Định lượng cea trong máu là gì năm 2024

Kháng nguyên ung thư biểu mô phôi (CEA) là một dấu ấn ung thư nhiều giá trị, thường được sử dụng trong tiên lượng và chẩn đoán ung thư đại trực tràng, dạ dày, phổi, vú, tuỵ…

1. CEA là gì?

CEA - Carcinogembryonic antigen là một glycoprotein được phát hiện lần đầu bởi Gold và Freeman năm 1965.

Ở người lớn, CEA bình thường được tìm thấy với một hàm lượng rất nhỏ trong máu và xu hướng tăng cao khi bị các bệnh lý ác tính. CEA được sản xuất bởi:

+ Biểu mô phôi và thai, nồng độ chất này tăng lên trong thời gian có thai với nồng độ đỉnh cao ở tuần thai 22, rồi giảm dần đạt tới giá trị bình thường ở tuần thứ 40.

+ Các tế bào ruột (biểu mô tuyến, nhất là niêm mạc đường tiêu hoá): với một lượng nhỏ, CEA được các tế bào Kupffer của gan thanh thải.

2. Ý nghĩa của xét nghiệm định lượng CEA trong máu trên lâm sàng - Theo dõi hiệu quả điều trị, tiên lượng và đánh giá tái phát ung thư đại trực tràng ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng đã được chẩn đoán. Ngoài ra, nồng độ CEA cũng tăng trong nhiều loại ung thư khác như phổi, vú, đường tiết niệu, buồng trứng, tuỵ, dạ dày,…

- Trong ung thư đại trực tràng, xét nghiệm CEA trước điều trị giúp tiên lượng, xác định giai đoạn phát triển của bệnh trên lâm sàng thông qua sự tăng một cách ổn định nồng độ CEA từ 5-10 lần ở bệnh nhân, đặc biệt là đánh giá mức độ di căn trong suốt quá trình điều trị và diễn biến bệnh (CEA thường tăng cao một vài tháng trước khi xuất hiện các triệu chứng lâm sàng).

- Định lượng CEA được khuyến cáo chỉ định 3 tháng/lần trong vòng 2 năm đầu sau phẫu thuật cắt bỏ ung thư đại trực tràng, tình trạng giảm trở về bình thường sau phẫu thuật ở một bệnh nhân có tăng nồng độ CEA trước mổ mang ý nghĩa tiên lượng tốt, trái lại CEA vẫn tiếp tục tăng sau phẫu thuật chỉ dẫn vẫn còn khối u hoặc tế bào ung thư chưa loại bỏ.

- Đối với các loại ung thư khác như phổi, vú, đường tiết niệu, buồng trứng, tuỵ, dạ dày,… CEA có giá trị theo dõi di căn. Ung thư vú phát hiện sớm, khi còn khu trú, nồng độ CEA không tăng. Với ung thư phổi không tế bào nhỏ, CEA còn có giá trị chẩn đoán và theo dõi điều trị.

- Nồng độ CEA cũng tăng ở một số trường hợp không liên quan đến ung thư như hút thuốc lá, phì đại lành tính, xơ gan, bệnh lý khác gan, loét dạ dày, sử dụng một số thuốc (thuốc điều trị ung thư, thuốc gây độc cho gan,..)…và ngược lại không phải tất cả các loại ung thư CEA đều tăng, do vậy, xét nghiệm định lượng CEA trong máu không được sử dụng để sàng lọc ung thư. Tuy nhiên, trong trường hợp lâm sàng nghi bệnh nhân có khối u ác tính, xét nghiệm nồng độ CEA tăng là một dữ liệu bổ sung thêm để bác sĩ điều trị đưa ra các xét nghiệm thăm dò khác tìm khối u nguyên phát.

3. Xét nghiệm định lượng CEA trong máu. - Xét nghiệm định lượng CEA có thể được chỉ định khi: + Bệnh nhân được chẩn đoán ung thư đại trực tràng, dạ dày, phổi,.. CEA sẽ được định lượng trước khi bắt đầu điều trị và theo dõi định kỳ để đánh giá hiệu quả điều trị, tiên lượng, phát hiện tái phát và di căn.

+ Đối với các bệnh nhân nghi ngờ ung thư nhưng chưa được chẩn đoán, định lượng CEA trong máu giúp cung cấp thông tin, định hướng chẩn đoán.

- Khoảng tham chiếu sinh học theo khuyến cáo của hãng Beckman Coulter là < 3.0 ng/ml (Giới hạn bình thường có thể thay đổi giữa các phòng xét nghiệm, các hệ thống máy phân tích)

4. Kết luận - CEA là một dấu ấn ung thư glycoprotein - CEA được sử dụng theo dõi hiệu quả điều trị, tiên lượng và tái phát của một số loại ung thư đặc biệt là ung thư đại trực tràng. Nồng độ CEA tăng trong ung thư đang tiến triển, giảm về mức bình thường sau phẫu thuật và tăng trở lại nếu có tái phát hoặc di căn. - CEA cũng được sử dụng để tầm soát ung thư sớm với những bệnh nhân nghi ngờ nhưng chưa được chẩn đoán.

Tại Bệnh viện Việt Nam - Thuỵ Điển Uông Bí với đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng có trình độ chuyên môn cao ở nhiều lĩnh vực, trang thiết bị hiện đại, dịch vụ khám sức khoẻ định kỳ, tầm soát ung thư đa dạng đang ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu khám và điều trị của người bệnh.

Xét nghiệm CEA, tên đầy đủ là Carcinoembryonic Antigen, là một loại protein được sản xuất trong mô đường tiêu hóa của thai nhi và giảm dần sau khi trẻ ra đời.

Một số loại ung thư có thể tạo ra kháng nguyên CEA và giải phóng một phần vào máu, do đó CEA được sử dụng như một chất chỉ điểm khối u trong ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày, ung thư tuyến tụy, ung thư vú, ung thư phổi...

Chất chỉ điểm khối u CEA rất có ý nghĩa trong chẩn đoán, tiên lượng, theo dõi trước và sau điều trị ung thư đại trực tràng.

Độ nhạy của CEA với ung thư đại trực tràng dao động từ 65%-74%.

2. Mục đích của xét nghiệm chất chỉ điểm khối u CEA

Khi ung thư đại trực tràng được chẩn đoán ở giai đoạn sớm, việc điều trị kết hợp các phương pháp điều trị bao gồm phẫu thuật mang lại nhiều khả năng chữa khỏi cho bệnh nhân. Tuy nhiên, tỷ lệ sống của ung thư đại trực tràng sau 5 năm không cao, mà nguyên nhân chủ yếu là do bệnh nhân chỉ được chẩn đoán khi ung thư đã ở giai đoạn sau.

Hiện nay đã có nhiều phương pháp sàng lọc để phát hiện khối u đại trực tràng sớm, chẳng hạn như xét nghiệm máu, nội soi và chụp cắt lớp vi tính.

CEA là một chất chỉ điểm khối u được sử dụng phổ biến để hỗ trợ chẩn đoán, theo dõi điều trị và phát hiện ung thư tái phát:

- Xét nghiệm này có thể được sử dụng để tầm soát ung thư đại trực tràng ở những đối tượng nguy cơ cao như có hội chứng di truyền gia đình (ví dụ: hội chứng Lync, hội chứng đa polyp có tính chất gia đình,…). CEA kết hợp cùng CA 19-9 và CA 125 làm tăng độ nhạy của CEA như một phương thức sàng lọc.

- Khi được chẩn đoán ung thư, xét nghiệm CEA giúp xác định giai đoạn, tiên lượng và đánh giá hiệu quả điều trị, từ đó điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp nhất.

- Sau điều trị ung thư đại trực tràng, xét nghiệm CEA được chỉ định để theo dõi, giúp phát hiện khối u còn sót lại sau phẫu thuật, ung thư tái phát hoặc di căn.

CEA hữu ích nhất để theo dõi điều trị bệnh nhân ung thư đại trực tràng, nhưng nó cũng là chất chỉ điểm khối u được sử dụng trong ung thư buồng trứng, cổ tử cung, đường mật, tuyến tụy,…

3. Cách thực hiện xét nghiệm định lượng CEA trong máu?

Xét nghiệm CEA được thực hiện bởi nhân viên y tế, tương tự như những xét nghiệm máu thông thường khác, mẫu máu được gởi đến phòng thí nghiệm để phân tích. Người bệnh có thể cảm thấy đau nhói, chảy một ít máu hoặc bầm nhẹ ở vị trí lấy máu.

4. Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm CEA

Mức CEA bình thường có thể khác nhau tùy theo đối tượng và giá trị tham chiếu riêng của từng phòng xét nghiệm. Nhưng nhìn chung hầu hết người khỏe mạnh có mức CEA dưới 3ng/mL.

Kết quả CEA trong máu tăng cần được diễn giải cùng với hỏi bệnh, xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh khác vì CEA cũng có thể tăng trong một số tình trạng khác không phải ung thư.

Ở một người được chẩn đoán ung thư, nồng độ CEA trong máu không phản ánh chính xác kích thước khối u. Tuy nhiên những bệnh nhân có khối u nhỏ ở giai đoạn đầu có khả năng có nồng độ CEA thấp hoặc bình thường. Trong khi bệnh nhân có khối u tiến triển hoặc di căn sẽ có nồng độ CEA cao hơn. Mức độ CEA tăng lên trong các giai đoạn tiến triển của ung thư đại trực tràng.

Ở người bị ung thư thì mức độ CEA thường sẽ trở lại bình thường trong 1-4 tháng sau khi điều trị thành công. Khi mức CEA lớn hơn 20 ng/mL được coi là rất cao, gợi ý ung thư chưa được loại bỏ hoàn toàn, ung thư đã phát triển hoặc đã di căn đến vị trí khác trong cơ thể.

Mức độ CEA tương quan với tiên lượng. Trong ung thư đại trực tràng, nồng độ CEA trước phẫu thuật cao có liên quan đến tỷ lệ tái phát và tử vong cao hơn. CEA giảm sau phẫu thuật dự đoán thời gian sống thêm được cải thiện và giảm nguy cơ tái phát.

Sau khi điều trị ung thư đại trực tràng, CEA thường được kiểm tra định kỳ trong 3-5 năm và CEA tăng trở lại là một dấu hiệu gợi ý ung thư tái phát.

Chỉ số CEA trong máu là gì?

1. Xét nghiệm CEA là gì? Xét nghiệm CEA là xét nghiệm viết tắt từ Carcinoembryonic antigen, là protein được tìm thấy trong mô của một bào thai phát triển trong tử cung; nồng độ trong máu của protein này biến mất hoặc giảm xuống rất thấp sau khi sinh.

Dấu ấn ung thư CEA là gì?

CEA là một dấu ấn ung thư glycoprotein, được sản xuất từ các tế bào màng nhày của nhiều mô khác nhau, có thể tăng trong các ung thư thể tuyến, đặc biệt là ung thư đại trực tràng. 2. Xét nghiệm CEA huyết tương được sử dụng để dõi hiệu quả điều trị và sự tái phát ung thư đại trực tràng.

CEA Marker là gì?

Marker ung thư CEA là gì? CEA là tên viết tắt của kháng nguyên carcinoembryonic. CEA có thể tìm thấy trong nhiều tế bào khác nhau của cơ thể, nhưng thường liên kết với các khối u nhất định và sự phát triển của thai nhi.

Xét nghiệm tế bào ung thư gọi là gì?

Chẩn đoán bệnh bằng cách tìm kiếm các tế bào đơn lẻ hoặc các đám nhỏ tế bào được gọi là tế bào học (cytology) hoặc tế bào bệnh học (cytopathology). Nó là một phần chẩn đoán quan trọng cho một số loại ung thư.