Một trong những nguyên nhân gây viêm đường tiết niệu là vi khuẩn. Các vi khuẩn gây bệnh, trong đó vi khuẩn gram âm chiếm đa số [trên 90%], thường gặp nhất là E. coli [60- 70%], sau đó là Klebsiella, P. mirabilis, Enterobacter... Các vi khuẩn gram dương ít gặp hơn, bao gồm chủ yếu là Eterococcus và Staphylococcus.
Vi khuẩn xâm nhập ngược dòng từ niệu đạo đi lên, do đó thường biểu hiện viêm niệu đạo, bàng quang trước. Ngược lại, khi vi khuẩn theo đường máu và đường bạch huyết thường gây nhiễm khuẩn nhu mô thận rồi mới ra nước tiểu gây viêm đường tiết niệu thấp.
Các vị trí viêm đường tiết niệu.
Tuỳ theo vi khuẩn gây bệnh, vị trí nhiễm khuẩn cũng như tính chất cấp tính hay mạn tính mà triệu chứng của nhiễm khuẩn tiết niệu biểu hiện khác nhau. Nhìn chung chia thành hai nhóm là nhiễm khuẩn đường tiết niệu thấp [viêm niệu đạo, bàng quang] và viêm thận - bể thận.
2. Triệu chứng của viêm đường tiết niệu
- Nhiễm khuẩn tiết niệu thấp: Tiểu buốt, tiểu rắt, có thể đái ra máu, mủ. Khi đái ra máu, mủ ở đầu bãi thường do nhiễm khuẩn tại niệu đạo, ở cuối bãi thường do nhiễm khuẩn tại bàng quang. Biểu hiện nhiễm khuẩn toàn thân có thể gai sốt hoặc sốt rét run, cũng có khi không sốt.
- Viêm thận - bể thận: Có hai dạng là viêm thận - bể thận cấp tính và mạn tính. Trong viêm thận bể thận cấp tính, triệu chứng thường xuất hiện đột ngột, rầm rộ. Biểu hiện tại chỗ bao gồm tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu có máu hoặc mủ. Đây là các triệu chứng nhiễm khuẩn tiết niệu thấp và có thể xuất hiện trước. Tuy nhiên nếu nhiễm khuẩn theo đường máu thì có thể triệu chứng viêm thận - bể thận lại xuất hiện đầu tiên.
Tuỳ theo vị trí nhiễm khuẩn thấp hay cao [viêm thận - bể thận], mức độ nặng hay nhẹ, tính chất cấp tính hay mạn tính và chủng vi khuẩn gây bệnh mà có những biện pháp điều trị khác nhau.
Nguyên tắc chung là lựa chọn kháng sinh thích hợp, tốt nhất là dùng kháng sinh theo kháng sinh đồ [tức là sau khi cấy nước tiểu hoặc máu thấy vi khuẩn gây bệnh thì đánh giá mức độ nhạy cảm của vi khuẩn với một số thuốc kháng sinh, từ đó lựa chọn kháng sinh nhạy cảm nhất, dễ hấp thu, ít tác dụng phụ nhất, sẵn có và cân nhắc cả về vấn đề kinh tế]; điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ khác.
Trường hợp nhiễm khuẩn tiết niệu thấp thường dùng kháng sinh đường uống kết hợp với thuốc sát khuẩn tại chỗ. Các kháng sinh thường dùng có tác dụng tốt trong nhiễm khuẩn tiết niệu thấp hiện nay như nhóm quinolon. Có rất nhiều thuốc trong nhóm này như: Norfloxacin, ofloxacin, ciprofloxacin, levofloxacin...
Kháng sinh quinolon có thể giúp dứt điểm bệnh nhanh, tuy nhiên có tác dụng phụ có thể gặp là tiêu chảy nhẹ, dị ứng ngoài da... Lưu ý không sử dụng quinolon cho phụ nữ có thai, đang cho con bú và trẻ em dưới 16 tuổi vì thuốc ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ do gây tổn thương sụn khớp.
Tùy vị trí viêm đường tiết niệu sẽ được điều trị khác nhau.
Các nhóm kháng sinh khác như beta lactam [bao gồm penicillin, amoxicillin, cloxacillin, cephalosporin...] cũng có tác dụng tốt đối với viêm đường tiết niệu. Nhóm beta lactam có phổ tác dụng rộng, khá an toàn và ít tác dụng phụ, do đó có thể sử dụng cho nhiều bệnh nhân như người già, phụ nữ, trẻ em... Nhưng hiện nay do tình trạng đề kháng kháng sinh của vi khuẩn, nên kháng sinh nhóm beta lactam điều trị kém hiệu quả hơn.
Một kháng sinh thông thường, rẻ tiền, khá thông dụng hiện nay là sulfamethoxazol cũng có tác dụng trong một số trường hợp nhiễm khuẩn tiết niệu nhẹ, tuy nhiên tỷ lệ vi khuẩn kháng kháng sinh này hiện nay cũng khá cao.
Thời gian sử dụng kháng sinh tuỳ thuộc vào chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, căn cứ từng trường hợp cụ thể mà có thể dùng liều duy nhất hay dùng kéo dài.
Trường hợp viêm thận - bể thận cấp hay đợt cấp của viêm thận - bể thận mạn cần dùng kháng sinh đường tĩnh mạch liều cao và nên phối hợp ít nhất hai kháng sinh. Thời gian dùng kháng sinh cũng dài hơn trong điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu thấp, ít nhất cũng dùng trong 14 ngày.
Lựa chọn thuốc tốt nhất theo kháng sinh đồ, tuy nhiên do kháng sinh đồ cho kết quả muộn hoặc cấy không mọc vi khuẩn nên cần cho kháng sinh sớm theo kinh nghiệm, dựa vào vi khuẩn hay gặp, tuổi mắc bệnh, các bệnh lý kèm theo... Các thuốc có thể dùng như quinolon kết hợp nhóm beta lactam; hoặc cephalosporin kết hợp hoặc thuốc nhóm quinolon uống hay truyền tĩnh mạch...
Các biện pháp điều trị hỗ trợ khác trong bệnh nhiễm khuẩn tiết niệu bao gồm uống nhiều nước; dùng thuốc hạ sốt giảm đau; dinh dưỡng nâng cao thể trạng.
Ngoài ra cần điều trị các yếu tố thuận lợi như điều trị sỏi tiết niệu [uống thuốc tan sỏi, tán sỏi qua siêu âm, phẫu thuật lấy sỏi...]. Điều trị u phì đại lành tính tiền liệt tuyến, điều trị các dị dạng đường niệu, điều trị các bệnh kèm theo [nếu có].
Điều trị các biến chứng của bệnh như suy thận, thiếu máu, tăng huyết áp...
Nhiễm khuẩn tiết niệu là một bệnh khá thường gặp, nếu phát hiện sớm, điều trị tích cực có thể khỏi hẳn không để lại di chứng. Trường hợp ngược lại nếu phát hiện muộn, điều trị không đúng có thể dẫn đến suy thận mạn tính là bệnh có tiên lượng xấu.
Mời độc giả xem thêm video:
Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19
TS.Bùi Hải
Vì sao bị viêm đường tiết niệu tái đi tái lại? hay viêm đường tiết niệu tái phát nhiều lần? bác sĩ Nguyễn Duy Mến sẽ giải đáp chi tiết để có cách chữa dứt điểm bệnh tái phát.
Theo số liệu thống kế tại các cơ sở y tế nam khoa cho thấy tỉ lệ nam giới và nữ giới trong độ tuổi sinh sản, nhất là những người đã có quan hệ tình dục và sinh nở mắc phải bệnh viêm đường tiết niệu ngày một gia tăng. Trong đó có không ít trường hợp mặc dù đã chữa khỏi nhưng bị tái phát lại, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và đời sống.
Vì sao bị viêm đường tiết niệu
Viêm đường tiết niệu chủ yếu là do sự tấn công của vi khuẩn E.coli hoặc các loại khác như tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, vi khuẩn lậu, nấm… người bệnh có thể nhận biết viêm đường tiết niệu thông qua các triệu chứng như tiểu rát, tiểu nhiều lần, tiểu đau, nước tiểu đục và có mùi hôi khó chịu.
Theo chia sẻ của bác sĩ Nguyễn Duy Mến, viêm đường tiết niệu xuất phát từ những yếu tố cơ bản là:
- Vấn đề vệ sinh: Vùng kín không được vệ sinh sạch sẽ, nhất là trước và sau khi quan hệ tình dục, trong chu kỳ kinh nguyệt [đối với nữ giới], bựa sinh dục tích tụ, cặn bẩn bám trên dương vật [đối với nam giới]. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn dễ dàng xâm nhập gây viêm nhiễm đường tiết niệu.
- Quan hệ tình dục không an toàn: Những đối tượng có đời sống tình dục không an toàn, quan hệ với nhiều bạn tình là nguyên nhân dẫn đến các bệnh về đường tình dục như sùi mào gà, mụn rộp sinh dục, bệnh lậu, bệnh giang mai… cũng là nguyên nhân chính gây viêm đường tiết niệu.
- Do thói quen xấu: Việc thường xuyên nhịn tiểu hay uống ít nước cũng là nguyên nhân gây viêm đường tiết niệu. Bởi khi nhịn tiểu, nước tiểu không được đào thải ra bên ngoài mà bị ngưng đọng, tạo điều kiện cho vi khuẩ E.coli sinh sôi, phát triển, gây viêm nhiễm.
- Do ảnh hưởng bệnh lý: Viêm đường tiết niệu cũng có thể là do ảnh hưởng từ các bệnh lý như viêm thận, viêm bàng quang, viêm âm đạo [đối với nữ], viêm tuyến tiền liệt [đối với nam].
Viêm đường tiết niệu tái đi tái lại
Viêm đường tiết niệu tái đi tái lại là tình trạng chung mà nhiều người bệnh thường gặp phải sau khi đã điều trị bệnh. Mặc dì đây là bệnh rất dễ điều trị nhưng nếu mắc phải các lỗi dưới đây thì việc tái phát lại bệnh là điều không thể tránh khỏi:
Viêm đường tiết niệu tái đi tái lại nhiều lần do vấn đề điều trị
Yếu tố đầu tiên khiến cho người bệnh dù có chữa bệnh viêm đường tiết niệu nhưng không thể chữa khỏi đó là sử cụng thuốc, điều trị không đúng phương pháp, tự ý dùng thuốc không theo chỉ định của các bác sĩ chuyên khoa.
Trong điều trị bất cứ một bệnh lý nào không chỉ riêng viêm đường tiết niệu thì người bệnh đều cần phải thực hiện theo một phác đồ cụ thể. Không được tự ý áp dụng các cách chữa dân gian dù nó có ưu điểm lành tính nhưng hiệu quả không nhiều.
Do đó, bạn cần thăm khám để có phác đồ điều trị phù hợp tại các cơ sở y tế uy tín chuyên khoa. Có như vậy bạn mới không gặp phải tình trạng viêm đường tiết niệu tái đi tái lại mãi không khỏi.
Viêm đường tiết niệu tái đi tái lại nhiều lần do vấn đề vệ sinh
Vệ sinh vùng kín, cơ quan sinh dục khi điều trị bệnh là một trong những vấn đề tiên quyết người bệnh cần phải lưu ý. Vệ sinh sai cách hay vệ sinh không đến nơi đến chốn là cơ hội cho vi khuẩn phát triển mạnh hơn dù bạn đang được điều trị với thuốc.
Viêm đường tiết niệu tái đi tái lại nhiều lần do không kiêng quan hệ tình dục
Viêm đường tiết niệu tái đi tái lại có thể do bạn không kiêng quanh hệ tình dục. Nguyên tắc khi điều trị các bệnh tại cơ quan sinh dục đó chính là người bệnh nên kiêng quan hệ tình dục. Nếu không kiêng quan hệ tình dục khi điều trị sẽ khiến cho vi khuẩn gây bệnh xâm nhập sâu hơn và dễ dàng hơn qua con đường này.
Ngoài ra, nếu người bệnh mắc các bệnh lý lây truyền qua đường tình dục cũng sẽ là nguy cơ khiến cho bệnh viêm đường tiết niệu tái phát lại, chữa mãi không khỏi.
Một số phương pháp phòng tránh viêm đường tiết niệu tái đi tái lại
Theo khuyến cáo của các bác sĩ Nguyễn Duy Mến tại phòng khám đa khoa Thái Hà, để ngăn chặn tình trạng viêm đường tiết niệu tái đi tái lại, gấy ảnh hưởng đến sức khỏe và đời sống thì người bệnh cần lưu ý đến những vấn đề sau đây:
- Kiêng quan hệ tình dục sau điều trị viêm đường tiết niệu ít nhất 1 tháng, khi có quan hệ cần hết sức nhẹ nhàng, tránh hành vi thô bạo làm vùng kín bị tổn thương.
- Quan hệ tình dục lành mạnh, chung thủy một bạn tình, vệ sinh vùng kín sạch sẽ trước và sau khi có quan hệ tình dục cũng sẽ phòng tránh viêm đường tiết niệu tái phát.
- Luôn giữ gìn vệ sinh bộ phận sinh dục, thường xuyên thay đổi đồ lót, lựa chọn đồ có chất liệu cotton thoáng mát để vi khuẩn, vi nấm không có điều kiện sinh sôi phát triển hay tấn công vào bên trong.
- Nếu có dấu hiệu viêm đường tiết niệu cần sớm đến gặp bác sĩ điều trị để xin ý kiến khắc phục và cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ để nhanh chóng hồi phục bệnh và điều trị dứt điểm.
- Khám phụ khoa hay nam khoa định kỳ 6 tháng hoặc 1 năm/ lần để sớm phát hiện nguy cơ tái phát bệnh, xử lý kịp thời để tránh những biến chứng không đáng có. Đây cũng chính là cách phát hiện và tầm soát các bệnh lý để kjp thời điều trị khi mới chớm có dấu hiệu mắc bệnh.
Hy vọng những giải đáp trên đây về vấn đề vì sao bị viêm đường tiết niệu và các trường hợp bị viêm đường tiết niệu tái đi tái lại đã mang đến thông tin bổ ích cho nhiều người bệnh để sớm khắc phục đúng cách và đẩy lùi căn bệnh này. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào bạn hãy chọn ô tư vấn phía dưới sẽ được giải đáp chính xác nhất hoặc gọi điện đến đường dây nóng theo số 0365115116 các bác sĩ luôn sẵn lòng giúp đỡ bạn.