Sau khi chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc, Liên Xô và các nước Đông Âu nhanh chóng khôi phục đất nước, tiến hành công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội [CNXH] với nhiều thành tựu đáng nể. Nhưng từ cuối thập kỷ 80 của thế kỉ 20, Liên Xô và các nước Đông Âu lâm vào tình trạng khủng hoảng chính trị và kinh tế - xã hội dẫn đến sự tan rã của chế độ xã hội chủ nghĩa [XHCN].
I. Liên Xô và Đông Âu từ năm 1945 đến giữa những năm 70
1. Liên xô
a]. Công cuộc khôi phục kinh tế [1945 - 1950]
Kết thúc chiến tranh thế giới thứ 2, Liên Xô là người chiến thắng nhưng đất nước cũng bị tổn thất nặng nề nhưng nhờ tinh thần tự lực tự cường, Liên Xô đã hoàn thành kế hoạch 5 năm khôi phục kinh tế [1946 - 1950] chỉ trong khoảng thời gian 4 năm 3 tháng.
Không chỉ phục hồi được nền sản xuất vượt mức chiến tranh, Liên Xô còn nhanh chóng phát triển khoa học – kĩ thuật và chế tạo thành công bom nguyên tử vào năm 1949.
b]. Liên Xô tiếp tục xây dựng CNXH [từ năm 1950 đến giữa thập kỷ 70]
Từ năm 1950 – 1975, Liên Xô thực hiện nhiều kế hoạch dài hạn thành công, đến giữa thập kỷ 70, Liên Xô trở thành cường quốc công nghiệp trên thế giới [chỉ sau Mĩ].
Năm 1957, Liên Xô là quốc gia đầu tiên phóng thành công vệ tinh nhân tạo, năm 1961, Liên Xô phóng thành công tàu vũ trụ Phương Đông bay vòng quanh trái đất, chiếm lĩnh nhiều lĩnh vực khoa học – kĩ thuật thế giới như: vật lí, hóa học, điện tử, điều khiển học, khoa học vũ trụ…
Cũng trong giai đoạn này, tình hình chính trị Liên Xô rất ổn định, Đảng cộng sản và nhà nước Xô viết hoạt động rất hiệu quả, Liên Xô đi đầu trong việc giúp đỡ các nước XHCN xây dựng đất nước, ủng hộ sự nghiệp đấu tranh vì độc lập dân tộc nên có vị thế cao trên trường quốc tế.
2. Các nước Đông Âu
a]. Sự ra đời các nhà nước dân chủ nhân dân Đông Âu
Trước chiến tranh thế giới thứ 2, hầu hết các nước Đông Âu đều lệ thuộc vào các nước phương Tây, năm 1944, 1945 nhân dân các quốc gia Đông Âu đã phối hợp với Hồng quân Xô viết tiêu diệt phát xít giành chính quyền và thành lập nhà nước dân chủ.
Sau khi được giải phóng, các nước Đông Âu tiến hành cải cách dân chủ dưới những hình thức như cải cách ruộng đất, quốc hữu hoá các xí nghiệp của tư bản. Đến năm 1949, các nước Đông Âu đều hoàn thành cách mạng dân chủ nhân dân và bắt đầu xây dựng CNXH.
b]. Công cuộc xây dựng CNXH ở các nước Đông Âu
Từ năm 1950 – 1970, các nước Đông Âu thực hiện nhiều kế hoạch 5 năm trong tình hình khó khăn, phức tạp.
Các nước Đông Âu xây dựng nền công nghiệp, điện khí hóa toàn quốc, trình độ khoa học – kĩ thuật phát triển đã giúp các nước nghèo, nước XHCN Đông Âu thành các quốc gia công – nông nghiệp.
3. Quan hệ hợp tác giữa các nước XHCN ở châu Âu
a]. Quan hệ kinh tế, khoa học – kĩ thuật
Ngày 8/1/1949, Hội đồng tương trợ kinh tế [SEV] được thành lập với các quốc gia: Liên Xô, Anbani, Ba Lan, Hunggari, Bungari, Rumani, Tiệp Khắc… nhằm củng cố, hoàn thiện sự hợp tác giữa các nước XHCN.
Sau 2 thập kỉ, SEV đã đạt được một số thành tựu, thúc đẩy sự phát triển kinh tế và kĩ thuật; tuy nhiên, SEV cũng còn một số hạn chế, sự hợp tác còn gặp trở ngại do cơ chế quan liêu, bao cấp.
b]. Quan hệ chính trị - quân sự
Ngày 14/5/1955, Tổ chức Hiệp ước Vácsava ra đời, đóng vai trò quan trọng trong việc gìn giữ hòa bình an ninh ở châu Âu và thế giới.
Sự lớn mạnh của Liên Xô và các nước thành viên đã tạo nên thế cân bằng về sức mạnh quân sự giữa các nước XHCN và các nước TBCN đầu thập kỷ 70.
II. Liên Xô và Đông Âu từ giữa những năm 70 đến năm 1991
1. Sự khủng hoảng của chế độ XHCN ở Liên Xô
Năm 1973, khủng hoảng dầu mỏ gây ra những khủng hoảng ở nhiều lĩnh vực chính trị, kinh tế, tài chính và yêu cầu cần phải cải cách nhưng nhà nước Liên Xô lại chậm chạp trong việc cải cách đường lối, cản trở sự phát triển của đất nước.
Tháng 3/1985, M.Góocbachốp lên nắm chính quyền đã cải tổ nhiều lĩnh vực kinh tế, chính trị và xã hội nhưng do vước mắc những sai lầm cũ và mới nên dẫn đến thất bại khiến xã hội rối loạn, các dân tộc, phe phái xung đột gay gắt.
Sau thất bại của cuộc đảo chính ngày 19/8/1991, chính quyền Xô viết Liên bang tan rã, các nước cộng hòa [trừ Nga và Cadắcxtan] đều tách khỏi liên bang; ngày 21/12/1991, 11 nước cộng hoà thành lập Cộng đồng các quốc gia độc lập [SNG] và đến ngày 25/12/1991, chế độ XHCN ở Liên Xô sụp đổ sau 74 năm tồn tại.
2. Sự khủng hoảng của chế độ XHCN ở các nước Đông Âu
+ Năm 1973, kinh tế ở khu vực Đông Âu suy giảm dần và ngày càng suy thoái trầm trọng dẫn đến nhiều cuộc đấu tranh, đình công của công nhân khiến xã hội bất ổn.
Cuối năm 1988, khủng hoảng nổ ra ở Ba Lan và nhanh chóng lan sang các nước Hunggari, Tiệp Khắc, CHDC Đức, Rumani, Bungari, Anbani… khiến chế độ XHCN lâm vào khủng hoảng toàn diện, nhiều quốc gia chấp nhận chế độ đa nguyên chính trị và tiến hành tổng tuyển cử.
Kể từ năm 1989, cuộc khủng hoảng ở CHDC Đức bùng nổ, nhiều người từ Đông Đức chạy sang Tây Đức, đến ngày 3/10/1990, CHDC Đức và CHLB Đức sáp nhập thành nước Đức thống nhất.
3. Nguyên nhân tan rã của chế độ XHCN ở Liên Xô và các nước Đông Âu
- Do đường lối lãnh đạo mang tính chủ quan, duy ý chí; cơ chế tập trung, quan liêu bao cấp làm sản xuất trì trệ, cộng thêm sự thiếu dân chủ và công bằng trong xã hội.
- Không theo kịp sự phát triển của khoa học – kĩ thuật dẫn tới khủng hoảng kinh tế, xã hội.
- Khi tiến hành cải tổ phạm sai lầm khiến khủng hoảng thêm trầm trọng.
- Sự chống phá của các thế lực thù địch trong và ngoài nước.
III. Liên bang Nga từ năm 1991 – 2000
+ Sau khi Liên Xô tan rã, Liên bang Nga kế thừa vị trí pháp lí tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc và các cơ quan ngoại giao của Liên Xô ở nước ngoài.
+ Từ năm 1992, Nga áp dụng tư nhân nền kinh tế theo hướng kinh tế thị trường nhưng do thực hiện ồ ạt nên khiến nền kinh tế bị rối loạn, đến năm 1996 mới hồi phục và tăng trưởng.
+ Tháng 12/1993, Nga ban hành Hiến pháp mới, nước Nga thời kỳ này bất ổn về chính trị do tranh chấp quyền lực giữa các tập đoán tài chính – chính trị và xung đột sắc tộc, phong trào li khai…
+ Từ năm 1992, Nga ngả về các nước phương Tây và đến năm 1994 khôi phục quan hệ với các nước ở châu Á. Đến năm 2000, dù đạt dược một số thành tựu nhưng nước Nga vẫn phải đương đầu với xu hướng li khai và khủng bố.
Page 2
SureLRN
Trắc nghiệm Tri thức | Đăng trắc nghiệm Tri thức
2.183 lượt xem
Từ năm 1945 đến năm 1949, vượt qua nhiều khó khăn, nhất là sự chống phá của các thế lực thù địch trong và ngoài nước, các nước Đông Âu đã hòan thành thắng lợi những nhiệm vụ của cách mạng dân chủ nhân dân. Đó là xây dựng bộ máy chính quyền dân chủ nhân dân, tiến hành cải cách ruộng đất, quốc hữu hoá những xí nghiệp lớn của tư bản nước ngoài và trong nước, thực hiện các quyền tự do dân chủ và cải thiện đời sống của nhân dân.
Tham khảo ý kiến từ các trả lời trước đó [+]
| A. Chính quyền chuyên chính vô sản | 72 phiếu |
| B. Chính quyền chuyên chính tư sản | 56 phiếu |
| C. Chính quyền dân chủ nhân dân | 92 phiếu |
| D. Chính quyền chuyên chế | 31 phiếu |
| Tổng cộng: | 251 trả lời |
Chưa có bình luận nào, bạn có thể gửi ý kiến bình luận tại đây:
Đăng câu hỏi Trắc nghiệm tri thức của bạn >>
Học và chơi với Flashcard
Hôm nay bạn thế nào? Hãy nhấp vào một lựa chọn, nếu may mắn bạn sẽ được tặng 50.000 xu từ Lazi
Tags: Đặc điểm của các nhà nước ở Đông Âu trong những năm 1945 - 1949
Trắc nghiệm khác:
Trắc nghiệm mới nhất:
Lazi - Người trợ giúp bài tập về nhà 24/7 của bạn
- Hỏi 15 triệu học sinh cả nước bất kỳ câu hỏi nào về bài tập
- Nhận câu trả lời nhanh chóng, chính xác và miễn phí
- Kết nối với các bạn học sinh giỏi và bạn bè cả nước