Bài viết được viết bởi Bác sĩ Khoa Ngoại Tổng hợp & Gây mê - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng
Trên thế giới, đánh giá độ mê dựa trên hoạt động điện của vỏ não như chỉ số lưỡng phổ [BIS: Bispectral Index] hoặc ENTROPY [RE,SE] là những bằng chứng khách quan đã được khuyến cáo nhưng chưa được trang bị đầy đủ ở các khoa gây mê hồi sức, chỉ được áp dụng ở những cơ sở gây mê hiện đại.
Hiện nay, một số dấu hiệu khách quan được áp dụng để đánh giá độ mê dựa vào tăng liều thuốc mê thì độ mê tăng [dose-response]: Với thuốc mê bay hơi thì nồng độ thuốc tối thiểu trong phế nang [MAC] được cho là cân bằng với nồng độ trong não, nồng độ thuốc mê hơi cuối thời kỳ thở ra lúc gây mê đạt trạng thái cân bằng, với thuốc mê tĩnh mạch thì nồng độ thuốc tại não [Ce] được tính toán theo mô hình dược động học của Marsh hoặc Schnider cho phép đánh giá độ mê và tiên lượng được thời gian thức tỉnh của bệnh nhân.
Tuy nhiên trên cùng một MAC, cùng một Ce thì mỗi bệnh nhân lại có một đáp ứng lâm sàng khác nhau. Kết hợp thuốc mê với thuốc giảm đau Morphinique đã làm giảm MAC, giảm Ce một cách đáng kể tùy thuộc nồng độ loại Morphinique và mức kích thích đau.
1. Nồng độ phế nang tối thiểu [MAC]
Cường độ tác dụng của thuốc mê bốc hơi tỷ lệ thuận với nồng độ thuốc trong não, mà áp lực riêng phần của thuốc mê trong não lại bằng áp lực riêng phần của nó trong phế nang, hơn nữa áp lực riêng phần của thuốc mê lại tỷ lệ thuận với nồng độ thuốc mê trong phế nang.
Vì vậy, nồng độ phế nang được dùng để đánh giá độ sâu gây mê. Eger va cs đã đưa ra khái niệm nồng độ phế nang tối thiểu [MAC: Minimum Alveolar Concentration] của thuốc mê là nồng độ mà tại đó 50% bệnh nhân không có phản ứng đáp lại với một kích thích phẫu thuật gây cảm giác đau, còn được gọi là MAC50 [Isoflurane 1,15%, Sevorane 2%, Desflurane 6%].
Giá trị của MAC càng nhỏ thì thuốc mê càng mạnh, các giá trị MAC tăng dần theo thứ tự [MAC-awake