Theo định nghĩa trên Wikipedia, meme [đọc là /mi:m/, theo phiên âm tiếng Anh] là quan niệm, hành vi hoặc phong cách có tính lan rộng trong một nền văn hóa, thường với mục đích chuyển tải một hiện tượng, chủ đề, hoặc ý nghĩa cụ thể do meme đại diện.
Tên gọi meme được rút gọn từ chữ “mimeme” trong tiếng Hy Lạp xưa có nghĩa là bắt chước theo hình mẫu nào đó. Ngày nay, nó được biết đến là tên gọi ảnh “chế” nhưng có thể tồn tại ở dạng video, ảnh động hoặc lời nói với nội dung được cho là hài hước và là hành vi công khai chế nhạo một cá nhân hay cộng đồng. Năm 1976, meme được tái định nghĩa bởi Richard Dawkins với ý nghĩa là cách thức lan rộng một trào lưu thông tin. Một meme nếu hài hước đủ để cộng đồng hưởng ứng sẽ lan truyền đến mức trở thành hiện tượng xã hội.
Công cụ giao tiếp và giải trí
Lướt qua mạng xã hội hằng ngày, chắc hẳn có ít nhất hai đến năm lần bạn nhìn thấy meme trên bảng tin của mình. Ngoài những người chỉ thả “like” còn có một số cá nhân, nhóm hay trang web chuyên sáng tạo và chia sẻ meme. Tại sao meme lại được yêu thích trong thời đại số đến vậy? Câu trả lời là tính hài hước. Chỉ với một hình ảnh rất ngẫu nhiên cắt ra từ phim ảnh, truyện tranh hoặc vô tình tìm thấy đâu đó trên internet với vài dòng chú thích đơn giản để nói về bất cứ thứ gì hiện hữu nhưng dễ dàng được hưởng ứng và lan truyền. Meme là công cụ giải trí thú vị bởi chúng kể chuyện theo một cách ngắn gọn, thông minh và đôi khi rất thâm thúy, đến mức bạn có thể sử dụng làm “vũ khí” để châm biếm một cách trào phúng. Có thể nói sau sticker hay emoji, meme là công cụ giao tiếp phổ biến nhất của cư dân mạng ngày nay.
Meme là gì? Những bức ảnh “chế” trên mạng xã hội được các nhà mốt cao cấp biến tấu ra sao? BST của Viktor & Rolf, Gucci hay Sunnei và nhiều thương hiệu khác chính là câu trả lời.
Thiết kế đầm trên thảm đỏ MET Gala 2019 của Rihanna được ví như… bánh pizza.
Một trong những nguồn tài nguyên dồi dào của dân “chế” ảnh là thời trang. Sau sự kiện Met Gala diễn ra vào tháng 5 hằng năm, một làn sóng meme về sự kiện lại đánh sập internet. Ngoài mạng xã hội, ngay cả một số trang báo mạng thời trang cũng tổng hợp riêng những bức ảnh “chế” hài hước nhất về sự kiện nhằm thu hút lượt xem. Cũng với những bộ cánh gây sốc đó, nếu biểu cảm của bạn là há hốc hoặc nhíu mày khi xem hình từ các chuyên trang chính thống thì khi xem meme lại không thể nhịn cười. Có thể phần nào xem đây là “hiệu ứng có lợi” cho khổ chủ khi bỗng dưng tên của họ lại được nhắc đến nhiều lần và hình ảnh đó có thể được nhớ đến rất lâu sau đó. Các thiết kế lạ mắt trên sàn diễn của Thom Browne, Rick Owens hay gây tranh cãi như Vetements cũng không tránh khỏi số phận bị đem ra làm trò đùa.
Dưới lăng kính thời trang, meme là gì? Đó có thể là khoảnh khắc trình diễn hoặc các thiết kế dễ làm người ta liên tưởng một cách hài hước đến sự vật, hiện tượng nào đó.
Meme cũng đã trở thành cảm hứng cho các chiến dịch quảng cáo chính thống của Dior, Moschino…
Khi giới thời trang chơi meme
Không để cho “dân ngoại đạo” điều khiển thế trận, thời điểm thời trang chính thống tham gia cuộc chơi chế meme cũng đã đến. Đi đầu trong phong trào này là Gucci với phát súng đầu tiên là chiến dịch quảng cáo Thu – Đông 2016 mô phỏng những đoạn phim có phụ đề, hệt như nội dung đăng trên mạng xã hội Tumblr – một trong những thánh địa meme. Tiếp theo, hãng lập ra chiến dịch #TFWGucci nhằm liên kết với người chế meme trên Instagram toàn cầu để tạo và chia sẻ những bức ảnh “chế” sử dụng hình ảnh của Gucci. Tháng 4 năm nay, Gucci cũng xuất hiện trên bìa tờ Elle Men của Trung Quốc bên cạnh hiện tượng meme bất đắc dĩ Gavin Thomas. Điều này cho thấy sức mạnh của meme lớn đến nhường nào khi tại thị trường nghiêm ngặt về kiểm duyệt thông tin như Trung Quốc, một tư liệu meme sống lại được hâm mộ như một ngôi sao.
Ảnh “chế” một cảnh trong series “Friends” với Balenciaga của tài khoản @siduation nổi tiếng.
Gavin Thomas, một trong những biểu tượng meme trẻ tuổi nhất trong văn hóa pop của cộng đồng mạng xuất hiện trên trang bìa ELLE Men Trung Quốc.
Không chỉ có Gucci, những thương hiệu thời trang khác cũng nhanh chóng sử dụng meme làm cảm hứng tuyên truyền. Năm 2018, Dior cho ra mắt chiến dịch quảng cáo với những dòng phụ đề là lời thoại từ bộ phim Une Femme Est Une Femme của Jean-Luc Godard. Năm nay, thương hiệu vốn đã giàu tư liệu meme Moschino lấy cảm hứng từ bộ phim truyền hình Dynasty từ thập niên 80 để cho ra bộ phim quảng cáo ngắn mà mỗi cảnh phim đều có thể cắt ra sử dụng làm meme. Trên sàn diễn, chúng ta sẽ không bao giờ quên BST đậm chất meme của Viktor & Rolf vào đầu năm nay, cũng như chiếc áo in chữ nhại lại slogan “We should be all feminist” của Sunnei. Dĩ nhiên khi các thương hiệu làm meme, mức độ khôi hài có thể không thể so bì, nhưng chí ít họ cũng chứng minh độ thức thời của mình với thời cuộc.
Một “tác phẩm” trong chiến dịch #TFWGucci lấy cảm hứng từ meme “Arthur’s Hand”.
Suy cho cùng, meme cũng chỉ là sản phẩm của văn hóa đại chúng, phần nào thể hiện góc nhìn của chúng ta ở thời đại này. Trò đùa chẳng bao giờ là nghiêm túc cả. Thay vì nhìn trò đùa theo góc độ nghiêm trọng, tại sao chúng ta không biến nó thành công cụ tuyên truyền hiệu quả?
Văn hóa Internet đã tồn tại với với meme, nhưng bạn sẽ giải thích meme như thế nào với những người không hiểu?
Memes không bắt đầu từ internet. Một số nhà ngôn ngữ học cho rằng con người đã sử dụng meme để giao tiếp trong nhiều thế kỷ trước. Memes được biết đến rộng rãi như là đường dẫn cho các cuộc trò chuyện văn hóa và là cơ hội để tham gia vào các xu hướng internet. Ngay cả khi bạn không trực tuyến nhiều, bạn có thể đã tham gia vào một xu hướng meme, do cố ý hoặc không.
Từ “meme” đến từ đâu?
Từ “meme” đã được sử dụng trong ô chữ của thời báo New York 60 lần kể từ khi câu đố ra đời vào những năm 1940, theo XWordInfo. Mặc dù rất khó xác định meme đầu tiên từ trước đến nay bắt đầu khi nào, nhưng nhà sinh học tiến hóa người Anh Richard Dawkins được cho là đã giới thiệu thuật ngữ này trong cuốn sách năm 1976 của ông, “The Selfish Gene”. Theo quan niệm ban đầu của ông Dawkins, “meme” tương tự như “âm vị”, đơn vị âm thanh nhỏ nhất trong lời nói, hoặc “morpheme”, đơn vị con có ý nghĩa nhỏ nhất của một từ, Kirby Conrod, giáo sư ngôn ngữ học tại Swarthmore Đại học, cho biết. “Tôi sẽ giải thích khái niệm meme - một đoạn thông tin tự tái tạo - bằng cách hỏi ai đó về một trò đùa nội tâm mà họ có với bạn bè hoặc một câu chuyện quảng cáo đã bị mắc kẹt trong đầu họ trong 20 năm,” Giáo sư Conrod nói. “Đoạn thông tin đó, trò đùa hay tiếng nói leng keng, tự tái tạo bởi vì con người chúng ta thích chia sẻ và lặp lại nội dung.
Khi chúng tôi lặp lại trò đùa hoặc hát tiếng leng keng, đó là một ví dụ về meme đang tự tái tạo. " Từ “meme” lần đầu tiên xuất hiện trong Ô chữ của Thời báo New York vào năm 1953 với manh mối “Giống nhau: Tiếng Pháp”. Lần xuất hiện gần đây nhất của nó là vào ngày 24 tháng 12 năm 2021, với manh mối "Một cái gì đó đã trôi qua rất nhiều."
Giáo sư Conrod cho biết: Con người đã sử dụng meme để giao tiếp miễn là họ đã sử dụng bất kỳ hệ thống biểu tượng nào. D. Andrew Price, người đứng đầu mảng nội dung tại Memes.com, đồng ý. Ông Dawkins chỉ đơn thuần “đặt ra thuật ngữ cho một thứ tồn tại mãi mãi theo nghĩa đen,” ông nói. "Meme chỉ là một ý tưởng xé toạc ý thức của công chúng."
Trong tiếng Pháp, từ “même” được dịch là “giống nhau” và từ “mimoúmai” trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là “bắt chước”. Trong cuốn sách của mình, Dawkins nói, "Chúng ta cần một cái tên cho người tái tạo mới, một danh từ truyền đạt ý tưởng về một đơn vị truyền tải văn hóa, hoặc một đơn vị bắt chước." Anh ấy muốn sử dụng một từ đơn thể nghe giống như “gen”. Dawkins nói, “Nó có thể được coi là có liên quan đến‘ trí nhớ ’hoặc từ tiếng Pháp même.”
Từ điển Đại học Thế giới Mới của Webster định nghĩa meme là “một khái niệm, niềm tin hoặc thực hành được hình thành như một đơn vị thông tin văn hóa có thể được truyền từ người này sang người khác, chịu ảnh hưởng theo cách tương tự như chọn lọc tự nhiên”.
Chuyển nghĩa của meme
Giống như nhiều từ trong ngôn ngữ tiếng Anh, từ “meme” đã trải qua sự thay đổi ngữ nghĩa theo thời gian. Trong một thế giới internet, "meme và ý nghĩa của chúng được nhiều người dùng đồng xây dựng trong bối cảnh xã hội", Jennifer Nycz, phó giáo sư và giám đốc nghiên cứu đại học tại Khoa Ngôn ngữ học của Đại học Georgetown, cho biết. “Điều này thực sự không khác với bất kỳ quá trình giao tiếp hoặc sáng tạo kiến thức nào khác,” cô nói thêm. “Nó đặc biệt nổi bật trong trường hợp meme vì mọi người xây dựng chúng một cách rõ ràng và sau đó đăng chúng lên để bình luận.”
Nhà sáng tạo meme nổi tiếng Saint Hoax, người có ba triệu người theo dõi trên Instagram, định nghĩa meme là một phương tiện truyền thông được sử dụng lại để thể hiện văn hóa, xã hội hoặc chính trị, chủ yếu thông qua sự hài hước. Saint Hoax nói: “Nó có khả năng nắm bắt thông tin chi tiết theo cách hoàn toàn phù hợp với chủ nghĩa xã hội chủ nghĩa.
Memes cũng có thể đẩy nhanh sự phổ biến của một số hình thức giải trí nhất định. Samantha Sage, đồng sáng lập và giám đốc sáng tạo của Betches, một công ty truyền thông hướng đến phụ nữ thế kỷ, cho biết: “Các Memes hiện có khả năng giúp các chương trình truyền hình mới hoặc thậm chí các bài hát trở nên phổ biến bằng cách trở thành một xu hướng lan truyền.
Tương lai của meme
Sẽ mất nhiều thời gian để đi sâu vào mọi meme phổ biến đã làm say mê internet, nhưng có một vài khoảnh khắc đáng chú ý về văn hóa meme cung cấp nền tảng để hiểu phương thức giao tiếp không ngừng phát triển. Ví dụ: nhiều người mà tôi từng nói chuyện gọi LOLcats, một xu hướng bao gồm những bức ảnh vui nhộn về những con mèo với văn bản chồng lên chúng, là một trong những xu hướng meme ban đầu. Một ví dụ khác về xu hướng meme lan rộng là Rickrolling, liên quan đến việc thêm các liên kết bất ngờ vào video âm nhạc cho bản hit "Never Gonna Give You Up" của ca sĩ Rick Astley năm 1987. Hiện MV đã có hơn 1,1 tỷ lượt xem trên YouTube.
Văn hóa meme không ngừng phát triển và tương lai của meme là không thể đoán trước, nhưng một số người sáng tạo meme phổ biến nhất trên internet có những suy nghĩ về vị trí của nó. “Tôi nghĩ rằng meme sẽ trở thành NFT [mã thông báo không thể bán được] và chúng ta sẽ thấy những người sáng tạo bán tác phẩm tốt nhất của họ dưới dạng tài sản kỹ thuật số,” Haley Sacks, người sáng lập tài khoản Instagram @mrsdowjones, cho biết. “Tôi sẽ mua một meme NFT,” cô ấy nói thêm. Memes.com, dự đoán rằng trong 5 năm - hoặc sớm hơn - mọi thời điểm văn hóa và mọi câu chuyện tin tức sẽ có một meme đi kèm và meme đó sẽ là một phần lớn trong cuộc trò chuyện chính về sự kiện đó. Ông nói: “Những người yêu thích trên internet đã lấy những gì đã xảy ra một cách tự nhiên theo cách mà chúng ta giao tiếp và tăng cường nó bằng cách làm cho nó trở nên toàn cầu và đơn giản.
Page 2
Langhoasadec.website là trang blog chia sẻ thông tin. Tại đây, chia sẻ các thông tin về du lịch, ăn uống, mẹo vặt cuộc sống.
LIÊN HỆ
Facebook: //www.facebook.com/langhoasadec.website
Email :
Youtube Channel : //www.youtube.com/channel/UC5rUtlQuOkcBp77WMUwzhpg