Tại sao trẻ em bị hở hàm ếch

• 18:00 04/03/2022
• Xếp hạng 4.85/5 với 20394 phiếu bầu

Trong các dị tật bẩm sinh thì hở hàm ếch có tỷ lệ cao nhất, nguyên nhân gây ra tình trạng này rất phức tạp thường liên quan tới yếu tố di truyền và các yếu tố từ môi trường tác động vào trong quá trình mang thai, đặc biệt là 3 tháng đầu của thời kỳ mang thai.

Tật sứt môi, hở hàm ếch thường đi kèm với nhau. Sứt môi là hiện tượng môi trên phát triển không đều, khiếm khuyết một phần môi trên tạo ra khe nứt ở một hay cả hai bên đường giữa của môi trên. Còn hở hàm ếch là sự khiếm khuyết trong phát triển vòm miệng tạo ra khe hở giữa vòm miệng và khoang mũi.

Tật sứt môi và hở hàm ếch ở thai nhi thường có 3 dạng: Sứt môi nhưng không bị hở hàm ếch; Hở hàm ếch nhưng không sứt môi; Cả sứt môi và hở hàm ếch.

Sứt môi, hở hàm ếch có thể chữa khỏi nhờ phẫu thuật sau khi sinh.

Nguyên nhân của dị tật sứt môi và hở hàm ếch rất phức tạp, chưa được biết một cách rõ ràng, tuy nhiên được cho là ảnh hưởng của yếu tố hở hàm ếch di truyền và yếu tố môi trường

Môi là bộ phận được hình thành vào giữa tuần lễ thứ 4 và thứ 5, hàm trên được hình thành vào giữa tuần thứ 7 và tuần thứ 8 của thai kỳ. Nên thời điểm này nếu các yếu tố bên ngoài tác động không tốt tới thai phụ trong khoảng thời gian này sẽ có nguy cơ gây ra dị tật thai nhi là sứt môi, hở hàm ếch.

Một số nguyên nhân bị hở hàm ếch ở trẻ bao gồm:

• Yếu tố di truyền, có người cận huyết thống bị dị tật sứt môi, hở hàm ếch.
• Mẹ bị nhiễm virus trong thời kỳ đầu mang thai khoảng từ tuần thứ 4 đến tuần thứ 12 như: Nhiễm virus Rubella, cảm cúm...
• Mẹ sử dụng vitamin A liều cao, vitamin A có nguy cơ gây quái thai khi sử dụng liều cao.
• Chế độ dinh dưỡng không cung cấp đủ axit folic, vitamin B12 và vitamin B6.
• Mẹ nghiện rượu, thuốc lá
• Bố mẹ mắc bệnh lậu, giang mai không điều trị triệt để
• Tiếp xúc thường xuyên với môi trường độc hại, nhiễm tia phóng xạ, nhiễm hóa chất.

Hở hàm ếch ở thai nhi có tính di truyền

Ngoài ra có một số yếu tố nguy cơ làm tăng nguy cơ mắc bệnh gồm:

• Yếu tố tâm lý: Mẹ thường xuyên bị căng thẳng, lo lắng, suy nghĩ quá nhiều.
• Không cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, mẹ bị suy dinh dưỡng.
• Bố mẹ lớn tuổi, sức khỏe không tốt.

Các nghiên cứu cho thấy axit folic có thể giúp ngăn ngừa tật khe hở môi hàm. Vì thế, trước khi mang thai ít nhất 1 tháng và trong khi mang thai, phụ nữ nên dùng từ 0,4 đến 1mg axit folic mỗi ngày. Có thể bổ sung bằng cách tăng cường ăn các loại thức ăn giàu acid folic như rau xanh, ngũ cốc... hay dùng thêm viên bổ sung. Tuy nhiên cần chú ý không dùng liều quá cao gây tổn thương thần kinh.

Ngoài ra, để phòng bệnh, cha mẹ chuẩn bị sức khỏe tốt trước khi có thai:

• Trong thời gian mang thai, bà mẹ cần chế độ dinh dưỡng nghỉ ngơi hợp lý, sử dụng thuốc hợp lý theo chỉ dẫn của bác sĩ và khám thai định kỳ
• Tránh tiếp xúc với các tác nhân tác động lên thai nhi: Chất hóa học, tia phóng xạ...
• Giữ tinh thần thoải mái, có thể bằng cách tập thể dục như dưỡng sinh, đi bộ, yoga...
• Luôn cẩn trọng khi sử dụng các loại thuốc trong khi mang thai, bao gồm cả vitamin A.
• Tiêm phòng vắc-xin đầy đủ trước khi có ý định mang bầu như vắc-xin phòng rubella, cúm...

Tiêm phòng vắc-xin trước khi mang thai

Nguyên nhân bị hở hàm ếch chưa được biết một cách rõ ràng. Tuy nhiên theo nghiên cứu cho thấy có liên quan mật thiết tới di truyền và yếu tố tác động vào mẹ khi mang thai. Trong đó các yếu tố tác động khi mang thai là chủ yếu, do đó mẹ bầu cần có biện pháp tránh các yếu tố đó. Bên cạnh đó, khám thai định kỳ là biện pháp tốt nhất để theo dõi và phát hiện sớm bất thường.

Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện có dịch vụ thai sản trọn gói như một giải pháp giúp mẹ bầu an tâm vì đã có sự đồng hành của đội ngũ y bác sĩ trong suốt thai kỳ. Khi lựa chọn Thai sản trọn gói, thai phụ được:

• Quá trình mang thai được theo dõi bởi đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn
• Thăm khám đều đặn, phát hiện sớm các vấn đề bất thường
• Thai sản trọn gói giúp thuận tiện cho quá trình sinh đẻ
• Trẻ sơ sinh được chăm sóc toàn diện

Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY

XEM THÊM:

Bạn em lúc mang thai không bị ốm hay bị cảm cúm nhưng sinh con bị sứt môi, hở hàm ếch. Em mới kết hôn và đang có kế hoạch chuẩn bị sinh con nên rất lo lắng. Xin bác sĩ cho biết nguyên nhân và cách dự phòng.

Nguyễn Thị Hà [Kon Tum]

Sứt môi hở hàm ếch là một dị tật bẩm sinh vùng mặt làm biến dạng khuôn mặt của trẻ. Các chuyên gia giải thích rằng, do quá trình ráp nối các bộ phận của răng hàm mặt ở thời kỳ phôi thai bị rối loạn gây nên sứt môi hoặc hở hàm ếch. Còn nguyên nhân gây rối loạn quá trình này hiện nay vẫn chưa được xác định rõ ràng.

Khám cho trẻ bị sứt môi hở hàm ếch tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Thanh Hóa. Ảnh: TL

Tuy nhiên, có một số yếu tố nguy cơ liên quan đến dị tật bẩm sinh này ở trẻ như dùng thuốc không đúng chỉ định trong thời gian đầu của thai kỳ, nhiễm chất độc hóa học, do nhiễm tia X hoặc nhiễm siêu vi, bị cảm cúm, do cha mẹ mắc bệnh giang mai, lậu không được điều trị triệt để... Ngoài ra, người mẹ mang thai bị stress, khủng hoảng về tâm lý, suy nghĩ nhiều, hoang mang, điều kiện sống thấp, thiếu thốn hoặc người mẹ suy dinh dưỡng lúc mang thai cũng có thể ảnh hưởng đến dị tật sứt môi - hở hàm ếch ở trẻ. Những yếu tố về di truyền hay cha mẹ sinh con lúc lớn tuổi, sức khỏe của thai phụ không tốt, mắc bệnh cúm kéo dài từ tháng thứ nhất đến tháng thứ hai của thai kỳ thì nguy cơ trẻ bị cả sứt môi và hở hàm ếch rất cao.

Để phòng bệnh, cha mẹ chuẩn bị sức khỏe tốt trước khi có thai. Trong thời gian mang thai, bà mẹ cần chế độ dinh dưỡng nghỉ ngơi hợp lý, sử dụng thuốc hợp lý theo chỉ dẫn của bác sĩ và khám thai định kì. Tránh tiếp xúc với các tác nhân tác động lên thai nhi: chất hóa học, tia xạ, hoặc stress tinh thần.

Bác sĩ Lê Thị Viết

Trẻ hở hàm ếch khi nào cần phẫu thuật là câu hỏi được các bậc cha mẹ quan tâm hiện nay về loại dị tật bẩm sinh này. Mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng sứt môi, hở hàm ếch gây nhiều ảnh hưởng đến khả năng ăn, nói, giao tiếp cũng như hòa nhập xã hội của trẻ.

Bài viết dưới đây các chuyên gia đến từ MEDLATEC sẽ chia sẻ những thông tin liên quan về tình trạng hở hàm ếch ở trẻ cũng như đưa ra lời khuyên cho cho phụ huynh khi có con không may gặp phải.

1. Tìm hiểu về sứt môi, hở hàm ếch ở trẻ

Sứt môi hay hở hàm ếch ở trẻ là một loại dị tật bẩm sinh xuất hiện trong thời kỳ bào thai phát triển do nhiều lý do khác nhau. Tại Việt Nam, theo ước tính cứ 700 trẻ được sinh ra thì sẽ có 1 trường hợp bị khe hở môi hoặc hở hàm ếch.

Sứt môi

Sứt môi hay khe hở môi là dị tật xảy ra khi mô mềm của hàm trên không gắn kết được với mũi. Những trường hợp sứt môi có thể gặp ở trẻ bao gồm:

• Khe hở môi một phần là tình trạng môi trên có một vết lõm nhưng chưa kéo dài đến mũi.

• Sứt môi toàn phần xảy ra với một đường hở dài kéo dài từ bờ môi trên đến nền mũi.

• Sứt môi một bên là tình trạng khe hở xảy ra ở một bên mũi phải hoặc trái.

• Sứt môi hai bên là tình trạng khe hở xảy ra ở cả hai bên mũi.

• Sứt môi đơn là biểu hiện chỉ có khe hở xuất hiện ở môi trên mà không có ở vòm.

Phần mô mềm ở môi trên không gắn kết với mũi dẫn đến dị tật khe hở môi

Hở hàm ếch

Hở hàm ếch ở trẻ sơ sinh hay khe hở vòm là khiếm khuyết xảy ra do khẩu cái không phát triển bình thường vào giai đoạn thai nhi gây ra dị tật. Hở hàm ếch có thể được chia thành các dạng như sau:

• Khe hở xương ổ: Khe hở đi từ đường nướu của hàm trên vào vòm miệng hoặc không.

• Khe hở màng: Khe hở xuất hiện ở vùng khẩu cái mềm ở phía sau vòm miệng.

• Hở hàm ếch một phần: Một lỗ nhỏ xuất hiện ở khẩu cái mềm hoặc cứng. Nặng hơn là đừng hở từ khẩu cái mềm đến khẩu cái cứng nhưng chưa chạm lỗ răng cửa.

• Hở hàm ếch toàn bộ: Khe hở đi từ khẩu cái mềm đến khẩu cái cứng và vượt qua lỗ răng cửa.

• Hở hàm ếch đơn là khe hở xảy ra ở vòm nhưng không có ở môi.

• Hở hàm ếch có thể đi kèm với cả tình trạng sứt môi.

Hở hàm ếch là một loại dị tật bẩm sinh do khẩu cái phát triển bất thường

2. Trẻ hở hàm ếch khi nào cần phẫu thuật?

phẫu thuật là phương pháp điều trị chính hiện nay nhằm khắc phục dị tật hở hàm ếch ở trẻ sơ sinh cho đến cuối giai đoạn thiếu niên. Sau khi trẻ được sinh ra, bác sĩ sẽ dựa vào mức độ khiếm khuyết mà đưa ra hướng điều trị kết hợp với chế độ chăm sóc trẻ có khe hở môi đặc biệt của cha mẹ. Câu trả lời cho nghi vấn trẻ hở hàm ếch khi nào cần phẫu thuật cụ thể là:

• Trẻ từ 3 - 6 tháng tuổi, cân nặng đạt 6,5kg trở lên thì tiến hành phẫu thuật sửa môi.

• Trẻ từ 12 tháng trở lên hoặc sớm hơn thì tiến hành phẫu thuật hở hàm ếch kết hợp thăm khám đánh giá khả năng nghe.

• Từ 4 - 6 tuổi phẫu thuật đóng dò vòm và sửa sẹo ở môi, mũi.

• Các phẫu thuật chỉnh hình thẩm mỹ sẽ được thực hiện ở giai đoạn dậy thì đến thiếu niên kết hợp hỗ trợ tâm lý để trẻ tự tin và hòa nhập với cộng đồng.

Ngoài phẫu thuật ngoại khoa để chỉnh sửa dị tật, bác sĩ còn kết hợp các liệu pháp khác nhằm đánh giá các chức năng sinh hoạt bình thường của trẻ bao gồm ăn uống, phát âm, thính lực và sự phát triển [nếu cần thiết].

Trẻ từ 3 tháng tuổi trở lên sẽ được tiến hành phẫu thuật sửa môi

3. Chế độ chăm sóc trẻ có khe hở môi như thế nào?

Ngoài những thắc mắc liên quan trẻ hở hàm ếch khi nào cần phẫu thuật thì chế độ chăm sóc làm sao để tốt cho con cũng được nhiều cha mẹ quan tâm. Quá trình chăm sóc trẻ bị sứt môi, hở hàm ếch có ý nghĩa quan trọng giúp cho việc điều trị được toàn diện và hiệu quả hơn. Theo đó, cha mẹ cần chú ý:

• Sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng không thể có bất cứ thứ gì sánh bằng để giúp trẻ có đủ sức khỏe và phát triển toàn diện. Tuy nhiên, mẹ cần chú ý đến tư thế cho bé bú, nên để trẻ ngồi hoặc đứng thẳng nhằm tránh trường hợp sửa chảy lên mũi.

• Tập cho trẻ ăn ở tư thế ngồi hoặc tựa dọc theo chiếc gối trên thành giường, đầu hơi hướng về trước. Nếu trẻ không thể ăn được thì mẹ có thể sử dụng bình bú đặc biệt để giúp thức ăn và sữa không chui lên mũi.

• Vệ sinh răng miệng đều đặn cho trẻ sau mỗi lần bú hoặc cho ăn, nhất là ở vị trí bị khiếm khuyết.

• Tập nói và phát âm đều đặn kết hợp các liệu pháp mà bác sĩ tư vấn nhằm cải thiện khả năng nói cho trẻ.

• Cho trẻ đi khám định kỳ và thực hiện nghiêm chỉnh theo liệu trình mà bác sĩ chuyên khoa đưa ra sẽ giúp trẻ sớm khắc phục được dị tật hở hàm ếch.

Dù không phải là bệnh nguy hiểm nhưng hở hàm ếch có thể gây ra những ảnh hưởng như nhiễm trùng tai, mất khả năng thính lực, khó khăn trong ăn uống, phát âm hoặc các vấn đề liên quan đến răng. Đặc biệt, những trẻ bị dị tật sứt môi, hở hàm ếch sẽ trở nên tự ti hơn khi giao tiếp với người khác gây ra nhiều vấn đề về tâm lý. Chính vì vậy mà các bậc phụ huynh cần phải sớm cho trẻ đi khám và điều trị để giúp con em mình phát triển bình thường một cách toàn diện nhất.

Cha mẹ nên cho trẻ đi khám sớm để được tư vấn và khắc phục dị tật hở hàm ếch

Nếu vẫn băn khoăn và muốn tìm hiểu trẻ hở hàm ếch khi nào cần phẫu thuật, quý phụ huynh có thể liên hệ với Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC theo hotline: 1900 565656 để các chuyên gia hỗ trợ.