Chụp cắt lá»›p mạch máu Ä‘iện toán, còn gá»i là chụp cắt lá»›p mạch máu hay CTA, là kết hợp kỹ thuáºt cắt lá»›p thÆ°á»ng quy vá»›i chụp mạch máu truyá»n thống để tạo ra những hình ảnh chi tiết các mạch máu trong cÆ¡ thể.
Trong chụp cắt lá»›p Ä‘iện toán, các tia x và máy vi tÃnh tại ra những hình ảnh cho thấy các phần cắt ngang, hay lát cắt của cÆ¡ thể bệnh nhân. Chụp mạch đòi há»i phải tiêm chất cản quang và o má»™t mạch lá»›n, thÆ°á»ng ở chân bệnh nhân, để giúp nhìn thấy các mạch máu và dòng máu bên trong. Khi chất cản quang nà y được dùng để nhìn thấy các tÄ©nh mạch, thì khảo sát đó được gá»i là tÄ©nh mạch đồ [venogram], và nó được dùng để nhìn thấy các Ä‘á»™ng mạch, nó được gá»i là động mạch đồ [arteriogram]. Chụp cắt lá»›p mạch máu giống nhÆ° chụp cắt lá»›p Ä‘iện toán, nhÆ°ng có tiêm chất cản quang và o tÄ©nh mạch trÆ°á»›c khi chụp. Vì chất cản quang được tiêm và o tÄ©nh mạch chứ không phải và o Ä‘á»™ng mạch nhÆ° cách chụp mạch máu truyá»n thống, nên chụp căÌt lÆ¡Ìp mạch máu có thể được xem là Ãt xâm lấn hÆ¡n.
BỆNH NHÂN NÊN CHUẨN BỊ NHƯ THẾ NÀO?
Bác sÄ© có thể ra y lệnh chụp căÌt lÆ¡Ìp mạch máu để giúp chẩn Ä‘oán các Ä‘á»™ng mạch bị hẹp hay tắc, mạch máu bị phình [phình mạch], huyết khối tÄ©nh mạch sâu, thuyên tắc động mạch phổi, hay tình trạng khác của mạch máu.
Bệnh nhân có thể không thÃch hợp để chụp căÌt lÆ¡Ìp mạch máu nếu bệnh nhân:
- Dị ứng với chất tương phản
- Có bệnh tháºn
- Bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng nặng
- Có thai, vì taÌc haÌ£i của tia bÆ°Ìc xaÌ£ lên thai nhi
- Sinh hiệu [huyết áp, mạch, nhịp thở, thân nhiệt] không ổn định
BỆNH NHÂN CÓ BỊ NGUY CÆ BIẾN CHỨNG KHÔNG?
Nguy cơ:
ChuÌ£p căÌt lÆ¡Ìp mạch máu là khảo saÌt dùng tia x, tia bÆ°Ìc xạ sẽ Ä‘i xuyên qua cÆ¡ thể bệnh nhân. Dù tia bÆ°Ìc xạ má»—i lần quét là nhá», nhÆ°ng nó có thể tÃch tụ và gây tổn thÆ°Æ¡ng tế bà o theo thá»i gian nếu việc phÆ¡i nhiá»…m cứ láºp lại.
Chất tÆ°Æ¡ng phản cÅ©ng mang Ãt nguy cÆ¡ gây dị ứng. Nếu bệnh nhân  biết mình bị dị ứng vá»›i chất tÆ°Æ¡ng phản hay châÌt nhuá»™m maÌ€u, hãy báo cho bác sÄ© trÆ°á»›c khi tiêm chất tÆ°Æ¡ng phản. HÆ¡n nữa, dị ứng vá»›i i-ôÌt  hay nghêu sò [shellfish] có thể là m tăng nguy cÆ¡ dị ứng vá»›i chất tÆ°Æ¡ng phản. Nếu bệnh nhân dị ứng vá»›i i-ôÌt hay nghêu sò [shellfish], hãy báo cho bác sÄ© biết trÆ°á»›c khi là m khảo saÌt. Ở những bệnh nhân nhạy cảm, có thể dùng thuốc để là m giảm nguy cÆ¡ dị ứng trÆ°á»›c khi cho chất cản quang.
Chất tÆ°Æ¡ng phản được Ä‘aÌ€o thải qua tháºn và có thể gây tổn thÆ°Æ¡ng chức năng tháºn, nhất là khi tháºn đã có vấn Ä‘á». Hãy báo cho bác sÄ© biết nếu có tổn thÆ°Æ¡ng chức năng tháºn. Trong trÆ°á»ng hợp nà y, thuốc và dịch, gá»i là bù nÆ°á»›c đôi khi được cho trÆ°á»›c khi tiêm châÌt tÆ°Æ¡ng phản để giảm ảnh hưởng của nó trên tháºn. Có thể phải thá» máu để xác định chức năng tháºn trÆ°á»›c khi chuÌ£p căÌt lÆ¡Ìp.
Biến chứng:
Biến chứng sá»›m nặng ná» nhất là phản ứng dị ứng vá»›i chất tÆ°Æ¡ng phản. Phản ứng nà y thÆ°á»ng xảy ra ngay tức thiÌ€ và gồm có bừng mặt, ngứa, hay hiếm hÆ¡n, khó thở hay khó nuốt. Hãy thông báo cho bác sÄ© nếu có những triệu chứng nà y. Äôi khi chất tÆ°Æ¡ng phản rò rÄ© ra vùng da gần chá»— tiêm. Nó có thể là đỠda, phù sÆ°ng, hay Ä‘au. Chất tÆ°Æ¡ng phản cÅ©ng có thể gây tổn thÆ°Æ¡ng chức năng tháºn tùy theo liá»u lượng đã dùng và bệnh tháºn có sẵn.
BỆNH NHÂN NÊN CHUẨN BỊ NHƯ THẾ NÀO?
BaÌc sĩ  sẽ yêu cầu bệnh nhân  nhiÌ£n ăn và uống trong 4 tiếng trÆ°á»›c khi khảo saÌt. Bệnh nhân coÌ thể được phép tiếp tục dùng thuốc, để chăÌc chăÌn bệnh nhân nên há»i bác sÄ© trÆ°á»›c khi khảo saÌt.
TrÆ°á»›c khi thá»±c hiện khảo saÌt, bệnh nhân sẽ được yêu cầu thay aÌo choà ng của bệnh viện và thaÌo tất cả các trang sức, váºt kim loại khác có thể cản trở đến tia x.
XẢY RA ÄIỀU GÌ TRONG LÚC CHỤP CÄ‚ÌT LÆ ÌP MẠCH MÃU?
Äể chụp được hình ảnh tốt nhất, bệnh nhân cần nằm yên trên bà n chụp để được đẩy và o giaÌ€n đỡ, có hình dạng ống tròn chứa thiêÌt biÌ£ quét. Máy êm và tÆ°Æ¡ng đối thoáng; chỉ có phần cÆ¡ thể cần kiểm tra nằm bên trong giaÌ€n đỡ. Má»™t kỹ thuáºt viên hiÌ€nh ảnh y hoÌ£c Ä‘iá»u khiển máy đứng ở phòng bên cạnh, hoÌ£ sẽ giao tiêÌp vá»›i bạn qua má»™t cái loa trong phòng chụp căÌt lÆ¡Ìp.
TrÆ°á»›c khi chụp, má»™t máy bÆ¡m tiêm sẽ tiêm chất tÆ°Æ¡ng phản và o tÄ©nh mạch ở tay hay bà n tay của bệnh nhân, vá»›i thá»i gian và tốc Ä‘á»™ tiêm được kiểm soát tá»± Ä‘á»™ng. Máy nà y có thể tiếp tục tiêm chất tÆ°Æ¡ng phản và o cÆ¡ thể bệnh nhân trong khi khảo saÌt. Chất nà y có thể là m bệnh nhân cảm thấy bừng mặt hay ấm, và đôi khi có thể gây ra khó chịu ở dạ dà y
Khi máy khởi Ä‘á»™ng, má»™t ống phaÌt tia x sẽ quay xung quanh giaÌ€n đỡ và phaÌt ra má»™t chùm tia x liá»u thấp xung quanh vùng cÆ¡ thể cần chụp của bệnh nhân. Lúc nà y, bệnh nhân phải nằm yên khi máy căÌt lÆ¡Ìp hoạt Ä‘á»™ng. Kỹ thuáºt viên hiÌ€nh ảnh y hoÌ£c hoặc má»™t giá»ng nói ghi âm sẵn có thể yêu cầu bệnh nhân nÃn thở trong 10 đến 25 giây má»—i lần, bởi vì ngay cả nhiÌ£p thở cÅ©ng là m má» hình ảnh. ChuÌ€m tia nà y sẽ được đầu doÌ€ đặt đôÌi diện ống phaÌt  tiếp nháºn. Bá»™ pháºn tiếp nháºn sẽ chuyển năng lượng tia x và o máy vi tÃnh, máy vi tÃnh sẽ chuyển những năng lượng đó thà nh hình ảnh  3 chiá»u. Các máy tÃnh tinh vi cho phép bác sÄ© chẩn Ä‘oán hình ảnh hoặc kỹ thuáºt viên hiÌ€nh ảnh y hoÌ£c tạo những hình ảnh từ những góc Ä‘á»™ khác nhau.
QuaÌ triÌ€nh khảo saÌt mất khoảng 10- 20 phút để hoà n thà nh.
BỆNH NHÂN CÓ THỂ LÀM GÃŒ SAU KHI CHỤP CÄ‚ÌT LÆ ÌP MẠCH MÃU?
Không có hạn chế gì sau khi chụp căÌt lÆ¡Ìp mạch máu và bệnh nhân có thể sinh hoạt lại bình thÆ°á»ng sau khi chụp.
Bệnh nhân nên uống nhiá»u nÆ°á»›c sau khảo sát để việc thải chất cản quang được nhanh và buÌ€ mất nÆ°á»›c.
KHI NÀO CÓ KẾT QUẢ?
Bác sÄ© chẩn Ä‘oán hình ảnh sẽ kiểm tra khảo sát nà y. Bác sÄ© giá»›i thiệu sẽ được thông báo ngay khi có những phát hiện đáng ngá». Bệnh nhân sẽ nháºn được bản tÆ°á»ng trình chÃnh thức và o ngà y chụp hoặc trong vòng hai [02] ngà y tùy thuá»™c yêu cầu chẩn Ä‘oán và lâm sang.
LÊN LỊCH KHẢO SÃT?
Äể biết thêm thông tin và sắp xếp cuá»™c hẹn vá»›i bác sÄ©, vui lòng liên lạc khoa chẩn Ä‘oán hình ảnh tại số [08] 54 11 34 00
Chụp cộng hưởng từ não là kỹ thuật sử dụng từ trường, sóng vô tuyến và hệ thống máy tính để cho ra những hình ảnh các cấu trúc sọ não rõ ràng và chi tiết hơn so với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác. Vì thế, chụp MRI não là cách hiệu quả nhất giúp phát hiện các bệnh lý về thần kinh, tầm soát những bất thường về não.
Tư vấn chuyên môn bài viết ThS.BS HỒ HOÀNG PHƯƠNG – Giám đốc Trung tâm Chẩn Đoán Hình Ảnh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh – TP.HCM
Chụp cộng hưởng từ não [MRI não hoặc MRI sọ não] là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh không đau, không xâm lấn, tạo ra hình ảnh chi tiết về các cấu trúc nội sọ. Bạn sẽ đến bệnh viện hay các trung tâm chẩn đoán hình ảnh để được thực hiện kỹ thuật này. [1]
MRI não giúp bạn hiểu rõ tình trạng sức khỏe hiện tại của não bộ
Chụp MRI khác với chụp CT và X-quang ở chỗ không sử dụng bức xạ để tạo ra hình ảnh từ thông thường đến 3D về các cấu trúc bên trong não. Qua đó giúp phát hiện các bất thường trong những khu vực cấu trúc nhỏ của não như tuyến yên, thân não. Đôi khi, người bệnh có thể được tiêm chất tương phản từ vào tĩnh mạch để hình ảnh bệnh lý được hiển thị rõ nét hơn.
Chụp MRI não là một phương pháp hữu ích để phát hiện một số vấn đề về não, bao gồm:
- Chứng phình hay dị dạng mạch máu não
- Các bệnh lý chất trắng
- Não úng thủy
- Đột quỵ
- Nhiễm trùng não, viêm não
- Khối u nội sọ
- Phù não
- Rối loạn nội tiết tố như chứng to cực và hội chứng Cushing [là tình trạng cơ thể có nhiều rối loạn như giữ nước, tăng cân, rạn da, tăng huyết áp, yếu cơ, loãng xương… ]
- Xuất huyết hoặc huyết khối
- Các vấn đề về phát triển hoặc cấu trúc [như dị tật Chiari]
- Tiền sử chấn thương đầu
Chụp cộng hưởng từ não có thể giúp xác định phần lớn các tổn thương do đột quỵ hoặc chấn thương. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu chụp MRI não để tìm hiểu các triệu chứng có thể liên quan đến não như:
- Chóng mặt
- Yếu chi hoặc rối loạn cảm giác
- Co giật
- Thay đổi trong suy nghĩ hoặc hành vi
- Mờ mắt
- Đau đầu
Một loại MRI khác, được gọi là chụp mạch cộng hưởng từ [MRA], giúp kiểm tra tốt hơn tình trạng các mạch máu trong não. [2]
Bạn nên đi khám bác sĩ để được tư vấn về việc chụp MRI não nếu rơi vào những trường hợp sau:
Nhờ những hình ảnh trả ra kết hợp cùng những biểu hiện mà bác sĩ có thể chẩn đoán tình trạng bộ não đang “mạnh hay yếu”
Xuất hiện những triệu chứng:
- Có vấn đề về giấc ngủ như mất ngủ, ngủ không sâu, khó vào giấc, nửa đêm thức giấc mà không ngủ lại được… diễn ra thường xuyên
- Tình trạng chóng mặt kéo dài không có chiều hướng cải thiện
- Đau đầu [bao gồm đau nửa đầu, đau cả đầu, đau âm ỉ hoặc thành cơn…] xảy ra thường xuyên và ở những mức độ khác nhau
- Cảm thấy tình trạng “nhớ nhớ quên quên” tiến triển nặng hơn, tư duy kém, suy giảm khả năng tập trung
- Liệt hoặc yếu tay chân một hay hai bên, cảm thấy khó khăn trong những hoạt động cầm nắm, vận động, hay rớt thức ăn 1 bên khi ăn…
- Thị lực giảm hoặc đau nhức một bên mắt
- Cảm giác miệng méo, mặt méo, khó nói, khó nghe
- Tình trạng cứng gáy, nôn vọt, co giật, táo bón…
- Hoặc bất kỳ tình trạng bất thường nào khác khiến bạn lo lắng
Những trường hợp bệnh lý cần chụp MRI não để có kết luận chính xác và có hướng điều trị thích hợp:
- Xuất huyết não, nhồi máu não, tai biến mạch máu não
- Viêm não, viêm màng não
- Bệnh lý mạch máu não, dị dạng mạch máu não, xung đột thần kinh – mạch máu
- Chấn thương sọ não
- U dây thần kinh sọ não, u não
- Dị tật bẩm sinh ở não [gồm khuyết não, teo não…]
- Xơ cứng rải rác, thoái hóa chất trắng
- Theo dõi sau phẫu thuật não
Lưu ý quan trọng đầu tiên: bạn phải nằm yên trong quá trình chụp để hình ảnh đưa ra rõ nét nhất. Đối với trẻ, việc yêu cầu nằm yên có thể khó khăn, khi ấy cần dùng thuốc an thần bằng đường uống hoặc qua đường truyền tĩnh mạch. Thuốc an thần cũng có thể hữu ích đối với những người lớn bị hội chứng sợ không gian kín.
Các bước tiếp theo sẽ là:
- Bạn sẽ được chỉ định nằm trên bàn máy MRI. Bàn sẽ di chuyển vào khoang máy. Kỹ thuật viên tiến hành chụp ảnh não, mỗi bức ảnh sẽ mất vài phút. Bạn sẽ giao tiếp với kỹ thuật viên thông qua một micro gắn trong khoang máy.
- Quá trình thực hiện thường kéo dài từ 30 đến 60 phút. Bạn có thể được tiêm thuốc tương phản từ [hay thuốc đối quang từ]. Thuốc này giúp nhìn rõ một số bộ phận nhất định của não dễ dàng hơn, đặc biệt là các mạch máu. Máy quét MRI sẽ tạo ra tiếng động lớn trong quá trình thực hiện. Bạn có thể được cung cấp nút tai hoặc nghe nhạc để giảm tiếng ồn. [3]
Không có rủi ro nào liên quan đến chụp MRI não hay chụp cộng hưởng từ sọ não. Chỉ có một khả năng rất nhỏ, bạn có thể sẽ bị dị ứng với thuốc tương phản từ [nếu có]. Ngoài ra, bạn cũng nên báo cho bác sĩ nếu đang bị suy giảm chức năng thận. Bởi việc sử dụng dung dịch tương phản từ sẽ không an toàn cho người có vấn đề về thận.
Như trên đã nói, việc chụp cộng hưởng từ sọ não giúp phát hiện những bệnh lý liên quan đến não như xuất huyết não, nhồi máu não, tai biến mạch máu não, viêm não, viêm màng não, bệnh lý mạch máu não, dị dạng mạch máu não, xung đột thần kinh – mạch máu…
Bên cạnh đó, thông qua các biểu hiện của cơ thể [như đau đầu, chóng mặt, yếu ớt…], hay những tác động, chấn thương xảy ra [như tai nạn, té ngã…] bác sĩ sẽ chỉ định bạn chụp MRI đầu để xác định tình trạng hiện tại của não. Từ đó đưa ra các hướng xử lý phù hợp với tình trạng cơ thể của người bệnh.
Chụp cộng hưởng từ giá bao nhiêu còn phải dựa vào những yếu tố sau:
- Vị trí chụp
- Bệnh viện, cơ sở ý tế thực hiện
- Thế hệ máy, thông số kỹ thuật của máy
Ngoài ra, các yếu tố khác như thời gian chụp, đội ngũ chuyên viên kỹ thuật, bác sĩ thăm khám… cũng sẽ tác động dẫn đến mức giá chụp MRI. Thực tế cho thấy mức chụp MRI não có mức giá giao động từ 1.500.000 – 3.000.000 đồng.
- Nói với bác sĩ của bạn về bất kỳ điều gì liên quan đến sức khỏe, bao gồm các phẫu thuật hoặc dị ứng gần đây và liệu bạn có khả năng mang thai hay không.
- Bạn cũng cần nói với kỹ thuật viên nếu có bất kỳ thiết bị hoặc kim loại nào đang được cấy ghép trong cơ thể.
- Các hướng dẫn về ăn uống trước khi thực hiện chụp MRI ở các bệnh viện sẽ khác nhau. Trừ khi bạn được yêu cầu dừng uống loại thuốc bạn đang dùng còn không cứ tiếp tục như bình thường.
- Để đồ trang sức ở nhà và mặc quần áo rộng rãi, thoải mái. Bạn có thể được yêu cầu mặc áo choàng của bệnh viện.
- Nếu mắc chứng sợ hãi hoặc lo lắng, bạn có thể được bác sĩ cho sử dụng thuốc an thần mức độ nhẹ trước khi thực hiện kỹ thuật.
- Kết thúc quá trình chụp, bạn mặc lại quần áo cá nhân và rời khỏi phòng kiểm tra. Nếu được chỉ định dùng thuốc an thần, bạn có thể được chuyển đến khu vực phục hồi cho đến khi tỉnh táo [khoảng 1 – 2 giờ].
- Hình ảnh MRI não của bạn sẽ được kỹ thuật viên chuyển cho bác sĩ Chẩn đoán Hình ảnh để đọc kết quả.
- Các bước tiếp theo sẽ phụ thuộc vào việc kết quả có bất thường hay không.
Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh [CĐHA], BVĐK Tâm Anh được đầu tư xây dựng khang trang, sở hữu hệ thống trang thiết bị, máy móc hiện đại hàng đầu thế giới như máy MSCT 768 lát cắt, hệ thống máy Cộng hưởng từ 1.5 đến 3 Tesla, các máy siêu âm màu 3D, 4D kết hợp công nghệ đàn hồi mô, nhũ ảnh 3D và X quang số hóa toàn bộ…
Bên cạnh dịch vụ chụp cộng hưởng từ MRI não, MRI các bộ phận khác, trung tâm CĐHA BVĐK Tâm Anh còn thực hiện các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác như chụp CT, chụp X-quang, siêu âm…
Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh, BVĐK Tâm Anh còn là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia hàng đầu được đào tạo chuyên sâu tại nước ngoài, có nhiều năm kinh nghiệm thực tiễn trong sử dụng hệ thống máy móc và kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế. Ngoài ra, đội ngũ bác sĩ còn được tạo điều kiện tham gia các khóa đào tạo chuyên sâu hàng năm, cập nhật những kỹ thuật hiện đại, những thành tựu trong chẩn đoán hình ảnh, đáp ứng tốt nhất mong đợi của bệnh nhân.