TPO - Việc Trái Đất càng ngày càng quay nhanh hơn đã được ghi nhận khi các nhà khoa học đo được ngày ngắn nhất lịch sử kể từ khi áp dụng đồng hồ nguyên tử vào năm 1960, đó là ngày 29/6 năm nay.
Một ngày có 24 giờ, hoặc 86.400 giây. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, vòng quay của trái đất đã tăng tốc, theo đó thời gian trung bình của một số ngày cụ thể đã bị rút ngắn.
Vào năm 2020, Trái Đất từng có 28 ngày ngắn nhất từng được ghi nhận. Trong năm 2021 và 2022, Trái Đất tiếp tục quay nhanh. Và ngay khi các nhà khoa học đang xác minh lại thời gian quay ngắn kỷ lục trong ngày 29/6, Trái Đất lại tiếp tục thể hiện tốc độ đáng kinh ngạc.
Theo dữ liệu được đo đạc vào ngày 29/6, Trái đất đã hoàn thành một vòng quay trong thời gian ít hơn 1,59 mili giây [msec] so với vòng quay 24 giờ tiêu chuẩn của nó. Đây là tốc độ kỷ lục mới nhất được ghi nhận. Trước đó vào ngày 19/7/2020, kỷ lục được thiết lập ở 1,47 mili giây.
Mới đây, vào ngày 26/7, kỷ lục suýt bị phá vỡ khi Trái Đất hoàn thành một vòng nhanh hơn 1,50 mili giây.
Giới khoa học đưa ra một số yếu tố có thể tác động vòng quay của trái đất, bao gồm động đất, gió mạnh hơn vào những năm xảy ra hiện tượng El Nino, băng trên các đỉnh núi tan, mặt trăng và biến đổi khí hậu.
Theo nhà khoa học Leonid Zotov của Đại học Tổng hợp Quốc gia Moscow Lomonosov [Nga] đặt giả thuyết rằng dao động Chandler [Chandler wobble - một thuật ngữ dùng để miêu tả sự chuyển dịch và không đều của các lục địa trên Trái đất] có thể ảnh hưởng đến tốc độ quay. Sự dao động này đã biến mất một cách bí ẩn từ năm 2017 đến năm 2020. Rất có thể điều này đã giúp Trái Đất kết thúc ngày nhanh hơn một chút.
Một ý kiến khác cho rằng biến đổi khí hậu có thể ảnh hưởng đến tốc độ quay của hành tinh chúng ta. Khi các sông băng tan chảy vào đại dương, hình dạng của Trái Đất sẽ thay đổi một chút, trở nên phẳng hơn ở các cực và phình ra ở xích đạo. Nhưng hiệu ứng này không thể giải thích tại sao Trái Đất đột nhiên quay nhanh hơn, bởi các sông băng tan chảy sẽ có tác dụng ngược lại: Mômen quán tính của hành tinh sẽ tăng lên, khiến chúng ta quay chậm lại.
Nguyên nhân của sự việc hiện vẫn là một bí ẩn, chưa có lời giải chính xác đối với các nhà khoa học.
Dù chưa thể tìm hiểu nguyên nhân gây ra hiện tượng quay nhanh gần đây, nhưng nhìn chung Trái Đất đã quay chậm hơn trong thời gian dài. Những nghiên cứu trước đây ước tính trong 6,7 triệu năm tới, ngày sẽ kéo dài thêm một phút. Thay đổi này rất nhỏ và con người không thể cảm nhận, nhưng nếu tích tụ theo thời gian, sự chênh lệch có thể ảnh hưởng đến các hệ thống định vị, liên lạc vệ tinh.
Không ít người trong chúng ta biết rằng, Trái Đất, bao gồm cả khí quyển và tất cả mọi thứ trên bề mặt hành tinh vẫn quay liên tục. Tuy nhiên, tốc độ quay của Trái đất như thế nào còn phụ thuộc vào từng vị trí trên Trái đất. Trong đó, nhanh nhất là nằm ở xích đạo, và nó đúng với mọi hành tinh trong vũ trụ, vì khi Trái đất quay quanh trục thì chu vi lớn nhất của nó nằm ở xích đạo.
Bán kính của trái đất là 6.378 km, tức là chu vi của nó là hơn 40.000 km. Ta biết rằng Trái Đất quay đúng một vòng gần hết 24h, điều này có nghĩa là mỗi điểm trên xích đạo trái đất di chuyển 40.000 km trong vòng 24h, tương đương tốc độ quay của Trái đất vào khoảng 1.657km/h. Điều đó có nghĩa, nếu như đứng ở xích đạo, bạn đang di chuyển với tốc độ 465m/s. Trong khi đó, ở một điểm như thành phố Chicago lại có một tốc độ "thong thả" hơn là xấp xỉ 1207km/h.
Với tốc độ quay cực nhanh, bằng với tốc độ di chuyển của một chiếc máy bay chiến đấu, nhưng vì sao, tôi, bạn hay những người khác không ai có thể cảm nhận được tốc độ quay của Trái Đất?
Câu trả lời nằm ở sự chuyển động tự nhiên của Trái đất. Hãy tưởng tượng bạn đang ở trên một chiếc máy bay đang bay trên bầu trời với tốc độ và độ cao nhất định. Bạn vẫn có thể bỏ dây an toàn và đi lại trên máy bay, tuy nhiên, bạn không thể cảm nhận được sự chuyển động của chiếc máy bay.
Nguyên nhân rất đơn giản: Bạn, chiếc máy bay và tất cả mọi thứ bên trong chiếc máy bay đang di chuyển cùng một tốc độ. Để cảm nhận được sự chuyển động của chiếc máy bay, bạn phải nhìn ra những đám mây bên ngoài cửa sổ.
Mặc dù Trái đất tự quay quanh nó với tốc độ khá nhanh, chúng ta và mọi vật ở trên đó cũng đang quay với cùng một tốc độ, bởi vậy chúng ta không cảm nhận được chuyển động này. Cách duy nhất để bạn cảm thấy sự chuyển động là gió táp vào mặt. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng, toàn bộ khí quyển Trái đất cũng di chuyển cùng tốc độ với chúng ta.
Bên cạnh đó, Trái Đất cũng như một chiếc phi thuyền khổng lồ trong không gian. Nếu bên cạnh quỹ đạo của nó cũng có những vật mốc như cây cối bên bờ sông, chúng ta sẽ dễ dàng nhận thấy Trái Đất đang chuyển động.
Nhưng ở gần Trái Đất, lại không có vật gì làm chuẩn. Chỉ có những vì sao xa tít tắp giúp ta thấy được Trái Đất thay đổi vị trí theo ngày, tháng mà thôi. Các vì sao này ở quá xa, nên trong một thời gian ngắn mấy phút, mấy giây, chúng ta rất khó cảm nhận thấy Trái Đất đang dịch chuyển.
Tuy nhiên, nếu như Trái Đất thay đổi tốc độ, hay thậm chí bất ngờ quay ngược lại thì bạn hoàn toàn có thể cảm nhận thấy sự chuyển động này. Tuy nhiên, nó sẽ là một thảm họa, giống như một cú đạp phanh/thắng đột ngột ở cấp độ hành tinh trong khi khí quyển vẫn sẽ di chuyển với tốc độ 465m/s và quét trên bề mặt Trái đất.
Để thay đổi quán tính này, chúng ta cần một lực tác động bên ngoài tác động vào. Khi đó, tất cả các quỹ đạo sẽ thay đổi và mọi thứ sẽ rơi vào trạng thái hỗn loạn.
Ngoài ra, tốc độ của Trái đất không một hằng số mà nó đang quay chậm dần do lực hấp dẫn của Mặt trăng. Theo tính toán, mỗi ngày, Trái đất quay chậm khoảng 2/1.000 giây.
Đây chính là lý do mà đôi khi người ta phải thêm 1 giây nhuận vào đồng hồ để đồng bộ thời gian của Trái đất và thời gian nguyên tử. Tuy nhiên, sự thay đổi này là rất nhỏ nên với chúng ta, Trái đất vẫn quay với tốc độ không đổi.
Tham khảo ScienceAlert
Elon Musk: Xây dựng thành phố đầu tiên trên sao Hỏa sẽ cần 1.000 phi thuyền Starship, làm trong khoảng 20 năm sẽ xong