Nhận xét về bộ máy nhà nước thời Đinh-Tiền Lê

So sánh bộ máy nhà nước thời lê với bộ máy nhà nước thời đinh tiền lê? là câu hỏi hay xuất hiện trong các đề thi của môn Lịch Sử. Nếu không nắm rõ thì các bạn sẽ rất khó đạt được điểm cao. Bài viết này, giamayruaxe.net sẽ chia sẻ cho các bạn những kiến thức liên quan và giải đáp được vấn đề mà các bạn quan tâm.

Sau khi tìm hiểu kỹ về bộ máy nhà nước của thời Lê sơ và thời Đinh – Tiền Lê. Tiếp theo chúng ta hãy cùng nhau so sánh bộ máy nhà nước thời Lê với bộ máy nhà nước thời Đinh – Tiền Lê.

Tìm hiểu chi tiết cụ thể hơn về bộ máy nhà nước trong 2 thời kỳ qua nội dung bên dưới :

Nhà Lê sơ đôi khi còn được gọi là nhà Hậu Lê, là giai đoạn đầu của triều đại quân chủ của nhà Hậu Lê. Đây là thời kỳ mà nhà nước theo chế độ quân chủ chuyên chế tập quyền lần đầu tiên đạt đến đỉnh cao của sự phát triển và suy thoái của nó. Nhà Lê sơ được thành lập sau khi Lê Lợi phát động cuộc Khởi nghĩa Lam Sơn đánh bại quân nhà Minh. 

Chính quyền địa phương:

• Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi vua đã lấy niên hiệu là Thuận Thiên, chia quốc gia thành 5 đạo gồm : Đông, Tây, Nam, Bắc [ đều nằm ở vùng Bắc bộ ] và Hải Tây [ từ tỉnh Thanh Hóa trở vào ]. Dưới đạo là chấn, dưới chấn là lộ, dưới lộ là châu và huyện. Cấp hành chính địa phương thấp nhất lúc này là xã. Xã lại được chia làm đại xã, trung xã và tiểu xã tùy theo số dân hiện có .
• Bộ máy chính quyền sở tại của mỗi đạo thừa tuyên gồm có 3 ty là : Đô tổng binh sứ ty [ đảm nhiệm về quân sự chiến lược ], thừa tuyên ty [ đảm nhiệm những việc dân sự ] và hiến sát ty [ đảm nhiệm về những việc thanh tra, giám sát ] .
• Các quan địa phương được ban ngạch cao nhất là tứ phẩm, hưởng lương 48 quan tiền mỗi năm. Tổng số quan lại ở địa phương thời Hồng Đức là 2.615 người .

Chính quyền trung ương:

• Bộ máy chính quyền sở tại vào thời Lê Thái Tổ về cơ bản là theo quy mô thời Trần. Giúp việc trực tiếp cho Vua là trung khu gồm những quan tả, hữu tướng quốc, tam thái [ gồm thái sư, thái úy, thái bảo ], tam thiếu [ gồm thiếu sư, thiếu uý, thiếu bảo ], tam tư [ gồm ư mã, tư không, tư khấu ] và bộc xạ. Dưới trung khu là hai ban văn và ban võ .
• Đứng đầu của ban văn là quan đại hành khiển. Các bộ, ngành thuộc văn ban là bộ Lại, bộ Lễ, khu mật viện, ngũ hình viện, hàn lâm viện, ngự sử đài, quốc sử viện, quốc tử giám, nội thị sảnh và những cơ quan khác gọi là quán, cục hoặc ty. Đứng đầu của những bộ là quan thượng thư .
• Đứng đầu của ban võ là đại tổng quản. Tiếp đến là những chức như đại đô đốc, đô tổng quản, tổng quản, tổng bình và tư mã. Ban võ gồm có 6 quân điện tiền và 5 quân thiết đột. Tổng số quan lại thời Hồng Đức lên tới 5.370 người, trong đó quan lại trong triều đình là 2.755 người .

• Thượng bảo tự : Là cơ quan đảm nhiệm việc đóng ấn vào quyển thi của những thí sinh thi Hội .
• Hồng lô tự : Tổ chức những việc xướng danh những người đã đỗ trong kỳ thi Đình ; lo an táng cho đại thần qua đời và tiếp đón những sứ đoàn .
• Thái bộc tự : Là cơ quan đảm nhiệm sẵn sàng chuẩn bị, trông coi xe ngựa của vua và chăm nom ngựa của hoàng tộc .
• Quang lộc tự : Phụ trách phục vụ hầu cần những đồ lễ trong những buổi lễ của triều đình .
• Thái thường tự : Cơ quan đảm nhiệm những lễ nghi và âm nhạc cung đình .
• Đại lý tự : Cơ quan đảm nhiệm việc hình án phạm nhân, xét xử xong sẽ chuyển sang Bộ Hình để tâu lên vua quyết định hành động .

• Lục bộ : Mỗi bộ sẽ có một viên Thượng Thư, 2 Tả bộ thị lang và cơ quan thường trực là Vụ tư sảnh đứng đầu. Giám sát của Lục bộ là Lục khoa tương ứng, gồm Lại Khoa, Lễ khoa, Hộ khoa, Bình khoa, Hình khoa và Công khoa. Đứng đầu của những khoa là những Đô cấp sự trung và Cấp sự trung. Giúp việc cho Lục bộ là những Lục tư. Trong đó :

• Công bộ : Là cơ quan trông coi việc thiết kế xây dựng, sửa chữa thay thế cầu đường giao thông, hoàng cung và quản đốc những thợ thuyền .

• Hình bộ: Trông coi việc thi hành luật lệ, lệnh, hành pháp và xét xử lại các việc tù, đày, kiện cáo.

• Binh bộ : Trông coi việc binh chính, đặt quan trấn thủ ở nơi biên cảnh, tổ chức triển khai việc giữ gìn những nơi hiểm yếu và ứng phó với những việc khẩn cấp .
• Hộ bộ : Trông coi những việc làm ruộng đất, kinh tế tài chính, hộ khẩu, tô thuế kho tàng, thóc tiền và lương, bổng lộc của quan, binh .
• Lễ bộ : Đảm nhận những việc làm đặt và thực thi những nghi lễ, yến tiệc, học tập thi tuyển, đúc ấn tín, điều người trông coi giữ đình, chùa và miếu mạo .
• Lại bộ : Đảm nhận việc công bố, thưởng và thăng quan tước .

• Khuyến nông sứ và Hà đê sứ : Là hai cơ quan làm những việc làm tương quan đến nông nghiệp và trông nom về thủy lợi đê điều .
• Quốc sử viện : Cơ quan ghi chép sử của triều đình. Nhà vua nói gì, làm gì thì sử quan đều phải ghi chép thật cẩn trọng và trung thực. Đứng đầu là Quốc sử viện Tu soạn với chức quan bát phẩm .
• Quốc tử giám : Là cơ quan giáo dục cao nhất trong cả nước lúc bấy giờ. Đây là trường ĐH của triều đình có trách nhiệm giảng dạy ra những nhân tài cho vương quốc. Đứng đầu là Tế tửu với chức quan tứ phẩm .
• Thông Chính ty : Cơ quan chuyên đảm nhiệm truyền đạt những loại sách vở của triều đình xuống và nhận đơn từ khiếu nại của nhân dân tâu lên nhà Vua. Đứng đầu là thông chính sứ với cấp quan tứ phẩm .

Vào thời Đinh – Tiền Lê nước ta có quốc hiệu là Đại Cồ Việt, được Vua Đinh Tiên Hoàng đặt vào năm 968. Đây là thời kỳ tiên phong sau thời kỳ bắc thuộc, nhân dân ta có một vương quốc tự do và có quân đội riêng .
Vào thời này kinh tế tài chính hầu hết là nông nghiệp, nông dân được chia ruộng đất cày cấy và phải nộp thuế cho nhà vua. Các vị Vua đều rất chú trọng đến việc tăng trưởng kinh tế tài chính nông nghiệp cho người dân .

Thời Tiền Lê vẫn giữ nguyên bộ máy nhà nước của thời Đinh gồm có 3 cấp là : Triều Đình trung ương, Đạo [ trung gian ] và Giáp, Xã [ Cơ sở ]. Đây là bộ máy chính quyền sở tại quân chủ thời kỳ mới, độc lập tự chủ về mọi mặt .

• Chính quyền TW: Vua đứng đầu nắm quyền hành tổng thể về dân sự và quân sự chiến lược. Giúp vua bàn việc nước còn có những vị thái sư và đại sư. Dưới Vua là những vị quan văn, quan võ và hầu hết đều là những người đã tận tâm phò tá nhà vua lên ngôi .

• Địa phương: Bộ máy địa phương gồm có 10 đạo, dưới đạo có giáp và xã. Hầu hết thời này quan lại đều là những võ tướng. Bộ máy địa phương quan lại vẫn còn chưa được sắp xếp khá đầy đủ. Đến nay, địa phận của từng đạo và mạng lưới hệ thống những cấp bậc quan lại đều chưa được xác lập rõ ràng .

• Quân đội :Gồm có 10 đạo và 2 bộ phận là cấm quân và quân địa phương. Trong đó, cấm quân là quân triều đình canh gác trong hoàng cung để bảo vệ nhà vua. Còn quân địa phương là những người đóng tại địa phương, thay nhau vừa rèn luyện, vừa làm ruộng. Thời này quân đội được rèn luyện rất mạnh và lực lượng hùng hậu .

Bên trên là những thông tin chúng tôi chia sẻ cho các bạn về những kiến thức lịch sử quan trọng về bộ máy nhà nước thời Lê và thời Đinh Tiền Lê. Hy vọng bài viết giúp các bạn tìm được câu trả lời cho câu hỏi: So sánh bộ máy nhà nước thời lê với bộ máy nhà nước thời đinh tiền lê? Chúc các bạn đạt được điểm số cao trong bài kiểm tra, bài nghiên cứu.

| | Các kiến thức và kỹ năng lớp 10 khác cần ghi nhớ :

5/5 – [ 1 bầu chọn ]

Source: //tuhocmoithu.com
Category: Đánh giá

Đề bài

So sánh bộ máy nhà nước thời Lê với bộ máy nhà nước thời Đinh, Tiền Lê.

Phương pháp giải – Xem chi tiết

Bạn đang đọc: So sánh tổ chức bộ máy nhà nước thời Tiền Lê Trần và nhân xét

dựa vào sgk Lịch sử 10 trang 87, 88 để vấn đáp.

Lời giải chi tiết

Loigiaihay.com

1. Bộ máy nhà nước thời Trần

Các đơn vị chức năng hành chính từ cấp lộ đến cấp xã ở thời Trần có điểm khác so với thời Lý :