Giải mã bí ẩn bức tranh “Ấn tượng, Mặt trời mọc” của Monet
Bức tranh “Ấn tượng, Mặt trời mọc” của danh họa Monet. [Nguồn: destinasian]
Một cuộc triển lãm đặc biệt đang được tổ chức tại Bảo tàng Marmottan Monet [Paris], nhằm tìm ra câu trả lời cho những bí ẩn xung quanh bức tranh “Ấn tượng, Mặt trời mọc” của Monet.
Triển lãm kỉ niệm 80 năm thành lập Bảo tàng Marmottan Monet [Paris] và 140 năm kể từ khi bức tranh nổi tiếng nhất của danh họa nước Pháp Claude Monet mang tên Ấn tượng, Mặt trời mọc ra đời. Điều thú vị tại cuộc triển lãm, các chuyên gia và cả công chúng yêu nghệ thuật đều cố gắng tìm ra câu trả lời cho rất nhiều bí ẩn xung quanh bức tranh. Ấn tượng, Mặt trời mọc là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Mone và đã hấp dẫn các nhà sử học nghệ thuật trong nhiều thập kỷ.
Triển lãm Ấn tượng, Mặt trời mọc: Các câu chuyện có thật về những kiệt tác của Monet đang cố gắng trả lời một loạt các câu hỏi của chính bức tranh này, bao gồm cả những gì nó giới thiệu và thời gian thực hiện tác phẩm này. Marianne Mathieu, Phó Giám đốc Bảo tàng Marmottan Monet chia sẻ rằng, bức tranh Ấn tượng, Mặt trời mọc dường như chưa bao giờ được nghiên cứu trước đó, điều thú vị của bức tranh là mọi người không biết chính xác được bức tranh đó là bình minh hay hoàng hôn.
Donald W. Olson là một giáo sư vật lý và thiên văn học tại Đại học Texas. Ông đã dành 15 năm để tìm hiểu nhiều chi tiết về Ấn tượng, Mặt trời mọc, bao gồm cả nơi Monet đã vẽ bức tranh này ở thành phố phía Tây Bắc Le Havre.
Giáo sư Donald W. Olson chia sẻ: “Ấn tượng, Mặt trời mọc chắc chắn đại diện cho một buổi bình minh và được vẽ vào tháng 11/1872 hoặc 1/1873. Bảo tàng cũng tin tưởng bức tranh này được ra đời năm 1872 vì ngay trên bức tranh của Monet có số 72 ngay bên cạnh chữ ký của tác giả”.
Sau khi ra mắt vào năm 1874, Ấn tượng, Mặt trời mọc của Monet đã gần như bị lãng quên trong nhiều thập kỷ. Nó đã được bán với giá 210 Franc vào năm 1878 dưới một cái tên khác hẳn Ấn tượng, Mặt trời lặn. Những câu chuyện phía sau bức tranh này vẫn tiếp tục được kể tại triển lãm Ấn tượng, Mặt trời mọc: Các câu chuyện có thật về những kiệt tác của Monet. Triển lãm kéo dài đến ngày 18/1/2015.
Sau đây là VIDEO ghi lại triển lãm làm sáng tỏ kiệt tác của danh họa Monet.
Từ khóa:
Từ bức "Ấn tượng mặt trời mọc" [Impression, soleil levant] danh giá, được vẽ vào năm 1872, mô tả cảnh quan cảng Le Havre. Từ cái tên của bức tranh, nhà phê bình nghệ thuật Louis Leroy, trong bài báo "L'Exposition des Impressionnistes" [Sự trưng bày ấn tượng] in trên tờ Le Charivari, đã đặt ra thuật ngữ "Ấn tượng" [Impressionism]. Thuật ngữ được dự định đặt ra như một sự nhạo báng nhưng các nhà họa sĩ mới đã sử dụng luôn thuật ngữ cho chính họ. [Impressionists - Nhà Họa sĩ Ấn tượng]
Xin gửi tới quý độc giả một số thông tin về Claude Monet dưới đây được chia sẻ từ anh Trần Hợp Minh cho Art Exchange.
LÀNG GIVERNY
Vào những ngày cuối tuần, các cô bạn từ Việt Nam đến Pháp làm nghiên cứu sinh thường gọi cho tôi, hỏi tuần này có đi đâu chơi không anh? Tất nhiên là có rồi! Thế là buổi tối trước hôm đi các cô ấy nắm cơm, kho thịt, rang tô chuẩn bị toàn đồ ăn Việt, còn tôi thì chỉ chú tâm vào việc lái xe.
Có một nơi mà tôi hay đưa bạn bè đến chơi đó là ngôi làng Giverny, cách Paris khoảng 70 km về phía tây. Làng Giverny cũng bình dị như các ngôi làng quê khác của nước Pháp, rất đẹp và thơ mộng, nếu đến đó vào dịp lễ Phục Sinh thì thật tuyệt vời, những cánh đồng phủ đầy hoa, trên lối đi mọc đầy hoa Cúc dại, hoa Anh Túc và ven đường làng là những bụi hoa Thạch Thảo, Tử Đinh Hương. Tuy nhiên ngôi làng Giverny này đã trở thành địa danh ưa chuộng của du khách vì ở đó có điền trang của họa sĩ Claude Monet, một trong 10 họa sĩ vĩ đại nhất thế kỷ 20. Đến đây ta có thể đi dạo trong khu vườn rộng 1 hecta của họa sĩ, với rất nhiều loại hoa đủ màu sắc, hàng cây dương liễu phủ bóng xuống hồ nước trong xanh với những bông hoa súng màu tím sẫm... phía xa là một vạt rừng thông bên dòng sông nhỏ, nhánh của sông Seine và ngôi nhà mà ông cùng gia đình đã sống và sáng tác. Tất cả phong cảnh này đều đã được ghi lại trong các bức tranh nổi tiếng của ông.
HỌA SỸ CLAUDE MONET
Họa sĩ Claude Monet [1840-1926] là người Pháp, ông học vẽ ở trường trung cấp mỹ thuật của thành phố cảng Le Havre, sau đó ông tới Paris tiếp tục học một số bậc thầy hội họa. Ông thường vẽ trực họa phong cảnh ngoài trời. Để có thể nắm bắt sự thay đổi rất nhanh của ánh sáng tác động lên bầu trời, trên mặt nước, trên những tán cây, trên người và các cảnh vật...ông phải vẽ gần như vội vàng để ghi lại những khoảnh khắc đó [thời kỳ này máy chụp hình còn rất thô sơ] và chính điều này đã tạo ra một phong cách mới. Nếu như trước đây trong hội họa cổ điển hàn lâm, các họa sĩ vẽ một bức tranh rất công phu, tỷ mỉ, kéo dài nhiều tháng, nhiều năm và tuân theo các quy định nghiêm ngặt về cơ thể học, phối cảnh...thì nay Monet và một số người bạn họa sĩ của ông đã cho ra đời những bức tranh phóng khoáng, những vệt bút rõ nét, những mảng màu, hình tượng đôi khi không có thực trong tự nhiên, tạo ra cho người coi tranh những cảm xúc rất gần gũi với thiên nhiên ...Tuy nhiên phong cách này ban đầu đã bị Viện hàn lâm mỹ thuật Paris phê phán và bị các phòng tranh, các triển lãm từ chối trưng bày.
Năm 1874 Claude Monet và các bạn họa sĩ cùng tư tưởng đã tổ chức một triển lãm độc lập, của riêng họ. Đặc biệt trong triển lãm này có bức tranh “ Mặt trời lên” [Le Soleil levant] của Monet. Ông vẽ bức tranh này vào khoảng năm 1872, nhìn từ cửa sổ khách sạn Admiralty, mô tả cảnh bình minh trên cảng Le Havre, thành phố tuổi thơ của ông. Người ta nhận thấy Monet đã vẽ rất nhanh, gần như vội vàng để ghi lại khoảnh khắc thay đổi của ánh sáng. Trên mặt nước màu xanh nhạt nổi lên vài chiếc thuyền nhỏ trong sương sớm, màu đỏ cam của mặt trời và phản chiếu của nó trong nước cho ta cảm giác ấm áp, lung linh. Phía mờ xa là hình bóng của những hàng cây và những chiếc cần cẩu, bầu trời chạng vạng hừng đông. Một nhà phê bình mỹ thuật khi coi tranh đã thốt lên :“ Ấn tượng quá !”, và từ đó hội họa theo lối vẽ này đã được đặt tên là trường phái “Ấn Tượng” [“L’impressionism”].
Với hàng trăm bức tranh theo phong cách này, Monet cùng với các họa sĩ khác như Camile Pissarro, Egar Degas, Pierre Auguste Renoir...đã sáng lập trường phái “Ấn Tượng”, mở đầu cho trào lưu nghệ thuật hiện đại và có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển nghệ thuật thế kỷ 20, mang tính cách mạng và đã dần dần trở thành một phần quan trọng của hội họa Pháp nói riêng và thế giới nói chung.
Ở Pháp những người yêu mến Monet có thể đến coi tranh của ông ở Bảo tàng “ Musee Mamottan- Monet”, 2 rue Louis Boilly 75016 Paris và bảo tàng “Musee d’Orsay”, Rue de Lille 75343 Paris.
Tôi giới thiệu dưới đây một số tác phẩm tiêu biểu của họa sĩ Claude Monet và một vài hình ảnh trong điền trang của ông.
Mặt Trời lên
"Mặt trời lên" Claude Monet. Ông vẽ bức tranh này vào khoảng năm 1872, nhìn từ cửa sổ khách sạn Admiralty, mô tả cảnh bình minh trên cảng Le Havre, thành phố tuổi thơ của ông. Người ta nhận thấy Monet đã vẽ rất nhanh, gần như vội vàng để ghi lại khoảnh khắc thay đổi của ánh sáng. Trên mặt nước màu xanh nhạt nổi lên vài chiếc thuyền nhỏ trong sương sớm, màu đỏ cam của mặt trời và phản chiếu của nó trong nước cho ta cảm giác ấm áp, lung linh. Phía mờ xa là hình bóng của những hàng cây và những chiếc cần cẩu, bầu trời chạng vạng hừng đông. Một nhà phê bình mỹ thuật khi coi tranh đã thốt lên :“Ấn tượng quá!”, và từ đó hội họa theo lối vẽ này đã được đặt tên là trường phái “Ấn Tượng”.
Triển lãm kỉ niệm 80 năm thành lập Bảo tàng Marmottan Monet [Paris] và 140 năm kể từ khi bức tranh nổi tiếng nhất của danh họa nước Pháp Claude Monet mang tên Ấn tượng, Mặt trời mọc ra đời. Điều thú vị tại cuộc triển lãm, các chuyên gia và cả công chúng yêu nghệ thuật đều cố gắng tìm ra câu trả lời cho rất nhiều bí ẩn xung quanh bức tranh. Ấn tượng, Mặt trời mọc là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Mone và đã hấp dẫn các nhà sử học nghệ thuật trong nhiều thập kỷ.
Triển lãm Ấn tượng, Mặt trời mọc: Các câu chuyện có thật về những kiệt tác của Monet đang cố gắng trả lời một loạt các câu hỏi của chính bức tranh này, bao gồm cả những gì nó giới thiệu và thời gian thực hiện tác phẩm này. Marianne Mathieu, Phó Giám đốc Bảo tàng Marmottan Monet chia sẻ rằng, bức tranh Ấn tượng, Mặt trời mọc dường như chưa bao giờ được nghiên cứu trước đó, điều thú vị của bức tranh là mọi người không biết chính xác được bức tranh đó là bình minh hay hoàng hôn.
Donald W. Olson là một giáo sư vật lý và thiên văn học tại Đại học Texas. Ông đã dành 15 năm để tìm hiểu nhiều chi tiết về Ấn tượng, Mặt trời mọc, bao gồm cả nơi Monet đã vẽ bức tranh này ở thành phố phía Tây Bắc Le Havre.
Giáo sư Donald W. Olson chia sẻ: “Ấn tượng, Mặt trời mọc chắc chắn đại diện cho một buổi bình minh và được vẽ vào tháng 11/1872 hoặc 1/1873. Bảo tàng cũng tin tưởng bức tranh này được ra đời năm 1872 vì ngay trên bức tranh của Monet có số 72 ngay bên cạnh chữ ký của tác giả”.
Sau khi ra mắt vào năm 1874, Ấn tượng, Mặt trời mọc của Monet đã gần như bị lãng quên trong nhiều thập kỷ. Nó đã được bán với giá 210 Franc vào năm 1878 dưới một cái tên khác hẳn Ấn tượng, Mặt trời lặn. Những câu chuyện phía sau bức tranh này vẫn tiếp tục được kể tại triển lãm Ấn tượng, Mặt trời mọc: Các câu chuyện có thật về những kiệt tác của Monet. Triển lãm kéo dài đến ngày 18/1/2015.
"Cầu Argenteuil" 1868. C. Monet
Các nhà phê bình mỹ thuật phương tây cho rằng Levitan là họa sĩ vẽ bầu trời đẹp nhất và Monet là họa sĩ vẽ mặt nước đẹp nhất.
La Grenouillère là nhà hàng ở cù lao Croissy, trên sông Seine, ngoại ô Paris, có phòng ăn lớn và sàn nhảy, nơi đây cảnh quan rất đep. Nhiều họa sĩ, nhà văn đã xây nhà nghỉ ven sông làm nơi sáng tác. Ở đây, văn hào G. Maupassant đã viết nhiều truyện ngắn và tiểu thuyết nổi tiếng. Họa sĩ Claude Monet thường xuyên đến đây với các bạn và ông đã vẽ nhiều tranh xung quanh nhà hàng này.
Bữa trưa trên thảm cỏ, sơn dầu trên vải của Claude Monet, kích thước 130x181cm, vẽ năm 1865, hiện lưu giữ tại Bảo tàng Orsay, Paris.
Ra đời muộn hơn Bữa trưa trên thảm cỏ [Le déjeuner sur l’herbe] của bậc thầy Edouard Manet chừng 3 năm, và có lẽ không phải ngẫu nhiên Claude Monet đã lấy lại chủ đề này khi tác phẩm kia từng bị từ chối trong triển lãm quốc gia năm 1863. Mục đích của Monet không gì khác là muốn có được sự công nhận mang tính chính thống cho nghệ thuật cách tân lúc bấy giờ. Với chủ trương hội họa không còn là những sáng tạo trong xưởng vẽ, nhóm họa sĩ bạn bè ông đã thường xuyên ra ngoài trời vẽ cảnh sắc thiên nhiên. Điều này đã được các họa sĩ hiện thực của họa phái Barbizon thực hiện trước đó nhiều năm, nhưng ở bức tranh này của Monet, người ta đã thấy phong cách diễn đạt không gian hoàn toàn khác.
Khung cảnh rộng lớn và rực rỡ của một buổi dã ngoại mùa xuân. Trong khu rừng bạch dương đầy sắc nắng, dưới tán cây, các cô gái thời thượng xúng xính trong các bộ váy trắng hồng cam sang trọng và những người đàn ông lịch thiệp đang bày ra bữa trưa của mình. Khác hoàn toàn với cách thức gây sốc ở tác phẩm của Manet khi vẽ một cô gái khỏa thân giữa hai nhà tư sản, các cô gái trong tranh của Monet thật kín đáo nhưng không kém phần vui tươi. Các nhà phê bình mỹ thuật cho rằng, việc Monet nhấn mạnh đến các cô gái này, chính là ông đã chữa lỗi cho Manet, để ban giám khảo có thể dễ chấp nhận hơn với một đề tài về đời sống hằng ngày, mà thông qua đó mục đích chính của ông lại là diễn tả cảm xúc về ánh sáng. Cảnh sắc trung thực nhưng đồng thời tính chất cổ điển trong cách thức diễn đạt cũng đã ít nhiều bị giảm bớt. Không còn là sự chờn vờn mịn màng, Monet nhấn mạnh đến sự tương phản của ánh sáng trong bóng râm và tạo nên sự rực rỡ nhất định trên sắc mặt các cô gái hướng mắt về phía người xem. Bảy người đàn ông, mỗi người một phong thái, còn các cô gái dường như cũng rất hân hoan. Đặc biệt là màu trắng đã được Monet vẽ ra một cách tài tình trên váy các cô, rồi tấm ga trải trên cỏ như một phần của nắng để tạo ra không khí mới, đối ứng với màu xanh đa sắc trên những lá cây. Những nhát màu bắt đầu được nhìn thấy như một thành tố, mà các nhà phê bình cho rằng, là nguồn cơn cho Monet sau này phát triển, tạo ra cách thức riêng để diễn tả không gian, ánh sáng làm chủ đề chính của hội họa Ấn tượng.
Trần Hợp Minh, Đặng Vân Phúc – Tổng hợp. 04/2018
Tham khảo:
//www.daibieunhandan.vn/default.aspx?tabid=80&NewsId=355851
//fondation-monet.com/en/
//www.biography.com/people/claude-monet-9411771
//vi.wikipedia.org/wiki/Claude_Monet
//vtv.vn/van-hoa-giai-tri/giai-ma-bi-an-buc-tranh-an-tuong-mat-troi-moc-cua-monet-20140918154932164.htm