Mục lục
- 1 Điều kiện ra đời
- 1.1 Nguyên nhân
- 1.2 Những phong trào tri thức tại Châu Âu
- 1.3 Những cuộc phát kiến địa lý lớn thế kỉ 15–16
- 1.4 Tác dụng của những cuộc phát kiến địa lý
- 1.5 Thắng lợi của phong trào cách mạng tư sản [thế kỷ 16–18]
- 2 Khởi đầu của Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất
- 2.1 Điều kiện ra đời Cách mạng công nghiệp ở Anh
- 2.2 Thành tựu của Cách mạng công nghiệp
- 2.3 Những hệ quả của Cách mạng công nghiệp
- 3 Các cuộc cách mạng công nghiệp
- 3.1 Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất
- 3.2 Cách mạng công nghiệp lần thứ 2
- 3.3 Cách mạng công nghiệp lần thứ 3
- 3.4 Cách mạng công nghiệp lần thứ 4
- 4 Phát minh khoa học kỹ thuật
- 5 Phát minh học thuyết chính trị
- 6 Thành tựu văn học nghệ thuật
- 6.1 Văn học
- 6.2 Nghệ thuật
- 7 Tham khảo
- 8 Liên kết ngoài
Nguyên nhânSửa đổi
Sau thời kỳ Thập tự chinh, những chiến binh trở về mang theo những vật phẩm quý giá và mới lạ với xã hội châu Âu thời bấy giờ như nước hoa, các loại gia vị mới, các sản phẩm bằng thép,... Việc này thúc đẩy việc trao đổi mua bán của các thương nhân châu Âu.[4] Vào thế kỷ 15, kinh tế hàng hóa ở Tây Âu đã khá phát triển, nhu cầu về thị trường tăng cao. Giai cấp tư sản Tây Âu muốn mở rộng thị trường sang phương Đông, mơ ước tới những nguồn vàng bạc từ phương Đông.
Tại Tây Âu, tầng lớp quý tộc cũng tăng lên, do đó nhu cầu về các mặt hàng đặc sản, cao cấp có nguồn gốc từ phương Đông như tiêu, quế, trầm hương, lụa tơ tằm [dâu tằm tơ], ngà voi,... đã tăng vọt.
Trong khi đó, Con đường tơ lụa mà người phương Tây đã biết từ thời cổ đại lúc đó lại đang bị Đế quốc Ottoman theo đạo Hồi chiếm giữ khiến cho hoạt động giao thương của phương Tây không thể qua đây được, vì vậy chỉ có cách tìm một con đường đi mới trên biển.
Lúc đó người Tây Âu đã có nhiều người tin vào giả thuyết Trái Đất hình cầu. Họ cũng đã đóng được những con tàu buồm đáy nhọn, thành cao, có khả năng vượt đại dương, mỗi tàu lại đều có la bàn và thước phương vị, điều đó đã tăng thêm sự quyết tâm cho những thủy thủ dũng cảm.[4]
Những phong trào tri thức tại Châu ÂuSửa đổi
Những phong trào tri thức tại Châu Âu đã tạo ra nền tảng kiến thức cho các cuộc cách mạng công nghiệp ở châu lục này.
Những cuộc phát kiến địa lý lớn thế kỉ 15–16Sửa đổi
Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha là hai nước đi đầu trong phong trào phát kiến địa lý. Năm 1415 một trường hàng hải do Hoàng tử Henrique sáng lập và bảo trợ. Từ đó, hàng năm người Bồ Đào Nha tổ chức những cuộc thám hiểm men theo bờ biển phía tây châu Phi.[5]
Năm 1486, đoàn thám hiểm Bồ Đào Nha do Bartolomeu Dias chỉ huy đã tới được cực nam châu Phi, họ đặt tên mũi đất này là mũi Hảo Vọng.[5][6]
Năm 1497, Vasco da Gama đã dẫn đầu đoàn thám hiểm Bồ Đào Nha tới được Ấn Độ. Ông được phong làm Phó vương Ấn Độ[7]
Người Tây Ban Nha lại đi tìm Ấn Độ theo hướng Mặt Trời lặn. Năm 1492, một đoàn thám hiểm do Cristoforo Colombo chỉ huy đã tới được quần đảo miền trung châu Mĩ, nhưng ông lại tưởng là đã tới được Ấn Độ.[4] Ông gọi những người thổ dân ở đây là Indians. Sau này, một nhà hàng hải người Ý là Amerigo Vespucci mới phát hiện ra Ấn Độ của Colombo không phải là Ấn Độ mà là một vùng đất hoàn toàn mới đối với người châu Âu. Amerigo đã viết một cuốn sách để chứng minh điều đó. Vùng đất mới đó sau này mang tên America.[4]
Năm 1519–1522, Ferdinand Magellan đã dẫn đầu đoàn thám hiểm Tây Ban Nha lần đầu tiên đi vòng quanh thế giới. Một hạm đội gồm 5 tàu với 265 người đã vượt Đại Tây Dương tới bờ biển phía đông của Nam Mỹ. Họ đã đi theo một eo biển hẹp gần cực nam châu Mỹ và sang được một đại dương mênh mông ở phía bên kia. Suốt quá trình vượt đại dương mênh mông đó, đoàn tàu buồm của Magellan hầu như không gặp một cơn bão đáng kể nào. Ông đặt tên cho đại dương mới đó là Thái Bình Dương. Magellan đã thiệt mạng ở Philippines do trúng tên độc của thổ dân. Đoàn thám hiểm của ông cũng chỉ có 18 người sống sót trở về được tới quê hương. 247 người thiệt mạng trên tất cả các vùng biển và các hòn đảo trên thế giới vì những nguyên nhân khác nhau. Những thành công lớn nhất mà chuyến đi đạt được là lần đầu tiên con người đã đi vòng quanh thế giới.
Tác dụng của những cuộc phát kiến địa lýSửa đổi
Các nhà thám hiểm bằng những chuyến đi thực tế đầy dũng cảm của mình đã chứng minh cho giả thuyết Trái Đất hình cầu. Họ còn cung cấp cho các nhà khoa học rất nhiều hiểu biết mới về địa lý, thiên văn, hàng hải, sinh vật học,...
Sau những cuộc phát kiến này, một sự tiếp xúc giữa các nền văn hóa trên thế giới diễn ra do các cá nhân có nguồn gốc văn hóa khác nhau như các giáo sĩ, nhà buôn, những người khai phá vùng đất mới, những quân nhân...[8]
Một làn sóng di cư lớn trên thế giới trong thế kỉ 16–18 với những dòng người châu Âu di chuyển sang châu Mĩ, châu Úc.[8] Nhiều nô lệ da đen cũng bị cưỡng bức rời khỏi quê hương xứ sở sang châu Mĩ.[9][10]
Hoạt động buôn bán trên thế giới trở nên sôi nổi, nhiều công ty buôn bán tầm cỡ quốc tế được thành lập.
Những cuộc phát kiến địa lý này cũng gây ra không ít hậu quả tiêu cực như nạn cướp bóc thuộc địa, buôn bán nô lệ da đen và sau này là chế độ thực dân.[11]
Thắng lợi của phong trào cách mạng tư sản [thế kỷ 16–18]Sửa đổi
Sự phát triển của thị trường trên quy mô toàn thế giới đã tác động tới sự phát triển của nhiều quốc gia, trước hết là các nước bên bờ Đại Tây Dương, sự thay đổi về mặt chế độ xã hội sẽ diễn ra là điều tất yếu. Giai cấp tư sản ngày càng lớn mạnh về mặt kinh tế nhưng họ chưa có địa vị chính trị tương xứng, chế độ chính trị đương thời ngày càng cản trở cách làm ăn của họ. Thế kỉ 16-18 đã diễn ra nhiều cuộc cách mạng tư sản ở Tây Âu và Bắc Mỹ.
Bước chuyển đó đã được thực hiện qua hàng loạt những cuộc cách mạng tư sản như: Cách mạng tư sản Hà Lan [1566-1572], Cách mạng tư sản Anh [1640-1689], Chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mỹ [1775–1783], Cách mạng tư sản Pháp [1789–1799],...
Các cuộc biến động xã hội đó tuy cách xa nhau về không gian, thời gian cũng cách xa nhau hàng thế kỉ nhưng đều có những nét giống nhau là nhằm lật đổ chế độ lạc hậu đương thời, tạo điều kiện cho kinh tế tư bản phát triển. Với sự thắng lợi của các cuộc cách mạng tư sản và sự ra đời của các quốc gia tư bản, công nghiệp thương nghiệp đã có điều kiện phát triển mạnh mẽ. Lịch sử nhân loại đang bước sang một giai đoạn văn minh mới.
Cách mạng công nghiệp
Mục 1
1. Cách mạng công nghiệp ở Anh
a] Tiền đề
Đến thế kỉ XVIII, nước Anh có:
- Nguồn vốn khổng lồ.
- Nhân công sẵn có.
- Kĩ thuật phát triển.
=> Nước Anh là quê hương của cách mạng công nghiệp.
b] Thành tựu
|
Thời gian |
Phát minh |
Đặc điểm |
Người sáng chế |
|
1764 |
Máy kéo sợi Gien-ni |
Năng suốt gấp 8 lần con người |
Giêm Ha-gri-vơ |
|
1769 |
Máy kéo sợi |
Chạy bằng sức nước |
Ác-crai-tơ |
|
1785 |
Máy dệt |
Tăng năng suốt lên 40 lần |
Ét-mơn Các-rai |
|
1784 |
Máy hơi nước |
Chạy bằng hơi nước |
Giêm Oát |
|
Đầu XIX |
Tàu thủy và xe lửa |
Chạy bằng hơi nước |
Máy kéo sợ Gien-ni
Xe lửa chạy bằng động cơ hơi nước
c] Ý nghĩa
- Đưa sản xuất phát triển nhanh chóng, của cải ngày càng dồi dào.
- Từ một nước nông nghiệp lạc hậu, Anh trở thành nước công nghiệp phát triển bậc nhất thế giới.
Mục 2
2. Cách mạng công nghiệp ở Pháp, Đức
* Pháp:
- Cách mạng công nghiệp bắt đầu từ những năm 30 của thế kỉ XIX, phát triển nhanh nhờ đẩy mạnh sản xuất gang, sắt, sử dụng nhiều máy hơi nước.
- Kinh tế đứng thứ hai thế giới, ngành công nghiệp vô cùng phát triển.
* Đức:
- Cách mạng công nghiệp bắt đầu từ năm 1840, sau đó nhanh chóng phát triển nhờ tiếp nhận thành tựu của khoa học – kỹ thuật mới. Trong đó, công nghiệp hóa chất và luyệ kim là những ngành chủ đạo của nền kinh tế.
- Nông nghiệp từ lạc hậu trở thành nền nông nghiệp hiện đại và phát triển khi sử dụng máy móc và phân bón hóa học.
Mục 3
3. Hệ quả của cách mạng công nghiệp
a] Kinh tế
- Nhiều trung tâm công nghiệp mới và thành thị đông dân xuất hiện.
- Nâng cao năng suất lao động, tạo nguồn của cải dồi dào.
- Góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành kinh tế khác:
+ Nông nghiệp: thâm canh, cơ giới hóa.
+ Giao thông vận tải.
b] Chính trị - xã hội
- Anh trở thành nước đứng số 1 thế giới về kinh tế.
- Hình thành hai giai cấp: tư sản và vô sản.
ND chính
|
Cách mạng công nghiệp: những tiền đề của cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh; các thành tựu nổi bật; cách mạng công nghiệp ở Pháp, Đức và hệ quả của cuộc cách mạng công nghiệp. |
Sơ đồ tư duy Chủ nghĩa Tư bản xác lập trên phạm vi thế giới
Loigiaihay.com
-
Chủ nghĩa tư bản xác lập trên phạm vi thế giới
Tóm tắt mục II. Chủ nghĩa tư bản xác lập trên phạm vi thế giới
-
Quan sát hình 12 và 13, em hãy cho biết việc kéo sợi đã thay đổi như thế nào?
Giải bài tập câu hỏi thảo luận số 1 trang 18 SGK Lịch sử 8
-
Theo em, điều gì xảy ra trong ngành dệt của nước Anh khi máy kéo sợi Gien-ni được sử dụng rộng rãi?
Giải bài tập câu hỏi thảo luận số 2 trang 18 SGK Lịch sử 8
-
Lý thuyết Chủ nghĩa tư bản được xác lập trên phạm vi thế giới
Lý thuyết Chủ nghĩa tư bản được xác lập trên phạm vi thế giới
-
Vì sao vào giữa thế kỉ XIX, Anh đẩy mạnh sản xuất gang, thép và than đá?
Giải bài tập câu hỏi thảo luận số 1 trang 20 SGK Lịch sử 8
-
Tại sao thực dân Pháp xâm lược nước ta?
- Muốn chiếm nước ta, biến nước ta thành thuộc địa của chúng
-
Lập bảng thống kê về các cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vương
Lập bảng thống kê về các cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vương
-
Nêu nguyên nhân, diễn biến cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế.
Nêu nguyên nhân, diễn biến cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế.
-
Khởi nghĩa Yên Thế [1884 - 1913]
Tóm tắt mục I. Khởi nghĩa Yên Thế [1884 - 1913]. Yên Thế nằm ở phía tây bắc tỉnh Bắc Giang
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra vào cuối thế kỷ XVIII, đẩu thế kỷ XIX, gắn liền với các thành tựu của cuộc cách mạng khoa học – kỹ thuật lẩn thứ nhất, mở đầu từ ngành dệt ở Anh, sau đó lan tỏa sang nhiều ngành sản xuất khác và tới nhiều nước khác, trước hết là Mỹ, các nước châu Âu và Nhật Bản. Mở đầu cuộc cách mạng này, nền sản xuất hàng hóa trong ngành dệt ban đầu dựa trên công nghệ thủ công giản đơn, quy mô nhỏ, lao động chân tay chuyển sang sử dụng các phương tiện cơ khí và máy móc trên quy mô lớn nhờ áp dụng các sáng chế kỹ thuật trong sản xuất công nghiệp.
Trong số những thành tựu kỹ thuật có ý nghĩa then chốt trong giai đoạn này trước hết phải kể đến sáng chế “thoi bay” của Giôn Kây vào năm 1733 có tác dụng tăng năng suất lao động lên gấp đôi. Năm 1764, Giôn Ha-gơ-rếp sáng chế xe kéo sợi, làm tăng năng suất gấp 8 lần. Năm 1769, Ri-sác Ác-rai cải tiến công nghệ kéo sợi bằng súc vật, sau đó là bằng sức nước Năm 1785, Ét-mun Các-rai sáng chế máy dệt vải, tăng năng suất dệt lên tới 40 lần. Năm 1784, Giêm Oát sáng chế máy hơi nước, tạo động lực cho sự phát triển máy dệt, mở đầu quá trình cơ giới hóa ngành công nghiệp dệt.
Năm 1784, Hen-ry Cót tìm ra phương pháp luyện sắt từ quặng. Năm 1885, Hen-ry Bét-xen-mơ sáng chế lò cao có khả năng luyện gang lỏng thành thép đáp ứng được về yêu cầu rất lớn khối lượng và chất lượng thép đế chế tạo máy móc thời kỳ đó. Năm 1814, chiếc đầu máy xe lửa đầu tiên chạy bằng hơi nước ra đời, khai sinh hệ thống đường sắt ở châu Âu và châu Mỹ. Năm 1807,
Rô-bớt Phu-tông chể tạo thành công tàu thủy chạy bằng hơi nước.
Sau những bước khởi đầu ở nước Anh, cách mạng công nghiệp đã nhanh chóng lan rộng ra phạm vi thế giới và trở thành hiện tượng phổ biến đồng thời mang tính tất yếu đối với tất cả các quốc gia tư bản.