SỞ GD&ĐT LONG ANTRƯỜNG THPTĐỨC HUỆĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I NĂM HỌC 2019 – 2020Môn: Ngữ văn Khối: 12 [Hệ: GDPT]Thời gian làm bài: 90 phút [ không kể thời gian phát đề ] Họ và tên thí sinh:…………................Số báo danh…….....................................I. ĐỌC HIỂU [3.0 điểm]Đọc phần trích sau và thực hiện các yêu cầu:[1] Con tôi sẽ phải học tất cả những điều này. [...] Rằng cứ mỗi một kẻ thù ta gặp ở nơi này thì ở nơi khác ta lại tìm thấy một người bạn. Bài học này sẽ mất nhiều thời gian, tôi biết, nhưng xin thầy hãy dạy cho cháu hiểu rằng một đồng đôla kiếm được do công sức của mình bỏ ra còn quý hơn nhiều so với năm đôla nhặt được trên hè phố...[2] Xin hãy dạy cho cháu cách chấp nhận thất bại và cách tận hưởng niềm vui chiến thắng. Xin hãy dạy cho cháu tránh xa sự đố kị. Xin dạy cho cháu biết được bí quyết của niềm vui thầm lặng. Dạy cho cháu rằng những kẻ hay bắt nạt người khác là những kẻ dễ bị đánh bại nhất....[Trích thư của Tống thống Mĩ LinCôn gửi thầy hiệu trưởng của con trai mình, trong Những câu chuyện về người thầy]Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ của phần trích trên [0,5 điểm] Câu 2. Trong đoạn văn [2] của phần trích trân, Tổng thổng Mĩ LinCôn muốn nhà trường dạy cho con trai mình những điều gì? [1,0 điểm]Câu 3. Chỉ ra hiệu quả nghệ thuật của biệp pháp tu từ so sánh được sử dụng trong câu sau: xin thầy hãy dạy cho cháu hiểu rằng một đồng đôla kiếm được do công sức của mình bỏ ra còn quý hơn nhiều so với năm đôla nhặt được trên hè phố... [1,0 điểm]Câu 4.Từ câu nói: “Rằng cứ mỗi một kẻ thù ta gặp ở nơi này thì ở nơi khác ta lại tìm thấy một người bạn”, anh/chị rút ra được bài học gì? [0,5điểm]II. LÀM VĂN [7.0 điểm]Anh/chị hãy phân tích đoạn thơ sau:...Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồiĐất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa” mẹ thường hay kểĐất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ănĐất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặcTóc mẹ thì bới sau đầuCha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn Cái kèo, cái cột thành tênHạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàngĐất Nước có từ ngày đó... [ Đất Nước, trích trường ca “Mặt đường khát vọng”, Nguyễn Khoa Điềm, SGK Ngữ văn 12, tập 1, trang 118]Qua đó hãy nhận xét về cách sử dụng chất liệu văn hóa dân gian và những đóng góp riêng của nhà thơ về nghệ thuật biểu đạt.……………….. Hết…………………Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.HƯỚNG DẪN CHẤM PHẦNNỘI DUNGĐọc hiểuĐIỂM4.0*Phương pháp: Căn cứ vào các phong cách ngôn ngữ đã học: sinh hoạt, nghệ thuật, báo chí, chính luận, hành chính – công vụ*Cách giải: Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt*Phương pháp: Đọc, tìm ý*Cách giải:Tổng thống Mĩ Lin – Côn muốn nhà trường dạy cho con trai mình những điều sau đây: Một đồng đôla kiếm được do công sức của mình bỏ ra còn quý hơn nhiều so với năm đôla nhặt được trên hè phố... Cách chấp nhận thất bại và cách tận hưởng niềm vui chiến thắng. Tránh xa sự đố kị. Bí quyết của niềm vui thầm lặng. Những kẻ hay bắt nạt người khác là những kẻ dễ bị đánh bại nhất.0.5 Câu 3*Phương pháp: Phân tích, tổng hợp*Cách giải: Tác dụng: nhấn mạnh, làm nổi bật giá trị, ý nghĩa của lao động chân chính.1.0Câu 4*Phương pháp: Phân tích, tổng hợp và rút ra bài học*Cách giải:Câu 1Câu 21.01.5Làm vănGợi ý: Cuộc sống rất đa dạng, phong phú, phức tạp có tốt – xấu, bạn thù … và hãy sống lạc quan, có niềm tin, thêm một người bạn là ta bớt đi được một kẻ thù.Cảm nhận đoạn thơ 6.0trong đoạn trích “Đất nước” trích trường ca “Mặt đường khát vọng”– Nguyễn Khoa Điềm. Qua đó nhận xét về cách sử dụng chất liệu văn hóa dân gian và những đóng góp riêng của nhà thơ về nghệ thuật biểu đạt.1.Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Mở bài nêu được vấn đề nghị luận. Thân bài triển khai các luận điểm để giải quyết vấn đề. Kết bài đánh giá, kết luận được vấn đề.2.Xác định đúng vấn đề nghị luận: Cảm nhận vềđoạn thơ nêu trong đề bài và thấy được cách sử dụng chất liệu văn hóa dân gian và những đóng góp riêng của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm.3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.* Vài nét về tác giả, tác phẩmNguyễn Khoa Điềm là 0.50.54.0 0,5nhà thơ tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trẻ trưởng thành trong những năm chống Mỹ cứu nước. Thơ ông giàu chất suy tư, cảm xúc lắng đọng, thể hiện tâm tư của người trí thức tham gia tích cực vào cuộc chiến đấu của nhân dân.Trường ca “Mặt đường khát vọng” là đỉnh cao trong sự nghiệp của Nguyễn Khoa Điềm. Tác phẩm viết năm 1971 tại chiến khu Trị Thiên giữa không khí sục sôi chống Mỹ của cả dân tộc. Đoạn trích nằm ở phần đầu của văn bản “Đất nước”, được trích phần đầu chương V của trường ca “Mặt đường khát vọng”.Đoạn thơ trích dẫn dưới đây là đoạn đặc sắc, thể hiện rõ nét quan niệm của nhà thơ về đất nước văn hóa truyền thống, đất nước của Nhân dân, và phong cách thơ Nguyễn Khoa Điềm.* Cảm nhận về đoạn 0.5thơ Những suy ngẫm mới mẻ, sâu sắc về thời điểm ra đời của Đất Nước[ Đất Nước có tự bao giờ]:+Đất Nước là những thứ gần gũi, thân thuộc gắn bó với mỗi con người từ khi phôi thai. Đất Nước là một quá 0.5trình dài hình thành và phát triển, là một khái niệm tự nhiên ngay từ khi sinh ra và lớn lên.Thể hiện tư tưởng “Đất Nước của Nhân Dân”. + Tác giả cảm nhận đất nước bằng chiều sâu văn hóa – lịch sử và cuộc sống đời thường của mỗi con người “ngày xửa ngày xưa”, và gợi những bài học về đạo lí làm người qua các 0.5câu chuyện cổ tích thấm đượm nghĩa tình.Đất nước có tự ngàn xưa, từ rất lâu đời và còn cho đến muôn đời sau. Những suy ngẫm mới mẻ, sâu sắc về quá trình hình thành của Đất Nước: + Bắt đầu với phong tục ăn trầu “miếng trầu là đầu câu chuyện”, gợi về hình ảnh người bà thân thuộc, gợi câu chuyện về sự tích trầu cau: nhắn nhủ nghĩa tình anh em sâu đậm, tình cảm vợ chồng nhân nghĩa thủy chung. + Hình ảnh “cây tre” gợi 0.5nhớ truyền thuyết “Thánh Gióng” cũng như truyền thống yêu nước, chống giặc kiên cường, bền bỉ; gợi lên hình ảnh con người Việt Nam cần cù, siêng năng, chịu thương, chịu khó.1.5 Những suy ngẫm mới mẻ, sâu sắc về văn hóa, phong tục tập quán của Đất Nước: + Tập quán bới tóc sau đầu của mẹ, nhắc nhở về tình cảm vợ chồng sắc son, sâu nặng qua hình ảnh “gừng cay”, “muối mặn”: là nét đẹp văn hóa được truyền lại cho thế hệ sau. + “Cái kèo cái cột thành tên : ghi dấu sự hình thành và phát triển ngôn ngữ của dân tộc, mỗi cái cột, cái kèo được đặt tên, thể hiện văn hóa và tâm hồn của dân tộc Việt. + Tái hiện nền văn minh lúa nước “hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng”. + “Đất nước có từ ngày đó”: câu thơ là lời tổng kết Đất Nước là những gì bình dị, đời thường. Đất Nước được tạo ra từ những nhọc nhằn, vất vả, gian khổ của 0.5thế hệ đi trước. Đất Nước không phải quá xa vời, cao 0.5quý và khó tiếp nhận, Đất nước hiện hữu thật gần, thật giản dị mà thiêng liêng. Nghệ thuật: sử dụng chất liệu văn hóa, văn học dân gian [ cổ tích, truyên thuyết, ca dao, tục ngữ…]; giọng điệu trầm lắng, suy tư, ngôn ngữ mộc mạc, giản dị…Đất Nước vừa thiêng liêng, tôn kính vừa gần gũi, thiết tha.=> Suy ngẫm sâu sắc về đất nước, thể hiện niềm tự hào và thái độ tôn trọng bề dày văn hóa của dân tộc.* Nhận xét về cách sử dụng chất liệu văn hóa dân gian và những đóng góp riêng của nhà thơ về nghệ thuật biểu đạt.Nhận xét: + Tác giả sử dụng các chất liệu văn hóa dân quen thuộc đối với mỗi con người Việt Nam: phomg tục, tập quán, truyền thuyết, cổ tích, ca dao, tục ngữ. + Chất liệu văn hóa dân gian được sử dụng mới lạ, sáng tạo: không trích dẫn nguyên văn ca dao, tục ngữ; không kể lể dài dòng các phong tục tập quán, các truyện cổ tích, truyền thuyết…mà chỉ bắt lấy cái hồn của các chất liệu dân gian để gợi những liên tưởng, suy ngẫm, tạo cảm giác vừa quen, vừa lạ. Qua đó ta thấy Đất Nước vừa gần gũi, bình dị vừa lớn lao, kỳ vĩ. Đóng góp: + Nguyễn Khoa Điềm đem đến khám phá mới mẻ, ý nghĩa về Đất Nước trong bề dày của văn hóa dân gian. Chất liệu văn hóa dân gian góp phần thể hiện sâu sắc tư tưởng “Đất Nước của Nhân Dân”. + Đoạn thơ khẳng định tài năng sáng tạo, sự am hiểu tường tận về văn hóa dân gian của tác giả. + Nhận thức mới mẻ của Nguyễn Khoa Điềm về Đất Nước, về Nhân Dân, thể hiện tư tưởng yêu nước của nhà thơ và đóng góp của ông đối với thơ ca dân tộc.4. Sáng tạo: Có cách diễn đạt độc đáo; thể hiện được những cảm nhận sâu sắc về vấn đề nghị luận.5. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt.ĐIỂM TOÀN BÀI: I + II = 10.0 Hết