Bài viết được viết bởi Bác sĩ Lê Duy Cường - Đơn nguyên sinh hóa - Khoa xét nghiệm, Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
GGT là một enzyme gắn ở màng tế bào, có vai trò xúc tác vận chuyển nhóm gamma- glutamyl từ các phân tử như glutathione tới chất nhận có thể là amino acid, peptide...
GGT là một enzyme gắn ở màng tế bào, có vai trò xúc tác vận chuyển nhóm gamma- glutamyl từ các phân tử như glutathione tới chất nhận có thể là amino acid, peptide...
GGT đóng vai trò chủ đạo trong việc tổng hợp và giáng hóa của glutathione, thuốc, các chất xenobiotic. GGT có mặt ở nhiều loại mô như thận, đường mật, tụy, tim, não, ...
Mặc dù mô thận là nơi có nồng độ GGT cao nhất trong cơ thể, nhưng sự hiện diện của GGT trong máu chủ yếu có nguồn gốc từ hệ thống gan mật. Hoạt độ GGT tăng cao trong tất cả các bệnh lý gan mật, đặc biệt là các trường hợp tắc mật tại gan và sau gan, hoạt độ GGT có thể tăng 5-30 lần so với giới hạn bình thường. GGT là enzyme nhạy hơn ALP, AST, ALT trong phát hiện vàng da tắc mật, viêm đường mật, viêm túi mật, đồng thời cũng là enzyme tăng sớm hơn và kéo dài hơn các enzyme còn lại.
Tăng hoạt độ GGT trong máu có thể đến từ các cơ chế sau:
- Tăng tổng hợp GGT do cảm ứng bởi thuốc và rượu
- Tổn thương màng tế bào: GGT được giải phóng bởi các độc chất [bao gồm cả rượu], hậu quả của thiếu máu tổ chức, tổn thương tế bào gan vì nhiễm virus
- GGT bị tách khỏi màng tế bào do tác dụng hoạt động bề mặt của acid mật, tổn thương đường mật gây giải phóng GGT vào máu dẫn đến hoạt độ GGT tăng cao trong máu
Sử dụng rượu có thể gây tăng hoạt độ GGT trong máu
Chỉ định xét nghiệm GGT nên được sử dụng trong những trường hợp sau:
- Chẩn đoán và theo dõi bệnh lý gan mật: GGT được xem là thông số enzyme nhạy nhất đối với bệnh lý ở gan. Khi có các biểu hiện trực tiếp hoặc gián tiếp có liên quan đến các bệnh lý gan-mật, GGT là một trong những xét nghiệm đầu tay cần được chỉ định.
- Xác định việc tăng ALP có nguồn gốc từ bệnh lý xương [GGT bình thường] hay tăng do bệnh lý gan mật [cả GGT và ALP đều tăng].
- Test sàng lọc và theo dõi chứng nghiện rượu bị che giấu [occult alcoholism]
2. Các kết quả có trong xét nghiệm GGT?
Có thể phân thành 3 mức độ tăng GGT trong máu:
- Tăng nhẹ [< 2 lần]: gan nhiễm mỡ
- Tăng vừa [2-5 lần]: viêm gan virus, sử dụng thuốc, xơ gan
- Tăng cao: [> 5 lần]: tắc mật, xơ gan rượu
Sử dụng tỷ lệ GGT/ALT có thể hỗ trợ chẩn đoán phân biệt giữa tắc mật và bệnh lý do tổn thương màng tế bào gan:
3. Các chỉ số này như thế nào là bất thường? Khi nào cần lo lắng?
Giá trị tham chiếu của GGT trong máu khác nhau tùy theo từng hãng cung cấp hóa chất, tại Vinmec Times City, giá trị tham chiếu như sau:
- Nam: