Bậc học mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân có vai trò như thế nào? Hệ thống giáo dục mầm non ra đời để đặt nền tảng cho sự phát triển của con người từ khi còn bé. Vậy vai trò nhiệm vụ của giáo dục học mầm non cụ thể là như thế nào? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây nhé!
Giáo dục mầm non hiện nay phổ biến như thế nào?
Giáo dục mầm non hiện nay đã rất phổ biến. Các cơ sở giáo dục mầm non được mở ở nhiều nơi, từ thành thị đến nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Trẻ mầm non hiện nay được giáo dục, nuôi dưỡng, phát triển ngôn ngữ, khả năng nhận biết và các kỹ năng cần thiết, tạo tiền đề cho giai đoạn phát triển quan trọng sau này.
Mầm non là giai đoạn vàng cho sự phát triển của trẻ nhỏ, đặc biệt là sự phát triển toàn thiện của não bộ. Đây là giai đoạn trẻ cần nhận được sự chăm sóc trong điều kiện dinh dưỡng đầy đủ, phương pháp giáo dục hiện đại, môi trường rèn luyện tốt. Hội tụ tất cả những yếu tố này giúp trẻ hình thành nhân cách tốt, lối sống lành mạnh và trở thành công dân tốt trong tương lai.
Giáo dục mầm non có mục tiêu gì?
Bậc học mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân có mục tiêu chung là phát triển trẻ em, ngoài ra, những mục tiêu cụ thể của những chương trình giáo dục mầm non ở trẻ nhỏ còn chứa đựng những mục tiêu quan trọng khác.
Bậc học mầm non đóng vai trò là nền tảng quan trọng cho những cấp bậc giáo dục khác. Ở mỗi độ tuổi khác nhau, trẻ sẽ nhận được phương pháp giáo dục riêng. Vì thế mà chương trình sư phạm mầm non cũng được đổi mới để phù hợp với sự phát triển của trẻ và xu thế xã hội. Tuy được cải cách thường xuyên nhưng nhìn chung chương trình giáo dục mầm non vẫn xoay quanh các mục tiêu sau:
Giúp trẻ nhận thức
Trước khi bước vào bậc học mầm non, hầu hết trẻ nhận được sự giáo dục, dạy dỗ từ phía gia đình. Tuy nhiên, việc giáo dục từ cha mẹ không mang lại nhiều sự đột phá cho trẻ và không phải cha mẹ nào cũng có thể dành nhiều thời gian cho con.
Môi trường mẫu giáo sẽ cho trẻ nhiều cơ hội khám phá, kích thích trí tò mò và sự ham học hỏi của trẻ. Từ đó giúp trẻ hình thành những kỹ năng quan trọng như quan sát, phán đoán, so sánh, phân loại,…. Giúp trẻ hiểu thêm về thế giới xung quanh, môi trường và xã hội. Trẻ hiểu thêm về bản thân mình, từ đó hình thành dần dần hình thành và định hình tính cách.
Các phương pháp giáo dục hiện đại giúp trẻ phát triển toàn diện kỹ năng và những kiến thức cần thiết, bổ trợ cho cuộc sống.
Giúp trẻ phát triển ngôn ngữ
Bậc học mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân có một mục tiêu quan trọng là giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, tăng khả năng hoạt ngôn.
Trong quá trình học tập, giao tiếp với bạn bè, thầy cô, trẻ sẽ biết cách diễn tả cảm xúc cá nhân một cách rõ ràng hơn so với những trẻ không được đến trường. Trẻ cũng biết cách đặt câu hỏi, đưa ra những thắc mắc của bản thân về thế giới xung quanh. Đây là nền tảng để bé phát triển kỹ năng đọc, viết khi bước vào bậc học cao hơn.
Giúp trẻ phát triển thể chất
Các chương trình học ở bậc học mầm non thường gắn với các hoạt động vui chơi, vì thế trẻ được học, được trải nghiệm, từ đó nâng cao thể chất.
Trường mầm non có không gian rộng là nơi trẻ có thể tự do vận động,kết hợp các hoạt động do giáo viên tổ chức giúp trẻ trở nên linh hoạt, năng động hơn, kích thích sự phát triển chiều cao và cân nặng. Bên cạnh đó, các hoạt động thể chất còn tạo cho trẻ thói quen rèn luyện, chăm sóc sức khỏe, vệ sinh cá nhân sau mỗi lần vận động và cách giữ an toàn cho bản thân trong quá trình sinh hoạt.
Dinh dưỡng trong bữa ăn tại các trường mầm non luôn được quan tâm. Thực đơn được thay đổi hàng ngày với các chế độ bữa ăn chính, bữa ăn phụ. Khẩu phần ăn cân bằng giữa các nhóm chất dinh dưỡng. Trẻ cũng được kiểm tra cân nặng, chiều cao định kỳ để theo dõi và điều chỉnh. Trẻ được tạo điều kiện phát triển cả về thể chất và tư duy.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
Giáo dục đời sống tinh thần của bé
Dưới sự dạy dỗ, bảo ban của đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm và được đào tạo bài bản cùng chương trình đào tạo được liên tục điều chỉnh, cải cách, trẻ mầm non học được cách yêu thương, lễ phép với người lớn, đoàn kết với bạn bè, nhân sinh quan phong phú.
Trẻ nhận ra nhiều điều tốt đẹp xung quanh và tăng năng lực cảm nhận. Đây là nền tảng để phát triển các năng khiếu tiềm ẩn trong trẻ.
Trên đây chúng tôi đã giới thiệu về ngành giáo dục mầm non và các vai trò bậc học mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân. Mong rằng qua bài học này, các bậc phụ huynh đang có con ở độ tuổi mầm non sẽ có thêm những thông tin hữu ích. Theo dõi các bài viết tiếp theo của chúng tôi để biết thêm những thông tin thú vị khác.
Các quốc gia trên thế giới đều coi con người là nhân tố tiên quyết, quyết định đến sự tồn tại và phát triển của đất nước. Vì vậy, các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới đều đầu tư một cách triệt để, hiệu quả và khai thác được hết tiềm năng của người học. Mỗi quốc gia khác nhau sẽ có các cách thức giáo dục và tổ chức giáo dục khác nhau để phù hợp với người học nhất. Ở Việt Nam, cũng giống như phần lớn các quốc gia trên thế giới, Luật Giáo dục Việt Nam tổ chức hệ thống dạy học từ mầm non [mẫu giáo] đến cấp trung học phổ thông, giáo dục đại học, học nghề, trong đó giáo dục phổ thông là giai đoạn quan trọng nhất, quyết định “người học là ai?” trong tương lai.
Luật sư tư vấn các quy định về giáo dục phổ thông tại Việt Nam: 1900.6568
Cơ sở pháp lý:
– Luật Giáo dục năm 2019
– Thông tư 28/2020/TT-BGDĐT ban hành điều lệ trường tiểu học.
– Thông tư 32/2020/Tt-BGDĐT ban hành điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học.
1. Giáo dục phổ thông là gì?
Khái niệm giáo dục phổ thông không được quy định ở bất kỳ văn bản pháp luật nào, mà xuất phát từ sự nghiên cứ và tìm hiểu của bản thân, tác giả cho rằng, khái niệm này có thể được xem xét dưới nhiều góc độ khác nhau, cụ thể:
– Nếu xét giáo dục phổ thông là một giai đoạn giáo dục, có thể hiểu giáo dục phổ thông là giai đoạn học tập của người học từ mẫu giáo [mầm non] đến trung học phổ thông, trong đó, giáo dục phổ thông là giai đoạn chính, chiếm phần lớn thời gian học tập của người học. Hay nói cách khác, giáo dục phổ thông là một trong những thành phần trong hệ thống giáo dục quốc dân.
– Ở một góc độ khác, giáo dục phổ thông còn được hiểu là hệ thống giáo dục bao gồm giáo dục tiểu học, giáo dục trung học cơ sở, giáo dục trung học phổ thông.
Xem thêm: Mục tiêu và chương trình của giáo dục phổ thông mới nhất
Thực chất, hai khái niệm này không loại trừ nhau mà bổ sung cho nhau, dù được hiểu theo nghĩa nào, thì người đọc chỉ cần nắm bắt được rằng: Giáo dục phổ thông được chia thành giai đoạn giáo dục cơ bản và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp. Giai đoạn giáo dục cơ bản gồm cấp tiểu học và cấp trung học cơ sở; giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp là cấp trung học phổ thông.
Vậy vai trò và mục tiêu của giáo dục phổ thông là gì?
Có thể thấy rằng, giáo dục có vai trò cực kỳ quan trọng đối với cá nhân trong sự hình thành nhân cách, phát triển trí tuệ, tinh thần, tâm hồn, vì vậy, với ý nghĩa là giai đoạn giáo dục chiếm phần lớn thời gian của người học, giáo dục phổ thông thực sự phải thể hiện hết vai trò của mình trên cơ sở thỏa mãn các mục tiêu luật định, cụ thể:
Thứ nhất, giáo dục phổ thông nhằm phát triển toàn diện cho người học về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo; hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho người học tiếp tục học chương trình giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp hoặc tham gia lao động, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thứ hai, giáo dục tiểu học nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, năng lực của học sinh; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học trung học cơ sở.
Thứ ba, giáo dục trung học cơ sở nhằm củng cố và phát triển kết quả của giáo dục tiểu học; bảo đảm cho học sinh có học vấn phổ thông nền tảng, hiểu biết cần thiết tối thiểu về kỹ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học trung học phổ thông hoặc chương trình giáo dục nghề nghiệp.
Thứ tư, giáo dục trung học phổ thông nhằm trang bị kiến thức công dân; bảo đảm cho học sinh củng cố, phát triển kết quả của giáo dục trung học cơ sở, hoàn thiện học vấn phổ thông và có hiểu biết thông thường về kỹ thuật, hướng nghiệp; có điều kiện phát huy năng lực cá nhân để lựa chọn hướng phát triển, tiếp tục học chương trình giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp hoặc tham gia lao động, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Theo Điều 33 Luật Giáo dục năm 2019, cơ sở giáo dục phổ thông bao gồm trường tiểu học, trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học. Trên cơ sở quy định của pháp luật cùng với những hiểu biết cơ bản của bản thân, tác giả sẽ tập trung phân tích một số nội dung cơ bản về các cơ sở giáo dục này trong các tiểu mục dưới đây.
2.1. Trường tiểu học:
Trường tiểu học là nơi thực hiện giáo dục tiểu học được thực hiện trong 05 năm học, từ lớp một đến hết lớp năm. Tuổi của học sinh vào học lớp một được áp dụng là 06 tuổi và được tính theo năm.
Dưới góc độ pháp lý, trường tiểu học là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân, có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng.
Trường tiểu học có thể được tổ chức theo một trong hai loại hình: công lập [do Nhà nước đầu tư, bảo đảm điều kiện hoạt động và đại diện chủ sở hữu] hoặc tư thục [do nhà đầu tư trong nước hoặc nhà đầu tư nước ngoài đầu tư và bảo đảm điều kiện hoạt động].
Xem thêm: Quy định về cấp học và độ tuổi của giáo dục phổ thông
Với tư cách là một cơ sở giáo dục độc lập trong hệ thống giáo dục quốc dân, trường tiểu học các nhiệm vụ và quyền hạn nhất định theo quy định tại Điều 3 Thông tư 28/2020/TT-BGDĐT, cụ thể:
Một là, công khai mục tiêu, chương trình, kế hoạch giáo dục, điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục, kết quả đánh giá và kiểm định chất lượng giáo dục; tổ chức giảng dạy, học tập và hoạt động giáo dục đạt chất lượng đáp ứng mục tiêu, yêu cầu cần đạt theo chương trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.
Hai là, thực hiện giáo dục bắt buộc, phổ cập giáo dục và xóa mù chữ tại địa bàn. Huy động trẻ em đi học đúng độ tuổi, vận động và tạo điều kiện cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt đến trường. Nhận bảo trợ và quản lý các hoạt động giáo dục của cơ sở giáo dục khác thực hiện chương trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học theo sự phân công của cấp có thẩm quyền.
Ba là, xây dựng chiến lược và kế hoạch phát triển nhà trường theo các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, gắn với điều kiện kinh tế – xã hội của địa phương; xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục đáp ứng mục tiêu, yêu cầu cần đạt theo chương trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học.
Bốn là, triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành; thực hiện lựa chọn sách giáo khoa theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; triển khai thực hiện sách giáo khoa và nội dung giáo dục của địa phương theo quyết định của Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương [sau đây gọi chung là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh]; thực hiện tự chủ chuyên môn trong tổ chức các hoạt động giáo dục tại trường tiểu học.
Năm là, thực hiện tự kiểm định chất lượng và đảm bảo chất lượng giáo dục theo quy định.
Sáu là,quản lý cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh.
Bảy là, quản lý và sử dụng đất, tài chính và tài sản của nhà trường theo quy định của pháp luật.
Xem thêm: Yêu cầu về nội dung và phương pháp giáo dục phổ thông
Tám là, phối hợp chặt chẽ với cha mẹ hoặc người giám hộ học sinh, các tổ chức và cá nhân trong cộng đồng thực hiện các hoạt động giáo dục. Tổ chức cho giáo viên, người lao động và học sinh tham gia các hoạt động xã hội tại địa phương.
Chín là, xây dựng môi trường văn hoá – giáo dục trong nhà trường, tham gia xây dựng môi trường văn hoá – giáo dục ở địa phương.
Mười là, được tiếp nhận các khoản tài trợ, viện trợ của các cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với nhà trường theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, trường tiểu học còn phải thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
Các nhiệm vụ quyền hạn trên gắn liền với sự vận hành và phát triển của cơ sở giáo dục, phù hợp với mục tiêu giáo dục đặt ra ở cấp đầu tiên trong hệ thống cơ sở giáo dục phổ thông.
2.2. Trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học:
Trường trung học cơ sở là nơi thực hiện giáo dục trung học cơ sở, được thực hiện trong 04 năm học, từ lớp sáu đến hết lớp chín. Học sinh vào học lớp sáu phải hoàn thành chương trình tiểu học. Tuổi của học sinh vào học lớp sáu là 11 tuổi và được tính theo năm.
Trường trung học phổ thông là trường thực hiện giáo dục trung học phổ thông, được thực hiện trong 03 năm học, từ lớp mười đến hết lớp mười hai. Học sinh vào học lớp mười phải có bằng tốt nghiệp trung học cơ sở. Tuổi của học sinh vào học lớp mười là 15 tuổi và được tính theo năm.
Trường phổ thông có nhiều cấp học được hiểu là trường bao gồm hai cấp 2 cấp trở lên: Trường tiểu học và trung học cơ sở; Trường trung học cơ sở và trung học phổ thông; Trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông.
Xem thêm: Quy định chương trình và sách giáo khoa giáo dục phổ thông
Dưới góc độ pháp lý, trường trung học là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân. Trường có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng. Về bản chất, các trường trung học có nhiều điểm tương đồng, do đó, khi ban hành điều lệ trường, Bộ Giáo dục không ban hành riêng từng điều lệ dành riêng cho các cấp trường như trường tiểu học.
Trường trung học cơ sở có thể được tổ chức theo một trong hai loại hình: công lập [do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định thành lập và trực tiếp quản lý; Nguồn đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và kinh phí cho chi thường xuyên của trường trung học công lập chủ yếu do ngân sách nhà nước bảo đảm] hoặc tư thục [ do nhà đầu tư trong nước hoặc nhà đầu tư nước ngoài đầu tư và bảo đảm điều kiện hoạt động, được thành lập theo quy định của pháp luật. Nguồn đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và kinh phí hoạt động của trường trung học tư thục là nguồn ngoài ngân sách nhà nước.]
Cũng giống như trường tiểu học, trường trung học cơ sở cũng là cơ sở giáo dục độc lập, do đó, cơ sở này cũng có nhiệm hạn, trách nhiệm phù hợp với chức năng của mình, cụ thể tại điều 3 Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT quy định như sau:
– Xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển nhà trường gắn với điều kiện kinh tế – xã hội của địa phương; xác định tầm nhìn, sứ mệnh, các giá trị cốt lõi về giáo dục, văn hóa, lịch sử và truyền thống của nhà trường.
– Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường theo chương trình giáo dục phổ thông do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Phối hợp với gia đình học sinh, tổ chức và cá nhân trong tổ chức các hoạt động giáo dục.
– Tuyển sinh và tiếp nhận học sinh, quản lý học sinh theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
– Thực hiện kế hoạch phổ cập giáo dục trong phạm vi được phân công.
– Tổ chức cho giáo viên, nhân viên, học sinh tham gia các hoạt động xã hội.
– Quản lý giáo viên, nhân viên theo quy định của pháp luật.
– Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực cho hoạt động giáo dục theo quy định của pháp luật.
– Quản lý, sử dụng và bảo quản cơ sở vật chất, trang thiết bị theo quy định của pháp luật.
– Thực hiện các hoạt động về bảo đảm chất lượng giáo dục, đánh giá và kiểm định chất lượng giáo dục theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
– Thực hiện công khai về cam kết chất lượng giáo dục, các điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục và thu, chi tài chính theo quy định của pháp luật.
– Thực hiện dân chủ, trách nhiệm giải trình của cơ sở giáo dục trong quản lý các hoạt động giáo dục; bảo đảm việc tham gia của học sinh, gia đình và xã hội trong quản lý các hoạt động giáo dục theo quy định của pháp luật.
– Thực hiện các nhiệm vụ và quyền khác theo quy định của pháp luật.
So với trường tiểu học, trường trung học cơ sở có nhiệm vụ, quyền hạn rộng hơn, điều này xuất phát ở việc giáo dục trung học cơ sở là giai đoạn kết thúc giáo dục cơ bản, giáo dục trung học phổ là giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp, hơn nữa, quy mô, tổ chức giáo dục trung học cơ sở lớn hơn so với trường tiểu học. Các nhiệm vụ, quyền hạn đề ra là phù hợp với mục tiêu giáo dục của các cơ sở này.
Hiện nay, nước ta đã hoàn thành chương trình phổ cập giáo dục tiểu học và tiến tới phổ cập giáo dục trung học cơ sở. Điều này nhằm đảm bảo toàn bộ dân số được tiếp cận với giáo dục, hoàn thành sứ mệnh giáo dục của đất nước.