Trong truyện Sọ Dừa người mẹ mang thai trong trường hợp nào

KHOTRITHUCSO.COM

Khotrithucso.com là thư viện nội dung số khổng lồ bao gồm: tài liệu, ebook, khóa học, ứng dụng, file, audio, ...

Các nội dung trên Kho tri thức số được phân loại thành các cấp độ đồng, bạc, vàng, bạch kim, kim cương. Thành viên thuộc loại nào sẽ truy cập được nội dung loại đó và các loại có cấp độ thấp hơn

Với soạn bài Sọ dừa Ngữ văn lớp 6 sách Kết nối tri thức với cuộc sống được biên soạn bởi đội ngũ Giáo viên nhiều năm kinh nghiệm trả lời các câu hỏi theo tiến trình bài học: trước khi đọc, trong khi đọc và sau khi đọc sẽ giúp các em dễ dàng soạn bài môn Ngữ văn lớp 6.

Những vấn đề cần chú ý: 

I. Tìm hiểu chung

1. Tóm tắt

Xưa có đôi vợ chồng nghèo lại hiếm muộn con cái. Một lần bà vợ uống nước trong cái vỏ dừa, về nhà có mang, sinh ra một đứa bé kì dị, không chân không tay, tròn như quả dừa. Toan vứt đi nhưng không nỡ nên bà mẹ giữ đứa bé lại, đặt tên Sọ Dừa. Lớn lên, Sọ Dừa xin mẹ đi chăn bò cho nhà phú ông và cậu chăn bò rất giỏi. Ba cô con gái nhà phú ông thay nhau đưa cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị kiêu kì, chỉ có cô út đối đãi tử tế với Sọ Dừa. Một ngày, cô út phát hiện vẻ đẹp con người Sọ Dừa, đem lòng thương yêu. Cuối mùa ở, Sọ Dừa xin mẹ hỏi cưới cô út. Dù bị thách cưới cao, Sọ Dừa vẫn đáp ứng đầy đủ. Sọ Dừa trở về hình dáng một chàng trai tuấn tú đến đón cô út về làm vợ khiến hai cô chị nhà phú ông vô cùng ghen tức. Sọ Dừa thi đỗ Trạng nguyên được vua cử đi sứ. Trước khi đi, chàng đưa vợ một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà đề phòng tai họa. Sọ Dừa đi vắng, hai người chị hãm hại cô út, đẩy cô xuống biển nhằm cướp chồng em. Nhờ những đồ vật chồng đưa, cô út thoát chết, được chồng cứu trên đường đi sứ về. Hai vợ chồng đoàn tụ. Hai cô chị xấu hổ bỏ nhà đi biệt xứ.

2. Bố cục (3 phần)

– Phần 1 (từ đầu đến “đặt tên là Sọ Dừa”): Sự ra đời của Sọ Dừa

– Phần 2 (tiếp đó đến “phòng khi dùng đến”): Sọ Dừa đi ở cho nhà phú ông, cưới cô út, quay về hình dạng tuấn tú và thi đỗ trạng nguyên.

– Phần 3 (còn lại): Biến cố bị hãm hại và sự đoàn tụ vợ chồng.

3. Giá trị nội dung

Sọ Dừa là truyện cổ tích về người mang lốt vật, kiểu nhân vật khá phổ biến trong truyện cổ tích Việt Nam và thế giới. Nhân vật chính của loại truyện cổ tích này có hình hài dị dạng, thường mang lốt vật, thường bị mọi người xem thường, coi là “vô tích sự”. Nhưng đây là nhân vật có phẩm chất, tài năng đặc biệt. Cuối cùng, nhân vật trút bỏ lốt vật, kết hôn cùng người đẹp, sống cuộc đời hạnh phúc. Truyện đề cao giá trị chân chính của con người và tình thương đối với người bất hạnh.

4. Giá trị nghệ thuật

– Sử dụng nhiều chi tiết tưởng tượng hoang đường, kì ảo. 

– Xây dựng hai tuyến nhân vật đối lập.

II. Đọc hiểu văn bản 

1. Sự ra đời của Sọ Dừa

– Bà mẹ vào rừng hái củi, khát nước mà không tìm thấy suối, bà uống nước mưa trong cái sọ dừa bên gốc cây to rồi mang thai.

– Bà sinh ra một đứa bé không chân, không tay, tròn như quả dừa nhưng lại biết nói.

→ Sự ra đời kì lạ. Qua đó, đề cập đến những người đau khổ, thấp hèn trong xã hội xưa, vẻ ngoài xấu xí, nhân dân nhận thức sâu sắc về số phận và địa vị xã hội của mình.

2. Sọ Dừa cưới cô út, trở về với hình dạng ban đầu và thi đỗ trạng nguyên

– Tài năng của Sọ Dừa:

   + Chăn bò rất giỏi: ngày nắng cũng như ngày mưa,bò con nào con nấy bụng no căng.

   + Thổi sáo rất hay: thổi sáo cho đàn bò gặm cỏ.

   + Tự biết khả năng của mình: gì chứ chăn bò cho phú ông thì con cũng làm được, muốn cưới con gái phú ông làm vợ.

→ Tuy có vẻ ngoài xấu xí nhưng Sọ Dừa có bên trong đẹp đẽ.

– Nhân vật cô út:

   + Hiền lành, tử tế, thông minh, biết xử trí kịp thời để thoát nạn, là người đầy tình thương.

   + Cô út bằng lòng lấy Sọ Dừa vì tính tình hiền lành, tử tế, không phân biệt, xét đoán qua vẻ bề ngoài; cô nhận ra vẻ đẹp bên trong Sọ Dừa, tình yêu chân thành.

– Sọ Dừa lấy cô út:

   + Có đầy đủ sính lễ theo yêu cầu của phú ông.

   + Sọ Dừa trở về hình dạng ban đầu là một chàng trai khôi ngô, tuấn tú.

– Sọ Dừa thi đỗ Trạng nguyên và được cử đi sứ.

→ Mơ ước đổi đời của nhân dân lao động.

3. Biến cố bị hãm hại và sự đoàn tụ của vợ chồng Sọ Dừa

– Trong thời gian Sọ Dừa đi sứ, hai cô chị sinh lòng ghen ghét, định tâm hại em để làm bà trạng

– Nhớ lời dặn của chồng, cô út thoát được chết, dựng lều sống giữa đảo vắng.

– Sọ Dừa gặp lại vợ ở đảo vắng,đón vợ về nhà.

– Kết thúc: hai vợ chồng Sọ Dừa sống hạnh phúc, hai cô chị bỏ đi biệt xứ.

→ Mơ ước về một xã hội công bằng, cái thiện chiến thắng cái ác.

4. Ý nghĩa của truyện

– Đề cao, ca ngợi giá trị bên trong của con người → kinh nghiệm khi đánh giá con người: tốt gỗ hơn tốt nước sơn.

– Đề cao lòng nhân ái.

– Khẳng định niềm tin vào chiến thắng cuối cùng của sự công bằng.

– Bài học cho bản thân: có lòng yêu thương mọi người, không đánh giá con người bởi vẻ bề ngoài…

NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG THỨC HOẠT ĐỘNG GHI BẢNGHoạt động 1: cho HS đọc đònh nghóa truyện cổ tích. - Đây là loại truyện dân gian thời xưa kể về cuộc đời củamột số kiểu nhân vật quen thuộc. + Nhân vật bất hạnh.+ Nhân vật dũng só và nhân vật có tài kì lạ. + Nhân vật thông minh và nhân vật ngốc nghếch.+ Nhân vật là động vật. - Truyện cổ tích thường có yếu tố hoang đường .Truyện cổ tích thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, cái tốtđối với cái xấu, sự công bằng đối với sự bất công - Khi kể chuyện cổ tích, khác với khi kể truyền thuyết, cảngười nghe và người kể đều không tin vào tính chất xác thực của câu chuyện.Hoạt động 2: gọi HS đọc bài Đ1: từ đầu … đặt tên nó là Sọ DừaĐ2: tiếp … phòng khi chúng đến Đ3: còn lại- GV nhận xét, kết hợp chú giải. Hoạt động 3: Trả lời câu hỏi SGK- Sọ Dừa ra đời có nét gì khác thường. - Kể về sự ra đời của Sọ Dừa. Nhân dân muốn thể hiệnđiều gì? - Sọ Dừa thuộc kiểu nhân vật nào?nhân vật mang lốt xấuxí = Nhân dân quan tâm đến loại người đau khổ nhất, sốphận thấp hèn nhất. Đau khổ, thấp hèn đến nổi từ dáng vẻ bề ngoài đã không ra con người, bò coi là vô tích sự = gợicho người nghe sự thương cảm đối với nhân vật - Sự tài giỏi của Sọ Dừa thể hiện qua chi tiết nào?ngàynắng… bụng no cănggì chứ chăn bò thì con chăng cũng được … giục mẹ đến hỏi con gái phú ông làm vợ- Sính lễ gồm những thứ gì?một chỉnh vàng… 10 vò rượu tămkhi chia tay… phòng khi dùng đến- Em có nhận xét gì về hình dạng bên ngoài và phẩm chất bên trong của Sọ Dừa.- Có sự đối lập trái ngược nhau, bên ngoài dò dạng kì quái, vô dụng= Dưới cái lốt ngoài đó, Sọ Dừa có vẻ đẹp thânhình và tài năng, phẩm chất tuyệt vời. - Sự đối lập đó có ý nghóa gì?= khẳng đònh tuyệt đối vềcon người bên trong và đề cao giá trò chân chính của con người.- Sự biến đổi về hình dáng bên ngoài của Sọ Dừa thể hiện điều gì?= Thể hiện ước mơ mãnh liệt về một sự đổi đời của người lao động trong xã hội xưa. Đó cũng là một biểu hiện của

I. Đònh nghóa truyện cổ tích

SGK
- Hình dạng khác thường tên nhân vật gắn liền với hình dạng ấy.- Sọ Dừa lăn lông lốc không làm được việc gì = xấu xí khác thường.- Tài thổi sáo. - Tự biết khả năng của mình.- Kiếm đủ sính lễ theo yêu cầu của phú ông. - Thông minh khác thường, đỗ trạng nguyên.- Tài dự đoán lo xa, chính xác.Trang 29NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG THỨC HOẠT ĐỘNG GHI BẢNGtinh thần dân chủ rất trong sáng, ngây thơ ở dạng thức dân gian.Sính lễ của Sọ Dừa có ý nghóa với phú ông. Ông hoa mắt trước sính lễ nhưng vẫn còn ngần ngại, chưa quyết và ôngđã hỏi ý kiến của 3 cô con gái. - Trong 3 cô gái thì ai bằng lòng làm vợ Sọ Dừa?= Cô Út- Em hãy nói đôi nét về cô Út. Tại sao cô Út lại bằng lòng. = Cô nhận biết thực chất đẹp đẽ của Sọ Dừa. Dưới bềngoài xấu xí, thực chất Sọ Dừa là một chàng trai khôi ngô, tuấn tú, tài giỏi.- Tại sao 2 cô chò không thấy được điều đó mà chỉ có cô Út mới thấy?= Vì cô có lòng thương người. Chính lòng thương người giúp cô có dòp thấy được bên trong cái Sọ Dừa lăn lóc dòhình là một chàng trai khôi ngô, tài giỏi. Cô Út trở thành bà trạng đây là phần thưởng xứng đáng dành cho nhữngngøi nhân hậu. Nhưng xét ở 1 mặt khác thì đây là phần thưởng xứng đáng mà cô Út được hưởng vì cô thấy đượcgiá trò thực chất bên trong của 1 con người. = Như vậy, ở truyện Sọ Dừa, giá trò chân chính của conngười không chỉ thể hiện ở nhân vật Sọ Dừa mà còn thể hiện ở nhân vật cô Út. Nhờ cô Út, giá trò của Sọ Dừa mớicó thể phát lộ và thăng hoa . - Câu chuyện kết thúc có hậu, người hiền được hưởng hạnhphúc. Qua kết cục này nhân dân ta mơ ước điều gì? = Mơ ước đổi đời Sọ Dừa từ thân phận thấp kém, xấu xí= thông minh, tài giỏi, đẹp đẽ, được hưởng hạnh phúc= sự đổi đời thật triệt để và kì diệu.= Mơ ước công bằng người lao động ước mơ và tin niềm tin đó đã trở thành đạo lýnhân dân, thể hiện trong vô số cadao tục ngữ, thành ngữ rằng con người tài giỏi, đức độ phải được hưởng hạnh phúc,còn kẻ độc ác tham lam sẽ bòtrừng tròhình phạt dành cho 2 cô chò thật nặng và thích đángbò loạ ra khỏi cộng đồng, xưa kia điều này còn đángsợ hơn là cái chết - HS thảo luận câu 5. Ý nghóa của truyện- Đề cao giá trò đích thực, vẻ đẹp bên trong của con ngườiđây cũng là lời khuyên: muốn đánh giá đúng bảnchất con người đừng bao giờ chỉ dừng ở việc xem xét bên ngoài. Đây là ý nghóa nhân bản của câu chuyện, cũng là ýnghóa truyền thống của nhân dân ta. - Đề cao lòng nhân ái đối với người bất hạnh.lòng nhân áiđem lại hạnh phúc cho cô Út và Sọ Dừa. - Câu chuyện thể hiện tinh thần lạc quancòn sống là cònhi vọng, mơ ước, tin vào chiến thắng cuối cùng của công bằng lẽ phải, lòng tốt đối với sự bất công độc ác.