Tôi xa làng lên thành phố lập nghiệp đã gần mười năm. Thế mà, năm nào cũng vậy, khi những cơn mưa đầu mùa báo hiệu ngày hè sắp về là tôi lại nghe lòng mình nôn nao nỗi nhớ làng xưa.
Má hay bảo: "Cha biết con thích ăn bù tọt nên hồi tối đi soi cả đêm dưới ruộng bắt về cho con đó". Con bé là tôi khi ấy mỉm cười bẽn lẽn. Vì biết chỉ chốc lát, thế nào bản thân cũng nhấm nháp món khoái khẩu, để rồi ăn liền mấy chén cơm, chan đầy nước cơm nấu củi nữa. Chỉ vậy thôi mà hạnh phúc lan tỏa, gợi nhớ suốt một thời thơ ấu giữa chốn làng quê bình yên.
Thú thiệt đến tận bây giờ tôi cũng chưa phân biệt được con bù tọt khác con nhái con ếch chỗ nào, dù nhìn bề ngoài nó có vẻ nhỏ hơn nhái, trên sống lưng có hai cái sọc xanh.
Chỉ biết rằng trong nỗi nhớ thương quê nhà, cứ mặc định hoài: bù tọt là món ăn của người dân quê nghèo, bởi ít kiếm được nhiều tiền không mua thịt cá nên tận dụng những thức sẵn dân dã trời cho.
Mùa mưa cũng là mùa sinh sản của bù tọt, thường sau đợt mưa lớn, đêm xuống nghe tiếng bù tọt kêu rôm rả là cha tôi lại lật đật xách đèn đi soi quanh những vũng nước lớn đọng lại hay mé đìa, bờ mương.
Cha tôi kể soi bù tọt rất đơn giản, chỉ cần rọi đèn ngay chỗ là con nào con nấy nằm yên trân, rồi nhanh chóng chụp cho chắc bỏ vô thùng, gặp ngay bữa "trúng mánh" là không bao lâu có ngay đầy một thùng bù tọt liền.
Bọn trẻ con trong làng bắt chước người lớn cũng tranh thủ những ngày hè kéo nhau ra đồng soi bù tọt. Chỉ cần một cái túi vải hoặc một cái túi đan bằng tre treo lủng lẳng bên hông đi độ một, hai tiếng đồng hồ là hôm sau cả nhà đã có một bữa ăn cải thiện đầy đủ đạm.
Ấn tượng về những ngày theo cha và đám bạn trong làng ra đồng soi bù tọt trở thành một ký ức khó phai trong tâm trí tôi, để rồi mùa mưa nào giữa phố thị đông đúc, tôi cũng nao nao nhớ chuyện xưa.
Thành quả soi được thế nào sáng ra cha tôi cũng nhờ má "mần" cho món bù tọt xào sả ớt. Sau một quãng dài trốn nắng gặp mưa lớn bò ra bắt cặp sinh sản, con nào con nấy ú nu nhảy rao ráo, má tôi phải giội tro bếp hoặc nước sôi vào để bớt nhớt, tỉ mỉ lột hết lớp da bên ngoài, bỏ phần nội tạng, lật cán dao dần cho mềm xương từng con, chặt nhỏ vừa đũa gắp rồi ướp cà ri, gia vị cho thấm.
Chảo dầu nóng già cho tỏi, sả, ớt băm phi thơm lừng, đoạn cho thịt bù tọt vào đảo đều, nêm nếm vừa ăn, canh lửa vừa phải và đợi nước rút cạn là đã xong món khoái khẩu.
Theo dân gian, bù tọt có vị thuốc tốt đối với trẻ con nên thường tôi sẽ được cả nhà ưu ái cho ăn nhiều, một phần ăn thấy ngon nên khoái rồi ghiền luôn, đến nỗi những đợt mưa cha soi nhiều ăn thường xuyên mà cũng hỏng biết ngán là gì.
Riết thành thói quen, cứ thấy mưa xuống là biết thế nào cũng sẽ có món ăn thường trực này trên mâm cơm.
Chảo bù tọt xào sả ớt bốc khói thơm phức vừa trên bếp bưng xuống khiến đứa trẻ háu ăn là tôi chịu không nổi, bèn nhanh nhẹn xới một chén cơm nóng hổi, gắp một miếng thịt bù tọt bỏ vào miệng.
Mùi cà ri thơm phức, miếng thịt bù tọt thơm nồng, sả ớt hòa quyện đậm đà, cho thêm mấy trái ớt hiểm ngoài vườn ăn cho cay nồng, ấm bụng ngày mưa dầm. Gặp tô nước cơm nấu củi thơm mùi khói, có cơm cháy cạnh dưới đáy nữa là chén này nối tiếp chén kia, ăn hết nồi mà nghe miệng còn thèm.
Rồi thi thoảng, sợ chồng con ăn hoài một món cũng ngán, má tôi lại xào bù tọt với mướp hương nhà trồng, ăn vừa thơm lại mát vô cùng. Vừa ăn vừa nghe cha má kể chuyện làng xóm, gia đình, rồi chuyện cày cấy, ruộng vườn, thấy hết bao nhiêu đằm thắm, yêu thương của một thời tuổi thơ.
Đứa bé gầy gò ngày đó bây giờ đã lớn, dù bận rộn lo toan với cơm áo gạo tiền, nhưng ở tuổi lưng chừng cuộc đời vẫn thi thoảng nhớ hoài một ký ức thật đẹp. Nó cũng đã có con, một đám trẻ lớn lên từ phố thị, nhìn thấy bù tọt, ếch, nhái hay bất kỳ con vật đồng quê nào đều sợ hãi, tránh né.
Thậm chí, má nó là tôi, có cố công dạy bảo, hướng dẫn trực quan bằng những buổi về quê ra đồng lội ruộng, vẫn không thay đổi được nhiều. Thôi thì, mỗi thế hệ mỗi cách tận hưởng tuổi thơ.
Tôi chỉ thoáng buồn khi nghĩ đến cha má và làng xưa. Giờ cha má đã đi xa, bỏ lại tôi giữa dòng đời lặng lẽ. Tôi cũng hiếm khi quay trở về làng cũ, chỉ loáng thoáng nghe tin từ vài người bà con cũ.
Lắm khi qua những gắt gao mạch đời cứ ước cơn mưa trời dịu mát, thậm chí có bữa ngồi mơ đến gian bếp ngày xưa, để lúi húi phụ má chắt nước cơm củi hít hà mùi khói.
Như một thói quen, khi trời bắt đầu đổ những đợt mưa là sáng ra lại hào hứng hỏi dói người đàn ông đã bạc mái đầu: "Hồi tối này, có đi soi bù tọt hôn cha?...".
TRẦN NGUYỄN BÌNH AN
Ở quê hồi đó, cứ mỗi trận mưa đầu mùa, mấy cái ao quanh nhà lại vang lên tiếng bù tọt kêu rỉ rả, như một bản nhạc giao hưởng của thiên nhiên và đó cũng là thời điểm tụi trẻ con các gia đình được ăn no nê thịt bù tọt…
Sau mỗi trận mưa, tiếng bù tọt lại vang lên, mấy chú, thím quanh xóm lại í ới gọi nhau, người cầm cây đèn pin, người đèn dầu đi quanh nhà, lội ra ruộng để bắt bù tọt. Chỉ cần một cái túi vải hoặc một cái túi đan bằng tre treo lủng lẳng bên hông đi độ một, hai tiếng đồng hồ là ngày hôm sau cả nhà đã có một bữa ăn cải thiện đầy đủ đạm. Hỏi bà ngoại sao lại có cái tên bù tọt “không đụng hàng như vậy”, ngoại nói cái tên có từ rất lâu, từ lúc ngoại còn nhỏ cũng đã nghe như vậy.
Mấy con bù tọt không có lớn bằng ếch, nhưng lại to hơn nhái một chút. Đặc điểm dễ nhận thấy nhất là có hai cái sọc xanh ở lưng. Bù tọt bắt về lột da, làm sạch ruột, chỉ còn thịt thật nõn nà, đỏ au, ngoại mới đem xào sơ với tỏi, mỡ heo cho săn lại, cho ít nước mắm đồng, rồi chút sả băm vào, ớt hiểm thật cay vào, kho trên lửa riu riu cho sền sệt chút là ăn hao cơm phải biết. Mấy đứa nhỏ ưa thích cái món bù tọt kho sả ăn với nước cơm, ăn hết cơm cũng không hay luôn. Xương bù tọt mềm hơn xương ếch, nên khi ăn từ trẻ nhỏ đến người lớn đều nhai rao ráo.
Bà ngoại hồi đó cũng hay nói là nhiều khi bù tọt kêu quá xá ngủ không được, vang động cả một xóm, nhưng bây giờ muốn nghe tiếng nó kêu cũng khó, chỉ còn vài con kêu đơn lẻ, yếu ớt, không thành một… “bản nhạc giao hưởng quanh cái ao nhà”. Có lẽ, người dân sử dụng thuốc trừ sâu, trừ rầy nhiều quá hay do hạn mặn quá nên bù tọt riết cũng không sống nổi trên vùng đất này…
Mấy mùa mưa gần đây, về quê không được ăn bù tọt để gợi nhớ kỷ niệm năm nào. Đem chuyện nói với ngoại, ngoại bảo rằng nếu có thèm, ngoại ra chợ mua mấy con ếch về kho cho ăn. Thịt ếch nhiều, săn chắc, nhưng sao vẫn không ngon bằng mấy con bù tọt trong ký ức của tôi.
Có lẽ, cả tuổi thơ đã gắn liền với cái hương vị ngọt lịm của thịt bù tọt nên bây giờ tôi không thể nào quên được cái hương vị đặc biệt của quê nhà. Để rồi lâu lâu có dịp về quê, cũng cầm cây đèn pin đi soi quanh mấy cái ao, nhưng tiếng bù tọt thưa thớt lắm. Nằm kẽo kẹt cái võng sau bếp, lại thèm biết bao tiếng râm ran của bù tọt năm nào…
HOÀNG NGUYÊN
-
04-07-2022 16:57
Câu nói “Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm” giúp mẹ luôn lạc quan vượt qua những khó khăn và rồi trao truyền tinh thần ấy cho các con.
-
04-07-2022 11:13
Nuôi dưỡng lòng biết ơn sẽ giúp con lớn lên với nội tâm vững vàng và tự tin với bản thân mình.
-
04-07-2022 05:47
Chị nói nếu chị hành xử sai trong cuộc hôn nhân đầu tiên, hẳn rất khó duy trì được tình cảm tốt đẹp với nhà chồng cũ.
-
03-07-2022 17:44
Nhà cửa ngổn ngang nhưng cuộc chiến giữa vợ chồng bà còn ngổn ngang hơn. Ông chồng thấy bị tước mất quyền làm chồng, cảm thấy mình ngang hàng với con cái.
-
03-07-2022 10:38
Đàn bà sợ nhất trong hôn nhân không phải nghèo khó hay vất vả. Điều họ sợ nhất là bị phụ tình.
-
03-07-2022 05:12
Cảm ơn những buổi ăn sáng đã giúp tôi hiểu ba hơn, ôn lại những thói quen của ba đã dần phai nhạt trong tâm trí tôi.
-
02-07-2022 20:44
Những năm tháng bôn ba xứ người, tôi vẫn khôn nguôi nhớ về chốn xưa.
-
02-07-2022 16:51
Chuyện lùm xùm trên mạng khiến mọi người nghi ngờ lời yêu thương của các anh chồng.
-
02-07-2022 11:55
Người giúp việc mải nhìn vào điện thoại, quên cả bé gái trong thang máy.
-
02-07-2022 05:25
Tôi quen đi du lịch một mình, nhưng nhiều bạn nữ của tôi không cho như thế là hay.
-
01-07-2022 12:37
“Mẹ khổ, con còn khổ hơn. Một bà mẹ hạnh phúc mới giúp con hạnh phúc”.
-
01-07-2022 10:21
Con không muốn mình là kẻ bại trận nhưng cũng không muốn bị mất tình bạn
-
01-07-2022 05:30
Chúng ta không bao giờ quá bận rộn đến mức không có thời gian cho mình. Hãy ngừng hứa lèo với bản thân đi!
-
30-06-2022 17:18
Tác giả Sara Imas trong cuốn sách "Vô cùng tàn nhẫn vô cùng yêu thương" nói rằng ba mẹ đừng nên làm quản gia mà hãy là quân sư.
-
30-06-2022 15:18
Phần lớn những gì chúng tôi có được đều do phấn đấu làm ra nhưng vẫn bị đánh giá là nhờ cha mẹ; vẫn bị xem là những cậu ấm, cô chiêu.
-
30-06-2022 09:48
Dù quan tâm và cố gắng chọn bạn cho con nhưng cha mẹ vẫn thường mắc sai lầm.
-
30-06-2022 06:00
Sau khi bị “bắt”, chàng rể trở thành người của nhà vợ. Và suốt đời luôn vợ đi trước, chồng tiếp bước theo sau.
-
29-06-2022 20:04
Thấy cái clip chợ quê trên Facebook kèm những lời bình dễ thương sao mà giống chợ xổm nơi quê họ. Ký ức bao năm đột ngột ùa về...