Sôi là Hiện tượng gì
|
Hỏi: Show Tôi rất hay bị sôi bụng, sôi thành tiếng và nghe rất rõ. Xin bác sĩ tư vấn giúp cách để loại trừ triệu chứng này? (Minh Hà, Nam Định) Trả lời: Bạn Minh Hà thân mến, triệu chứng sôi bụng thường gặp có thể do nhiều nguyên nhân: – Khi bạn cảm thấy đói, hay khi bạn ngửi hoặc trông thấy những món ăn hấp dẫn – Chế độ ăn uống mới không hợp với bạn – Do việc thu nạp đồ uống có chứa cafein và cácbon hydrat.  Hiện tượng sôi bụng xảy ra khi bạn cảm thấy đói – Do nuốt phải nhiều không khí. Hiện tượng này thường gặp khi bạn ăn quá nhanh, hay khi hút thuốc lá. – Ăn những loại thực phẩm có chứa hàm lượng đường lớn. – Do tư thế ngồi, nằm. – Do bụng bị nịt chặt, như khi dùng thắt lưng hay mặc quần chật. – Do stress. Thường thì hiện tượng sôi bụng không nguy hiểm nhiều đến sức khỏe. Bạn có thể khắc phục tình trạng này trong vòng từ 2 – 3 tuần bằng cách hãy ghi lại những loại thực phẩm và đồ uống bạn đã sử dụng, những phương thức tập luyện bạn đã từng áp dụng, bạn đã làm gì trước, trong và sau khi ăn. Bạn có bị stress, lo lắng hay buồn phiền về điều gì không? Bạn có thói quen bỏ bữa hay không? Và nếu triệu chứng ngày càng tiến triển bạn vẫn cần phải đi khám để chữa bệnh. Ngoài ra, bạn có thể hạn chế bằng cách: – Ăn nhiều chất xơ như rau. – Tránh ăn nhiều chất béo. – Tránh ăn nhiều gia vị như tiêu, ớt. – Không uống rượu bia, bỏ thuốc lá nếu có. Không uống rượu bia, bỏ thuốc lá giúp hạn chế tình trạng sôi bụng – Năng vận động như đi bộ, tập các động tác lưng – bụng, tập yoga. – Làm việc và nghỉ ngơi điều độ, tránh những căng thẳng. Tuy nhiên, sau khi áp dụng các cách trên mà tình trạng sôi bụng vẫn không thuyên giảm thì bạn cần tới bệnh viện để thăm khám cụ thể, tìm ra nguyên nhân sôi bụng để có phương pháp điều trị hiệu quả. Chúc bạn luôn mạnh khỏe! **Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý cũng như kê đơn thuốc hiệu quả tốt nhất. Trung tâm Tiêu hoá – Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc
Hotline: 0911 908 856 – 0932 232 016 Email: Cập nhật nhiều thông tin hữu ích và chương trình Ưu đãi tại: https://www.facebook.com/trungtamtieuhoaBVHongNgoc
Mục lục
Nguồn gốc của tiếng sôi bụng liên quan đến sự hoạt động của hệ thống cơ trơn (bao gồm cơ hoành và cơ dọc) trong ống tiêu hóa. Khi các cơ này co thắt để trộn và đẩy thức ăn, không khí, chất lỏng qua hệ thống đường ruột, nó sẽ tạo ra âm thanh ọc ọc, ùng ục, réo rắt giống như tiếng tiếng dòng nước chảy trong các đường ống. Quá trình này được gọi là nhu động. Tiếng sôi bụng không chỉ phát ra từ dạ dày mà nó còn có thể xuất hiện ở đại tràng (ruột non). – Khi nhu động ruột hoạt động bình thường, chúng ta sẽ khó có thể nghe được âm thanh này mà phải sử dụng ống nghe mới cảm nhận được. – Khi hoạt động của nhu động ruột chậm, tiếng sôi bụng ít hơn hoặc âm thanh rất nhỏ khi dùng ông nghe. – Khi hoạt động của nhu động ruột bị kích thích mạnh, các cơ quanh thành ruột tăng cường co bóp thì tiếng sôi bụng phát ra lớn và thường xuyên. Bạn hoặc những người xung quanh có thể nghe thấy âm thanh này mà không cần ghé sát tai vào bụng. Tiếng sôi bụng kêu to có thể khiến bạn ngại ngùng với những người bên cạnh. Nhưng đôi khi chúng không phải là một trường hợp đáng lo lắng. Bởi nguyên nhân thường gặp có thể là: Sôi bụng do bạn bị đói: Khi dạ dày của bạn trống rỗng, không có gì để tiêu hóa, các hormone trong não kích thích ham muốn ăn, sau đó gửi tín hiệu tới dạ dày. Kết quả là các cơ trong đường ruột co bóp liên hồi và gây ra những tiếng sôi bụng. Âm thanh gầm gừ trong dạ dày có thể chỉ là ” tiếng chuông báo thức” nhắc nhở bạn đã đến lúc cần phải ăn. Hiện tượng sôi bụng thường xảy ra sau khi ăn khoảng vài giờ hoặc vào ban đêm khi bạn đang ngủ. Âm thanh réo rắt, ọc ọc do đói bụng có thể kéo dài 20 phút mỗi lần hoặc tái phát mỗi giờ cho đến khi bạn nạp thực phẩm vào cơ thể. Sôi bụng do căng thẳng, stress: Căng thẳng có mối liên hệ mật thiết với sức khỏe của đường ruột. Stress tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương và có thể gây rối loạn hoạt động tiêu hóa, trong đó có sự co bóp của nhu động ruột. Stress là nguyên nhân hoặc yếu tố rủi ro của rất nhiều căn bệnh về đường tiêu hóa như là trào ngược thực quản, đau dạ dày, viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích… Sôi bụng do thói quen ăn uống không khoa học: Sôi bụng thường xảy ra khi trong đường ruột có nhiều khí. Những thói quen ăn uống kém khoa học có thể là lý do gây tích tụ khí trong đường ruột. Khi cuộc sống ngày càng trở nên bận rộn thì con người có xu hướng làm mọi việc vội vàng hơn, ngay cả trong những bữa ăn. Những người luôn ăn uống vội vàng, nhai không kĩ, nuốt quá nhanh, vừa ăn vừa làm việc hay nói chuyện thì miệng thường há to trong lúc nhai nên khiến nhiều không khí trôi vào đường ruột, dẫn đến sôi bụng. Ngoài ra, nếu ăn nhiều loại thực phẩm khó tiêu hóa, đặc biệt là những thức ăn chứa carbohydrate cũng có thể gây tích khí, chướng bụng và dẫn tới những âm thanh khó chịu. Một số thực phẩm mà bạn nên cân nhắc tránh tiêu thụ quá nhiều nếu không muốn bị sôi bụng liên tục:
❌ Tiếng sôi bụng phát ra thường xuyên hoặc đi kèm với sự hiện diện của các triệu chứng khác có thể là tín hiệu chỉ ra một tình trạng tiềm ẩn trong hệ thống tiêu hóa. Những triệu chứng này có thể bao gồm:
Bị sôi bụng nhiều là biểu hiện của bệnh gì?Hội chứng ruột kích thíchHội chứng ruột kích thích (HCRKT) không phải là bệnh lý thực thể. HCRKT hình thành do rối loạn cơ năng đại tràng. Nghĩa là bệnh nhân không hề có dấu hiệu tổn thương trong niêm mạc ruột, cũng không thấy sự xuất hiện của vi khuẩn gây bệnh. HCRKT được chia thành 4 nhóm chính, bao gồm:
Các triệu chứng thường gặp đó là: Đau bụng: Đau bụng là triệu chứng chính và thường gặp nhất. Người bệnh hay bị đau sau khi ăn uống. Vị trí đau chủ yếu là quanh hố chậu trái và bụng dưới. Khi sờ nắn vào vùng này có thể cảm nhận được các cục cứng nổi lên. Cơn đau sẽ giảm bớt phần nào sau khi người bệnh đại tiện hoặc trung tiện. Tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài: Người bệnh thường xuyên đại tiện phân lỏng hoặc phân rắn xen kẽ từng đợt, 3- 5 lần ngày. Phân có thể lẫn nhầy nhưng không bao giờ có máu. Chướng bụng, đầy hơi, sôi bụng: Các triệu chứng này diễn ra thường xuyên nhưng thường trầm trọng hơn vào ban ngày, đặc biệt là sau khi ăn trưa, giảm dần vào ban đêm. Hiện nay, người ta vẫn chưa thể xác định rõ ràng nguyên nhân gây ra HCRKT. Tuy nhiên, yếu tố di truyền, sự nhạy cảm với thức ăn hay căng thẳng trong cuộc sống là những lý do liên quan gần gũi. Hội chứng này ảnh hưởng đến 10 – 15% dân số ở các quốc gia phát triển. Bệnh chủ yếu xuất hiện ở những người trẻ tuổi từ 18 – 30, giảm dần sau 50 tuổi. Trong đó tỷ lệ nữ giới mắc bệnh cao hơn nam giới. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng người bị HCRKT lâu ngày thường hay gặp phải các chứng rối loạn lo âu, trầm cảm hay mệt mỏi mãn tính khiến cơ thể suy nhược. Viêm loét đại tràngViêm loét đại tràng chỉ tình trạng lớp lót bên trong đại tràng bị viêm nhiễm và tổn thương, nếu nhẹ thì niêm mạc sưng đỏ, có các vết trợt, nặng thì xuất hiện các vết loét, có thể xuất huyết hay hình thành những ổ áp xe nhỏ. Bệnh hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau như là:
Triệu chứng điển hình của bệnh viêm đại tràng là những cơn đau bụng dọc theo khung đại tràng. Mức độ đau diễn biến khác nhau, lúc thì âm ỉ lúc lại kéo dài thành từng cơn. Đặc biệt, người bệnh hay bị đau sau khi ăn uống những thực phẩm lạ, dễ gây lạnh bụng hoặc thức ăn nhiều dầu mỡ…Cơn đau sẽ giảm bớt phần nào sau khi họ đi tiêu xong. Trường hợp bị viêm nặng xuất hiện máu hoặc dịch nhầy trong phân. Ngoài ra, người bệnh còn phải đối mặt với các triệu chứng rối loạn tiêu hóa khác như là sôi bụng, đầy hơi, khó tiêu, bụng căng chướng, tiêu chảy hoặc táo bón nhiều lần trong ngày. Đại tràng bị viêm loét không những tác động xấu tới chức năng tiêu hóa của đại tràng mà còn khiến cơ thể mệt mỏi, ăn uống không ngon miệng, lâu dần sụt cân gây ảnh hưởng tới sức khỏe. Viêm loét đại tràng là bệnh có tính chất dai dẳng, khó chữa khỏi tuyệt đối. Đa phần bệnh nhân được điều trị bảo tồn tại nhà bằng việc sử dụng thuốc kết hợp với thay đổi lối sống để cải thiện các triệu chứng của bệnh. Nếu viêm loét đại tràng gây ra biến chứng nguy hiểm như thủng ruột, phình giãn đại tràng hay thậm chí là ung thư thì phải tiến hành phẫu thuật cấp để cắt bỏ một phần hay toàn bộ đại tràng, cứu sống bệnh nhân. ☛ Tìm hiểu chi tiết: Tìm hiểu chi tiết các phương pháp điều trị viêm đại tràng Bệnh CrohnBệnh Crohn (tiếng anh: Inflammatory Bowel Disease) là một dạng bệnh viêm màng ruột. Nó cũng có thể là lý do dẫn tới tình trạng sôi bụng liên tục. Bệnh Crohn có nhiều tên gọi khác nhau như là u hạt viêm ruột, viêm khu vực đại tràng, viêm ruột khu vực hoặc viêm manh tràng. Bệnh Crohn có liên quan chặt chẽ với bệnh viêm loét đại tràng. Tuy nhiên, có thể phân biệt bệnh Crohn và viêm loét đại tràng khác nhau ở chỗ.
Bệnh Crohn phát triển và kéo dài qua nhiều giai đoạn. Người mắc bệnh Crohn có thể gặp phải những triệu chứng sau đây:
Cũng như nhiều dạng bệnh viêm nhiễm đường tiêu hóa khác, bệnh Crohn hình thành đa phần là do lối sống sinh hoạt kém lành mạnh, đặc biệt là trong thói quen ăn uống. Hơn nữa, bệnh cũng có tính chất di truyền. Nếu có người thân bị mắc bệnh Crohn thì nguy cơ mắc của bạn có tỷ lệ cao hơn những người khác. Các vùng viêm nhiễm do bệnh Crohn thường có xu hướng lan rộng và ăn sâu vào các lớp trong cùng của mô ruột. Chính vì thế, khi bị bệnh lâu ngày có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Nhiễm trùng đường ruộtNhiễm trùng đường ruột là căn bệnh phổ biến, xảy ra ở mọi lứa tuổi. Khi hệ vi khuẩn đường ruột bị rối loạn thì đường ruột sẽ bị viêm. Nhiễm trùng đường ruột xảy ra chủ yếu do các tác nhân là vi khuẩn và kí sinh trùng theo đường ăn uống vào trong cơ thể. Những triệu chứng của bệnh thường là:
Đối với những trường hợp nhiễm trùng đường ruột ở mức độ nhẹ, thì bệnh có thể tự khỏi sau vài tuần mà không cần điều trị. Các trường hợp nghiêm trọng thì phải nhập viện để truyền dịch tĩnh mạch hoặc sử dụng khác sinh theo chỉ định của bác sĩ. Hầu hết, bệnh nhân sẽ được hạn chế sử dụng thuốc chống tiêu chảy vì nó có thể khiến cho vi khuẩn, virus, kí sinh trùng ở lại trong đường ruột lâu hơn. Không dung nạp thực phẩmBệnh celiac: Bệnh celiac là bệnh xảy ra với những người mắc chứng không dung nạp glutein (một loại protein thường có trong lúa mì, lúa mạch, bánh mì…). Đối với trẻ nhỏ, bệnh thường gây ra các triệu chứng liên quan tới tiêu hóa như là nôn, đau bụng, sôi bụng, tiêu chảy, táo bón. Nếu bị bệnh lâu ngày cơ thể trẻ sẽ chậm phát triển, bụng phình to, cơ đùi teo nhỏ, mông lép…Ở người lớn, những biểu hiện về tiêu hóa do bệnh gây ra ít gặp hơn. Thay vào đó, người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi nhiều, đau nhức xương khớp và rối loạn tâm lý, riêng ở phụ nữ thì có thể khiến kinh nguyệt không đều. Người lớn bị bệnh celiac có nguy cơ loãng xương và thiếu máu. Không dung nạp Lactose: Bệnh này thường xuất hiện ở những người gặp khó khăn trong việc tiêu hóa đường sữa hay các dạng thực phẩm liên quan đến sữa. Họ hay bị sôi bụng, tiêu chảy sau khi ăn các sản phẩm từ sữa. Các triệu chứng này có thể đến từ 30 phút đến 2h sau khi ăn uống. Hấp thu fructose: Bệnh này thường xuất hiện ở những người gặp khó khăn trong việc tiêu hóa fructose. Fructose là một loại đường được tìm thấy tự nhiên trong một số loại trái cây (táo, lê, …) và mật ong. Đôi khi fructose được thêm vào như một chất làm ngọt cho một số đồ uống. Triệu chứng xảy ra giống như ở những người không dung nạp Lactoser. Điều trị sôi bụngNếu bạn thấy rằng tiếng sôi bụng đang làm phiền cuộc sống sinh hoạt thường ngày hoặc âm thanh này đi kèm với các triệu chứng được mô tả như trên thì bạn nên tới bệnh viện để được kiểm tra. Thông thường, bác sĩ sẽ đoán tình trạng bệnh dựa trên những triệu chứng mà bạn liệt kê. Bác sĩ cũng có thể dùng ống nghe để kiểm tra âm thanh tại đường ruột. Ngoài ra, tùy từng trường hợp cần phải thực hiện thêm một số xét nghiệm như chụp XQuang, nội soi, chụp CTscan, xét nghiệm máu và nước tiểu để tìm rõ tác nhân gây bệnh. Việc xác định kế hoạch điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Chẳng hạn như, HCRKT hoặc viêm đại tràng sẽ được điều trị chủ yếu bằng cách uống thuốc kết hợp với thay đổi lối sống, can thiệp tâm lý để giảm bớt các triệu chứng khó chịu do bệnh gây ra. Điều quan trọng là người bệnh cần hiểu và tuân thủ nghiêm túc hướng dẫn điều trị của bác sĩ. ☛ Xem chi tiết: Các loại thuốc điều trị sôi bụng Chỉ định mổ sẽ được tiến hành khi các bệnh lý đường tiêu hóa xảy ra biến chứng nguy hiểm như là thủng ruột, xuất huyết ồ ạt, ung thư… Nếu nguyên nhân sôi bụng là do các chứng không dung nạp thực phẩm gây ra thì bạn chỉ cần ngưng nạp những loại thức ăn này, các triệu chứng sẽ biến mất. Ngoài ra, để hạn chế sôi bụng liên tục, bạn có thể xem xét những lời khuyên sau:
Tham khảo thêm: Những mẹo đơn giản giúp giảm nhanh tình trạng sôi bụng tại nhà |
