Tại sao bị teo cơ

Teo cơ rõ thường gặp nhất là dấu hiệu của neuron vận động dưới. Sự phân bổ teo cơ và biểu hiện có liên quan (ví dụ. dấu hiệu neuron vận động trên với dấu hiệu neuron vận động dưới) thì quan trọng khi xem xét nguyên nhân teo cơ.

Show

Là sự giảm khối mô cơ. Teo cơ một bên mức độ trung bình-nặng được nhìn thấy khi so sánh với bên không bị ảnh hưởng. So sánh chu vi theo trục chi là phương pháp đáng tin cậy để nhận biết những trường hợp teo cơ không đối xứng khó thấy.

Nguyên nhân

Thường gặp

Không sử dụng (ví dụ. gãy xương, viêm khớp, bất động).

Bệnh rễ thần kinh.

Bệnh thần kinh ngoại biên.

Bệnh mạch máu ngoại biên.

Ít gặp

Nhồi máu não.

Xuất huyết não.

Tổn thương tủy sống.

Bệnh neuron vận động.

Viêm tủy xám.

Hình. Teo cơ bên trong cơ bàn tay ở bệnh nhân xơ cứng cốt bên teo cơ

Cơ chế

Teo cơ do bởi:

Rối loạn neuron vận động dưới.

Teo cơ do không sử dụng.

Rối loạn neuron vận động trên.

Bệnh cơ.

Bệnh mạch máu ngoại biên.

Rối loạn neuron vận động dưới

Cắt dây thần kinh cơ làm teo cơ hoàn toàn. Mất tín hiệu vào của neuron vận động dưới tại điểm tiếp nối thần kinh cơ làm phá vỡ sợi actin mà myosin, làm giảm kích thước tế bào và sự co hồi của sợi tơ cơ. Nguyên nhân bao gồm bệnh rễ thần kinh, bệnh thần kinh ngoại biên chèn ép (ví dụ. hội chứng ống cổ tay) và bệnh thần kinh di truyền (ví dụ. bệnh Marie-Charcot-Tooth) và bệnh neuron vận động (ví dụ. xơ cứng cột bên teo cơ).

Teo cơ do không sử dụng

Teo cơ do không sử dụng do giảm sử dụng cơ sau chấn thương (ví dụ. gãy xương và nằm bất động) hoặc trong tình trạng viêm mạn (ví dụ. viêm khớp). Teo cơ hiện diện ở nhóm cơ bất động. Teo cơ do không sử dụng là đáp ứng sinh lý đối với giảm sử dụng cơ, làm giảm kích thước sợi cơ và giảm thể tích khối cơ.

Tổn thương neuron vận động trên

Trong tổn thương neuron vận động trên, độ lớn và tỉ lệ tiến triển teo cơ ít rõ ràng hơn và chậm hơn so với tổn thương neuron vận động dưới. Giảm khối cơ có thể liên quan đến giảm sử dụng cơ do di chứng của bệnh neuron vận động trên (ví dụ. co thắt, yếu).

Bệnh cơ

Bệnh cơ là nguyên nhân không thường gặp của teo cơ. Bệnh cơ chiếm ưu thế ảnh hưởng nhóm cơ gần. Trong loạn dưỡng cơ tiến triển (ví dụ. lọan dưỡng cơ Duchenne), những sợi cơ trải qua quá trình thoái hóa và được thay thế bởi mô xơ mỡ và collagen. Điều đó có thể tạo ra tình trạng phì đại cơ khi bệnh tiến triển. Loạn dưỡng tăng trương lực cơ không giống như các bệnh cơ khác, chủ yếu ảnh hưởng đến hệ thống cơ, liên quan đến teo nhóm cơ phía xa.

Bệnh mạch máu ngoại biên

Không đủ tưới máu mô gây ra tình trạng chuyển hóa mô ngoại biên (ví dụ. cơ) làm teo sợi cơ. Nguyên nhân thường gặp nhất là xơ vữa động mạch. Biểu hiện của biến dưỡng do không đủ máu nuôi thường cùng tồn tại (ví dụ. biến nhiệt, rụng tóc, loét da).

Hình. Teo bắp chân trái sau viêm tủy xám cấp

Độ nhạy

Độ đặc hiệu

Tỉ lệ mắc nếu dương tính

Tỉ lệ mắc nếu âm tính

Teo lòng bàn tay

4–28%

82–99%

không ý nghĩa

không ý nghĩa

Bảng. Giá trị lâm sàng của teo lòng bàn tay trong hội chứng ống cổ tay

Độ nhạy

Độ đặc hiệu

Tỉ lệ mắc nếu dương tính

Tỉ lệ mắc nếu âm tính

Teo bắp chân cùng bên

29%

94%

5.2

0.8

Bảng. Giá trị lâm sàng của teo bắp chân trong bệnh rệ thần kinh thắt lưng - cùng Độ nhạy Độ đặc hiệu Tỉ lệ mắc

Ý nghĩa

Teo cơ rõ thường gặp nhất là dấu hiệu của neuron vận động dưới. Sự phân bổ teo cơ và biểu hiện có liên quan (ví dụ. dấu hiệu neuron vận động trên với dấu hiệu neuron vận động dưới) thì quan trọng khi xem xét nguyên nhân teo cơ.

TTO - Bệnh teo cơ là một chứng bệnh rối loạn gen làm yếu từ từ các cơ trong cơ thể. Nguyên nhân do sự sai sót hoặc khiếm khuyết thông tin gen, ngăn cơ thể hình thành các protein cần cho sự hình thành và duy trì độ bền khoẻ của cơ.

Trẻ được chẩn đoán mắc bệnh teo cơ sẽ bị mất dần dần khả năng thực hiện các vận động như đi, ngồi, đứng thẳng, thở ra dễ dàng và cử động các cánh tay và bàn tay. Độ yếu ớt này càng tăng có thể dẫn đến các vấn đề sức khoẻ khác.

Có nhiều dạng của bệnh teo cơ, có thể ảnh hưởng đến cơ của trẻ ở những mức độ nghiêm trọng khác nhau. Trong một số trường hợp, bệnh teo cơ bắt đầu gây ra các vấn đề về cơ ở giai đoạn trẻ sơ sinh, trong khi ở các trường hợp khác, các triệu chứng không xuất hiện cho đến tuổi trưởng thành.

Hiện chưa có cách chữa khỏi bệnh teo cơ, nhưng các nhà nghiên cứu đang khẩn trương nghiên cứu và phát hiện thêm nhiều cách làm thế nào để ngăn ngừa và điều trị bệnh. Các bác sĩ cũng đang nghiên cứu cải thiện chức năng cơ và khớp và làm chậm lại quá trình suy yếu cơ để trẻ nhỏ, trẻ thiếu niên và những người lớn mắc bệnh teo cơ có thể sống tích cực và độc lập khi có thể.

Các triệu chứng đầu tiên của bệnh teo cơ

Nhiều trẻ mắc bệnh teo cơ sau khi trải qua một giai đoạn phát triển bình thường trong những năm đầu sau khi sinh. Tuy nhiên thường trong giai đoạn này, các triệu chứng đã bắt đầu xuất hiện. Trẻ có thể bắt đầu bị sẩy chân, vấp ngã, đi lắc lư, gặp khó khăn khi đi lên cầu thang và đi bằng ngón chân (gót chân không nện xuống sàn); khó khăn khi đứng lên khỏi chỗ ngồi hoặc khi đẩy vật gì đó, chẳng hạn xe ngựa hay xe đẩy ba bánh. Trẻ bị teo cơ cũng thường mắc chứng cơ bắp chân phình to, khi các mô cơ bị phá huỷ và được thay bằng mỡ.

Chẩn đoán bệnh

Khi nghi ngờ trẻ bị teo cơ, bác sĩ có thể sẽ làm các kiểm tra thể chất, xem xét tiền sử gia đình, hỏi về các vấn đề khác - đặc biệt những vấn đề có thể tác động đến cơ bắp trẻ - mà có thể trẻ gặp phải. Bác sĩ cũng sẽ thực hiện một loạt các kiểm tra khác để loại trừ các bệnh khác như làm xét nghiệm máu, kiểm tra ADN, làm sinh thiết cơ… để khẳng định trẻ đã bị bệnh teo cơ.

Các dạng bệnh teo cơ

Nhiều dạng teo cơ khác nhau ảnh hưởng khác nhau đến các cơ và làm yếu cơ ở những mức độ khác nhau.

Bệnh teo cơ Duchenne: thường gặp nhất và là dạng nặng nhất của teo cơ. Các triệu chứng của bệnh thường bắt đầu xuất hiện ở độ tuổi khoảng 5 tuổi, khi các cơ chậu bắt đầu yếu đi. Đa số trẻ mắc bệnh này cần phải dùng đến xe lăn khi được 12 tuổi. Qua thời gian, các cơ của trẻ yếu đi ở vai, lưng, cánh tay và chân. Cuối cùng là các cơ hỗ trợ cho hô hấp bị ảnh hưởng, lúc ấy trẻ phải cần đến máy thở. Quãng đời của bệnh nhân teo cơ Duchenne thường ngắn ngủi, khoảng 20 tuổi.

Mặc dù đa số trẻ bị bệnh teo cơ Duchenne có trí thông minh ở mức trung bình, tuy nhiên có khoảng 1/3 trong đó không có khả năng học hành và dưới 1/3 chậm phát triển trí não.

Bệnh teo cơ Becker: cũng tương tự như Duchenne, nhưng ít gặp hơn và quá trình phát triển bệnh cũng chậm hơn. Các triệu chứng bệnh thường bắt đầu khi trẻ bước vào độ tuổi lên 10. Sự suy yếu cơ bắt đầu đầu tiên ở cơ chậu, sau đó là các cơ lưng và vai. Nhiều trẻ mắc bệnh này có tuổi thọ bình thường và có thể sống lâu, năng động mà không cần dùng xe lăn.

Bệnh teo cơ Myotonic: còn được biết đến với tên gọi bệnh Steinert, thường gặp ở người lớn mặc dù khoảng ½ trường hợp mắc bệnh nằm ở nhóm những người dưới 20 tuổi. Các triệu chứng bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào khi bệnh nhân còn thơ ấu. Các triệu chứng chủ yếu gồm yếu cơ, hao mòn cơ, cơ bị co rút lại theo thời gian. Trẻ mắc bệnh này cũng có thể bị đục nhân mắt và các vấn đề về tim.

T.VY (Theo KidsHealth)

(tuan le)

- Trả lời của Phòng mạch Online:

Teo cơ có thể phân loại một cách đơn giản và dễ hiểu gồm 2 nhóm lớn: hoặc từ bản thân cơ hoặc từ nguyên nhân ngoài cơ.

Nhóm nguyên nhân từ cơ có thể là do bệnh lý cơ bao gồm có hay không có yếu tố gen. Nhóm nguyên nhân này có thể bao gồm cả nguyên nhân cơ vì lý do nào đó không được sử dụng (do đau khi vận động, do viêm...).

Nhóm nguyên nhân khác là do yếu tố thần kinh bao gồm các tổn thương thần kinh chi phối cơ như trong trường hợp tổn thương tủy sống, chèn ép rễ thần kinh (ví dụ như thoát vị đĩa đệm).

Chúng tôi không biết là cơ chân trái anh bị teo nhưng anh có bị mất phản xạ gân xương vùng chân trái hay không (nghĩa là xem có phải do yếu tố thần kinh) hay mạch máu cung cấp cho vùng chân trái có bị giảm đi như hay gặp trong bệnh lý viêm tắc động mạch hạ chi do thuốc lá.

Thứ đến vùng chân mà anh mô tả không rõ ràng vì nó trải dài từ đùi đến bàn chân do vậy mà không rõ là nhóm cơ nào. Theo đó, chúng tôi nghĩ rằng nhiều khả năng là anh đang muốn đề cập đến cơ bụng chân. Nếu chỉ vì viêm vùng gót chân mà dẫn đến teo cơ vùng bắp chân thì quả là khá hiếm.

Trong trường hợp của anh chúng tôi khuyên nên đến bệnh viện có khoa chấn thương chỉnh hình, nội hay ngoại thần kinh gần nơi anh ở để các bác sĩ xem là anh bị tổn thương thần kinh hay là tổn thương thật sự nằm ở nhóm cơ để từ đó có hướng điều trị thích hợp.

Bạn có những thắc mắc về sức khỏe của mình mà không biết hỏi ai. Bạn cần được tư vấn cho những thắc mắc về sức khỏe của mình, của người thân... Phòng mạch Online của Tuổi Trẻ Online sẽ giúp bạn giải đáp 1.001 thắc mắc về sức khỏe. Mọi thắc mắc về sức khỏe xin gửi về địa chỉ email:

Để chính xác về nội dung, vấn đề cần hỏi, xin bạn đọc vui lòng gõ có dấu (font chữ unicode). Xin chân thành cảm ơn!

B.CHÂU thực hiện

BS TĂNG HÀ NAM ANH