Trong xã hội, khi muốn ám chỉ một người phụ nữ ghê gớm, người ta thường so sánh với câu thành ngữ “Sư tử Hà Đông”. Phụ nữ nào bị gán cái mác “Sư Tử Hà Đông” thì ngầm hiểu người này hay nổi cơn tam bành. Lại có tính ghen tuông dữ dội, đanh đá, không nhường nhịn ai. Vậy thành ngữ “Sư Tử Hà Đông” có nguồn gốc từ đâu? Có liên quan đến điển tích, giống sư tử nào hay địa danh Hà Đông của Việt Nam?
Người phụ nữ đức hạnh là chốn đi về bình yên của người đàn ông
Đã là phái nữ tính thì tính tình thường dịu dàng, nhu thuận; phẩm chất cao quý, thanh tao. Thiên tính của người phụ nữ thường nhân hậu, nhẹ nhàng, đảm đang, khéo léo, chiều chồng, chiều con. Một người con gái luôn giữ cho mình tính cách dịu dàng, nhân hậu chính là người xinh đẹp nhất.
Bạn đang xem: Sư tử hà đông là gì
Họ luôn dịu dàng, chăm sóc chu đáo cho người đàn ông của mình. Thấu hiểu và san sẻ nỗi vất vả của chồng nên họ chẳng phàn nàn, oán trách. Một ánh mắt dịu dàng, một lời nói nhẹ nhàng, một cử chỉ quan tâm, gần gũi, sẽ khiến đàn ông luôn ấm lòng.
Trong gia đình truyền thống xưa, vợ chồng vô cùng hòa thuận, tôn trọng nhau. Bởi giá trị đạo đức thuận theo nền tảng phu xướng phụ tùy [chồng đề xướng vợ thuận theo]. Tuy người phụ nữ không tham gia chính sự nhưng họ làm chủ gia đình. Đảm nhận trách nhiệm hỗ trợ chồng, dạy con nên người. Người đàn ông làm chủ bên ngoài, kiếm tiền nuôi gia đình. Mỗi người thực hiện đúng vị trí, trách nhiệm của mình. Đàn ông là dương, là cương, phụ nữ là âm, là nhu. Một âm một dương, cương nhu tương hỗ. Họ cùng chung tiếng nói, thuận vợ thuận chồng, mưa gió thuận hòa, tất sẽ đắc niềm vui, viên mãn tròn đầy.
Phụ nữ “nổi cơn tam bành” thì được gì mất gì?
Trái với bản tính nhân hậu, dịu dàng là tính khí nóng giận, khó kìm chế cảm xúc. Không kìm giữ được cảm xúc, đồng nghĩa sẽ mất đi lý trí. Khi lý trí không được kiểm soát bởi những quy phạm đạo đức, nó dễ xui khiến người ta làm việc xấu. Khi trong đầu chỉ chứa những cảm xúc tiêu cực, sẽ không phân biệt đúng – sai, tốt – xấu. Họ đổ lỗi, trút oán hận nên người khác mà không tìm nguyên nhân ở chính mình. Mâu thuẫn vì thế không được giải quyết, thậm chí còn nặng nề hơn và để lại hậu quả. Chỉ khi cơn nóng giận qua đi, lúc đó mới thấy ân hận, tự trách.
Nếu một người con gái la hét như “sư tử Hà Đông”, mắt mũi trợn trừng, tía tai thì đâu còn phong vận tao nhã, lịch sự. Ngược lại, nam giới mà bị nữ giới trấn áp, thì khác gì chú dê con, đâu đáng mặt nam nhi chân chính. Phụ nữ xưa được răn dạy, ước thúc bởi quy phạm “Tứ đức” nên hành xử không tuỳ tiện. Tuy nhiên, nếu phụ nữ nào ứng xử đi ngược với quy phạm đạo đức đều nhận những lời giáo huấn. Đồng thời, họ cũng làm mất đi sự tôn trọng của người chồng dành cho mình. Câu thành ngữ “sư tử Hà Đông” là ám chỉ lời răn dạy trong đó.
Hàm nghĩa “Sư Tử Hà Đông” là gì?
Hà Đông là một địa danh thuộc tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc [không phải Hà Đông của Việt Nam]. Sư tử là loài thú dữ, có lông màu vàng hung, sống trong tự nhiên. Tại Việt Nam, khi nghe cụm từ “Sử tử Hà Đông”, nhiều người nghĩ tới mảnh đất Hà Đông xưa. Nhưng không phải vậy, nó không liên quan đến bất kì địa danh nào của Việt Nam.
“Sư Tử Hà Đông” bắt nguồn từ câu thơ có một vị danh sỹ tên là Tô Đông Pha. Tô Đông Pha [1037-1101] tên Tô Thức, tự Tử Chiêm, hiệu Đông Pha cư sĩ nên người đời gọi là Tô Đông Pha. Ông là nhân vật lịch sử được hâm mộ nhất ở Trung Quốc. Bởi tài năng xuất chúng của ông trên các lĩnh vực: văn học, thư pháp, hội họa, âm nhạc, ẩm thực, giáo dục, y học, trị thủy…
Sau khi ông biết được câu chuyện đánh ghen của bà Liễu Thị, vợ Trần Tháo. Trần Tháo lại là người bạn nên ông đã sáng tác câu thơ dành tặng cho bạn. Câu thơ:
“Hốt văn Hà Đông sư tử hốngTrụ trượng lạc thủ tâm mang nhiên.”
Ý nghĩa là:
“Bỗng nghe sư tử Hà Đông rốngGậy tuột khỏi tay tim bàng hoàng.”
Sau này nhà thơ Đỗ Phủ [nhà thơ nổi tiếng thời Đường, Trung Quốc], cũng có câu thơ về người đàn bà Liễu Thị: “Hà Đông nữ nhi thân tính Liễu”.
Vậy nên, nguồn gốc xuất xứ của câu nói “Sư tử Hà Đông” chính là nói về cái tính đanh đá, ghen tuông của người đàn bà họ Liễu. Còn “sư tử hống” là cách chơi chữ mạch lạc, biểu thị cho sự uy nghiêm [lời của nhà Phật].
Xem thêm: Lưu Ý Khi Chọn Chữ Ký Phong Thủy Mệnh Thổ & Các Mệnh Khác? Website Ä‘Ang CáºP NháºT Thã´Ng Tin
Bà Liễu Thị là ai?
Bà Liễu Thị xuất thân từ vùng Hà Đông [thuộc tỉnh Sơn Tây, phía Đông của sông Hoàng Hà]. Liễu Thị vốn có tiếng đanh đá, hay ghen tuông vô cớ. Bà là thê tử của Lý Thường.
Trần Lý Thường [Trần Tháo] sống tại Kỳ Đình của Hoàng Châu [nay thuộc Hoàng Châu, Hoàng Cương, tỉnh Hồ Bắc]. Trần Tháo rất tín ngưỡng Phật Pháp, thường tìm hiểu về thiền định, tự xưng là Long Khưu. Ông vốn là người sống có nghĩa tình, lại rất hiếu khách. Nên các huynh đệ, chiến hữu thường xuyên lui tới đàm đạo thế sự, cùng giải khuây bên chén rượu, cuộc trà. Tô Đông Pha cũng thường xuyên lui tới.
Trong nhà của ông có cả một đoàn ca kỹ riêng, khi có tiệc đãi khách cùng nhau tấu nhạc múa hát vui vẻ. Liễu Thị vốn có tính ghen, lại thấy hoài những cảnh đó ngày càng ấm ức, cơn ghen nổi lên. Vào lúc khách khứa trong nhà đang ca hát vui vẻ thì từ sát vách trong phòng truyền ra tiếng gầm gừ tức giận như tiếng sư tử. Lý Thường sợ run người, trong lòng lo sợ không yên, cây gậy cầm trong tay cũng rơi xuống.
Một lần, không kìm được máu ghen, Liễu Thị cầm cây gậy vụt mạnh vào tường, vào phản, vào bàn. Vừa vụt, Liễu vừa quát tháo, chửi bới, kêu la ầm ĩ. Khách khứa kẻ thì ngại ngùng, kẻ thì e sợ điều tiếng nên ba chân bốn cẳng tìm lối tháo thân.
Trần Tạo vốn sợ vợ, nên không dám đứng ra khuyên ngăn, anh ta đứng im một chỗ. Còn Liễu Thị khuôn mặt đỏ phừng phừn vì đang trong cơn “bốc lửa tam bành”…
Ý nghĩa của từ “Sư Tử hống”
“Sư tử hống” vốn là từ trong Phật giáo. Khi Bồ Tát, Phật Đà giảng Pháp có uy lực thần kì, trấn áp hết thảy tà thuyết ngoại đạo. Giống như khi sư tử hống mạnh mẽ, uy nghiêm khiến muông thú phải khuất phục. Trong “Phẩm Phật Quốc – Kinh Duy Ma Cật”, có ghi: “Diễn Pháp vô úy, do như sư tử hống”. “Kinh niết bàn” cũng ghi chép có “Phẩm sư tử hống”. “Sư tử hống” trong Phật giáo hiểu như truyền kinh thuyết Pháp, đồng thời chỉ sự uy nghiêm của Đức Phật.
Bà Liễu Thị là người vùng Hà Đông, nên Tô Đông Pha thêm chữ “Hà Đông” trước chữ “Sư tử”. Lý Thường có tâm hướng Phật nên Tô Đông Pha đã mượn từ “Sư tử hống” trong Phật giáo để trêu đùa ông.
Xem thêm: Màn Hình Máy Tính Là Gì ? Có Đặc Điểm Và Chức Năng Như Thế Nào?
“Sư tử hống” và “Hà Đông” là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. “Sư tử” và “Hà Đông” được Tô Đông Pha tiên sinh hóm hỉnh, khéo léo ghép lại với nhau. Vì Liễu Thị quê Hà Đông, sánh duyên Trần Lý Thường, tạo ra một điển cố lưu truyền cho đời sau. Cụm từ “Sư tử Hà Đông” vì thế mà trở nên có hàm ý rất sâu xa.
Mời quý vị xem Video:
Từ Khóa:phụ nữ hạnh phúc Văn hoá truyền thống phụ nữ truyền thống Bài Liên QuanĐừng bỏ lỡClip: Cá tầm ‘khủng’ nặng gần 4 tạ kéo thuyền đi vài km trước khi bị bắt
Câu 1. “Sư tử Hà Đông” chỉ phụ nữ ghê gớm, có nguồn gốc từ?
Theo sách "Chuyện Đông chuyện Tây" của tác giả An Chi, “sư tử Hà Đông” có nguồn gốc từ Trung Quốc, được dùng để chỉ phụ nữ hung dữ. |
Câu 2. Hà Đông trong “Sư tử Hà Đông” nghĩa là gì?
Theo từ điển thành ngữ điển cố Trung Quốc, Hà Đông là tên một vùng quê ở Trung Quốc. Theo đó, ngày xưa, cư sĩ tên là Long Khâu sợ vợ là Liễu Thị, bị bạn là nhà thơ Tô Đông Pha thời Tống làm thơ trêu chọc, trong đó có câu: Long Khâu cư sĩ cũng đáng thương / Nói có nói không đêm chẳng ngủ / Bỗng nghe Hà Đông sư tử hống / Gậy chống rời tay lòng hoang mang. Hà Đông chính là quê hương của Liễu Thị, nay thuộc phía Nam của tỉnh Sơn Tây [Trung Quốc]. |
Câu 3. Phụ nữ được ví với gì trong câu: “Phận gái 12 bến nước”?
Theo sách Đại Nam quốc âm tư vị, câu "Con gái mười hai bến nước” nghĩa là: Thân con gái như chiếc đò, hoặc gặp bến trong, hoặc mắc bến đục, hoặc đưa người tốt, hoặc đưa người xấu, may thì nhờ, rủi phải chịu. |
Câu 4. Câu thành ngữ "Ruột đau chín chiều" nghĩa là gì?
Ruột đau chín chiều là dịch ý của mấy tiếng Hán cửu hồi trường, nghĩa là "chín [lần] quặn ruột". Giản Văn Đế nhà Lương có viết: "Bi dao dạ hề, cửu hồi trường" [Đêm buồn dài dặc hề, chín lần ruột quặn]. Tư Mã Thiên cũng viết: "Trường nhất nhật nhi cửu hồi" [Một ngày mà ruột quặn chín lần]. |
Câu 5: Nhân vật Hằng Nga - vợ của Hậu Nghệ - còn có tên khác là?
Hằng Nga còn có tên là Thường Nga. Trước đời Hán Văn Đế [179-156 TCN], ở Trung Quốc, người ta vẫn gọi nàng là Hằng Nga. Nhưng từ đời Văn Đế nhà Hán, do kỵ húy, nàng đã được cải gọi là Thường Nga, vì tiếng thứ nhất trong tên của nàng lại trùng với tên húy của Văn Đế. |
Câu 6: “Tố nga” là từ để chỉ người con gái có đặc điểm gì?
Theo từ điển tiếng Việt, Tố Nga là từ cổ hay được dùng trong văn chương để chỉ người con gái có vẻ đẹp. Nguyễn Du đã dùng để nói về vẻ đẹp của 2 chị em Thúy Kiều: "Đầu lòng hai ả tố nga/ Thuý Kiều là chị, em là Thuý Vân". |
Câu 7: “Tam tòng, tứ đức” là chuẩn mực của người phụ nữ xưa theo quan niệm của?
“Tam tòng, tứ đức” là những chuẩn mực của phụ nữ ngày xưa theo quan niệm của Nho giáo. Tam tòng gồm: Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử. Tứ đức gồm: Công, dung, ngôn, hạnh. |
Chú Cuội và chị Hằng thật sự là gì của nhau? Nhiều người lầm tưởng chú Cuội và chị Hằng có mối quan hệ mật thiết. Nhưng thật ra sự tích của họ lại không liên quan đến nhau.
Vì sao quân Mông Cổ bách chiến bách thắng bị nhà Trần đánh cho tơi tả?Sau khi chinh phục khắp Á - Âu, đánh đâu thắng đó, quân Mông Cổ đã lần đầu phải nếm mùi thất bại khi tiến quân xâm lược Đại Việt. 14:36 13/1/2019 |
Tại sao con rể vua được gọi là phò mã?Phò mã là danh từ chỉ con rể của vua chúa ngày xưa. Tại sao lại có tên gọi này? 17:55 5/1/2019 |