Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị - Ảnh: TTXVN
Ngày 10/6, tại Quảng Nam, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị đóng góp ý kiến với Dự thảo Đề án "Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045", lấy ý kiến góp ý của các tỉnh ủy, thành ủy khu vực miền Trung - Tây Nguyên.
Cùng dự có các Ủy viên Bộ Chính trị: Phan Đình Trạc, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án; Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an; Nguyễn Hòa Bình, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao. Cùng dự có Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy Ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến; lãnh đạo tỉnh ủy, thành ủy của 14 địa phương khu vực miền Trung - Tây Nguyên.
Đây là hội nghị lấy ý kiến góp ý của các tỉnh ủy, thành ủy lần thứ hai sau hội nghị lần thứ nhất tại Quảng Ninh cách đây ít ngày.
Phát biểu tại Hội nghị, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, để có được những tài liệu dự thảo Đề án lấy ý kiến các tỉnh ủy, thành ủy hôm nay, gần 1 năm qua, Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án đã chỉ đạo nghiên cứu rất nhiều tài liệu trong và ngoài nước; tổ chức nhiều cuộc hội thảo, tọa đàm, trong đó có ba hội thảo quốc gia; xây dựng 27 báo cáo chuyên đề; trao đổi, thảo luận rất thẳng thắn, dân chủ, khoa học về những vấn đề mới, tháo gỡ được nhiều vướng mắc trong nhận thức, đạt được sự thống nhất cao nhiều vấn đề quan trọng, then chốt của Đề án.
Ảnh TTXVN
Chủ tịch nước đánh giá, các thành ủy, tỉnh ủy đã nêu nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm, thẳng thắn, dân chủ vào nhiều nội dung trọng tâm của Đề án. Các địa phương đánh giá, Đề án đã được xây dựng công phu, nghiêm túc, bám sát Cương lĩnh, Hiến pháp và Nghị quyết của Đảng, nhất là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Nội dung đã bao quát được đầy đủ các vấn đề trọng tâm trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Các khâu đột phá chiến lược trong dự thảo Đề án đã xác định đúng trọng tâm; các nhiệm vụ, giải pháp đưa ra khá cụ thể, rõ ràng, phù hợp với yêu cầu thực tiễn.
Qua quá trình triển khai Đề án, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, về nhận thức, chúng ta đã đạt được sự thống nhất cao về những vấn đề khoa học, lý luận và thực tiễn chính trị - pháp lý cốt lõi, quan trọng về nhà nước pháp quyền và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam để đưa vào Đề án.
Nhấn mạnh, những giá trị tiến bộ của nhà nước pháp quyền đã được thừa nhận rộng rãi và mang lại thành công cho nhiều quốc gia trên thế giới, Chủ tịch nước cũng nêu những thành công trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam thời gian qua, đồng thời nhấn mạnh lại Văn kiện Đại hội XIII của Đảng khẳng định: Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân do Đảng lãnh đạo là nhiệm vụ trọng tâm của đổi mới hệ thống chính trị.
Về quan điểm chỉ đạo, chúng ta nhất quán quan điểm chỉ đạo của Trung ương, đó là toàn bộ quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải luôn đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, dựa trên nền tảng chủ nghĩa Marx - Lenin và tư tưởng Hồ Chí Minh, kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, những thành tựu và kinh nghiệm thực tiễn xây dựng và phát triển đất nước; tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh Việt Nam; nhằm giữ vững ổn định chính trị; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bảo đảm ngày càng tốt hơn dân chủ xã hội chủ nghĩa.
Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án thống nhất đề xuất phân định mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của Chiến lược xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam theo 2 giai đoạn. Từ nay đến năm 2030 xác định và tổ chức thực hiện những mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trong khuôn khổ Cương lĩnh phát triển đất nước năm 2011 và Hiến pháp năm 2013. Từ sau năm 2030 đến năm 2045, sẽ tiếp tục thực hiện những mục tiêu, nhiệm vụ dài hạn của Chiến lược đã đề ra và triển khai những định hướng mới để hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, sau khi có chủ trương sửa đổi Cương lĩnh và Hiến pháp.
Sau hội nghị này, Chủ tịch nước đề nghị các tỉnh ủy, thành ủy tiếp tục tổ chức nghiên cứu kỹ lưỡng tài liệu Đề án, phổ biến, quán triệt tinh thần trên trong cấp ủy, tổ chức đảng, trong cơ quan, đơn vị và toàn thể cán bộ, đảng viên để tạo sự đồng thuận, thống nhất cao trong nhận thức về chủ trương, quan điểm, định hướng của Đảng, Nhà nước và tầm quan trọng của Đề án xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Cuối tuần qua, ông Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước, Trưởng Ban Chỉ đạo xây dựng “Đề án Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045” và ông Phan Đình Trạc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo đã có buổi làm việc với Tổ Biên tập xây dựng Đề án về dự thảo lần 1 của Đề án.
Tháng 5/2021, Bộ Chính trị quyết định thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng “Đề án Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045”, gồm 21 thành viên, trong đó có 8 Ủy viên Bộ Chính trị và Bí thư Trung ương Đảng, do ông Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước làm Trưởng Ban Chỉ đạo, ông Phan Đình Trạc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương làm Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo, Cơ quan tham mưu, giúp việc của Ban Chỉ đạo là Ban Nội Chính Trung ương.
Trên tinh thần trách nhiệm và quyết tâm cao, đầu tháng 6/2021, dưới sự chủ trì của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Thường trực Ban Chỉ đạo đã tổ chức họp triển khai Quyết định của Bộ Chính trị. Tại cuộc họp, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc quán triệt: “Đây là Đề án hết sức quan trọng, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, cũng như phải đảm bảo phục vụ điều hành đất nước phát triển tốt nhất dưới sự lãnh đạo của Đảng, phát huy dân chủ và quyền làm chủ của nhân dân...”. Tháng 7/2021, Ban Chỉ đạo đã tổ chức Phiên họp đầu tiên, thống nhất ban hành Kế hoạch xây dựng Đề án để phân công nhiệm vụ và xác định lộ trình thực hiện, thành lập Tổ Biên tập xây dựng Đề án để huy động các chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ hoạt động thực tiễn có kiến thức, kinh nghiệm sâu rộng về nhà nước pháp quyền trong cả nước tham gia xây dựng Đề án.
Vượt qua những khó khăn do đại dịch Covid-19 gây nên, Thường trực Ban Chỉ đạo đã tổ chức thành công ba cuộc Hội thảo quốc gia, với sự tham dự của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, thành viên Ban Chỉ đạo. Hội thảo lần thứ nhất, diễn ra tại Hà Nội, ngày 11/12/2021 về “Những vấn đề lý luận và thực tiễn về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”; Hội thảo lần thứ 2, tại Đà Nẵng, ngày 17/1/2022 về “Tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả cải cách tư pháp đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045” và Hội thảo lần thứ 3, tại thành phố Hồ Chí Minh, ngày 17/3/2022 về “Những vấn đề mới, đột phá trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045”.
Các cuộc Hội thảo quốc gia, như Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo Phan Đình Trạc khẳng định, đã được tổ chức: “trên tinh thần thật thẳng thắn, trách nhiệm, mạnh dạn, với các đề xuất đột phá có cơ sở lý luận và thực tiễn, phù hợp với đặc điểm và yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn tới”, tập hợp được nhiều ý kiến tâm huyết, sâu sắc được đúc kết từ nghiên cứu lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về lập pháp, hành pháp, tư pháp. Đây là nguồn dữ liệu, kiến thức phong phú, có giá trị về cả thực tiễn và lý luận để Tổ Biên tập xây dựng dự thảo lần 1 của Đề án.
Theo PGS,TS Hoàng Thế Liên, nguyên Thứ trưởng Bộ Tư pháp: “Các chuyên gia, nhà khoa học và các nhà hoạch định chính sách đã thảo luận sâu sắc, thẳng thắn các chủ đề hội thảo. Các Hội thảo cũng đã khởi động và kích hoạt tư duy của xã hội để góp phần xây dựng Đề án”. GS.TSKH Đào Trí Úc, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành Luật học, Hội đồng Giáo sư Nhà nước đánh giá các Hội thảo: “đã làm rõ được những thành tựu và xác định được những vấn đề cốt lõi, mang tính chiến lược, đột phá trong tiếp tục xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam”.
Thực hiện phân công của Ban Chỉ đạo, từ tháng 7/2021, Ban cán sự đảng Chính phủ, Đảng đoàn Quốc hội, Ban cán sự đảng TANDTC, Ban cán sự đảng VKSNDTC, Đảng ủy Công an Trung ương, Quân ủy Trung ương, một số cấp ủy, tổ chức đảng khác và các cơ quan nghiên cứu lý luận ở Trung ương đã khẩn trương xây dựng 27 báo cáo chuyên đề phục vụ xây dựng Đề án. Các cơ quan, tổ chức đã tiến hành nhiều cuộc thảo luận, tọa đàm, cuộc họp lấy ý kiến để huy động sự tham gia của đông đảo cán bộ, công chức, viên chức, chuyên gia, nhà khoa học đóng góp ý kiến trên từng lĩnh vực cụ thể. Đến cuối tháng 3/2022, Tổ Biên tập xây dựng Đề án đã tập hợp được hơn 4.000 trang tài liệu từ kết quả của ba cuộc Hội thảo quốc gia, 27 báo cáo chuyên đề nhánh.
Kết quả nghiên cứu lý luận, thực tiễn và tổng hợp nội dung của các báo cáo chuyên đề, các cuộc Hội thảo quốc gia đã giúp Ban Chỉ đạo, Tổ Biên tập xây dựng Đề án đúc rút được những luận điểm rất quan trọng, làm cơ sở cho việc xây dựng Đề án.
Sau hơn 10 tháng nỗ lực, cố gắng làm việc, quán triệt yêu cầu xuyên suốt của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đặt ra đối với một đề án xây dựng nghị quyết của Đảng là viết sao cho: “nhân dân dễ hiểu, được Đảng chấp nhận, thế giới công nhận, dễ vận dụng và dễ triển khai”, Tổ Biên tập xây dựng Đề án cùng Ban Nội chính Trung ương đã phối hợp chặt chẽ với Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Trung ương Đảng và các chuyên gia, nhà khoa học hình thành nên dự thảo lần 1 “Đề án Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045” để trình Ban Chỉ đạo theo đúng kế hoạch; nội dung dự thảo Đề án bám sát Cương lĩnh xây dựng đất nước, Hiến pháp năm 2013, các Nghị quyết của Trung ương, nhất là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đề xuất nhiều điểm mới, có tính đột phá nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam thời gian tới.
Đại hội đại biểu toàn quốc XIII của Đảng xác định: “Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân do Đảng lãnh đạo là nhiệm vụ trọng tâm của đổi mới hệ thống chính trị”. Định hướng chung là: “Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Nhà nước. Xác định rõ hơn vai trò, vị trí, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp trên cơ sở các nguyên tắc pháp quyền, bảo đảm quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công rành mạch, phối hợp chặt chẽ và tăng cường kiểm soát quyền lực nhà nước. Xây dựng hệ thống pháp luật đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, ổn định, lấy quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp làm trọng tâm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo đảm yêu cầu phát triển nhanh, bền vững”.
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chỉ đạo- Ảnh: TTXVN