Cuộc sống ở Anh 07 Tháng 10 2019
Ở nhiều nước trên thế giới, bất kể ô tô, xe đạp hay người đi bộ cũng phải theo đúng quy tắc giao thông hiện hành là đi theo bên phải đường. Nhưng ở nước Anh và một số nước khác thì trái ngược hẳn, mọi phương tiện giao thông cũng như người đi bộ phải đi bên trái đường. Vì sao vậy?
Thật ra tập quán này của nước Anh và một số nước khác cũng có nguyên nhân lịch sử của nó. Từ thế kỷ XIV và XV, hồi nước Anh và một số nước khác còn chưa có ô tô và xe đạp, người ta đi lại bằng ngựa hoặc đi bộ.
Các hiệp sỹ, các nhà quý tộc giàu có khi đi đường thường đeo kiếm bên mình.
Thông thường, người ta đều dùng thuận tay phải nên kiếm được đeo bên trái thân mình để khi cần có thể tiện tay rút kiếm ra được ngay. Còn khi bị kẻ địch tấn công từ phía trước mặt thì bên trái đường sẽ tiện cho việc đỡ đòn và tấn công kẻ địch hơn. Hãy thử tưởng tượng, nếu bị một kẻ thuận tay phải tấn công từ trước mặt thì đòn tấn công sẽ nhằm vào bên trái người bị tấn công, nên người ta phải né sang phải để tránh đòn. Vì lý do đó mà ở Anh và ở một số nước mấy trăm năm nay người ta đều đi bên trái đường.
Về sau súng được phát minh. Khi dùng súng nhằm vào đối phương người ta thường lấy tay trái đỡ súng, tay phải đặt vào cò súng. Trong trường hợp này, đi bên phải đường dễ chống kẻ địch từ phía trước tiến tới trước hơn. Vì lý do này mà ở các quốc gia phát triển muộn hơn như Mỹ có quy định đi bên phải đường.
Trên thế giới phân biệt hai luật giao thông quy định đi bên phải và đi bên trái đường. Đa số các nước, bắt đầu từ nước Mỹ, Việt Nam… đều quy định đi bên phải đường, còn lại là các nước đi bên trái đường như Anh, một vài quốc gia thuộc Khối thịnh vượng chung Anh và từng là cựu thuộc địa của Anh khác, chẳng hạn như Úc, Barbados, Hồng Kông, Singapore, New Zealand, Bangladesh, Ấn Độ, Pakistan, Sri Lanka, Malaysia, Nam Phi và Trinidad & Tobago hiện đang lưu thông bên trái.
Theo 10 vạn câu hỏi vì sao
Các quốc gia trên thế giới tuân thủ theo các quy định giao thông khác nhau. 165 quốc gia và vùng lãnh thổ đi xe bên phải đường trong khi 75 quốc gia và vùng lãnh thổ còn lại đi xe bên trái đường. Ô tô tại các quốc gia đi bên phải có vô-lăng đặt bên trái trong khi các quốc gia đi bên trái có vô-lăng ở bên phải.
Dưới đây là một số lý do vì sao thế giới lại có hai luật lệ giao thông trái ngược như vậy. Hãy bắt đầu với lý do một số quốc gia lái xe bên tay trái.
Hầu hết các quốc gia đi xe bên trái là thuộc địa cũ của Anh. Vào thời trung cổ, các hiệp sĩ thường đeo kiếm và đi trên các con đường ở Anh. Các hiệp sĩ thuận tay phải này thích đi ở bên trái đường để phía bên phải của họ thông thoáng nhằm rút kiếm một cách dễ dàng. Ngoài ra, việc đi phía bên trái đường giúp họ tránh khỏi việc va vào vỏ kiếm của người đi ngược chiều.
Một giả thuyết nữa đến từ việc lên ngựa. Lên ngựa từ bên trái thường dễ dàng hơn so với bên phải. Đặc biệt là khi người cưỡi đứng ở vệ đường bên trái và lên ngựa cũng ở phía bên trái.
Các bằng chứng lịch sử cho thấy lái xe bên phải là kết quả của việc chống lại sự thống trị của Anh. Hoàng đế Pháp Napoleon Bonaparte ban bố quy định đi xe bên phải tại nhiều quốc gia ở châu Âu sau khi xâm chiếm các nước này.
Anh Quốc là kẻ thù quốc gia của Pháp vào thời đó nên đương nhiên họ không tuân theo quy định của Napoleon. Trong khi đó, Hoa Kỳ bắt chước quy định đi bên phải của Pháp để chối bỏ nguồn gốc thuộc địa của Anh.
Anh Quốc bắt tất cả các thuộc địa đi bên trái đường và hầu hết trong số đó không thay đổi quy định kể cả khi giành được độc lập. Vì lý do này, phần lớn các quốc gia Châu Phi và Ấn Độ đi bên trái đường.
Nhưng tại sao Nhật Bản không phải là thuộc địa của Anh nhưng vẫn đi bên trái đường? Lý do đơn giản là vì nước này đã chọn các công ty Anh để xây dựng những tuyến đường sắt đầu tiên.
Có nhiều quy định và luật lệ mà chúng ta chấp nhận và tuân theo hàng ngày mà không suy nghĩ nhiều. Một trong số chúng giống như việc đi bên trái hay đi bên phải có nguồn gốc riêng vô cùng thú vị. Một số luật lệ khác lại rất vô lý và hài hước mà bạn có thể tìm hiểu thêm dưới đây.
Phong tục này được phê chuẩn vào năm 1300 trước công nguyên khi giáo hoàng Boniface VIII phát minh ra mô hình kiểm soát giao thông hiện đại bằng việc bắt buộc tất cả những người hành hương đến La Mã đều phải đi bên trái đường.
Hệ thống quy tắc giao thông này vẫn được duy trì cho đến cuối thế kỷ 18 khi những người đánh xe ngựa tại Mỹ và Pháp bắt đầu sử dụng những chiếc xe được kéo bởi nhiều cặp ngựa để vận chuyển nông sản. Những chiếc xe này không có ghế cho người cầm cương. Thay vào đó, người điều khiển ngồi trên lưng của con ngựa cuối cùng bên trái để tay phải có thể tự do quất roi [hình trên]. Do ngồi bên trái, một cách tự nhiên bạn sẽ muốn người đi theo chiều ngược lại cũng đi về phía trái của mình để bạn có thể nhìn xuống và đảm bảo rằng dưới các bánh xe của họ không có điều gì khả nghi. Vì lý do này, bạn buộc phải đi bên phải đường. Bộ luật bắt buộc người tham gia giao thông đi bên phải đầu tiên tại Mỹ được ban hành ở bang Pennsylvania vào năm 1792 và trong nhiều năm sau, rất nhiều bang khác cũng như các quận của Canada cũng áp dụng luật này. Tại Pháp, phong tục đi bên phải cũng được hình thành theo cách tương tự. Tuy nhiên, có một yếu tố thúc đẩy khác là kể từ khi cuộc cách mạng Pháp nổ ra, tầm ảnh hưởng của giáo hoàng đã bị suy yếu và người dân bắt đầu không tuân theo các yêu cầu của giáo hoàng. Sau đó, Napoleon đã ban hành luật đi bên phải trên tất cả các quốc gia có quân đội của ông chiếm đóng như Hà Lan, Thụy Sĩ, Đức, Ý, Ba Lan, Tây Ban Nha. Phong tục này vẫn được duy trì ngay cả khi đế chế Napoleon sụp đổ.
Một bức tranh cổ cho thấy những cỗ xe ngựa đi bên trái đường.
Tại Anh, đối với những tay lái xe ngựa, họ ngồi trên một băng ghế phía sau thay vì trên lưng ngựa và thông thường là bên phải để khi quất roi, dây roi sẽ không vướng vào phía sau. Đến nay, người Anh vẫn lái xe bên trái và những chiếc xe hơi hiện đại cũng được thiết kế chỗ ngồi cho tài xế bên phải. Bộ luật bắt buộc lái xe bên trái đầu tiên được ban hành tại Anh năm 1756. Mặc dù đi ngược với xu hướng chung của thế giới nhưng lái xe bên trái không chỉ là một điều bắt buộc mà còn là truyền thống của xứ sở sương mù. Các thuộc địa cũ của Anh như Ấn Độ, Indonesia vẫn giữ truyền thống này kể thế kỷ 19."
Sự chuyển đổi từ lái xe bên phải sang bên trái tại một số nước:
Tại châu Phi, Mozambique - cựu thuộc địa của Bồ Đào Nha vẫn giữ phong tục lái xe bên trái đến nay mặc dù Bồ Đào Nha đã chuyển sang lái xe bên phải vào những năm 1920. Một trong những lý do khiến quốc gia này giữ nguyên luật lái xe bên trái kể từ thời thực dân là tất cả các nước giáp biên giới đều là cựu thuộc địa Anh và bị ảnh hưởng bởi kiểu lái xe của người Anh. Namibia - một cựu thuộc địa của Đức từ năm 1884 đến chiến tranh thế giới thứ I vẫn có phong tục lái xe bên phải. Tuy nhiên, sau khi bị Nam Phi chiếm đóng năm 1918, nước này chuyển sang lái xe bên trái. Khi giành độc lập vào năm 1990, Namibia vẫn giữ kiểu lái xe bên trái tương tự 2 người hàng xóm là Nam Phi và Botswana. Một quốc gia khác tại châu Đại Dương là Samoa cũng vừa thay đổi luật giao thông sang lái xe bên trái vào tháng 9 năm 2006. Chính phủ nước này ban hành luật mới để thích ứng với các quốc gia thuộc Nam Thái Bình Dương khác đồng thời khuyến khích hơn 170.000 người Samoa sinh sống tại Úc và New Zealand đem xe về quê hương. Tương tự, Rwanda - cựu lục địa của Bỉ trước đây áp dụng luật lái xe bên phải đã phải chuyển sang trái để thích ứng với các quốc gia khác thuộc cộng đồng đông Phi [EAC].
Tham khảo: Wikipedia; Straight Dope