Hỏi Đáp Là gì

Hệ số thanh thải của một chất là gì

Xét nghiệm độ thanh thải creatinin là một bước rất quan trọng để có thể xác định được tình trạng thận và các bệnh lý của thận. Cùng Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC tìm hiểu phương pháp xét nghiệm này để có kiến thức tổng quan về nó nhé.

1. Creatinin là gì?

Có thể nhiều người chưa biết rõ về creatinin và phương pháp xét nghiệm độ thanh thải creatinin. Tuy vậy bạn cũng không cần quá lo lắng bởi chúng tôi sẽ giúp bạn tìm hiểu vấn đề này ngay sau đây.

Creatinin trong cơ thể có nguồn gốc hỗn hợp:

Nguồn gốc ngoại sinh do thức ăn cung cấp

Nguồn gốc nội sinh từ gân [tổng hợp từ arginine và methionine]

Một phần lớn creatin được duy trì ổn định trong các cơ vân

Creatin bị thoái biến trong các cơ thành Creatinin, chất này được đưa trở lại tuần hoàn rồi được thải trừ qua thận. Ở thận, Creatinin được lọc qua các cầu thận và không được ống thận tái hấp thu. Vì vậy, giá trị của creatin phản ảnh toàn bộ khối cơ của một cá thể, trái lại, giá trị của creatin chủ yếu phản ánh chức năng thận của bệnh nhân.

Nếu lượng creatinin trong máu ở mức ổn định thì đồng nghĩa với việc chức năng bài tiết của thận vẫn hoạt động hoàn toàn bình thường. Nếu lượng creatinin máu tăng bất thường có thể là hậu quả của các tình trạng như: mất nước, tắc nghẽn đường tiết niệu, viêm cầu thận, viêm bể thận, thậm chí là hoại tử ống thận cấp tính,… Nồng độ creatinin trong máu tăng càng cao thì càng cho thấy rõ tình trạng chức năng của thận ngày càng suy giảm hoặc đang mắc các bệnh về thận.

Chỉ số creatinin trong máu phản ánh đúng chức năng và tình trạng của thận

2. Biểu hiện suy giảm chức năng của thận:

Có nhiều biểu hiện cho thấy chức năng thận dần suy giảm. Tuy nhiên, bạn có thể nhận biết số biểu hiện cho thấy chức năng của thận dần suy giảm như sau:

Mệt mỏi, chán ăn.
Lượng nước tiểu giảm.
Bị phù ở các vùng như mặt, bụng, mắt cá chân,…
Nước tiểu có bọt hoặc có máu.
Đau vùng thắt lưng - hông, vị trí quanh khu vực của thận, có dịch bất thường trong khi tiểu, cảm giác khó chịu khi đi tiểu, hay buồn tiểu,…

Vậy làm thế nào để kiểm tra tình trạng của thận?

3. Xét nghiệm độ thanh thải creatinin

Xét nghiệm độ thanh thải creatinin là gì?

Khi chức năng của thận bị suy giảm sẽ kéo theo nồng độ creatinin trong máu tăng lên. Để biết được tình trạng chức năng của thận cũng như chẩn đoán bệnh thì cần được xét nghiệm độ thanh thải creatinin. Phương pháp xét nghiệm này rất cần thiết đối với những người mắc các bệnh lý cấp tính hoặc bác sĩ nghi ngờ chức năng của thận không tốt.

Xét nghiệm độ thanh thải creatinin có thể biết được tình trạng chức năng của thận

Bên cạnh đó, phương pháp xét nghiệm độ thanh thải creatinin hay nhiều khách hàng còn lầm tưởng và gọi là xét nghiệm thận còn được sử dụng để theo dõi tình trạng bệnh của những người mắc các bệnh liên quan đến thận như:

Người bị mắc bệnh tiểu đường nên thực hiện xét nghiệm độ thanh thải creatinin ít nhất 1 lần/ năm.
Những bệnh lý có ảnh hưởng đến chức năng của thận như: tiểu đường, người đang dùng những loại thuốc có tác dụng phụ tới thận, tăng huyết áp,… cũng cần được thực hiện phương pháp xét nghiệm này.
Người mắc bệnh thận cần xét nghiệm thường xuyên để theo dõi tình trạng sức khỏe.

Chỉ số creatinin:

Chỉ số creatinin trong máu của người bình thường ở những mức sau:

Nữ giới khỏe mạnh: 0.5 - 1.1 mg/dl hoặc 44 - 97 µmol/l [đơn vị SI]
Nam giới khỏe mạnh: 0.6 - 1.2 mg/dl hoặc 53 - 106 µmol/l [đơn vị SI]
Vị thành niên: 0.5 - 1.0 mg/dl hoặc 44 - 88.4 umol/l [đơn vị SI]
Trẻ em là 0.3 - 0.7 mg/dl hoặc 26.52 - 61.88 µmol/l [đơn vị SI]
Trẻ sơ sinh là 0.3 - 1.2 mg/dl hoặc 26.52 - 106.08 µmol/l [đơn vị SI]

Khi chỉ số creatinin trong máu tăng trên ngưỡng giá trị bình thường có nguy cơ suy thận.

Bảng thể hiện chỉ số creatinin và khả năng suy thận ở các mức độ khác nhau

Nếu đang ở tình trạng suy thận giai đoạn III-B trở đi, bạn buộc phải tiến hành chạy thận nhân tạo. Vấn đề này sẽ gây ra nhiều khó khăn cho bạn bởi chi phí tốn kém, chất lượng cuộc sống suy giảm và bạn sẽ phải gắn bó với việc chạy thận nhân tạo cả đời.

4. Nguyên nhân chỉ số creatinin trong máu tăng cao là gì?

Một số nguyên nhân khiến chỉ số creatinin trong máu tăng cao như:

Suy thận do các nguyên nhân trước thận như: mất nước, xuất huyết, hẹp động mạch thận,…
Suy thận do nguyên nhân tại thận như: tăng huyết áp, đái tháo đường, viêm cầu thận, viêm thận, sỏi thận, nhiễm độc thận, tăng axit uric,…
Suy thận do các nguyên nhân sau thân như: sỏi thận, u tử cung, u bàng quang, ung thư tiền liệt tuyến,…

5. Chỉ số creatinin có giảm không?

Có nhiều trường hợp có chỉ số creatinin trong máu thấp hơn bình thường như:

Người cao tuổi
Trẻ sơ sinh
Những bệnh nhân bị suy dinh dưỡng nặng
Những bệnh nhân mắc các bệnh mạn tính kéo dài,…

Chính vì thế nên chúng ta cần xét nghiệm creatinin để có thể kiểm soát được lượng creatin trong máu có đang ở mức bình thường hay không. Việc làm này có thể giúp chúng ta sớm kiểm soát được bệnh lý suy thận kịp thời, tránh phát hiện khi quá muộn sẽ dẫn tới suy thận và buộc phải điều trị bằng các phương pháp khác tốn kém hơn.

6. Xét nghiệm độ thanh thải creatinin ở đâu?

Xét nghiệm độ thanh thải creatinin là việc làm cần thiết và quan trọng để có thể chẩn đoán và phát hiện kịp thời các bệnh lý ở thận. Để có kết quả xét nghiệm và chẩn đoán chính xác, bạn cần tới các cơ sở y tế uy tín để có thể thực hiện phương pháp xét nghiệm này.

Nếu chưa tìm được địa chỉ xét nghiệm cũng như khám chữa bệnh uy tín, hãy đến với Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. MEDLATEC là cơ sở y tế có nhiều năm kinh nghiệm trong khám chữa bệnh và đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ phía khách hàng.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là cơ sở khám chữa bệnh uy tín tại Hà Nội

Khi tiến hành xét nghiệm tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, bạn sẽ được hưởng các lợi ích sau:

Hệ thống máy móc khám chữa bệnh tiên tiến, hiện đại.
Đội ngũ y bác sĩ giỏi, có nhiều năm kinh nghiệm trong chẩn đoán bệnh và chữa bệnh.
Thủ tục đăng ký khám chữa bệnh và sử dụng dịch vụ dễ dàng, có thể đăng kí các dịch vụ xét nghiệm trực tuyến của website của bệnh viện.
Có thể thực hiện các dịch vụ xét nghiệm khác nhau như: xét nghiệm men gan, mỡ máu, xét nghiệm HIV, chẩn đoán sớm ung thư, xét nghiệm đột biến gen,…
Phương pháp xét nghiệm tiên tiến, được thực hiện bởi các bác sĩ có chuyên môn và trình độ cao.
Kết quả xét nghiệm cũng như khám chữa bệnh nhanh chóng, chính xác tuyệt đối.
Chi phí dịch vụ hợp lý.
Thời gian khám bệnh linh động, làm việc 24/24 kể cả các ngày lễ tết.

Nếu gặp phải những biểu hiện cho thấy chức năng thận đang có dấu hiệu suy giảm như trên, hãy tới Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC để tiến hành xét nghiệm độ thanh thải creatinin. MEDLATEC luôn tự tin có thể đáp ứng được nhu cầu của khách hàng. Vì vậy, bạn có thể hoàn toàn yên tâm khi khám chữa bệnh tại đây.

1. Creatinin là gì ?

Đó là phân tử chất thải sinh ra trong quá trình biến dưỡng tạo năng lượng ở cơ từ sự phân giải creatin phosphat. Creatin là một acid hữu cơ có nitơ được tổng hợp trong cơ thể từ các acid amin [ L-arginin, Glycin, L-methionin ] ở gan và thân.[5% lượng creatin định vị ở cơ vận động, % % ở tim và não. Mỗi ngày có khoảng 2 % lượng creatin của cơ thể bị biến dưỡng thành creatinin để tạo năng lượng cho cơ.Tốc độ biến dưỡng này tùy thuộc vào nhu cầu của cơ thể. Creatinin sinh ra được thải trừ qua thận.

Độ thanh thải creatinin [ Creatinin clearance ] là tỉ lệ giữa lượng creatinin thải qua nước tiểu trong 1 phút với nồng độ creatinin trong huyết tương.

2. Vì sao kiểm tra creatinin và độ thanh thải creatinin?

Thận bài tiết creatinin qua nước tiểu giúp duy trì một nồng độ ổn định creatinin trong huyết tương. Nồng độ bình thường của creatinin trong huyết tương như sau:

Người lớn, nam : 0,6-1,2 mg/dl
Người lớn, nữ: 0,5-1,1 mg/dl
Trẻ em: khoảng 0,2 mg/dl

Nồng độ cao bất thường creatinin trong huyết tương phản ảnh chức năng thận có vấn đề.

3. Các cách tính Creatinin

Có hai cách tính :

Thu thập nước tiểu trong 24 giờ. Đo nồng độ creatinin trong nước tiểu.Đo nồng độ creatinin trong huyết tương. Tính theo công thức: CrCl = [U x V]/P [ U:nồng độ creatinin trong nước tiểu,V [ ml]:Thể tích nước tiểu/phút, P: nồng độ creatinin trong huyết tương].
Cách 2 : Dùng công thức Corkroft-Gault : [140-tuổi ] x cân nặng/72 x creatinin máu [ mg%]

Độ thanh thải creatinin bình thường ở nam là 90-140 ml/min và nữ là 85-135 ml/min

4. Nồng độ creatinin/máu cao và độ thanh thải creatinin thấp nói lên điều gì?

Nồng độ creatinin trong huyết tương tăng cao có thể gợi ý cho bác sĩ nghĩ tới các bệnh suy thận, bệnh cao huyết áp, tiểu đường… và từ đó mà có các xét nghiệm khác để xác định bệnh. Độ thanh thải creatinin thấp là chỉ dấu quan trọng của tình trạng suy thận.
Tuy nhiên cần lưu ý một số dược phẩm có thể gây tăng tạm thời nồng độ creatinin trong máu.
Độ thanh thải creatinin là cơ sở để chỉnh liều điều trị
Đối với các thuốc thải trừ theo đường niệu, nếu bệnh nhân có độ thanh thải creatinin thấp, nguy cơ quá liều, ngộ độc, gia tăng hiệu ứng phụ sẽ rất cao. Do vậy độ thanh thải creatinin là cơ sở quan trọng để bác sĩ quyết định điều chỉnh liều phù hợp.

5. Các câu hỏi thường gặp

– Mức creatinin bình thường trong máu là bao nhiêu?

Bình thường mức creatinine trong máu khoảng 0.6 đến 1.2 milligrams [mg]/ deciliter [dl] ở nam và 0.5 đến 1.1 milligrams /deciliter ở nữ. [theo hệ thống đơn vị 1 mg= 1/1000gam, và 1ml = 1/1000 lít.]

Ở những người trẻ lực lưỡng hay tuổi trung niên, có thể có mức creatinin cao hơn mức bình thường chung của dân số. Mặt khác, ở những người lớn tuổi, mức creatinin có thể thấp hơn mức bình thường. Ở trẻ em, mức creatinin bình thường vào khoảng 0,2mg/dl hay hơn, tuỳ thuộc vào sự phát triển của khối cơ ở trẻ. Ở người chỉ có một thận thì mức creatinin bình thường vào khoảng 1,8-1,9 mg/dl. Khi mức creatinin ở em bé trên 2.0 mg/dl và trên 10 mg /dl ở người lớn thì cần phải chạy thận nhân tạo để lấy những chất có hại ra khỏi cơ thể [ vì lúc này thận không còn lọc được tốt nữa].

Đôi lúc, có một số thuốc có thể là nguyên nhân làm tăng mức creatinin lên cao một cách bất thường

– Tập thể dục có ảnh hưởng đến mức creatinin máu?

Nói chung, tập thể dục vừa phải sẽ không ảnh hưởng đến mức creatinin máu của bạn. Khi bạn tiếp tục tập luyện và làm tăng khối lượng cơ bắp, nồng độ creatinine của bạn có thể tăng nhẹ nhưng không đến mức độ bất thường.

– Chế độ ăn uống như thế nào làm ảnh hưởng đến nồng độ creatinin?

Nói chung, mức độ creatinin sẽ không thay đổi với một chế độ ăn uống bình thường. Mức độ Creatinin có thể cao hơn 10% -30% ở những người ăn một chế độ ăn uống nhiều thịt vì Creatinin có rất nhiều trong thịt .

– Creatinin là gì? Nếu tôi có chế độ ăn bổ sung creatin, nồng độ creatinin của tôi sẽ đi lên?

Creatinin là một hợp chất được thực hiện chủ yếu ở gan và sau đó vận chuyển đến các cơ bắp của bạn, ở cơ nó được sử dụng như một nguồn dự trử năng lượng cho cơ bắp của bạn. Một khi các cơ bắp hoạt động , một số creatin được chuyển đổi thànhcreatinin một cách tự nhiên. Số lượng của creatine và creatinine phụ thuộc vào khối lượng cơ, do đó, nam giới thường có mức độ Creatin và Creatinin cao hơn phụ nữ. Creatine có sẵn trong chế độ ăn uống bổ sung nhiền thịt . Nếu bạn lấy nguồn creatin bổ sung này, thì mức creatinin của bạn có thể cao hơn khi bạn không có những chế độ ăn uống bổ sung. Bạn nên nói với bác sĩ của bạn về tất cả các chế độ ăn uống bổ sung bạn đang dùng để giúp bác sĩ đánh giá kết quả của bạn.

– Mức độ creatinin thay đổi theo tuổi tác?

Nồng độ creatinin liên quan đến khối lượng cơ bắp và chức năng thận. Khi bạn lớn tuổi, khối lượng cơ giảm nhưng thận của bạn cũng có xu hướng hoạt động kém hiệu quả hơn . Nên kết quả là không có nhiều thay đổi nồng độ creatinin trong máu khi bạn già đi.

Nguồn: Y Dược 365 [TH]