Sốt xuất huyết đã bước vào mùa cao điểm khi số lượng bệnh nhân nhiễm bệnh đang có xu hướng gia tăng. Đáng lưu ý, phần lớn các trường hợp bệnh diễn tiến nặng do người bệnh chủ quan, tự điều trị tại nhà.
Sốt xuất huyết là gì?
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra, có thể gây thành dịch. Virus Dengue xâm nhập từ người bệnh sang người lành thông qua vết muỗi đốt từ muỗi vằn truyền bệnh trong đó chủ yếu là do Aedes aegypti.
Bệnh xảy ra quanh năm nhưng thường bùng phát thành dịch lớn vào mùa mưa, nhất là vào các tháng 7, 8, 9, 10.
Bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra với 4 týp gây bệnh do miễn dịch được tạo thành sau khi mắc bệnh chỉ có tính đặc hiệu đối với từng týp cho nên chúng ta có thể mắc bệnh sốt xuất huyết nhiều lần.
Triệu chứng sốt xuất huyết
Tùy vào giai đoạn và mức độ bệnh, những triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết sẽ khác nhau.
- Ở thể nhẹ, chủ yếu là: sốt cao đột ngột 39 – 40 độ C; sốt có thể kéo dài 4 – 7 ngày và rất khó hạ sốt; đau đầu dữ dội ở vùng trán, sau nhãn cầu; đau nhức khớp và cơ; buồn nôn và nôn; có tình trạng nổi mẩn đỏ, phát ban.
- Ở thể nặng có dấu hiệu xuất huyết: chấm xuất huyết ngoài da, chảy máu cam, chảy máu chân răng, vết bầm tím, nôn ra máu, đi ngoài phân đen; có các dấu hiệu cảnh báo như mệt mỏi, li bì, đau bụng nhiều, nôn nhiều, chân tay lạnh, người vật vã, hốt hoảng , nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
- Hoặc bệnh nhân đi vào sốc Dengue sớm, đây là thể bệnh nghiêm trọng nhất đối với bệnh nhân mắc sốt xuất huyết. Người bệnh có thể xuất hiện tình trạng xuất huyết nặng và tụt huyết áp, tổn thương nhiều cơ quan: gan, thận, não; ứ dịch ở khoang màng phổi và ổ bụng nhiều. Trường hợp này nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
Những sai lầm thường gặp khiến bệnh nhân nhiễm virus Dengue trở nặng thậm chí tử vong.
Sai lầm 1: Chủ quan không đi khám bệnh
Sốt xuất huyết được chia thành 3 mức độ: nhẹ, có dấu hiệu cảnh báo và nặng. Mặc dù mức độ nhẹ có thể được chỉ định theo dõi tại nhà nhưng người bệnh vẫn cần đi khám để được chẩn đoán và theo dõi vì bệnh có thể tiến triển từ mức độ nhẹ sang nặng. Đối với sốt xuất huyết ở mức độ nặng có thể gây ra biến chứng nặng như xuất huyết nội tạng, tổn thương não, tổn thương gan thận, thậm chí tử vong nếu không được phát hiện kịp thời.
Sai lầm 2: Hết sốt là khỏi bệnh
Sự thực là sau giai đoạn sốt cao lại chính là GIAI ĐOẠN NGUY HIỂM nhất của bệnh. Sau 2-7 ngày, phần lớn người bệnh đã hết sốt và cảm thấy dễ chịu hơn nhưng đây lại là giai đoạn tiểu cầu giảm nặng và thoát huyết tương. Triệu chứng bắt đầu nhận rõ như: xuất huyết dưới da, chảy máu cam,… Tùy vào mức độ cũng như biến chứng của bệnh có thể dẫn đến chảy máu nội tạng, tràn dịch màng phổi, xuất huyết tiêu hóa, sốc dengue, thậm chí tử vong. Chính vì vậy, đây là giai đoạn cần được bác sĩ theo dõi sát sao và bệnh nhân cần được nghỉ ngơi tuyệt đối, hạn chế vận động nặng, đi lại nhiều.
Sai lầm 3: Chỉ mắc bệnh 1 lần trong đời
Bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra với 4 týp, ký hiệu là D1, D2, D3, D4. vì vậy có thể hiểu rằng: một người có thể mắc sốt xuất huyết 4 lần trong đời với 4 týp virus khác nhau.
Điều trị bệnh nhân tại Viện lâm sàng các Bệnh truyền nhiễm, Bệnh viện TWQĐ 108
Cần làm gì khi nghi ngờ mắc bệnh sốt xuất huyết?
Khi phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh sốt xuất huyết, bệnh nhân cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Trong 3-4 ngày đầu, nếu có chỉ định theo dõi tại nhà, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ những lời khuyên sau:
- Nằm nghỉ ngơi;
- Ăn thức ăn dễ tiêu hóa như cháo, súp, sữa; uống nhiều nước, có thể cho bệnh nhân uống dung dịch Oresol, nước trái cây càng tốt;duy trì 1500-2500ml nước / ngày
- Uống thuốc hạ sốt, lưu ý chỉ được hạ sốt bằng paracetamol chứ không được dùng Ibuprofen hoặc Aspirin vì có nguy cơ gây chảy máu đồng thời chườm mát cho người bệnh;
- Theo dõi liên tục, nếu thấy bệnh nhân có diễn biến nghiêm trọng hơn như li bì, bứt rứt, vật vã, chân tay lạnh, đau bụng, nôn nhiều thì cần phải đưa ngay đến cơ sở y tế.
- Nếu không có diễn biến bất thường cũng cần đến khám lại theo hẹn của bác sỹ.
Thực hiện: Thiếu tá, bác sĩ Nguyễn Thị Hiệp- Khoa A4B, Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm, Bệnh viện TWQĐ 108
Sốt xuất huyết là bệnh lý thường gặp vào mùa mưa và thường bị nhầm với các loại virus thông thường khác. Đặc biệt, nếu không được điều trị kịp thời thì bệnh nhân có thể sẽ gặp phải những biến chứng của sốt xuất huyết, gây nguy hiểm đến tính mạng. Cùng tham khảo những thông tin về bệnh lý này qua những chia sẻ của các bác sĩ tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC nhé!
Sốt xuất huyết là bệnh lý phổ biến, dễ bùng phát vào mùa mưa. Bởi trong điều kiện thời tiết mưa ẩm, ao tù nước đọng, vệ sinh kém, muỗi vằn rất dễ phát triển, gây ra những nguy cơ lây truyền bệnh sốt xuất huyết.
1. Người bị sốt xuất huyết có những biểu hiện như thế nào
Hiện nay, có 3 loại sốt xuất huyết cụ thể, gồm: sốt xuất huyết Dengue, sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo, sốt xuất huyết dengue nặng. Với mỗi loại sẽ có những triệu chứng khác nhau và mức độ nguy hiểm nhất định đối với sức khỏe.
Sốt xuất huyết Dengue
Ngay sau khi bị muỗi vằn truyền bệnh, bệnh nhân sẽ có biểu hiện sốt từ 4 đến 7 ngày. Trong đó, các triệu chứng cụ thể sẽ bao gồm:
-
Đau đầu.
-
Nhức mắt.
-
Sốt cao, có thể lên tới 40.5 độ C.
-
Phát ban.
-
Buồn nôn, ói mửa liên tục.
-
Đau mỏi các khớp.
Một vài triệu chứng thường gặp của sốt xuất huyết như sốt cao, đau đầu, xuất huyết dưới da,…
Sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo
Bên cạnh việc xuất hiện tất cả các triệu chứng như bệnh sốt xuất huyết thì sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo còn kèm theo một số biểu hiện như sau:
-
Đau bụng hoặc tăng cảm giác đau.
-
Nôn liên tục, lừ đừ, li bì, vật vã, kích thích.
-
Ứ dịch trên lâm sàng.
-
Xuất huyết niêm mạc.
-
Gan to >2 cm.
-
HCT tăng so với cơ bản hoặc so với tuổi.
-
Tiểu cầu giảm nhanh dưới 100.000/mm3
-
AST/ALT: 400 đến 1.000 IU/L.
Sốt xuất huyết Dengue nặng
Người có triệu chứng của sốt xuất huyết dengue cần phải được thăm khám, điều trị kịp thời, bởi đây là thể bệnh nặng nhất và nguy hiểm nhất trong 3 thể bệnh của sốt xuất huyết với các biểu hiện như:
-
Thoát huyết tương nặng dẫn đến sốc, ứ dịch kèm theo biểu hiện suy hô hấp.
-
Xuất huyết nặng tiêu hóa, nội tạng.
-
Suy các tạng.
-
Gan : AST/ALT > 1.000 UI/L.
-
Rối loạn tri giác.
-
Viêm cơ tim, suy tim, suy thận.
2. Biến chứng của sốt xuất huyết nguy hiểm như thế nào?
Đây là bệnh lý chưa có thuốc đặc trị, vì vậy, khi xuất hiện những triệu chứng bất thường thì cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời. Nếu không bệnh nhân sẽ phải đối diện với những biến chứng của sốt xuất huyết.
Suy tim, suy thận
Khi có thể xảy ra tình trạng xuất huyết liên tục sẽ dẫn đến rối loạn hệ thống tuần hoàn, từ đó gây suy tim nghiêm trọng. Trường hợp này, tim sẽ không bơm đủ máu, dịch huyết tương xuất hiện làm tràn dịch màng tim khiến cho tim bị ảnh hưởng, dẫn đến xuất huyết cơ tim.
Thận cũng phải hoạt động để bài tiết huyết tương qua nước tiểu, gây ra tình trạng suy thận cấp nghiêm trọng.
Biến chứng của sốt xuất huyết nếu không điều trị kịp thời sẽ nguy hiểm đến tính mạng
Xuất huyết não
Biến chứng của sốt xuất huyết thường gặp nhất chính là xuất huyết não. Khi tiểu cầu giảm và bệnh nhân không được truyền kịp thời thì tất nhiên nguy cơ xuất huyết não và dẫn đến tử vong là rất cao.
Sốc do mất máu
Virus sốt xuất huyết sẽ gây ra một số triệu chứng như chảy máu ở nướu, chảy máu cam…. và khi không có biện pháp điều trị kịp thời để giải quyết tình trạng trên thì bệnh nhân có nguy cơ đối mặt với xuất huyết nội tạng với các biểu hiện như: ho và nôn ra máu, rong kinh, đi tiểu ra máu, ra máu ở âm đạo,…
Tràn dịch màng phổi
Khi tình trạng huyết tương bị tràn, chúng sẽ xâm nhập qua đường hô hấp gây ra hiện tượng tràn dịch màng phổi, phù phổi cấp hoặc viêm phổi.
Hôn mê
Một trong những biến chứng của sốt xuất huyết mà người bệnh cần phải lưu ý đó chính là bị hôn mê. Khi dịch huyết tương ứ đọng ở màng não sẽ gây ra phù não hoặc các hội chứng liên quan đến thần kinh, từ đó, sẽ khiến bệnh nhân rơi vào tình trạng hôn mê.
3. Bệnh sốt xuất huyết phát triển với những giai đoạn nào?
Biến chứng của sốt xuất huyết sẽ xuất hiện theo từng giai đoạn phát triển, cụ thể:
Giai đoạn sốt
Bệnh nhân sẽ sốt cao từ khoảng 39 đến 40.5 độ C trong vòng 2 đến 7 ngày.
-
Biểu hiện xuất huyết: xuất huyết dưới da, chảy máu cam, chảy máu chân răng.
-
Đau đầu, buồn nôn.
-
Đau các khớp, cơ.
Ở từng giai đoạn, sốt xuất huyết cũng có những biểu hiện cụ thể
Giai đoạn nguy hiểm
Khi có những biểu hiện nhẹ của sốt xuất huyết thì từ ngày thứ 3 trở đi, bệnh nhân sẽ ở trong khoảng thời gian nguy hiểm vì khả năng các triệu chứng nặng nhất của sốt xuất huyết sẽ bắt đầu xuất hiện:
-
Tăng tính thấm thành mạch dẫn đến thoát huyết tương. Thoát huyết tương nhiều sẽ dẫn đến sốc với các biểu hiện: vật vã, bứt rứt, lì bì, lạnh dần ẩm, mạch nhanh nhẹ, huyết áp kẹp hoặc hạ, thời gian phục hồi màu sắc da kéo dài >2 giây, tiểu ít.
-
Phù nề mi mắt và da.
-
Tràn dịch màng phổi, màng bụng.
-
Xuất huyết dưới da dạng chấm, dạng nốt; xuất huyết nội tạng như tiêu hóa, phổi, não.
-
Suy tạng: viêm gan nặng, viêm não, viêm cơ tim,...
Giai đoạn hồi phục
Khi hết sốt, bệnh nhân sẽ cảm thấy cơ thể khỏe dần lên, không còn sốt, đi tiểu nhiều, miệng bắt đầu lấy lại vị giác và thèm ăn.
4. Cần lưu ý điều gì khi điều trị sốt xuất huyết tại nhà?
Để tránh nguy cơ xuất hiện các biến chứng của sốt xuất huyết, người bệnh nên đến các cơ sở ý tế uy tín để thăm khám và điều trị. Do vậy, với những người có ý định điều trị sốt xuất huyết tại nhà thì cần lưu ý những vấn đề sau:
Bệnh nhân bị sốt xuất huyết nên tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ khi điều trị tại nhà
-
Chưa có thuốc đặc trị cho bệnh sốt xuất huyết, vì vậy, người bệnh có thể tự theo dõi tại nhà nhưng vẫn tuân thủ theo yêu cầu và hướng dẫn của bác sĩ.
-
Trường hợp sốt quá cao thì phải uống thuốc hạ sốt, lau mát cơ thể bằng nước ấm. Trong đó, paracetamol là thuốc hạ sốt duy nhất mà người bệnh được phép dùng với liều lượng theo chỉ định.
-
Không dùng các loại thuốc như aspirin, analgin,… để điều trị các triệu chứng của sốt xuất huyết.
-
Uống các loại nước hoa quả thường xuyên.
-
Khi ngủ nên thả màn để tránh muỗi.
Trên đây là những chia sẻ của các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC về biến chứng của sốt xuất huyết cũng như dấu hiệu nhận biết bệnh lý này. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho các bạn.
Nếu có nhu cầu thăm khám và điều trị bệnh lý, các bạn có thể đến trực tiếp tại MEDLATEC để được các bác sĩ, chuyên gia giàu kinh nghiệm tại đây giải quyết các vấn đề mà bạn gặp phải.