Vào lúc 16h30 ngày 19/1, người dân ven hồ và lực lượng chức năng quản lý khu vực hồ Gươm đã nhìn thấy cụ rùa qua đời, nổi ở khu vực trong hồ, gần với đường Lê Thái Tổ. Có thể nói đây là một tin buồn đối với thủ đô nói chung, và hàng nhiều người dân nói riêng. Hình ảnh cụ rùa gắn liền với hồ Gươm, đã mang nhiều giai thoại lịch sử, những giá trị giày truyền thống, văn hoá. Biểu tượng cho thủ đô. Có thể nói cụ Rùa hồ Gươm đã trở thành niềm tự hào của người dân thủ đô và cả nước. Đi cùng với những truyền thuyết Hoàn Kiếm năm xưa của vua Lê Lợi, và nhiều lần cụ nổi lên vào những dịp lễ trọng đại của thành phố. Sự mất mát này đã gây nhiều cảm xúc cho người dân thủ đô.
PGS.TS Hà Đình Đức trong lần chăm sóc cụ rùa
Theo PGS.TS Hà Đình Đức, người đã có nhiều năm kinh nghiệm trong việc nghiên cứu và tìm hiểu về cụ rùa hồ Gươm cho biết: Cụ rùa sống tại hồ Gươm lâu nay chúng ta vẫn thấy thỉnh thoảng nổi lên mặt hồ là cá thể duy nhất tại hồ Gươm, của một chủng loài đặc biệt quý hiếm. Theo thống kê, trên thế giới hiện nay chỉ còn có 4 cá thể, và cụ rùa tại hồ Gươm là 1 trong 4 cá thể đó. Còn lại, 1 đang ở Đồng Mô, và 2 cá thể khác đang ở Thượng Hải – Trung Quốc.
Trong thời gian vừa qua, lần nổi lên mặt nước gần nhất của cụ rùa là ngày 21/12/2015, vào khoản thời gian buổi trưa. Trong lần xuất hiện đó, cụ rùa này nổi lên mặt nước khu vực đối diện với đường Lê Thái Tổ. Trong lần xuất hiện cuối cùng đó, cụ rùa đã xuất hiện với chiếc mai bóng nhẵn, trơn, và cụ nổi lên mặt nước trong khoản 2 tiếng, từ lúc 10h trưa cho đến khoản hơn 12h trưa.
Để xác định cụ rùa hồ Gươm bao nhiêu tuổi, năm 2011, cụ rùa được đưa lên bờ để chăm sóc và kiểm tra chửa trị các vết thương trên toàn thân. Quá trình chăm sóc này kéo dài hơn ba tháng. Trong lần đó, các chuyên gia đã đo đạc kích thước thân rùa được các chỉ số như sau: Chiều dài thân 185cm, mai rộng 100cm, đuôi dài 35cm, khối lượng là 169kg.
Vậy nguồn tin chính xác về tuổi của cụ rùa Hồ Gươm
Về các thông tin của cụ rùa, thời gian trước đã có nhiều bài báo từng đưa tin về cụ rùa hồ Gươm bao nhiêu tuổi, nhưng mãi vẫn chưa có thông tin nhất quán và được công nhận. Có những nguồn tin nói rằng, đến nay cụ đã hơn 700 tuổi. Nhưng cũng có những thông tin cho rằng cụ rùa này chỉ mới được hơn 100 tuổi. Trong một bài viết với tựa đề ““Giáo sư rùa” Hà Đình Đức” được đăng trên tờ báo Người Lao Động đã có viết: “Theo nghiên cứu của PGS Hà Đình Đức, cụ rùa sống ở Hồ Gươm đến nay ước chừng đã hơn 700 tuổi, cân nặng khoảng chừng hơn hai tạ”.
Đến đầu tháng 4 năm 2011, đại diện hội đồng chữa trị, chăm sóc cho cụ rùa hồ Gươm đã thông tin rằng qua quá trình tiến hành phân tích ADN của cụ rùa, các chuyên gia khẳng định rùa ở Hồ Gươm là rùa cái, tuổi thọ đến nay chỉ khoảng hơn 100 năm tuổi. Như vậy tranh luận về cụ rùa hồ Gươm bao nhiêu tuổi vẫn còn đang sôi nổi.
Ở một tờ báo khác, TS Bùi Quang Tề – trưởng nhóm chăm sóc và chữa trị cho cụ rùa Hồ Gươm, đã thông tin như sau: “Qua quá trình lấy mẫu phân tích, chúng tôi có thể khẳng định rùa Hồ Gươm là một chủng loài mới khác hoàn toàn với loài rùa đang có mặt ở Thượng Hải, và đồng thời cũng không cùng giống loài với rùa ở hồ Đồng Mô”.
Theo nhận định của các nhà khoa học thuộc viện công nghệ sinh học, đã khẳng định trên báo Tiền Phong: “Cụ rùa hiện đang sống tại Hồ Hoàn Kiếm là cùng loài với loài rùa đã thu thập được tại các nơi Quảng Phú [Thanh Hóa], Suối Hai, Hương Ký [Hà Nội], đây là loại rùa lớn có mai mềm, sống ở nước ngọt, đặc biệt chỉ có tại Việt Nam, không xuất hiện ở các nước khác trên thế giới”
Về vấn để xử lí xác cụ rùa sau khi đã qua đời, các kênh thông tin đã đưa tin rằng ngay sau khi có nguồn tin của BQL hồ GƯơm thì UBND thành phố Hà Nội đã lập tức chỉ đạo sở VHTT Hà Nội và UBND quận Hoàn Kiếm tiến hành kiểm tra hiện trường, xem xét làm các thủ tục liên quan. UBND TP đưa quyết định di chuyển xác cụ về bảo tàng thiên nhiên Việt Nam – thuộc quản lí của viện Hàn lâm khoa học Việt Nam.
Lời kết
Cũng theo thông tin từ UBND thành phố Hà Nội, cụ rùa hồ Gươm chết là do quy luật của tự nhiên “sinh-lão-bệnh-tử”,hơn nữa là khoản thời gian qua thời tiết xấu cũng tác động đến sức khoẻ, gây nguyên nhân khiến cụ rùa qua đời. Và đến nay câu hỏi cụ rùa hồ Gươm bao nhiêu tuổi vẫn còn là một truyền thuyết dành cho những ai yêu cụ, yêu cái đẹp văn hoá Hà Nội. Văn hoá của xa xưa được truyền lại cho một thành Thăng Long cổ.