Chất nào dưới đây không có trong dịch vị

Dịch vị có vai trò đặc biệt quan trọng với dạ dày nói riêng và hoạt động tiêu hóa thức ăn nói chung của cơ thể. Trong bài viết này, MEDLATEC sẽ cùng bạn đọc tìm hiểu cụ thể dịch vị là gì? thành phần, vai trò và hoạt động bài tiết dịch vị của cơ thể trong hoạt động tiêu hóa. Nắm được những thông tin này giúp chúng ta hiểu hơn về cách cơ thể tiêu hóa thức ăn, từ đó có lối sống lành mạnh hơn.

1. Chuyên gia tư vấn: Dịch vị là gì?

Dịch vị là hỗn hợp dịch được tuyến vị ở dạ dày tiết ra liên tục với lượng từ 1 - 2,5 lít mỗi ngày tùy theo trạng thái tiêu hóa. Đặc điểm của dịch vị là chất lỏng trong suốt, hơi sánh nhưng không màu, thành phần chứa chủ yếu là acid clohydric và enzyme tiêu hóa.

Dịch vị có vai trò quan trọng với hoạt động tiêu hóa thức ăn của con người

Hai tuyến có nhiệm vụ chính trong sản xuất và tiết dịch vị bao gồm: tuyến ở vùng thận và tuyến ở vùng tâm vị, môn vị. Ngoài ra, niêm mạc dạ dày còn tiết ra chất nhầy cùng ion HCO3- hòa cùng dịch vị dạ dày để tạo môi trường phù hợp tiêu hóa thức ăn.

Trong dịch vị dạ dày chứa khoảng 0.5% là vật chất khô, chủ yếu là các chất hữu cơ như protein, acid lactic, ure, acid uric,… và các chất vô cơ như: muối clorua, muối sunfat, acid clorhidric,…

2. Enzyme tiêu hóa chính của dịch vị

Dù chứa nhiều thành phần song chức năng chính của dịch vị là tiêu hóa, phân giải thức ăn nên thành phần được quan tâm vẫn là các enzyme tiêu hóa bao gồm:

2.1. Pepsin

Pepsin là enzyme tiêu hóa chính trong dịch vị dạ dày, có khả năng xúc tác quá trình thủy phân protein thành peptone, proteose và polypeptide mà cơ thể có thể tiếp thu sử dụng. Ngoài ra, pepsin cũng xúc tác hoạt động tiêu hóa collagen, thúc đẩy các enzyme tiêu hóa khác thấm sâu vào thịt để tiêu hóa protein.

Pepsin là enzyme tiêu hóa quan trọng trong dịch vị dạ dày

Với hoạt động của pepsin, khoảng 10 - 20% lượng thức ăn cơ thể nạp vào trong chế độ ăn bình thường được tiêu hóa thành chất đơn giản có thể sử dụng. Hoạt động của enzym pepsin tốt nhất trong môi trường pH từ 2 - 3 và bất hoạt nếu pH>5.

2.2. Lipase dịch vị

Lipase là một enzyme tiêu hóa yếu có trong dịch vị dạ dày, có vai trò phân giải các triglycerid đã được nhũ tương hóa trong thức ăn, tiêu biểu như trong sữa hay lòng đỏ trứng. Sau quá trình phân giải, sản phẩm thu được là acid béo và glycerol mà cơ thể sử dụng.

Mỗi ngày cơ thể chúng ta hấp thu từ 60 - 100g lipid, trong đó 90% là triglycerid được Lipase xúc tác để phân giải. Hoạt động bài tiết Lipase nhờ vào tuyến tụy, yếu tố kích thích là acid béo được dạ dày giải phóng.

2.3. Chymosin

Enzyme tiêu hóa này có vai trò quan trọng trong dịch vị, xúc tác quá trình phân giải protein đặc hiệu caseinogen có trong các loại sữa. Sản phẩm cơ thể thu được là casein, dạ dày sẽ lưu trữ lại để enzyme pepsin tiêu hóa.

Chymosin là enzyme tiêu hóa đặc biệt quan trọng với trẻ bú sữa mẹ bởi sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng duy nhất trẻ tiếp nhận và hấp thu. Các chất dinh dưỡng trong sữa mẹ sẽ được cơ thể trẻ hấp thu và sử dụng hiệu quả hơn.

Acid clohydric là thành phần quan trọng trong dịch vị dạ dày

2.4. Acid clorhydric

Đây là acid đặc trưng của dịch vị dạ dày, được tiết ra nhằm tạo môi trường acid với độ pH cần thiết để hoạt hóa enzyme pepsinogen và cho pepsin hoạt động. Do đó dù không phải là enzyme tiêu hóa trực tiếp song acid clohydric lại có vai trò rất quan trọng với hoạt động tiêu hóa của dịch vị.

Ngoài ra, Acid clohydric còn có vai trò tiêu diệt vi khuẩn có hại trong thức ăn, tránh tình trạng nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.

3. Hoạt động bài tiết dịch vị của dạ dày như thế nào?

Hoạt động bài tiết dịch vị của cơ thể nhận tín hiệu và hoạt động phụ thuộc vào nhiều yếu tố, cụ thể gồm 3 giai đoạn sau:

Giai đoạn đầu

Đây là giai đoạn khi thức ăn chưa tiến vào dạ dày, dịch vị được kích thích bởi hoạt động nghĩ, nhìn, nhai, ngửi hay nuốt thức ăn. Thức ăn càng ngon, cơ thể càng được kích thích thì lượng dịch vị được tiết ra dạ dày càng mạnh để tiêu hóa thức ăn nhanh chóng hơn.

Hoạt động bài tiết dịch vị ở giai đoạn này bao gồm cả phản xạ không điều kiện và có điều kiện. Tâm lý của con người ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động bài tiết dịch vị ban đầu này.

Dịch vị được tiết nhiều nhất ở giai đoạn 2 khi thức ăn vào dạ dày

Giai đoạn 2

Khi thức ăn đã đi vào dạ dày và bắt đầu được dịch vị trộn lẫn, dạ dày co bóp để nhào trộn và tiêu hóa. Khi đó, dạ dày được kích thích sẽ gửi các tín hiệu cho phản xạ tại chỗ, giải phóng histamin và gastrin để phối hợp khiến dịch vị tiếp tục được bài tiết trong suốt quá trình thức ăn còn lưu trong dạ dày.

Ở giai đoạn 2, cơ thể tiết ra lượng dịch vị rất lớn chiếm khoảng 70% lượng dịch vị của toàn bữa ăn.

Giai đoạn 3

Giai đoạn này thức ăn đã được tiêu hóa hoàn toàn ở dạ dày, sản phẩm được đẩy xuống ruột non làm căng tá tràng. Acid clohydric và các sản phẩm tiêu hóa chưa được hấp thu sẽ tiếp tục được đẩy xuống, các tuyến sinh acid cả dạ dày tiếp tục giải phóng dịch vị.

Giai đoạn 3 này lượng dịch vị mà dạ dày tiết ra khá ít, chỉ chiếm khoảng 10% để thực hiện các hoạt động tiêu hóa, hấp thu còn lại.

Cơ thể tiết dịch vị theo đường di chuyển của thức ăn

3 giai đoạn này xảy ra liên tục trong một quá trình bài tiết dịch vị để tiêu hóa thức ăn, gồm sự phối hợp nhuần nhiễm của nhiều cơ quan, bộ phận, dây thần kinh để bài tiết hài hòa theo đường đi của thức ăn.

Hi vọng qua bài viết này, bạn đọc đã hiểu hơn dịch vị là gì và hoạt động của dịch vị tham gia vào tiêu hóa thức ăn như thế nào. Nếu cần tư vấn thông tin liên quan, hãy liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.

Lấy từ “//vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Dịch_vị&oldid=67118924”

Đáp án: $A.Enzimamilaza$

Giải thích:

-Vì trong dịch vị không có chứa $Enzimamilaza$, $Enzimamilaza$ chỉ có trong nước bọt có tác dụng biến tinh bột thành đường mantozo

$→$ Thành phần có trong dịch vị là:

+, Axit HCl+, Enzim pepsin.

+, Nước.

$→$ Chọn Đáp Án $A$

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đặng Xuân Cường - Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Bác sĩ có 14 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực hồi sức cấp cứu và chống độc.

Dạ dày là bộ phận đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa thức ăn của cơ thể. Trong đó có dịch vị là sản phẩm của các tuyến dạ dày có tác dụng lớn trong việc chuyển hóa các chất và tiêu hóa thức ăn.

Dịch vị là một hỗn hợp các chất do các tuyến vị ở dạ dày tiết ra. Trung bình dạ dày bài tiết từ 1-2,5 lít dịch vị mỗi ngày. Dịch vị là một chất lỏng trong suốt không màu, hơi sánh với 2 thành phần chính là acid clohydric [HCl] và enzym pepsin. Acid clohydric tồn tại trong dịch vị dưới 2 dạng [dạng tự do và dạng kết hợp protein] với nồng độ cao [khoảng 150 mmol/ lít, độ pH=1,5-2,5]

Nhờ có enzym pepsin, dịch vị giúp chuyển hóa thức ăn có protein thành các chuỗi liên kết peptide dài, liên tục và không phân nhánh [Polypeptide] từ đó giúp dễ tiêu hóa hơn. Ngoài ra, chất nhầy có trong dịch vị sẽ bao bọc quanh thức ăn giúp cho quá trình vận chuyển thức ăn trong các cơ quan tiêu hóa dễ dàng hơn.

Hầu hết dịch vị là do các tuyến nằm ở niêm mạc vùng thân và đáy dạ dày bài tiết. Tùy thành phần dịch tiết có thể phân chia các tuyến này ra làm 2 nhóm:

-Tuyến ở vùng tâm vị và môn vị: vai trò bài tiết chất nhầy

-Tuyến ở vùng thận: là tuyến tiêu hóa chính của dạ dày, gồm 4 loại tế bào chính:

Vị trí tuyến vị trong dạ dày

• Tế bào chính: Có nhiệm vụ tiết ra pepsinogen, một dạng tiền enzym [enzym chưa hoạt động] và lipase dạ dày.
• Tế bào viền: Có nhiệm vụ bài tiết Acid clohydric [HCl] để tác động lên pepsinogen, chuyển hóa chúng thành enzym Pepsin có tác dụng biến đổi protein thành các chuỗi Polypeptide đơn giản hơn.
• Tế bào cổ tuyến: Là tế bào gốc của các loại tế bào khác nhờ hoạt động phân bào. Có vai trò tiết ra chất nhầy giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tác động ăn mòn của Acid clohydric do tế bào viền tiết ra.
• Tế bào nội tiết: Tiết ra hormone gastrin để kích thích hoạt động của tuyến vị.

Ngoài ra, toàn bộ niêm mạc của dạ dày còn bài tiết HCO3- và một ít chất nhầy. Như vậy, về thành phần dịch vị có chứa 99,5% nước và 0,5% vật chất khô. Trong vật chất khô có chứa các chất hữu cơ [gồm protein, các enzym như: axit lactic, axit uric, ure...], chất vô cơ [Acid clohidric, muối clorua, muối sunfat của các nguyên tố Na,Ca,K,Mg].

Nhóm enzym tiêu hóa trong dịch vị bao gồm:

• Pepsin: Có tác dụng thuỷ phân protein thành Proteose, Peptone và Polypeptide. Ngoài ra pepsin cũng có khả năng tiêu hoá collagen, giúp các enzym tiêu hoá khác thấm được vào thịt và tiêu hoá protein. Pepsin tiêu hoá từ 10 - 20% protein thức ăn và hoạt động mạnh nhất ở độ pH từ 2 đến 3 và bị bất hoạt khi pH>5.
• Lipase dịch vị: Mỗi ngày chúng ta hấp thu khoảng 60 đến 100g lipid với thành phần trong đó gồm 90% triglycerid, còn lại là cholesterol ester, phospholipid và một số ít các loại vitamin tan trong mỡ. Lipase dịch vị là một enzym yếu tiêu hóa lipid hoạt động trong môi trường acid, có tác dụng phân giải các triglycerid đã được nhũ tương hóa sẵn trong thức ăn [sữa, lòng đỏ trứng] thành glycerol và acid béo. Acid béo sau khi được giải phóng ở dạ dày sẽ kích thích niêm mạc tá tràng bài tiết ra hormon cholecystokinin kích thích tụy bài tiết lipase.

Cấu trúc tinh thể của lipase dạ dày ở người

• Chymosin: Là enzym tiêu hóa sữa có vai trò quan trọng đối với những trẻ còn bú mẹ. Chymosin có tác dụng phân giải caseinogen, một loại protein đặc biệt có trong sữa thành casein giúp sữa đông vón lại. Casein sẽ được giữ lại trong dạ dày để pepsin tiêu hóa còn đẩy các phần khác trong sữa xuống ruột. Nhờ cơ chế này mà dạ dày trẻ tuy nhỏ nhưng khi bú có thể thu nhận một lượng sữa lớn hơn thể tích dạ dày.
• Acid clohydric [HCl]: Tuy không phải là enzym tiêu hóa nhưng đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình tiêu hóa. HCI giúp tạo độ pH cần thiết để hoạt hóa pepsinogen thành pepsin và tạo môi trường pH thích hợp cho pepsin hoạt động. Ngoài ra còn có vai trò sát khuẩn, tiêu diệt các vi khuẩn có trong thức ăn. Những người bài tiết ít acid clohydric dễ bị nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.

Một số đặc tính chung của dịch vị có thể kể đến:

• Màu sắc: Dịch vị thường có dạng trong suốt, không màu. Trong một số trường hợp nếu dịch vị có màu đỏ như máu thì thường là do chấn thương, xuất huyết, ung thư dạ dày, giãn tĩnh mạch... Nếu có màu nâu đen như bã cà phê thì có thể do vấn đề ở mật. Nhìn chung khi dịch vị có màu sắc bất thường nên thực hiện xét nghiệm sinh hóa để có chẩn đoán xác định cụ thể hơn.
• Mùi: Thông thường dịch dạ dày sẽ có mùi hơi hăng, nên nếu dịch vị bài tiết ra có mùi hôi và chua thì có khả năng do hẹp môn vị; nếu mùi nồng nặc như phân có thể do tắc ruột non hay dò dạ dày hoặc ruột; có mùi amoniac có khả năng do tăng ure máu; trường hợp không mùi là do vô toan dạ dày.
• Thể tích: khi nhịn đói cơ thể sẽ bài tiết dịch vị khoảng 50ml/giờ, nếu thể tích dịch vị tiết ra nhiều hơn khoảng 250ml/ giờ thì khả năng bị hẹp môn vị, chứng tăng tiết dịch dạ dày.
• Độ nhầy: chất nhầy trong dịch vị thường có độ nhớt nhất định, nếu độ nhầy gia tăng có thể do nuốt nước bọt, đờm nhớt từ vùng hầu mũi, do viêm hoặc ứ đọng ở dạ dày.

Dịch vị dạ dày giàu tính axit

Cơ chế điều hòa tiết dịch vị của dạ dày được chia thành 3 giai đoạn:

• Giai đoạn đầu: là giai đoạn diễn ra trước khi thức ăn tiến vào dạ dày, chiếm khoảng 20% dịch vị toàn bữa ăn. Khi ta ngửi, nhìn, nhai, nuốt thức ăn hoặc thậm chí mới chỉ nghĩ đến thức ăn thôi thì dịch vị trong dạ dày đã bắt đầu bài tiết. Thức ăn càng ngon, quá trình ăn càng ngon miệng thì cường độ bài tiết dịch vị càng mạnh. Cơ chế bài tiết dịch vị ở giai đoạn này theo hướng phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện. Cả hai hướng đều có đường truyền ra dây X. Các trạng thái tâm lý khi ăn cũng ảnh hưởng rõ rệt đến quá trình bài tiết dịch vị: tâm trạng giận dữ, hằn học làm tăng bài tiết; sự sợ hãi, lo lắng làm giảm bài tiết.
• - Giai đoạn dạ dày: Khi thức ăn đi vào dạ dày bắt đầu được nhào trộn và tiêu hoá, lúc này các tín hiệu kích thích từ dạ dày sẽ khởi động các phản xạ dây X, phản xạ tại chỗ và giải phóng gastrin, histamin. Cả hai cơ chế thần kinh và hormon phối hợp với nhau khiến dịch vị được bài tiết liên tục trong suốt thời gian thức ăn được lưu giữ ở dạ dày. Lượng dịch vị tiết ra trong giai đoạn này chiếm đến 70% dịch vị tiết trong toàn bữa ăn.
• Giai đoạn ruột: Khi thức ăn vào ruột non có xu hướng làm căng tá tràng, đồng thời Acid clohydric [HCl] và các sản phẩm tiêu hóa protein trong vị trấp sẽ thúc đẩy niêm mạc tá tràng giải phóng một lượng nhỏ gastrin. Gastrin đi theo máu đến kích thích các tuyến sinh acid của dạ dày bài tiết dịch vị. Lượng dịch vị tiết ra trong giai đoạn ruột chỉ chiếm khoảng 10% dịch vị bài tiết trong toàn bữa ăn.

Cả 3 giai đoạn này kết hợp nhuần nhuyễn với nhau để kích thích bài tiết dịch vị khi thức ăn chuẩn bị vào dạ dày, ở trong dạ dày hoặc đã xuống ruột.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!

Video đề xuất:

Khám sức khỏe định kỳ tại Vinmec: Bảo vệ bạn trước khi quá muộn!

XEM THÊM: