Xay nhuyễn là gì

Trẻ bước vào thời kỳ ăn dặm. Nguồn: Freepik

Giống như mọi khía cạnh của việc nuôi dạy một đứa trẻ, việc ăn uống được cha mẹ quan tâm và ưu tiên hàng đầu. Vì thế, bài viết AVAKids giới thiệu dưới đây sẽ xoay quanh sự khác biệt, ưu và nhược điểm của của hai phương pháp để các bậc cha mẹ có thể tìm ra đâu là phương pháp phù hợp nhất với bé nhà mình. Đồng thời chia sẻ lại kinh nghiệm thực tiễn của chính tác giả - Amy - Cử nhân về Khoa học Thực phẩm và là mẹ của hai bé Finn và Rory trong quá trình áp dụng cả hai phương pháp trên.

1Ăn dặm theo phương pháp xay nhuyễn [cho ăn bằng thìa]

Có hai cách tiếp cận cơ bản khi trẻ bắt đầu cai sữa là ăn dặm theo phương pháp xay nhuyễn và ăn dặm theo phương pháp bé chỉ huy [BLW]. Đối với cách tiếp cận đầu tiên, cha mẹ sẽ xay nhuyễn thức ăn và dùng thìa để đút cho trẻ.

Thực phẩm dành cho bé được chuẩn bị theo phương thức xay nhuyễn. Nguồn: Freepik

Ưu điểm của việc cho ăn bằng thìa

• Dễ dàng theo dõi khẩu phần ăn của trẻ

Cha mẹ nắm rõ khẩu phần ăn đã xay ra và biết được đã đút cho bé bao nhiêu lượng thức ăn. Với việc làm này, cho phép cha mẹ dễ dàng theo dõi bé ăn những gì và ăn được bao nhiêu.

Mẹ chia sẻ:Với trải nghiệm lần đầu làm mẹ khi áp dụng phương pháp xay nhuyễn, cha mẹ sẽ cảm thấy vô cùng thoải mái khi biết con đã ăn được bao nhiêu và đảm bảo rằng bé nhà mình đã được bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết [ví dụ như chất sắt].

• Không bị lãng phí thức ăn

Khi cha mẹ dùng thìa để đút cho trẻ ăn sẽ hạn chế việc trẻ tự ném đồ ăn ra mọi nơi giống như khi trẻ tự ăn. Phương pháp này sẽ làm hạn chế lãng phí thức ăn và bàn ăn cũng sẽ được gọn gàng và sạch sẽ hơn.

Mẹ chia sẻ:Cha mẹ có thể tận dụng tối đa thức ăn đã chuẩn bị cho trẻ bằng cách chia chúng ăn thành nhiều phần nhỏ rồi cho vào ngăn đông tủ lạnh.

• Cha mẹ/ người chăm sóc cảm thấy dễ dàng hơn

Ông bà/ cha mẹ thường cảm thấy quen thuộc với việc đút bằng thìa và do đó, cha mẹ hay người chăm sóc trẻ có xu hướng cảm thấy thoải mái khi cho trẻ ăn thức ăn xay nhuyễn hơn so với cho trẻ ăn thức ăn bằng tay.

Mẹ chia sẻ:Cả cha mẹ và những người thân trong gia đình tác giả đều sử dụng phương pháp đút thìa để cai sữa cho bé nhà. Vậy nên, khi con được áp dụng dùng phương pháp xay nhuyễn thức ăn này, người thân của tác giả cũng cảm thấy thoải mái và an tâm hơn.

Nhược điểm của việc cho ăn bằng thìa

Cha mẹ cho con ăn bằng thìa khó nắm bắt được khi nào trẻ đã no rồi. Nguồn: Freepik.

Cha mẹ cần chuẩn bị các loại thực phẩm riêng biệt để xay nhuyễn rất tốn thời gian và công sức. Trong trường hợp cha mẹ chọn mua những loại đã xay nhuyễn sẵn thì có thể lại rất tốn kém.

Mẹ chia sẻ :Khi có con đầu lòng, tác giả cũng không quá bận rộn nên vẫn có thể chuẩn bị nhiều món xay nhuyễn cho con. Mẹ chọn xay nhuyễn thực phẩm theo từng khẩu phần ăn và đông lạnh thức ăn. Cứ theo cách đó tác giả chỉ thực sự cần xay thức ăn một tuần một lần.

• Không thưởng thức bữa ăn cùng nhau

Việc phải đút cho bé ăn bằng thìa trước hoặc phải dành riêng thời gian cho bé lúc ăn khiến cho việc thưởng thức bữa ăn của các thành viên trong gia đình trở nên khó khăn hơn.

Mẹ chia sẻ:Mẹ phải lựa chọn thời điểm cho bé ăn riêng biệt hoặc là trước khi gia đình ăn. Chính điều này đã khiến bé bỏ lỡ những trải nghiệm học hỏi [xem các thành viên trong gia đình ăn]. Hiểu được điều này, sau khi bé đã ăn xong món chính và chuyển sang ăn thức ăn nhẹ, tác giả cố gắng để con cùng tham gia vào bữa ăn chung với cả nhà.

• Trẻ phải thích nghi với sự thay đổi kết cấu của thức ăn

Nếu cha mẹ đang theo phương pháp cho con ăn bằng thìa, điều quan trọng là phải thay đổi kết cấu của thực phẩm qua từng giai đoạn. Nếu sau này trẻ không được tiếp xúc với nhiều loại thức ăn khác nhau, có kết cấu khác nhau thì trẻ có thể gặp nhiều khó khăn hơn khi tự ăn sau này.

Cha mẹ nên cung cấp cả thức ăn xay nhuyễn đơn lẻ [một loại thực phẩm] và cả thức ăn xay nhuyễn hỗn hợp [nhiều loại thực phẩm]. Cha mẹ đừng ngại ngần khi thêm gia vị hay thảo mộc vào đó để tạo nhiều loại hương vị cho trẻ nha.

Mẹ chia sẻ: Tác giả luôn đảm bảo thay đổi kết cấu thức ăn và đa dạng nhiều loại thực phẩm cho con khi bước vào giai đoạn ăn dặm. Mẹ cũng thích nấu ăn với nhiều loại gia vị, thảo mộc và các loại khác để luôn đảm bảo bé có đầy đủ chất dinh dưỡng và hương vị của từng món ăn.

• Khó nắm bắt được khi nào trẻ đã no rồi

Cha mẹ thường có thói quen luôn cố gắng đút thêm cho trẻ ngay cả khi trẻ đã no rồi. Nếu cha mẹ làm điều này thường xuyên sẽ vô tình dạy trẻ ăn nhiều hơn so với nhu cầu thực tế của con.

Mẹ chia sẻ:Bé luôn ăn hết tất cả những gì được mẹ đút cho và khi nhìn lại, tác giả tự hỏi liệu con đã đúng ăn khẩu phần của bé chưa? Có lẽ chính việc đút cho con đã không cho mẹ cơ hội để bé thể hiện cho mẹ mình thấy khi bé ăn đủ và không muốn ăn thêm.

2Ăn dặm theo phương pháp do trẻ chỉ huy [BLW]

Phương pháp này trong tiếng Anh có tên là Baby Led Weaning- tạm dịch là phương pháp ăn dặm do trẻ chỉ huy, nghĩa là trẻ sẽ được lựa chọn món ăn nào sẽ đưa vào miệng và từ chối ăn món ăn mà trẻ không muốn dựa trên những thực phẩm cha mẹ đã chế biến sẵn. Đó là những món ăn có các hình dạng và kích thước khác nhau để trẻ có thể cầm nắm hoặc là thìa tự ăn.

Trẻ tự ăn giúp khuyến khích phát triển kỹ năng vận động. Nguồn: Freepik

Để áp dụng phương pháp này, trẻ phải từ sáu tháng tuổi trở nên. Lúc đó, trẻ có thể tự ngồi dậy mà không cần hỗ trợ [hoặc ít hỗ trợ] và có thể giữ đầu thẳng đứng.

Ưu điểm của phương pháp BLW

• Không tốn nhiều thời gian chế biến

Cha mẹ không mất nhiều thời gian chuẩn bị vì trẻ được cung cấp thức ăn như tất cả các thành viên khác. Vì thế, cha mẹ không cần phải nấu thêm hay xay nhuyễn thực phẩm, lượng đồ phải dọn dẹp và rửa sạch hơn cũng được giảm đáng kể.

• Được tham gia bữa ăn gia đình

Cha mẹ có thể cùng ăn với trẻ vì không cần phải đút bằng thìa. Thêm vào đó, trẻ được học thông qua nhìn các thành viên khác ăn uống cùng nhau.

Mẹ chia sẻ:Ăn dặm theo phương pháp do trẻ chỉ huy cho phép con khám phá sớm hơn hương vị và kết cấu của thức ăn, điều mà bé không nhận được nếu thức ăn của bé bị trộn đều với nhau.

• Khuyến khích phát triển kỹ năng vận động

Khi trẻ học cách kiểm soát các miếng thức ăn, các kỹ năng vận động cơ bản ở trẻ cũng được cải thiện.

• Giúp bé học cách tự định lượng thức ăn cần thiết

Khi trẻ tự xúc ăn, trẻ sẽ không ăn nhiều hơn mức cần thiết. Trẻ sẽ “chịu trách nhiệm” và có thể kiểm soát lượng thức ăn đưa vào miệng. Đây là lúc sự phát triển khả năng tự điều chỉnh để thiết lập mối quan hệ lành mạnh với thực phẩm ở trẻ.

Nhược điểm của phương pháp BLW

Khi trẻ bắt đầu ăn dặm bằng phương pháp này, mọi thứ trở nên vô cùng lộn xộn và cha mẹ có thể thấy thức ăn ở khắp mọi nơi.

Trẻ cần có thời gian để khám phá cái mới và học tập kỹ năng tự xúc ăn nên cha mẹ sẽ thấy đồ ăn vung vãi khắp nơi. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến sự lãng phí do trẻ chưa kiểm soát được việc ăn thế nào và cầm thìa ra sao.

• Không biết được trẻ đã ăn bao nhiêu

Cha mẹ sẽ khó để biết chính xác trẻ đã ăn được bao nhiêu rồi. Bởi lẽ, lượng thức ăn cha mẹ cung cấp cho sẽ không được trẻ ăn hết mà đồ ăn đó có xu hướng rơi vãi ở khắp mọi nơi.

Mẹ chia sẻ:Khi mới bắt đầu cho bé ăn dặm bằng BLW, mẹ không bao giờ có thể chắc chắn bé đã ăn được bao nhiêu. Điều này cũng dẫn tới việc mẹ lo lắng có thể bé không nhận đủ chất dinh dưỡng [chẳng hạn như chất sắt].

Các thế hệ trước thường bắt đầu cho trẻ ăn dặm theo phương pháp xay hay nghiền nhuyễn thức ăn. Họ không hiểu hay thật ra là không thực sự tin trẻ có thể ăn dặm theo phương pháp BLW. Cũng do đó, ông bà có thể sẽ không cảm thấy thoải mái với việc giám sát con hay cháu mình ăn một cách độc lập. Đây là điều dễ hiểu nên cha mẹ hãy hiểu và thông cảm cho ông bà.

Mẹ chia sẻHiện tại mẹ đã cảm thấy tự tin hơn và dễ dàng bỏ qua những lời bình luận trái chiều với quyết định thực hiện BLW cho bé. Tác giả nhận thấy quan điểm chung của những ý kiến khác thường xoay quanh lo lắng về việc bé có thể bị nghẹt thở khi tự ăn.

• Lo lắng trẻ sẽ bị nghẹt thở

Như vừa được đề cập ở trên, cha mẹ thường lo lắng khi trẻ đưa thức ăn chưa được xay nhuyễn vào miệng có thể làm trẻ bị nghẹt thở. Vì cho rằng trẻ chưa biết nhai mà chỉ nuốt. Lời khuyên để đảm bảo an toàn cho trẻ cũng như để ổn định tâm lý, cha mẹ hãy chuẩn bị thức ăn đã đủ độ mềm, nấu chín trong khẩu phần ăn và hãy luôn nhớ rằng phải người giám sát khi trẻ ăn.

3Phương pháp kết hợp 

Không cần bắt buộc chỉ được chọn một phương pháp duy nhất khi cha mẹ bước vào giai đoạn cai sữa cho con. Có rất nhiều lợi ích khi cha mẹ kết hợp cả hai phương pháp vừa cho trẻ ăn thức ăn xay nhuyễn, vừa cho trẻ ăn thức ăn do trẻ chỉ huy do trẻ chỉ huy.

Trẻ học được sự linh hoạt trong cách ăn khi được kết hợp cả hai phương pháp trên. Nguồn: Freepik

Nhiều người theo phương pháp BLW thuần túy tin rằng việc cho trẻ ăn theo phương thức xay nhuyễn với BLW có thể làm trẻ cảm thấy bối rối và khiến trẻ bị sặc. Tuy nhiên, nhiều năm nay trẻ đã được cai sữa theo phương pháp kết hợp này cũng được nhiều chuyên gia y tế ủng hộ.

Ưu điểm của phương pháp kết hợp

Ưu điểm của hai phương pháp trên chính là sự tổng hợp của phương pháp kết hợp:

• Dễ dàng biết trẻ đã ăn được bao nhiêu
• Gia đình dễ dàng có bữa ăn cùng nhau
• Đa dạng các phương pháp
• Trẻ tự điều chỉnh lượng thức ăn
• Trẻ được độc lập
• Trẻ linh hoạt trong các cách ăn và thức ăn

Nhược điểm của phương pháp kết hợp

Kết hợp cả hai phương pháp có thể tốn nhiều thời gian để chuẩn bị vừa đồ ăn dặm với gia đình vừa chuẩn bị thức ăn xay nhuyễn.

Việc này cũng đồng nghĩa cha mẹ phải dọn dẹp vì trẻ ném đồ ăn ở mọi nơi và phải rửa nhiều dụng cụ ăn uống hơn khi trẻ được kết hợp cả hai phương pháp.

• Trẻ cảm thấy bối rối hoặc khó chịu

Một số bé sẽ cảm thấy khó chịu nếu chúng thích một phương pháp này hơn một phương pháp còn lại. Trẻ sẽ thể hiện điều này khi phương pháp trẻ yêu thích không được đáp ứng.

Cũng giống như phương pháp BLW, điều đặc biệt quan trọng cần chú ý trong việc chuẩn bị thức ăn dễ dàng cho trẻ và cần có người chăm sóc theo dõi khi trẻ đang ăn.

4Yêu cầu trước khi trẻ ăn dặm

Dù cha mẹ lựa chọn phương pháp nào cũng cần lưu ý một số thông tin sau:

• Chỉ nên áp dụng đối với trẻ phát triển bình thường. Đối với những trẻ sinh non hoặc chậm phát triển nên cần có sự tư vấn của chuyên gia nếu cha mẹ cảm thấy lo lắng.
• Đảm bảo phải luôn có người lớn hiện diện và giám sát khi bé ăn.
• Đảm bảo bé có thể tự ngồi dậy [hoặc sự hỗ trợ tối thiểu - nếu có]
• Thực phẩm gây dị ứng nên được cung cấp riêng biệt và an toàn.
• Chỉ cho trẻ ăn một lượng nhỏ chất gây dị ứng ban đầu và không cho trẻ ăn bất kỳ loại thức ăn mới nào khác trong ngày hôm đó. Cha mẹ nên kết hợp những thức ăn trên thường xuyên để trẻ quen và dung nạp.
• Cha mẹ phải đảm bảo trẻ đang trong trạng thái khỏe mạnh.
• Thức ăn phải được chế biến đúng cách và tránh một số loại gia vị và thực phẩm.

• Kiểm tra độ nóng đối với thức ăn xay nhuyễn
• Thức ăn cho trẻ luôn phải mềm, không có khả năng gây nghẹn và dễ dàng cầm nắm.
• Không thêm muối và đường
• Không có mật ong
• Sử dụng sữa và trứng tiệt trùng cho trẻ. Thịt phải được nấu chín.
• Không chế biến cá có hàm lượng thủy ngân cao.

5Lời kết

Không có sự lựa chọn nào là hoàn hảo đối với các phương pháp cho trẻ ăn dặm. Mỗi bé đều khác nhau và các bậc cha mẹ cũng khác nhau. Hãy chọn phương pháp ăn dặm theo cha mẹ là phù hợp với con. Cha mẹ hãy kiên nhẫn nhưng cũng đừng cố gắng áp buộc khi cảm thấy không hài lòng với phương pháp lựa chọn ban đầu.

Bình tĩnh là lời khuyên hữu hiệu nhất. Có thể hôm nay bé ăn rất nhiều nhưng hôm sau lại ăn ít hơn hoặc chán ăn. Đừng ép trẻ ăn hết hoặc ăn thứ mà trẻ không muốn, trẻ biết “chịu trách nhiệm” về lượng thức ăn mình muốn là bao nhiêu.

AVAKids mong rằng, thời gian ăn dặm của trẻ sẽ là một trải nghiệm tích cực và vui vẻ. Chính lúc này đây, cha mẹ có thêm cơ hội để hiểu và học được bài học về sự kiên nhẫn để yêu thương và thấu hiểu con nhiều hơn.

Ea tổng hợp từ Healthylittlefoodies