Tật đẩy lưỡi bẩm sinh là một thói quen xấu, có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng về răng, khớp cắn và phát âm ở trẻ em. Với người lớn, tật đẩy lưỡi có thể gây hô, thưa răng cửa. Tuy nhiên, nếu phát hiện và loại bỏ sớm thói quen xấu này, người bệnh có thể tránh được nguy cơ bị lệch lạc răng - hàm trong tương lai.
Bình thường, lưỡi của mỗi người đều nằm hoàn toàn trong khoang miệng. Lưỡi sẽ không gây lực đẩy lên các răng. Tuy nhiên, nếu lưỡi đặt vào giữa răng hàm trên - hàm dưới, lưỡi sai tư thế, lưỡi đẩy vào gót răng cửa hàm trên trong khi nuốt hoặc ở trạng thái nghỉ thì có thể gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực về thẩm mỹ và chức năng trên bộ răng. Tỷ lệ trẻ em bị tật đẩy lưỡi khá cao, lên tới 60 - 90%.
Người bình thường có động tác nuốt khoảng 1.000 - 2.000 lần/ngày. Mỗi lần nuốt tạo ra lực đẩy khoảng 1.800g. Nếu lực đẩy này tác động lâu dài lên răng thì sẽ khiến răng bị lệch lạc với mức độ từ trung bình đến nặng. Dấu hiệu dễ nhận thấy nhất ở người mắc tật đẩy lưỡi nặng là gây cắn hở, thưa răng.
Nhìn chung, có thể phân biệt 2 nhóm nguyên nhân gây tật đẩy lưỡi: Đẩy lưỡi tiên phát và đẩy lưỡi thứ phát. Cụ thể:
Đẩy lưỡi tiên phát do rối loạn thần kinh cơ - đặc trưng ở tình trạng trẻ không thay đổi thói quen nuốt từ lúc sơ sinh. Khi yêu cầu đưa đầu lưỡi chạm lên vòm miệng, bệnh nhân không thể đưa lên được hoặc thực hiện rất khó khăn;
Nguyên nhân gây tật đẩy lưỡi có thể do rối loạn thần kinh cơ
Có liên quan đến các lệch lạc răng hàm và mắc các bệnh lý ở vùng miệng hoặc tai - mũi - họng. Đó là:
- Hậu quả của tình trạng mút ngón tay, mút núm vú giả hoặc bú bình;
- Mất răng sữa sớm [đặc biệt là nhóm răng cửa] khiến lưỡi có xu hướng bít kín khoảng trống còn lại;
- Dị ứng hoặc tình trạng viêm nhiễm gây tắc nghẽn đường mũi, thở miệng do lưỡi bị đặt ở tư thế thấp trong miệng;
- Lưỡi to bất thường;
- Viêm VA, amidan sưng to, viêm họng gây khó nuốt;
- Yếu tố di truyền [hàm dưới quá dốc];
- Chấn thương tâm lý, stress;
- Phanh lưỡi ngắn [lưỡi dính].
Thực tế lâm sàng, có nhiều trường hợp cũng khó phân biệt giữa đẩy lưỡi tiên phát và đẩy lưỡi thứ phát.
Đẩy lưỡi có thể gây ra tình trạng khớp cắn hở, hô cả 2 hàm, ảnh hưởng khá nhiều tới thẩm mỹ và chức năng của bộ răng. Mức độ ảnh hưởng cũng phụ thuộc vào thời gian, tần suất đẩy lưỡi. Có nhiều hình thái đẩy lưỡi khác nhau, gây ra những lệch lạc răng - hàm như:
- Cắn hở phía trước: Đây là kiểu điển hình, hay gặp nhất. Cắn hở là tình trạng khi đóng hàm tối đa mà hàm trên và hàm dưới không thể cắn khít với nhau. Ở tư thế nghỉ [đọc sách, xem tivi,...] môi không khép chặt, miệng mở và lưỡi đẩy ra phía trước. Cắn hở là do lưỡi đặt vào giữa răng cửa trên và dưới, cản trở các răng mọc lên bình thường. Người bị cắn hở thường gặp một số khó khăn khi phát âm, có thể bị thở miệng, mút ngón tay kết hợp. Kiểu đẩy lưỡi này thường gặp ở những trẻ có lưỡi to bất thường;
- Đẩy lưỡi phía trước: Răng cửa trên nhô ra phía trước, răng cửa dưới ngả vào trong [do cường cơ cằm];
- Đẩy lưỡi 1 bên: Có khớp cắn hở 1 bên;
- Đẩy lưỡi 2 bên: Khớp cắn phía trước đóng, các răng phía sau [từ răng tiền hàm đầu tiên tới răng hàm cuối cùng] bị cắn hở cả 2 bên. Đây là kiểu đẩy lưỡi khó khắc phục, khó điều trị;
- Đẩy lưỡi cắn khít: Các răng phía trước ở hàm trên và hàm dưới đều bị nghiêng ra phía trước, thưa nhau.
Một tác hại của tật đẩy lưỡi là gây khớp cắn hở
Có 2 cách để loại bỏ tật đẩy lưỡi. Đó là:
- Sử dụng các khí cụ trong miệng: Là phương pháp điều trị chuyên khoa do các nha sĩ chỉ định. Các khí cụ phổ biến là hàng rào chặn lưỡi, nút chặn lưỡi [dạng viên bi], thanh khẩu cái hỗ trợ tập lưỡi,...;
- Luyện tập thói quen răng miệng đúng: Là bài tập thay đổi kiểu nuốt giúp rèn luyện các cơ, kết hợp với phản xạ nuốt. Tỷ lệ thành công của phương pháp tập luyện này khá cao. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả, cần sử dụng các khí cụ hỗ trợ trong miệng để tập luyện. Do đó, khi điều trị tật đẩy lưỡi, thường kết hợp cả 2 phương pháp trên.
Để điều chỉnh thói quen đẩy lưỡi, mỗi người cần chú ý tập lưỡi cho trẻ từ khi trẻ được khoảng 8 tuổi. Các động tác như sau:
- Đặt đầu lưỡi chạm vào mặt trong của lợi [ngay phía sau răng cửa hàm trên];
- Cắn 2 hàm lại;
- Nuốt nhưng căn chỉnh sao cho lưỡi không chạm vào các răng cửa. Động tác đúng: Lưỡi đi lên phía vòm họng.
Bạn coi 3 động tác trên là 3 nhịp đếm, đếm 1 - 2 - 3, thực hiện trong cả ngày. Khi đã thành thục, bạn có thể tập với một chút đồ ăn hoặc nước lọc. Điều quan trọng nhất là phải thật kiên nhẫn để đẩy lùi tật đẩy lưỡi. Về tần suất thực hiện, bạn nên tập 2 lần/ngày, mỗi lần khoảng 5 phút. Bạn có thể quan sát hiệu quả tập luyện bằng cách dùng ngón tay giữ 2 môi mở trước gương, khi nuốt quan sát lưỡi không đẩy vào răng là đạt yêu cầu.
Với trường hợp bị đẩy lưỡi ở tư thế nghỉ, bạn sẽ cảm thấy lưỡi chạm vào răng chứ không phải vào lợi. Bài tập khuyến cáo là đặt đầu lưỡi lên vòm họng, bật thành các tiếng “tặc” “tặc” liên tục. Mỗi lần phát hiện lưỡi đẩy vào răng, bạn đều có thể tập luyện. Bài tập này giúp giảm hô cho người bị lưỡi to kết hợp với tật đẩy lưỡi. Với trẻ em, phụ huynh có thể biến đổi bài tập bằng cách yêu cầu trẻ phát âm các chữ D, T, K, L,... hoặc tập các bài hát đơn âm theo hướng dẫn của bác sĩ.
Tật đẩy lưỡi có thể gây sai lệch về khớp cắn, những lệch lạc về răng và hàm mặt, ảnh hưởng tới thẩm mỹ. Vì vậy, cần phát hiện, can thiệp điều trị sớm để thay đổi thói quen xấu này của bệnh nhân.
Khoa Răng - Hàm - Mặt, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những phân ngành lớn và quan trọng của khối lâm sàng. Là một chuyên khoa phụ trách điều trị bệnh lý chuyên sâu và thẩm mỹ trên toàn bộ cấu trúc răng [răng, xương răng, tuỷ răng,...], hàm [vòm miệng, quai hàm, khớp hàm,...] và mặt [xương trán, xương gò má, xương thái dương,...].
Vì sao nên chọn khám tại Chuyên khoa Răng Hàm Mặt - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec?
- Thủ tục đơn giản, nhanh gọn.
- Được tư vấn và hỗ trợ nhiệt tình, quy trình khám hợp lý, thuận tiện.
- Cơ sở vật chất toàn diện, bao gồm hệ thống các phòng khám và tư vấn, phòng lấy máu xét nghiệm, phòng ăn, khu chờ dành cho khách hàng...
- Đội ngũ nhân viên y tế có trình độ chuyên môn cao, phong cách làm việc chuyên nghiệp, tận tình chu đáo.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
XEM THÊM:
Bài viết dưới đây là chia sẻ của bác sĩ Hồ Thượng Kiều, Khoa Ung thư của Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc.
Chuyển động của lưỡi do hệ thần kinh điều khiển, trục trặc ở bất kỳ mắt xích nào cũng sẽ ảnh hưởng đến chuyển động của lưỡi. Trong lúc nói chuyện và ăn uống, nếu con người bị phân tâm và thỉnh thoảng cắn vào lưỡi là chuyện bình thường.
Nhưng nếu bạn thường xuyên cắn vào lưỡi, có thể xảy ra hai tình huống. Một là rối loạn cử động của lưỡi khi nhai, thứ hai là lưỡi và khoang miệng có sự xáo trộn, có thể liên quan đến căng thẳng quá mức, mệt mỏi về thể chất và hệ thần kinh không thể kiểm soát bình thường các cơ cho hoạt động nhai.
Ngoài ra, nếu bạn cắn lưỡi thường xuyên, đó có thể là dấu hiệu của bệnh. Các vấn đề thường gặp bao gồm đột quỵ, ung thư lưỡi, khối u ở tuyến yên hoặc các vấn đề về khoang miệng.
1. Tín hiệu tiềm ẩn của chứng đột quỵ
Tình trạng này thường xảy ra ở người lớn tuổi nhiều hơn nhưng cũng không loại trừ những độ tuổi khác. Tuy nhiên, nếu nhà bạn có người già dễ bị cắn trúng đầu lưỡi khi ăn uống thì càng nên thận trọng. Bởi vì đó có thể là điềm báo cho nguy cơ bị đột quỵ.
Khi hệ thần kinh bị tổn thương làm giảm khả năng kiểm soát vận động của lưỡi sẽ khiến đầu lưỡi không còn linh hoạt nữa nên dễ bị răng cắn trúng. Nếu một người xuất hiện tình trạng này, kèm theo đau đầu, đi đứng không vững, nói chuyện không rõ ràng như trước thì hãy cảnh giác cao độ, tốt nhất là sớm đến bệnh viện để được kiểm tra.
2. Nhồi máu não lỗ khuyết
Bác sĩ Trần Diệu Trung, Phó Khoa Răng hàm mặt, Bệnh viện Trung Đại thuộc Đại học Đông Nam cho biết có một căn bệnh được gọi là nhồi máu não lỗ khuyết. Nhồi máu não lỗ khuyết là một dạng đột quỵ nhồi máu não. Một trong những triệu chứng của nó là lưỡi và cơ miệng không hoạt động như bình thường nên có thể cắn vào lưỡi.
Do não bị nhồi máu cục bộ chèn ép các dây thần kinh sọ não khiến lưỡi không thể cử động linh hoạt, răng thường cắn vào lưỡi trong quá trình nhai. Nhồi máu não lỗ khuyết thường xảy ra ở người cao tuổi bị cao huyết áp, mỡ máu cao, đái tháo đường. Nếu thấy người cao tuổi thường xuyên cắn lưỡi hoặc kèm theo chóng mặt, nhức đầu, đi đứng không vững, nói ngọng… thì nên đi khám ngay lập tức.
3. Nguy cơ ung thư lưỡi
Thường xuyên cắn trúng đầu lưỡi còn có thể là dấu hiệu sớm của bệnh ung thư lưỡi. Trong những trường hợp này, nếu quan sát kỹ sẽ phát hiện người bệnh bị suy giảm chức năng nói chuyện, khóe miệng thường chảy nước miếng, lúc nhai nuốt thức ăn chậm rãi cũng sẽ bị cắn trúng đầu lưỡi.
Ngoài ra, một triệu chứng khác đó là viêm loét khoang miệng không lành ở người già. Nếu có nhiều dấu hiệu thì càng phải thận trọng. Do diện tích đầu lưỡi nhỏ nên các bệnh ác tính như ung thư lưỡi càng có nguy cơ phát sinh cao hơn.
4. Vấn đề khoang miệng
Nếu bạn đang mắc phải vấn đề về khoang miệng, chẳng hạn như viêm loét miệng, viêm nha chu, nướu răng bị “sa” xuống sẽ khiến bạn ăn uống với thói quen chỉ nhai một bên, gây mất cân bằng cho nhịp độ giữa lưỡi và khoang miệng. Ngoài ra, nếu bạn đeo răng giả mà thường xuyên cắn trúng đầu lưỡi cũng có thể do sự không khớp giữa các răng, bạn nên gặp nha sĩ để điều chỉnh lại.
Nếu không may cắn vào lưỡi gây chảy máu, trường hợp này không cần điều trị và vết thương sẽ tự động lành lại. Nếu bề mặt vết thương nặng, cần chú ý vệ sinh và sát trùng, có thể bôi một ít glycerin để thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương. Trong thời gian lành vết thương, cần có chế độ ăn uống nhạt. Vì thức ăn mặn hay cay sẽ gây tổn thương thứ phát cho vết thương, nên tránh ăn đồ nóng và súc miệng kịp thời sau bữa ăn.
Nguồn: //thoidaiplus.suckhoedoisong.vn/thuong-xuyen-can-vao-luoi-qua-nhieu-co-the-la-dau-...Nguồn: //thoidaiplus.suckhoedoisong.vn/thuong-xuyen-can-vao-luoi-qua-nhieu-co-the-la-dau-hieu-cua-dot-quy-tham-chi-ung-thu-d277352.html
Theo Hà Vũ. [Dịch từ Sohu, People] [thoidaiplus.suckhoedoisong.vn]