Cây lạc hiện nay được rất nhiều bà con trên mọi miền đất nước gieo trồng, vì hiệu quả kinh tế khá cao, ít công sức chăm sóc. Tuy nhiên, để chăm sóc cây lạc sao cho đúng quy trình kỹ thuật thì không phải bà con nào cũng nắm rõ. Sau đây, chúng tôi xin giới thiệu đến quý bà con quy trình gieo trồng và chăm sóc cây lạc, hay còn gọi là đậu phộng.
a. Đối với đất cù lao ven sông:
- Vào vụ Đông Xuân, xuống giống khi nước lũ rút khỏi mặt ruộng, xuống giống tập trung từ ngày 15/11 đến 15/12 dương lịch.
- Vào vụ Hè Thu, trồng vào tháng 4-5 dương lịch để thu hoạch trước khi lũ về.
- Vào vụ Đông Xuân: xuống giống từ tháng 11-12 dương lịch [cuối mùa mưa] nơi có nguồn nước để tiện cho việc tưới tiêu.
- Vào vụ Hè Thu: xuống giống vào khoảng đầu mùa mưa, là mùa sản xuất chủ lực của những vùng đất này.
- Vào vụ Thu Đông: chỉ trồng ở những vùng đất cao, thoát nước tốt. Vụ này thường có năng suất thấp, chủ yếu sản xuất để giống cho vụ Đông xuân.
- Đất thích hợp nhất là đất có độ pH từ 5,5 – 6,5 để tạo điều kiện cho vi khuẩn nốt sần phát triển.
- Đất phải đảm bảo cao ráo, tơi xốp, thoát nước nhanh để tia lạc dễ đâm vào đất.
Tiêu chuẩn của hạt giống: Không lẫn, không sâu bệnh. Chọn hạt giống to, mẩy, vỏ sáng, không sây sát, tỷ lệ nảy mầm đạt trên 90%. Hạt giống khi đem trồng phải bảo đảm cho hạt to và đều.
*Bà con cần cày và xới cho tơi xốp đất, tùy điều kiện mùa vụ và đất đai mà lên líp cao hay thấp.
*Chiều ngang của líp từ 1,2 – 1,5m; chiều cao của líp từ 0,3 – 0,5m.
- Với đất cù lao ven sông: bà con có thể trồng không lên líp, cứ 5-10 m đào một rãnh để thoát nước tốt.
- Bà con không nên bóc vỏ từ trước, chỉ bóc hạt ra ngay khi gieo. Chọn giống có tỷ lệ nảy mầm trên 90%.
- Lượng giống tính trên 1 ha: 220 – 250 kg quả hạt khô [ẩm độ 8-9 % .
* Trồng theo lỗ: Trồng 4-5 lỗ trên một hàng ngang, 2-3 hạt một lỗ. Khoảng cách giữa các lỗ là 20-25cm, hàng cách hàng từ 25 đến 30 cm.
* Trồng rạch hàng: Trên hàng kẻ rãnh, bà con trồng theo rãnh 10 cm/hạt, khoảng cách giữa 2 rãnh 20–25 cm.
- Có hai cách để xử lý hạt giống:
* Gieo hạt đã được ngâm ủ: Ngâm hạt giống trong nước khoảng 3- 4 giờ ở nhiệt độ bình thường. Đem ủ 10 -12 giờ. Đến khi rễ mầm nhú ra khỏi vỏ lụa là có thể trồng và đặt rễ mầm hướng xuống đất. Xử lý hạt nảy mầm trước khi gieo trồng bằng BAM 5H hoặc Basudin 10H [0,5-1,0 kg/ha] + Rovral.
* Gieo trực tiếp: Trước khi gieo, hạt giống được vẩy ướt cho đều, sau đó bà con trộn hạt giống với các loại thuốc trên.
Tùy vào điều kiện đất đai và việc bố trí mùa vụ mà chế độ tưới nước là khác nhau. Nhưng đối với cây lạc thường áp dụng tưới phun mưa quanh gốc là tốt nhất. Trước khi thu hoạch một ngày, bà con nên cho nước vào ruộng đậu để khi thu hoạch không bị đứt trái.
5. Làm cỏ và tỉa cây con:
Thông thường từ 3 -5 ngày sau khi gieo hạt mọc đều, bà con kiểm tra và dặm lại.
- Trước hoặc sau khi gieo hạt 1- 3 ngày, bà con dùng Dual, Dual Gold, Ronstar trên đất trồng lạc.
- Đối với cây cỏ đã nảy mầm và phát triển được 3-6 lá [14 - 18 ngày sau khi gieo], bà con có thể sử dụng các loại thuốc trừ cỏ như: Gallant Super, Onecide, Targa Super, Select.
- Các giai đoạn sau đó chỉ làm cỏ bằng tay trên đất trồng lạc.
- Bón vôi: Canxi là chất dinh dưỡng phải chú ý trước tiên khi trồng lạc. Thiếu canxi hạt sẽ lép nhiều, trái bị thối đen ở cuống, thân mầm xám đen. Kỹ thuật cung cấp canxi cho đậu phộng chủ yếu là bón vôi.
- Lượng phân bón cho 1 ha lạc: Phân chuồng: 4 – 5 tấn; Urê: 150kg: Vôi: 400 – 500kg; KCl: 100 – 120kg; Super lân: 100 – 150kg.
* Bón lót: bà con dùng phân chuồng +1/3 Urê+ vôi + KCl + ½ Super Lân + Thuốc trừ mối, kiến.
Lần 1: 10-15 ngày sau khi gieo [cây được 2-3 lá kép] bón 1/3 urê.
Lần 2: 25-30 ngày sau khi gieo [cây được 2-3 lá kép] bón ½ Super Lân+ 1/3 urê. Ngoài ra, bà con có thể sử dụng phân bón lá kết hợp với phun thuốc trừ sâu.
Bà con có thể sử dụng sản phẩm máy gieo hạt ngô, đậu, lạc của công ty Cổ Phần Đầu Tư Tuấn Tú chế tạo, để giúp tiết kiệm sức lao động và nâng cao hiệu quả gieo trồng.
Máy gieo hạt giống 3A kiểu đẩy tay
Bà con nên xử lý hạt giống bằng các loại thuốc trừ nấm như Mancozeb, Rovral để giúp hạn chế chết cây con.
Hạt giống có thể bị kiến, chuột, mối,… ăn phá. Nên sau khi lấp hạt, bà con nên rải thuốc xua đuổi như BAM, Basudin,… Ngoài ra, các loại thuốc này cũng có tác dụng trừ được sâu đất, sâu keo tấn công khi cây vừa mọc khỏi mặt đất.
c. Giai đoạn cây con đến cây bắt đầu ra hoa:
Có ba loài chính thường gặp là: Sâu keo, sâu đục lá, sâu xanh,… Ba loài này khi mật độ dưới 2 con/cây thì không cần xử lý. Vì ở giai đoạn này cây tiếp tục ra lá mới, có khả năng bù đắp được những lá bị thiệt hại. Nếu mật độ cao, bà con cần sử dụng các loại thuốc như: Match, Amate, Pegasus,…
- Nhóm chích hút: Có 3 loài hay gặp là nhện đỏ bọ trĩ, rầy mềm. Trong điều kiện khô hạn, rất thích hợp để các loài này sinh trưởng. Để phòng trừ, bà con không để ruộng khô hạn, phải quan sát dưới mặt lá để phát hiện sớm. Đối với nhện đỏ, bà con sử dụng thuốc trị như Nissorun, Comite, Nhện và bọ trĩ có thể dùng Actara, Confidor, Admire,…và phải luân phiên thuốc.
+ Đốm nâu: bà con hay gọi là đốm lá sớm, trên lá có vết bệnh màu nâu và thường xuất hiện trên lá non.
+ Đốm đen: là hiện tượng trên lá có vết bệnh tròn màu đen thường nằm rìa ngoài mặt lá. Bệnh có thể xuất hiện sớm trong khoảng 3-5 tuần sau khi gieo. Bệnh phát triển mạnh khi ẩm độ và nhiệt độ cao. Bệnh nặng sẽ làm giảm sự quang hợp và rụng lá. Khi bệnh chớm xuất hiện, bà con có thể phun các loại thuốc như Benomyl, Carbendazim.
+ Triệu chứng của bệnh: Bệnh phát sinh chủ yếu trên lá, đôi khi xuất hiện trên cuống lá, thân, tia quả. Vết bệnh là các mụn nhỏ màu vàng cam ở dưới các mặt lá, bệnh nặng dẫn đến lá khô vàng và rụng đi. Bệnh do nấm gây ra, có thể hại trên tất cả các giai đoạn sinh trưởng của cây. Khi chớm bệnh có thể phun: Daconil, Dithane M45, Bavistin …
d. Trong giai đoạn cây ra hoa đến thu hoạch:
Đây là giai đoạn quan trọng nhất, giai đoạn này cũng thường gặp các loại sâu bệnh như ở giai đoạn từ cây con đến bắt đầu ra hoa. Củ lạc trong đất có thể bị thiệt hại do:
* Mối: Ăn phần vỏ hạt hoặc đục vào trong, làm cho các loại nấm có điều kiện xâm nhập và làm hư hạt.
* Bệnh thối hạt [do nấm Pythium miriotylum] khi cây có hạt, nấm xâm nhập vào gây thối tia và vỏ hạt. Biện pháp ngăn ngừa trong trường hợp này là ruộng cần thoát nước tốt, không bị ngập úng …
Ngoài ra còn xuất hiện bệnh đậu đực. Cây bị bệnh thường lùn, lá màu vàng trong khi gân lá còn xanh, lá dày, nhỏ , giòn, lá cong queo, đầu lá nhọn. Cây sẽ không ra hoa, hoặc nếu ra hoa cũng không có củ. Bệnh xuất hiện nặng trong thời kỳ khô hạn do rầy và rệp là môi giới truyền bệnh. Để phòng trừ rầy và rệp, bà con có thể dùng thuốc Supracide, Mospilan 3EC...
- Thu hoạch: Khi thấy lá trở màu nên nhổ 1 vài bụi để quan sát, nếu thấy 2/3 số củ đã già thì nên thu hoạch ngay. Nếu bán ăn tươi, bà con nên thu hoạch sớm hơn 10-15 ngày.
Bà con có thể sử dụng máy tuốt lạc do Công ty Cổ Phần Đầu Tư Tuấn Tú chế tạo và cung cấp, để giúp giảm được phần nào sức lao động và nâng cao năng suất.
- Chọn giống: Lạc là cây tự thụ, vì vậy có thể dùng để giống cho vụ sau. Chọn giống theo nguyên tắc 4 tốt:
* Giống tốt: Chỉ chọn những giống đậu phộng thích hợp với ruộng giống của mình.
* Khoảnh ruộng tốt: Đồng đều, tốt nhất ruộng.
* Cây tốt: Chọn những cây tốt nhất, những cây củ ít thì bỏ.
Lạc là cây có dầu nên rất mau mất sức nảy mầm, bảo quản trong dụng cụ kín [bao poly ethylen, lu, vại], phơi 3 tháng/lần thì ít ảnh hưởng đến tỷ lệ nảy mầm. Củ lạc phải được phơi thật khô, ẩm độ trong hạt khoảng 10-12%. Chú ý, chỉ lấy những củ già để giống. Khi phơi làm giống, củ lạc phải lắc kêu và khi tách ra vỏ lụa phải dể tróc. Bao chứa lạc không để tiếp xúc trực tiếp với mặt đất.
- Không nên trồng liên tiếp nhiều vụ trên cùng 1 mảnh đất sẽ làm giảm năng suất.
- Không nên luân canh lạc với các cây họ đậu khác, khoai lang, cà ớt,… để tránh lây lan bệnh.
Trên đây là một vài kỹ thuật trồng và chăm sóc cây lạc, chúc bà con nông dân có một vụ mùa bội thu!