Các phong cách lãnh đạo đề cập đến hành vi đặc trưng khi chỉ đạo, hướng dẫn và quản lý đội ngũ nhân viên của doanh nghiệp. Một phong cách lãnh đạo phù hợp sẽ giúp truyền cảm hứng và nhận được sự đồng thuận sâu sắc từ nhân viên, từ đó giúp doanh nghiệp đạt được những mục tiêu chiến lược. Vậy phong cách lãnh đạo là gì? Các phong cách lãnh đạo bị ảnh hưởng bởi yếu tố nào? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết bên dưới nhé!
Khái niệm lãnh đạo là gì?
Chúng ta có thể hiểu, phong cách lãnh đạo là một phương thức và cách tiếp cận của một nhà quản lý đối với nhân viên của mình, thông qua việc đề ra những phương hướng, thực hiện kế hoạch, mục tiêu và tạo nguồn động lực cho nhân viên. Dưới góc nhìn của nhân viên, phong cách này thường được thể hiện thông qua những hành động mang tính chất rõ ràng hoặc ngầm ý từ người quản lý của họ.
Các phong cách lãnh đạo thường phụ thuộc nhiều vào tính chất của nghề nghiệp, lĩnh vực và môi trường hoạt động khác nhau. Tuy nhiên, về bản chất bên trong, phong cách này đều được xây dựng thông qua nhận thức, đạo đức và phẩm chất của mỗi người sao cho phù hợp nhất với các chuẩn mực của xã hội và trở thành nguồn động lực cho sự phát triển của toàn xã hội.
Có thể chia phong cách lãnh đạo thành nhiều loại khác nhau, ví dụ: phong cách lãnh đạo độc đoán, phong cách lãnh đạo dân chủ, phong cách lãnh đạo dân chủ, phong cách lãnh đạo uỷ quyền, phong cách lãnh đạo trao đổi,…. Mỗi nhà lãnh đạo có thể chọn một hoặc một số phong cách lãnh đạo cho phù hợp nhất.
Phong cách lãnh đạo của một nhà lãnh đạo phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Hãy cùng tìm hiểu một số yếu tố điển hình nhé.
Hoàn cảnh lịch sử môi trường công tác
Tìm hiểu thêm:
>> 4 phong cách lãnh đạo phổ biến dành cho nhà quản lý tài ba
>> 5 kỹ năng quản trị cần có mà nhà quản lý nào cũng cần nắm vững
>> Phong cách lãnh đạo là gì? Bạn ở đâu trong 4 phong cách này?
Đây chính là yếu tố đầu tiên tác động tới phong cách lãnh đạo. Khi thay đổi một môi trường mới, phần lớn các nhà lãnh đạo sẽ áp dụng phong cách làm việc tại môi trường làm việc trước đó vào môi trường làm việc hiện tại. Bởi khi làm việc tại môi trường trước đó đã tạo cho nhà lãnh đạo những thói quen về nghề nghiệp và điều này rất khó thay đổi.
Tuy nhiên để có thể trở thành một nhà lãnh đạo tốt nhất, người lãnh đạo nên có sự thích nghi và hài hoà điều này. Bởi đôi lúc phong cách lãnh đạo ở môi trường cũ sẽ không còn phù hợp với một môi trường hay tổ chức mới.
Môi trường đào tạo
Nếu như được làm việc trong một môi trường tốt và có tính kỷ luật cao nhưng mọi việc lại mang tính chất dân chủ, tự do thì nhà lãnh đạo cũng sẽ có xu hướng quản lý theo phong cách lãnh đạo dân chủ.
Ngược lại, nếu ở trong một môi trường đào tạo hiện rõ sự độc đoán, sự ra lệnh thì nhà lãnh đạo sẽ có xu hướng mang phong cách lãnh đạo như thế. Đó là bởi vì khi người quản lý đã có một khoảng thời gian dài tiếp xúc trong môi trường đào tạo như vậy thì nó sẽ góp phần vào việc tạo nên phong cách của các nhà lãnh đạo.
Tâm lý của nhà lãnh đạo
Tâm lý của nhà lãnh đạo cũng là một yếu tố quan trọng tác động tới phong cách lãnh đạo. Phần lớn mọi người khi mới bắt đầu với công việc đều có phần e ngại và không dám bộc lộ hết phong cách lãnh đạo của mình. Có thể nhà quản lý chưa có đủ thời gian để thích nghi với môi trường mới hoặc cũng có thể cần có thêm điều kiện, sự tiếp xúc, tìm hiểu về văn hoá doanh nghiệp,… để có thể định hình được phong cách lãnh đạo mà mình sẽ áp dụng.
Tuy nhiên, sau một thời gian dài làm việc, mọi việc tiến triển tốt đẹp và quy trình làm việc ổn định hơn, nhà lãnh đạo sẽ thể hiện hết phong cách lãnh đạo của mình. Vì vậy, tâm lý cũng là yếu tố ảnh hưởng đến phong cách lãnh đạo.
Trình độ và năng lực của nhà lãnh đạo
Tham khảo thêm:
>> Xu hướng quản trị doanh nghiệp mới nhất dành cho nhà quản lý
>> Bỏ túi “bí kíp” bố trí nhân sự hiệu quả dành cho nhà quản lý
Ví dụ những người có năng lực nghề nghiệp cao, trình độ chuyên môn tốt thường sẽ chọn cho mình phong cách lãnh đạo độc đoán nhằm mang tới hiệu quả công việc nhanh chóng.
Ngược lại, đối với những nhà lãnh đạo có kỹ năng chuyên môn không cao, sẽ không dám tự đưa ra quyết định trong công việc. Những nhà lãnh đạo này thường phải tham khảo thêm ý kiến của cấp dưới. Do đó, những nhà lãnh đạo này thường mang phong cách lãnh đạo tự do hoặc dân chủ. Bên cạnh đó, các phong cách lãnh đạo cũng có thể thay đổi qua từng giai đoạn khác nhau, sao cho phù hợp và hiệu quả nhất.
Kết luận
Tóm lại, nắm vững khái niệm và các yếu tố tác động đến các phong cách lãnh đạo sẽ giúp cho quá trình xây dựng doanh nghiệp đạt hiệu quả nhất. Song song với việc hiểu rõ bản thân, nhà quản lý cần hiểu rõ nhân viên để đưa ra sự lựa chọn phong cách phù hợp trong từng tình huống. Do đó, để đánh giá khách quan nhất, việc sử dụng các công cụ đánh giá toàn diện năng lực nhân sự đang được nhiều doanh nghiệp lựa chọn.
Hy vọng chia sẻ trên đây đã mang tới nhiều thông tin hữu ích, giúp bạn trau dồi kỹ năng và kiến thức hay để trở thành một nhà lãnh đạo tài ba.
TestCenter.vn – Nền tảng công nghệ cung cấp giải pháp test online dành riêng cho doanh nghiệp Việt Nam. Tự hào đồng hành cùng +100 khách hàng doanh nghiệp hàng đầu như HONDA, Đại học FPT, TopCV, Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam [MSB]…
Nếu bạn quan tâm đến giải pháp giúp nâng cao chất lượng tuyển dụng, đào tạo và đánh giá năng lực nhân sự giúp tối ưu chi phí lên tới 30%. Vui lòng đăng ký ngay tại đây để được tư vấn trực tiếp về Nền tảng đánh giá năng lực nhân sự TestCenter.
Lãnh đạo không có nghĩa là bạn luôn luôn chỉ áp dụng một phong cách lãnh đạo với mọi nhân viên khác nhau, mà cần lựa chọn phong cách lãnh đạo phù hợp với trình độ của họ.
Không ít người thất bại trong việc quản lý đội nhóm vì không nhận thức được điều này, họ đặt ra yêu cầu quá cao đối với nhân viên mới hoặc cho các nhân viên giỏi quá ít không gian để chủ động và sáng tạo trong công việc. Điều đó khiến cho các nhân viên cấp dưới thiếu tin tưởng người đứng đầu, hoặc vẫn phục tùng nhưng không cảm thấy thoải mái để phát huy hết năng lực. Chính vì vậy, nếu mong muốn khai thác nhiều nhất nguồn lực con người của đội nhóm hay công ty [tức là tài năng, trí tuệ, sự nhiệt tình… của người lao động] thì nhà lãnh đạo cần phải hiểu rõ về các phong cách lãnh đạo khác nhau và cách thức để áp dụng chúng trong thực tiễn quản lý nhân viên hay đội nhóm.
Phong cách lãnh đạo là gì?
Phong cách lãnh đạo là cách thức làm việc của nhà lãnh đạo. Một nhà lãnh đạo giỏi là một nhà lãnh đạo có phong cách lãnh đạo hợp lý để vừa đáp ứng được các nhu cầu khác nhau của nhân viên, vừa phát huy được sức mạnh cá nhân và tập thể trong hoạt động đội nhóm hay sản xuất kinh doanh. Từ năm 1939, các nghiên cứu đầu tiên về phong cách lãnh đạo đã được tiến hành bởi Kurt Lewin và cộng sự [Lewin, Lippit, White, 1939]. Từ các nghiên cứu này, các nhà khoa học đã chỉ ra 3 phong cách lãnh đạo chủ chốt:
Phong cách lãnh đạo mệnh lệnh/độc đoán
Với phong cách lãnh đạo này, nhà quản lý là người nắm mọi quyền lực và ra quyết định. Họ thường giao việc và chỉ ra luôn cho các nhân viên của mình cách thực hiện những công việc đó mà không cần lắng nghe những góp ý từ nhân viên.
Có nhiều ý kiến cho rằng phong cách lãnh đạo mệnh lệnh/độc đoán làm hạn chế hiệu quả làm việc và tạo ra bầu không khí căng thẳng cho đội nhóm. Tuy nhiên, phong cách này không đồng nghĩa với việc thường xuyên quát tháo, sai bảo nhân viên, và nếu áp dụng đúng trường hợp, phong cách này lại phát huy hiệu quả của nó. Phong cách mệnh lệnh có thể áp dụng tốt trong những trường hợp sau:
- Giai đoạn đầu thành lập đội nhóm: Ở giai đoạn này, các thành viên trong đội nhóm còn chưa hiểu rõ về nhau, chưa rõ nhiệm vụ và phương hướng nên nhà lãnh đạo cần sử dụng phong cách độc đoán để tạo sự thống nhất về mục tiêu, cách thức làm việc và các quyết định của đội nhóm.
- Đối với các nhân viên mới, còn non nớt kinh nghiệm làm việc: Các nhân viên này thường cảm thấy bỡ ngỡ với môi trường làm việc mới, chưa hiểu rõ về cách thức làm việc trong công ty. Do vậy, với tình huống này, nhà quản lý phải đóng vai trò là người giao việc và hướng dẫn cho nhân viên một cách cụ thể, chi tiết, giúp nhân viên hòa nhập tốt hơn với môi trường làm việc và các nhân viên khác.
- Những tình huống phải ra quyết định trong thời gian ngắn: Trong những tình huống này, với áp lực phải ra quyết định và thời gian hạn hẹp, phong cách lãnh đạo độc đoán là cần thiết để giải quyết vấn đề. Chẳng hạn như trong một trận đánh, các tướng lĩnh thường phải ra quyết định trong gang tấc về việc tiếp tục tấn công hay rút lui của quân mình.
Phong cách lãnh đạo dân chủ
Nhà quản lý theo phong cách dân chủ là biết phân chia quyền lực quản lý của mình, tranh thủ ý kiến cấp dưới và cho phép họ tham gia vào việc thảo luận để đưa ra các quyết định. Tuy nhiên, người quyết định chính vẫn là người lãnh đạo.
Phong cách lãnh đạo dân chủ được đánh giá là phong cách mang lại hiệu quả làm việc cao nhất. Phong cách này sẽ phát huy hiệu quả trong các trường hợp sau:
- Người quản lý là người đã hiểu rõ vấn đề nhưng cần thêm các ý kiến, thông tin từ cấp dưới để xử lý vấn đề đó.
- Đội nhóm phải tương đối ổn định về nề nếp và nhân sự, các thành viên trong đội nhóm phải là những người đã nắm rõ công việc, nhiệm vụ và cách thức tiến hành công việc.
Phong cách lãnh đạo tự do
Nhà quản lý theo phong cách tự do thường chỉ giao nhiệm vụ hoặc vạch ra kế hoạch chung chứ ít tham gia trực tiếp chỉ đạo công việc. Họ giao khoán và cho phép nhân viên được đưa ra các quyết định cũng như chịu trách nhiệm về các quyết định của mình trước cấp trên.
Phong cách lãnh đạo này cho phép nhân viên cấp dưới có quyền tự chủ rất cao để hoàn thành công việc và nhà quản lý có nhiều thời gian để nâng cao năng suất làm việc của mình. Tuy nhiên, cách quản lý này phải được sử dụng một cách phù hợp, nếu không có thể gây ra sự mất ổn định của đội nhóm. Các nhà quản lý có thể áp dụng phương pháp này trong những điều kiện sau:
- Các nhân viên có năng lực làm việc độc lập và chuyên môn tốt, có thể đảm bảo hiệu quả công việc.
- Các nhà lãnh đạo có những công cụ tốt để kiểm soát tiến độ công việc của nhân viên.
Trong thực tế, mỗi nhà lãnh đạo thường có những cách riêng khi quản lý các nhân viên của mình. Tuy nhiên, mỗi phong cách lãnh đạo nói trên đều có những ưu và nhược điểm, do vậy cần phải biết phối hợp để lãnh đạo hợp lý trong từng giai đoạn, từng trường hợp. Khi lựa chọn phong cách lãnh đạo nào, các nhà quản lý cần cân nhắc dựa trên nhiều yếu tố cùng một lúc, chẳng hạn như thời gian cho phép, kiểu nhiệm vụ, mức độ áp lực công việc, trình độ nhân viên, mối quan hệ trong đội nhóm, ai là người nắm được thông tin… Tuy nhiên, các lãnh đạo giỏi là những người phối hợp và sử dụng linh hoạt cả 3 phong cách lãnh đạo nói trên một cách hợp lý trong những trường hợp cụ thể.
Thu Hiền [tổng hợp]