Ruột già là phần thấp của hệ tiêu hóa nơi chứa chất thải của quá trình tiêu hóa thức ăn.
Ruá»™t già thÆ°á»ng dà i khoảng 1.5m và bao gồm manh trà ng, ruá»™t thừa, đại trà ng và trá»±c trà ng nằm trong ổ bụng.
RUỘT GIÀ CÓ CHỨC NĂNG GÌ?
Ruột già có một số chức năng sau:
- Tái hấp thu nước và giữ cân bằng dịch trong cơ thể
- Hấp thu một số vitamin
- XỠlý những chất không tiêu [chất sợi]
- Chứa chất thải trước khi thải chúng ra ngoà i
PHẪU THUẬT CẮT ÄẠI-TRá»°C TRÀNG LÀ GÃŒ? VÀ CHỈ ÄỊNH KHI NÀO?
Cắt đại-trá»±c trà ng là phẫu thuáºt lấy Ä‘i má»™t phần hoặc toà n bá»™ ruá»™t già . Phẫu thuáºt nà y nhằm lấy Ä‘i phần bị tổn thÆ°Æ¡ng hoặc bị bệnh của ruá»™t già .
Phẫu thuáºt nà y được thá»±c hiện để trị má»™t số bệnh nhÆ°:
- Ung thư đại trực trà ng
- Bệnh túi thừa – những túi nhỠở thà nh đại trà ng
- Bệnh viêm ruột [ VD: viêm đại trà ng, bệnh Crohn]
- Tắc ruá»™t giÃ
- Tổn thương ruột do chấn thương
- Bệnh polyp [khối thịt thừa] tiá»n ung thÆ°, đặc biệt ở những ngÆ°á»i có há»™i chứng Ä‘a polyp gia đình.
- Thủng ruá»™t giÃ
- Chảy máu từ ruá»™t giÃ
Äối vá»›i ung thÆ° ruá»™t già thì mục tiêu là lấy Ä‘i hết phần ung thÆ°. Nếu bạn có tình trạng tiá»n ung thÆ°, thì phẫu thuáºt nà y giúp ngăn sá»± tiến triển thà nh ung thÆ°. Nếu bạn mổ vì những bệnh lý khác thì cuá»™c mổ thà nh công sẽ là m giảm bệnh, cải thiện triệu chứng.
Khi mổ cắt đại-trá»±c trà ng, ngÆ°á»i ta sẽ lấy Ä‘i phần ruá»™t bị bệnh và khâu hai đầu ruá»™t là nh lại vá»›i nhau. Nếu không thể khâu nối do vị trÃ, mức Ä‘á»™ lan rá»™ng của tổn thÆ°Æ¡ng phẫu thuáºt viên sẽ là m háºu môn nhân tạo. Háºu môn nhân tạo chỉ là m tạm thá»i để đại trà ng có thá»i gian là nh, sau đó thì sẽ phẫu thuáºt lại để đóng háºu môn tạm.
PHẪU THUẬT NÀY ÄƯỢC THá»°C HIỆN NHƯ THẾ NÀO?
Phẫu thuáºt cắt đại-trá»±c trà ng được thá»±c hiện dÆ°á»›i gây mê toà n thân.
Có hai phÆ°Æ¡ng pháp là mổ mở và mổ ná»™i soi. Tùy theo bệnh nhân cụ thể và chẩn Ä‘oán mà phẫu thuáºt viên sẽ lá»±a chá»n
- Mổ mở cắt đại-trá»±c trà ng – phẫu thuáºt viên sẽ rạch má»™t Ä‘Æ°á»ng dà i trên bụng để lấy Ä‘i phần ruá»™t già bị bệnh.
- Cắt đại-trá»±c trà ng ná»™i soi – . Phẫu thuáºt viên rạch nhiá»u Ä‘Æ°á»ng mổ nhá» trên bụng, dùng kÃnh soi đặc biệt và dụng cụ nhỠđể lấy Ä‘i má»™t phần hoặc toà n bá»™ ruá»™t già . ThÆ°á»ng thì sẽ có thêm má»™t Ä‘Æ°á»ng mổ ngắn để lấy bệnh phẩm ra khá»i ổ bụng.
Phẫu thuáºt cắt đại-trá»±c trà ng ná»™i soi là má»™t phÆ°Æ¡ng pháp má»›i nhanh chóng được phổ biến. Ưu Ä‘iểm của phẫu thuáºt ná»™i soi gồm:
- Chức năng đại trà ng phục hồi nhanh
- Hồi phục sau mổ nhanh, thá»i gian nằm viện ngắn.
- Ãt Ä‘au sau mổ
- Nhanh chóng sinh hoạt lại bình thÆ°á»ng
- Sẹo mổ nhá»
Có nhiá»u loại phẫu thuáºt khác nhau tùy theo vị trà của tổn thÆ°Æ¡ng nhÆ°:
- Cắt đại trà ng phải và cắt đại trà ng trái là lấy Ä‘i phần đại trà ng lên [phải] hoặc đại trà ng xuống [trái] và 1/3 đại trà ng ngang. Nếu cắt 2/3 đại trà ng ngang thì sẽ gá»i là cắt đại trà ng mở rá»™ng.
- Cắt đại trà ng ngang cũng có thể được thực hiện mặc dù hiếm.
- Cắt đại trà ng cháºu hông là lấy Ä‘i phần đại trà ng cháºu hông, đôi khi lấy thêm má»™t phần hoặc toà n bá»™ trá»±c trà ng [ cắt Ä‘oạn đại trá»±c trà ng]. Nếu cắt đại trà ng cháºu hông và là m háºu môn nhân tạo kiểu táºn, đóng má»m trá»±c trà ng thì đấy là phẫu thuáºt Hartmann, phẫu thuáºt nà y được dùng khi không thể là m háºu môn nhân tạo kiểu nòng súng [kiểu Mikulicz], kiểu nà y dá»… đóng lại [tái láºp lÆ°u thông ruá»™t] hÆ¡n
- Cắt toà n bộ đại trà ng là lấy đi toà n bộ đại trà ng. Nếu cắt luôn cả trực trà ng thì đấy là cắt toà n bộ đại-trực trà ng.
- Phẫu thuáºt Miles là cắt bá» toà n bá»™ trá»±c trà ng và đại trà ng cháºu hông qua ngả bụng và tầng sinh môn.
Nếu cắt trá»±c trà ng-đại trà ng cháºu hông bằng ná»™i soi, sá» dụng máy khâu vòng để nối thông đại trà ng-trá»±c trà ng.
CHUẨN BỊ TRƯỚC MỔ
Bệnh nhân cần khám tiá»n mê và i ngà y trÆ°á»›c mổ. Trong lần khám nà y, bệnh nhân được là m má»™t số xét nghiệm máu và khám sức khá»e tổng quát tùy theo tuổi và tình trạng bệnh kèm theo để đảm bảo bệnh nhân đủ sức khá»e để chịu Ä‘á»±ng cuá»™c mổ.Bạn cần phải tắm và o đêm trÆ°á»›c ngà y mổ và sáng ngà y mổ bằng dung dịch sát trùng Betadine.
Äại trà ng chứa vi trùng và các chất thải có thể gây nhiá»…m trùng nếu chúng xâm nháºp và o ổ bụng trong quá trình phẫu thuáºt. Do đó cần có má»™t số phÆ°Æ¡ng pháp phòng ngừa để giảm nguy cÆ¡.
Äầu tiên là có thể sá» dụng kháng sinh Ä‘Æ°á»ng uống má»™t và i ngà y trÆ°á»›c mổ. Thứ hai là là m sạch đại trà ng tối Ä‘a để giảm nguy cÆ¡ nhiá»…m trùng.
Nói chung, 2 hoặc 3 ngà y trÆ°á»›c mổ, bệnh nhân cần ăn thức ăn má»m, gần nhÆ° thức ăn lá»ng có thể tiêu hóa nhanh và dá»… dà ng. Äôi khi bệnh nhân chỉ được uống nÆ°á»›c [nhÆ° nÆ°á»›c trái cây, nÆ°á»›c luá»™c thịt]. Tất cả bệnh nhân Ä‘á»u chỉ được uống nÆ°á»›c trong 24 giá» trÆ°á»›c mổ và nhịn ăn hoà n toà n từ ná»a đêm trÆ°á»›c ngà y mổ.
TrÆ°á»›c ngà y mổ bệnh nhân cần uống thuốc sổ, được nháºp khoa và truyá»n dịch để tránh mất nÆ°á»›c khi tiêu chảy do uống thuốc nà y.
Nếu bệnh nhân không thể tuân theo chế Ä‘á»™ nà y thì cần phải báo ngay cho phẫu thuáºt viên. Vì nếu phẫu thuáºt có thể không an toà n và phải hoãn cuá»™c mổ.
NGUY CÆ CỦA PHẪU THUẬT CẮT ÄẠI-TRá»°C TRÀNG
CÅ©ng nhÆ° bất kỳ phẫu thuáºt nà o khác, cắt dạ dà y cÅ©ng tiá»m ẩn nguy cÆ¡ biến chứng. Những biến chứng nà y bao gồm viêm phổi, nhiá»…m trùng tiểu, nhồi máu cÆ¡ tim…
Má»™t số biến chứng ngoại khoa của phẫu thuáºt loại nà y bao gồm:
- Tổn thÆ°Æ¡ng các cấu trúc, cÆ¡ quan lân cáºn
- Chảy máu
- Nhiễm trùng
- Xì miệng nối
- Ãp xe [ổ tụ mủ] trong ổ bụng
- Nhiễm trùng mà ng bụng [viêm phúc mạc]
- Thoát vị tại vết mổ cũ
- Hẹp miệng nối
- Tắc ruột do tạo mô sẹo
Má»™t số biến chứng cần can thiệp phẫu thuáºt lại.
HỒI PHỤC SAU MỔ
Sau phẫu thuáºt cắt đại-trá»±c trà ng, bệnh nhân được chuyển qua Ä‘Æ¡n vị chăm sóc háºu phẫu và được Ä‘iá»u dưỡng theo dõi sát cho đến khi tỉnh mê. Nếu sinh hiệu ổn và bệnh nhân đã tỉnh táo thì sẽ được chuyển lên khoa.
Má»™t ngà y sau mổ thì Ä‘a số bệnh nhân có thể đứng dáºy Ä‘i lại. Má»™t Ä‘iá»u quan trá»ng là bệnh nhân cần đứng dáºy và váºn Ä‘á»™ng cà ng sá»›m cà ng tốt để kÃch thÃch nhu Ä‘á»™ng ruá»™t và là m máu lÆ°u thông dá»… dà ng.
Bệnh nhân cần được nuôi ăn bằng Ä‘Æ°á»ng tÄ©nh mạch cho đến khi ăn uống được bình thÆ°á»ng. Hầu hết bệnh nhân có thể ăn nhẹ sau 4-5 ngà y háºu phẫu.
Bạn cần dùng thuốc giảm Ä‘au và i ngà y. Bạn nên thông báo cho Ä‘á»™i ngÅ© Ä‘iá»u trị nếu loại thuốc giảm Ä‘au Ä‘ang dùng không đủ hiệu quả để được kê loại thuốc khác. Kháng sinh cÅ©ng có thể được dùng sau mổ tùy thuá»™c nhiá»u yếu tố bao gồm chẩn Ä‘oán ban đầu.
Sau khi phẫu thuáºt 1-2 tuần bệnh nhân có thể xuất viện.
ThÆ°á»ng thì bệnh nhân có thể trở lại sinh hoạt bình thÆ°á»ng trong vòng 1-3 tuần sau mổ, nhÆ°ng để bình phục hẳn thì cần thá»i gian lâu hÆ¡n. Do đó, bệnh nhân cần tránh gắng sức, nâng váºt nặng trong 4-6 tuần.