Củ sắn có hàm lượng tinh bột khá cao, giá trị dinh dưỡng như một số loại của khoai lang, khoai tây, khoai môn… Nó chứa nhiều cacbonhydrate cung cấp nhiều năng lượng cho cơ thể, ngoài ra còn có kali và chất xơ. Vì thế đây là một món ăn khá quen thuộc ở nhiều vùng quê và miền núi.
Do có nhiều tinh bột, củ sắn còn được dùng để chế bột làm bánh, làm mạch nha và chế rượu, chất xơ ngăn ngừa táo bón và các bệnh tim mạch. Sắn còn có tác dụng cân bằng lượng nước trong máu. Ngoài ra, củ sắn còn được ứng dụng trong công nghiệp sản xuất bánh kẹo làm giấy, dệt, làm chất kết dính. Sắn thái lát, phơi khô có thể dùng làm thức ăn chăn nuôi lợn và gia súc.
Những tác dụng phụ của củ sắn
Tuy có khá nhiều công dụng, nhưng sắn củ chủ yếu được dùng làm thức ăn chăn nuôi do nó có chứa độc tố.
Nếu không biết chế biến hoặc ăn không đúng cách rất dễ bị ngộ độc. Chất độc trong sắn là HCN.
Chất này có nhiều trong sắn cao sản. Loại sắn này thường dùng để sản xuất bột ngọt hoặc làm thức ăn cho gia súc, chứa nhiều độc tố, vị đắng, người ăn rất dễ bị ngộ độc.
Những biểu hiện đầu tiên của ngộ độc sắn là đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, khó thở, rối loạn nhịp tim, tiêu chảy, mệt mỏi. Nếu bị nặng hơn có thể co giật, khó thở, suy hô hấp, da tím tái, xanh xao, nhịp tim tăng, huyết áp giảm… Trong trường hợp nặng không được cấp cứu kịp thời có thể tử vong.
Khi thấy người có biểu hiện say sắn, tốt nhất là để họ nôn hết ra, tống chất độc ra ngoài, sau đó cho uống nước đường hoặc nước mía rồi đưa đến bệnh viện ngay lập tức.
Khi điều trị, bệnh nhân sẽ được các bác sỹ tiếp tục loại trừ chất độc bằng cách rửa dạ dày bằng nước muối sinh lý, dùng thuốc nhuận tràng. Một số biện pháp được áp dụng như truyền dịch, cân bằng điện giải, dùng thuốc trợ tim hoặc cắt cơn co giật để đảm bảo hô hấp. Nếu bệnh nhân trong trạng thái hôn mê sâu, khó thở sẽ phải cho thở bình oxy và dùng thuốc giải độc.
Bà bầu không nên ăn củ sắn
HCN có trong sắn giống như trong măng tươi có thể gây rối loạn tiêu hoá hay thậm chí là ngộ độc. Do đó các bà bầu nên hạn chế ăn sắn luộc, sắn hấp như một bữa phụ trong ngày.
Tuyệt đối không cho trẻ nhỏ ăn
Ngộ độc sắn cấp là một trong những nguyên nhân gây tử vong ở trẻ em. Tai nạn này chiếm 10% trong số ngộ độc thức ăn, với tỷ lệ tử vong là 16,7%; cao nhất trong các loại hình ngộ độc thức ăn.
Do sắn chứa độc tố nên tuyệt đối không nên cho trẻ dưới 3 tuổi ăn sắn. Hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt, chưa thực hiện tốt việc tiêu hóa và loại thải độc tố. Nếu cho trẻ ăn nhiều, các chất độc tố có thể tích tụ lại trong cơ thể trẻ lâu ngày và gây bệnh. Đặc biệt, càng không nên cho trẻ ăn sắn vào lúc đói vì có thể dẫn đến ngộ độc.
Cách chế biến loại bỏ độc tố ở củ sắn
Bởi trong củ sắn chứa độc HCN là chất dễ bay hơi, dễ hòa tan trong nước, có thể bị oxy hóa thành acid cyanic không độc, kết hợp với đường cũng tạo thành chất không độc. Để tránh ngộ độc, ta có thể loại bỏ độc tố từ củ sắn bằng cách:
- Bóc vỏ trước khi nấu, ngâm sắn trong nước một thời gian rồi mới nấu sắn tươi. Khi nấu mở nắp đậy để HCN bay hơi.
- Khi luộc sắn nên thay nước 2-3 lần để giảm bớt độc tố.
- Sắn cắt lát và phơi khô cũng làm giảm chất độc trong sắn.
- Những loại củ sắn ngọt, phải chế biến ngay sau khi dỡ sắn, nếu không thì phải vùi củ xuống.
- Không nên ăn củ sắn vào buổi tối vì có thể các triệu chứng ngộ độc xảy ra vào ban đêm sẽ không phát hiện kịp hoặc không kịp thời đưa đi cấp cứu.
Củ đậu [củ sắn] là một trong những loại thực phẩm đã quá quen thuộc với mọi gia đình nhờ vị giòn ngọt dễ ăn. Không chỉ có thể ăn sống như một món tráng miệng, làm các món ăn đơn giản trong thực đơn hàng ngày hoặc là nguyên liệu chính trong các món chay rất ngon; mà thành phần dinh dưỡng của chúng còn có thể khiến cả nhà mình bất ngờ luôn đó nha!
Cùng Món Ngon Mỗi Ngày tìm hiểu ngay những lợi ích tuyệt vời mà củ đậu mang lại nhé!
>> Xem thêm: Chọn mua củ đậu [củ sắn] ngon, sơ chế và bảo quản như thế nào là đúng cách?
Củ đậu mang nhiều lợi ích cho sức khỏe – Ảnh: theseedcollection
I. Củ đậu là gì?
Củ đậu hay còn được gọi bằng các tên khác như củ sắn, sắn nước… Củ đậu có hoa màu tím nhạt, cây có thể cao từ 4-5m, phần rễ phát triển to hình thành củ có vỏ màu vàng nhạt, mỏng còn ruột màu trắng kem.
Vị của củ đậu ngọt nhẹ, giòn và nhiều nước; có thể ăn sống trực tiếp hoặc chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như: món xào, canh, món hầm, nộm hoặc súp…
II. Thành phần dinh dưỡng của củ đậu
Thành phần dinh dưỡng chính của củ đậu là nước [chiếm đến 80-90%]; 4,51% đường glucoza, 2,4% tinh bột, các loại Vitamins [C,E,…] và muối khoáng khác như: Sắt, Canxi, Photpho, Kali, Selen và Beta-carotene… đặc biệt là chất xơ cần thiết cho cơ thể.
Thành phần dinh dưỡng chính của củ đậu là nước – Ảnh: res.cloudinary
III. Những lợi ích tuyệt vời từ củ đậu
1. Tốt cho tim mạch
Chất khoáng Kali, Sắt, Đồng, Nitrat có trong củ đậu rất có lợi cho sức khỏe tim mạch bằng cách giảm mức Cholesterol, thư giãn các mạch máu. Từ đó làm giảm huyết áp và ngăn ngừa bệnh tim, đột quỵ; bảo vệ tim mạch và cải thiện tuần hoàn máu một cách tự nhiên nhất.
2. Tốt cho hệ tiêu hóa
Củ đậu có chứa rất nhiều chất xơ nên có những lợi ích thiết thực cho hệ tiêu hóa, đây chính là loại rau củ nên có trong chế độ ăn uống của cả gia đình mình.
Cụ thể, Inulin trong củ đậu được biết đến như một loại chất xơ Prebiotics – có tác dụng làm tăng số lượng lợi khuẩn và tạo ra môi trường bất lợi cho những vi khuẩn gây hại trong đường ruột, ngăn ngừa và điều trị táo bón
Ăn củ đậu với lượng vừa phải cũng rất tốt cho hệ tiêu hóa, bởi củ đậu có tính mát giúp giải nhiệt nhanh, có thể hỗ trợ giải độc rượu nhanh chóng, nhuận tràng do có rất nhiều chất xơ, giảm tăng tiết axit dạ dày.
3. Giảm cân
Nhờ có nhiều chất xơ nên củ đậu cũng có rất nhiều tác dụng trong làm đẹp như hỗ trợ giảm cân, làm mặt nạ, giúp chị em giảm các ảnh hưởng của thời kỳ mãn kinh. Đối với các thai phụ thì ăn củ đậu cũng có rất nhiều lợi ích như giảm thiểu tình trạng táo bón, hệ tiêu hóa ổn định hơn.
Củ đậu nhiều chất chống oxy hóa, Vitamin C và E, Selen và Beta-carotene – Ảnh: ik.imagekit
4. Giảm nguy cơ mắc ung thư
Thành phần dinh dưỡng của củ đậu nhiều chất chống oxy hóa, Vitamin C và E, Selen và Beta-carotene,…Trong đó:
- Chất chống oxy hóa trong củ đậu có chức năng trung hòa các gốc tự do. Từ đó, chúng có thể ngăn chặn việc tế bào bị tổn thương và ung thư.
- Chất xơ dồi dào được chứng minh tác dụng bảo vệ và chống lại ung thư ruột kết.
- Prebiotics tăng số lượng lợi khuẩn trong đường ruột; tăng sản xuất axit béo chuỗi ngắn bảo vệ; và tăng cường phản ứng miễn dịch. Ăn củ đậu có thể giúp bạn giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.
5. Tăng hệ miễn dịch
Ăn củ đậu rất tốt cho hệ miễn dịch bởi hàm lượng Vitamin C rất cao. Ngoài ra trong củ đậu còn có thành phần chất chống oxy hóa và kháng viêm có tác dụng hỗ trợ bệnh nhân hen suyễn và khó thở.
6. Tốt cho xương và răng
Hàm lượng Photpho và Kali có trong củ đậu sẽ giúp xương và răng của các thành viên trong gia đình mình cung cấp thêm dưỡng chất, phát triển và ngày càng khỏe mạnh hơn.
Củ đậu nhỏ nhỏ mà có “võ” quá cả nhà ha! Ăn vừa ngon mà lại nhiều dưỡng chất thế này thì các chị em nội trợ phải chọn ngay các món củ đậu ngon vào thực đơn Món Ngon Mỗi Ngày cho cả nhà mình đấy nhé!