Xà bông hay xà phòng vốn dĩ là một sản phẩm gần gũi với đời sống sinh hoạt của chúng ta, là sản phẩm dùng để tắm, rửa, gội đầu. Thường có 2 loại hình dáng gồm xà bông cục [bánh] và dạng lỏng. Dạng lỏng được gọi là sữa hoặc dầu ví dụ sữa rửa tay, sữa tắm, dầu gội đầu.
Dạo gần đây, xà bông tự nhiên đang là sản phẩm được nhiều người quan tâm bởi những tác dụng tuyệt vời cũng như sự tiện dụng mà nó mang lại. Tuy vậy không nhiều người hiểu rằng đâu mới thực sự là “xà bông tự nhiên”. Đôi khi nhiều nhà sản xuất còn lấy tên gọi này lên những sản phẩm thông thường khác.
Kiến thức từ Noom sẽ cung cấp cho các bạn kiến thức về các loại xà bông gồm xà bông công nghiệp, xà bông tự nhiên, và handmade làm bằng phôi có sẵn là xà bông tự nhiên
Hình ảnh về xà bôngXà Bông Công Nghiệp
Thành phần
Thành phần có gốc từ dầu mỏ phổ biến gồm : sodium lauroyl, sodium palmmitate , sodium isethionate, sodium stearate, sodium palm kernelate, sodium chloride, sodium lauryl sulfate, methylchloroisothiazolinone, titanium dioxide.
Ngoài ra còn Propylene Glycol, Phenoxyethanol staric acid, lauric acid, cocamidopopyl, betaine, tetrasodium EDTA, tetrasodium etidronate, mineral oil, DEA, Phthalate Isopropyl alcoh MEA nước, Triclosan …. hương liệu , màu…
Tác hại của xà bông công nghiệp:
Tác hại đối với sức khỏe con người :
Các hóa chất này có khả năng dị ứng, rát ngứa và khô rát da, viêm da mẩn đỏ dễ ăn nắng, nám da thậm chí gây ung thư da.
+ Parabens/ Paraben: có thể làm rối loạn sự cân bằng nội tiết tố, viêm biểu bì da, có khả năng gây ra ung thư vú, các triệu chứng của sự mãn kinh và cả chứng loãng xương, hay giảm khả năng sinh sản ở nam.
+ Mineral oil: có thể khiến cho da giảm khả năng đào thải độc tố, có thể làm giảm chức năng phổi, gây nên một số dạng viêm phổi.
+ Propylene Glycol [PG]/ Butylene Glycol/ Ethylene Glycol: có thể làm suy giảm chức năng của các protein cấu trúc trong cơ thể.
+ Sodium Laurel Sulfate [SLS]: có thể phá vỡ độ ẩm của da, gây khô da, lão hóa sớm và kích ứng da. Nó có thể dễ dàng thâm nhập vào bề mặt da và có thể kết hợp với hóa chất khác để trở thành nitrosamine, một chất gây ung thư.
+ Propylene Glycol [PG]/ Butylene Glycol: có thể sẽ gây kích ứng làm da trở nên khô và bị lão hoá nhanh hơn.
+ DEA [Diethanolamine]/ MEA [Monoethanolamine]/ TEA [Triethanolamine]: có thể gây kích ứng mạnh ở da, mắt và các bệnh về viêm da tiếp xúc. Nếu sử dụng thường xuyên sẽ làm tăng khả năng ung thư gan và thận. DEA đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ mang thai.
+ Phenoxyethanol: có thể gây nôn mửa và tiêu chảy ở trẻ nhỏ cũng như ảnh hưởng xấu đến hệ thần kinh.
+ Triclosan: bị EPA xếp vào loại thuốc diệt côn trùng, có thể gây ung thư ở người.
+ Phthalates [DEHP, DBP, BBP, DINP, DIDP, DNOP]: có thể tác động xấu đến gan/thận, dị tật thai nhi, làm giảm tinh trùng ở nam giới và gây phát triển ngực sớm ở nữ giới;
+ Quaternium -15: có thể tạo ra formaldehyde, một chất gây ung thư ở người, có thể gây viêm da nếu da nhạy cảm.
+ Fragrance: có thể gây ra khuyết tật và chậm phát triển, ảnh hưởng đến cả sức khỏe sinh sản, có thể gây kích ứng da, lão hoá da.
+ Isopropyl alcoh: gây khô và lão hóa da, làm tăng các vết thâm và vết nhăn trên da.
Tác hại đối với môi trường
Các hóa chất trong xà phòng công nghiệp này kém phân hủy, hoặc không phân hủy trong nước hoặc và trong đất gây ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước.
Ngoài ra các chất tạo bọt chất hoạt động bề mặt này có thể gây tắc ngẽn đường ống của hệ thống thoát nước.
Xà Bông Handmade Làm Từ Phôi Có Sẵn
Trong bài này, xà bông handmade làm từ phôi có sẵn sẽ được gọi tắt là xà bông handmade, cũng là để phân biệt với xà bông tự nhiên mà mọi người vẫn hay lầm tưởng hai loại này.
Thành phần
Thành phần gồm phôi chiếm 95% và 5% màu, thảo mộc, tinh dầu.
Tỉ lệ các loại màu, thảo mộc, tinh dầu được thêm vào thường không quá 5% nếu thêm nhiều phôi xà bông sẽ bị mềm nhão ra.
Để cho bánh xà phòng cứng cáp, nhà sản xuất thường thêm tỉ lệ 5% các chất thảo mộc, tinh dầu, gia vị .
Chất lượng xà bông handmade làm từ phôi phụ thuộc hoàn toàn vào phôi, không phụ thuộc vào các thành phần phụ thảo mộc được đề cập tới vì tỉ lệ 5% quá thấp.
Các xà bông có mùi hương từ tinh dầu thường giá khá cao và mùi thoảng nhẹ.
Các xà bông có mùi hương thơm lưu hương được lâu thường sử dụng hương thực phẩm.
Việc thêm các thành phần phụ sẽ làm đa dạng phong phú bắt mắt, tạo ra nhiều sự lựa chọn dành cho khách hàng, tiếp cận được nhiều khách hàng.
Các chất thường được thêm vào phôi để tạo thành các loại xà bông mà bạn có thể tìm thấy trên thị trường như cám gạo, dừa, nghệ, than hoạt tính, mướp đắng, gừng, tía tô, trà xanh , nhưng thành phần chính vẫn là phôi. Phôi được sản xuất công nghiệp và nhập khẩu về Việt Nam. Phôi xà bông mới chính là điều bạn cần phải cần nhắc tìm hiểu lựa chọn hơn là các thành phần phụ
Phôi xà bông là gì
Nhiều người lầm tưởng rằng phôi xà bông là xà bông hoàn thiện của phản ứng naoh và chất béo. Điều này hoàn toàn là sai sự thật. Phôi xà bông thành phần chính là sáp [wax] để tạo nên độ đông đặc của phôi.
Phôi xà bông cũng được sản xuất công nghiệp đại trà và có chứa nhiều hóa chất độc hại không khác sản phẩm công nghiệp nhiều. Cho nên xà phòng từ phôi cũng không có sự khác nhau nhiều khi so sánh với các sản phẩm công nghiệp.
Xuất xứ các loại phôi xà bông trên thị trường
Tại thị trường Việt Nam, phôi xà bông là nhập khẩu. Chất lượng của phôi vô cùng đa dạng và ở nhiều mức giá cũng như chất lượng từ thượng vàng tới hạ cám đều có, rất khó cho người tiêu dùng biết được. Đôi khi cả đơn vị điều chế xà bông cũng khó mà nắm bắt được chất lượng phôi xà bông của mình.
Lời khuyên là hãy chọn mua loại phôi tốt có xuất xứ nguồn gốc, có nhãn mác và thành phần cấu thành nên phôi. Không nên mua phôi cân theo kí bởi sẽ khó cho bạn kiểm soát được nguồn gốc của phôi. Bởi vì ,đa số phôi xà bông tại Việt Nam chứa thành phần hóa chất công nghiệp và khó kiểm soát.
Ví dụ : trên sàn TMDT Alibaba, phôi xà bông được rao bán từ 1.7usd – 2usd/1kg.
Thành phần phổ biến của phôi
Các thành phần phổ biến có thể kể đến như Sodium Palmitate, Palm Kernel Sodium Oleate,Glycerol, Propylene Glycol, Sorbitol, Sodium Cocoate, Gold foil powder, pharafin….
Phôi tốt hơn cũng có nhưng số lượng này rất ít bởi phôi tốt thì giá cả cũng cao.
Phôi chất lượng tốt hơn, có thể gọi vậy, thành phần như sau: dầu thực vật[hoặc động vật] tinh luyện, nước, naoh [xà phòng hóa], sáp đậu nành, sáp lúa mì , sáp ong, sáp pharafin, sorbitan oleate [chất chuyển dạng], chất bảo quản và 1 số thành phần phụ có tỉ lệ không đáng kể. Với thành phần sản xuất phôi như thế này thì phôi cũng na ná gần gũi với xà bông công nghiệp.
Thành phần của phôi xà bông có thể nghe qua tự nhiên với người tiêu dùng, nhưng không tự nhiên trong quá trình sản xuất. Ngoài ra nguyên liệu đầu vào để làm ra phôi thường nguyên liệu ô nhiễm hoặc thành phần phụ của nông nghiệp chế biến , chủ lực là từ quy trình tinh luyện dầu thực vật, 1 quy trình sản xuất thực phẩm độc hại. Xem tham khảo quy trình sản xuất dầu tinh luyện tại : //noomfood.com/dau-tinh-luyen-la-gi/
Cách sản xuất xà bông phôi handmade
Phân biệt xà bông phôi handmade và xà bông tự nhiên là dựa vào quy trình sản xuất ra xà bông. Quy trình sản xuất chính là điều căn bản nòng cốt nhất để tạo ra 1 sản phẩm.
Cách sản xuất cơ bản là đun nóng chảy phôi sau đó có thể thêm tinh dầu thêm màu thêm các loại gia vị, thảo mộc khác vào và khuấy đều rồi đổ khuôn, đợi cho nguội lại rồi đông đặc lại là đã hoàn thành.
Cách sản xuất này còn được gọi là sản xuất bằng phương pháp nóng.
Chính vì vậy, việc làm xà phòng handmade từ phôi khá giống với việc nấu rau câu đông sương, ngay cả trẻ con cũng có thể làm được khi được giám sát bởi người lớn. Thậm chí xà bông phôi không cần làm, nếu bạn muốn sử dụng xà bông phôi thì mua phôi về xài trực tiếp luôn, không cần phải thêm thắt gì cho tốn công.
Loại sản phẩm này bạn không thể đun lỏng ra thành sữa tắm hay nước rửa chén hay nước giặt được. Bởi vì khi đun ra nó ra dung dịch như sáp sệt.
Trên thực tế, theo quy định ghi nhãn của FDA Mỹ thì sản phẩm nấu từ phôi thì không được phép ghi nhãn là “soap”.
Xà Bông Tự Nhiên
Có nhiều tranh cãi về tên gọi của xà bông tự nhiên vì quá trình sản xuất có sử dụng naoh. Tạm thời chúng tôi gọi xà bông tự nhiên để phân biệt với xà bông handmade , xà bông thiên nhiên [ xà bông không naoh] và xà bông công nghiệp
Như có giải thích ở phần trước, phương pháp sản xuất xà bông là yếu tố quan trọng để cấu thành nên các loại sản phẩm khác nhau. Cùng tìm hiểu về cách làm cũng như các thành phần trong xà bông thiên nhiên để hiểu vì sao đây chính là loại mà bạn nên tin dùng và biết cách lựa chọn.
Xà bông thiên nhiênPhương pháp sản xuất
Phương pháp sản xuất theo cách này còn được gọi là phương pháp sản xuất lạnh– cold process.
Được làm từ phản ứng xà phòng hóa giữa chất béo và naoh hoặc koh, kết tủa thu được là muối natri hoặc muối kalivà gọi tên muối natri kali này là xà bông hay được gọi là soap, savon. Đây cũng là sản phẩm theo quy định của FDA được ghi nhãn là “soap”.
Phản ứng xà phòng hóa giữa chất béo và koh sẽ tạo ra xà bông dạng lỏng, nó có dạng lỏng như sữa tắm , dầu dội đầu, nước rửa tay, sữa rửa mặt.
Trong phản ứng xà phòng hóa giữa chất béo và naoh đồng thời có lượng nước nhiều hơn thì cũng sẽ cho ra thành phẩm dạng lỏng như sữa tắm, dầu gội đầu, nước rửa tay.
Chất lượng của sản phẩm từ phản ứng xà phòng cơ bản phụ thuộc vào 2 nguyên liệu chính chất béo, naoh và kĩ thuật.
Thành phần
1. Chất béo [động vật / dầu thực vật tinh luyện/ dầu thực vật không tinh luyện]. Chất béo chiếm tỉ lệ lớn trên 70%
2. Naoh hoặc koh [lye]
3. Kĩ thuật sản xuất có còn tồn dư xút hay không sau khi kết tủa muối.
Phản ứng xà phòng hóa giữa chất béo và naoh sẽ tạo ra sản phẩm dạng rắn.
Thành phần phụ khác rau củ, thảo mộc tinh dầu chiếm khoản 5%
Có nên sản xuất xà bông theo phương pháp xà phòng hóa tại nhà không ?
Phản ứng xà phòng hóa giữa chất béo và dung dịch naoh là phản ứng tạo nhiệt , hơi bốc lên không được hít vào. Naoh hoặc koh là chất không thể tiếp xúc trực tiếp với da vì vậy xà bông làm theo cách này không nên làm tại nhà trừ 1 số kĩ thuật có tay nghề cao và quen thuộc với việc làm phản ứng xà phòng hóa.
Nếu làm phản ứng xà phòng hóa tại nhà, không nên để trẻ em trẻ nhỏ ở gần. Phòng làm phản ứng xà phòng hóa phải riêng biệt, có đầy đủ đồ bảo hộ, găng tay, kính mắt bảo hộ và có quạt thông gió.
Nếu làm xà phòng hóa số lượng lớn không nên làm handmade mà phải làm bằng máy móc. Kĩ thuật viên phụ trách phải là người có chuyên môn chuyên nghiệp để đảm bảo tính an toàn lao động cho nhân sự.
Xà bông không naoh không xút
Có 2 loại xà bông không naoh
Xà bông không naoh thực sự
Thành phần bao gồm nước tro cô đặc, dầu thực vật, sáp ong, và 1 số loại hoa lá thảo dược khác. [ noom hứa sẽ cố gắng làm thêm loại xà bông không xút này ]
Xà bông không naoh trí trá
Thành phần bao gồm các chất tạo bọt tự nhiên nhưng được sản xuất công nghiệp, các chất bề hoạt động mặt tự nhiên như thế nào nhỉ , sáp đậu nành khó hiểu .
Thoạt nghe nhìn thì không có naoh thật, nhưng nhìn kĩ thì có quá nhiều thành phần công nghiệp khác. Mặc dù được ghi là tự nhiên chiết xuất từ thực vật tự nhiên, nhưng trải qua quá trình công nghiệp, thật sự chứ ” tự nhiên” đã mất hoàn toàn. Đó là chưa kể mặt trái của chất tạo bọt, chất hoạt động bề mặt có dễ phân hủy , dễ tan trong nước hay không ?
Cách phân biệt xà bông làm từ phôi/wax và xà bông tự nhiên
Ngâm vào nước
Về cảm quan nhìn bằng hình ảnh hay cầm trên tay khó phân biệt nếu không chuyên.
Tuy nhiên, có 1 cách cực kì đơn giản để phân biệt 2 loại sản phẩm này là bạn hãy cắt nhỏ ngâm chúng vào trong nước.
Sản phẩm làm từ phôi hoặc từ sáp đều ra dạng sền sệt không tan. Còn xà bông tự nhiên loại làm từ phản ứng xà phòng hóa khi thêm nước vào sẽ hóa lỏng ra như sữa tắm, nước rửa tay, như dầu gội đầu rất tiện lợi.
Có thể sử dung xà bông thiên nhiên sau khi thêm nước vào rất tiện lợiKiểm tra giấy tờ
Xà bông tự nhiên từ phản ứng xà phòng hóa giữa NaOH hoặc KOH với dầu thực vật sẽ tạo ra nhiều glycerin, thường có tỉ lệ glycerin từ 5.3%-5.5%.Bạn hãy yêu cầu nhà sản xuất cung cấp cho bạn bảng kiểm nghiệm thành phần glycerin trong sản phẩm.
Ngoài ra , bạn có thể yêu cầu bảng kiểm nghiệm tồn dư NaOH hoặc KOH. Đặc biệt là giấy tờ pháp lý của cơ sở sản xuất xà bông có đủ chứng nhận mỹ phẩm khô của bộ y tế cùng hồ sơ công bố.
Tìm hiểu nguyên liệu
Nguyên liệu chính để sản xuất xà bông là dầu thực vật và chất lượng của xà bông tất nhiên phụ thuộc vào chất lượng dầu. Hãy kiểm tra xem dầu để sản xuất xà bông bạn đang xài là dầu gì ? tinh luyện hay không tinh luyện ? Dầu nguyên chất không tinh luyện bao giờ cũng cho ra chất lượng xà bông tốt hơn xà bông được làm từ dầu tinh luyện công nghiệp.
Kết Luận
Từ đây bạn có thể thấy được thị trường xà bông thật đa dạng. Xà bông handmade từ phôi có thể gọi là xà bông công nghiệp. Có loại mang tên handmade nhưng hơn 95% thành phần của nó được sản xuất công nghiệp hoặc và có thể vẫn chứa những thành phần hóa chất, cũng như quy trình sản xuất sơ sài đại khái.
Những loại sản phẩm handmade từ phôi được đẩy lên cao công dụng không đáng kể nếu không muốn nói là không có. Bởi vì tỉ lệ thảo mộc phụ 5% gần như có thể bỏ đi được nhưng đã được đẩy lên thành phần chính 95% là không đúng. Điều này có thể khiến sự lựa chọn của người tiêu dùng bị sai lệch. Đó là chưa kể các hương thơm của xà bông dù là hương đủ tiêu chuẩn phụ gia thực phẩm nhưng vẫn không là hương tự nhiên.
Bạn cần sáng suốt lựa chọn cho mình sản phẩm đúng đắn chứ không chỉ dựa vào những câu chuyện quảng cáo đánh lừa tâm lý khách hàng.