thụ vào máu.

- Các chất không được tiêu hóa trongống tiêu hóa sẽ tạo thành phân và thải ra ngoài.

c. Tiêu hoá ở động vật có túi tiêu hóa

- Các loài ruột khoang và giun dẹp có túi tiêu hóa.

- Túi tiêu hóa hình túi và được hình thành từ nhiều tế bào. Túi tiêu hóa có một lỗ thông duy nhất vừa làm chức năng của miệng vừa làm chức năng của hậu môn.

- Trong túi tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa nội bào và ngoại bào. Nhờ các tế bào thành túi tiêu hóa tiết ra các enzim để tiêu hóa hóa học thức ăn. Sau đó, thức ăn đang tiêu hóa dang dở sẽ được tiếp tục tiêu hóa nội bào trong tế bào của thành túi tiêu hóa.

3. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Ở động vật có túi tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa

A. nội bào nhờ enzim thủy phân những chất dinh dưỡng phức tạp thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.

B. ngoại bào, nhờ sự co bóp của lòng túi mà những chất dinh dưỡng phức tạp được chuyển hóa thành những chất đơn giản.

C. ngoại bào (nhờ enzim thủy phân chất dinh dưỡng phức tạp trong lòng túi) và tiêu hóa nội bào.

D. ngoại bào nhờ enzim thủy phân chất dinh dưỡng phức tạp trong lòng túi.

Đáp án: C

Câu 2:Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng

A. từ thức ăn cho cơ thể.

B. và năng lượng cho cơ thể.

C. cho cơ thể.

D. có trong thức ăn thành các chất đơn giản mà cơ thể có thể hấp thụ được.

Đáp án: D

Câu 3:Điều không đúng với sự tiêu hóa thức ăn trong các bộ phận của ống tiêu hóa ở người là

A. Ở ruột già có tiêu hóa cơ học và tiêu hóa hóa học.

B. Ở dạ dày có tiêu hóa cơ học và tiêu hóa hóa học.

C. Ở miệng có tiêu hóa cơ học và tiêu hóa hóa học.

D. Ở ruột non có tiêu hóa cơ học và tiêu hóa hóa học

Đáp án:A