Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cao nhất được quy định theo Khoản 1 Điều 85 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014.
Theo Khoản 1 Điều 85 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, hằng tháng, người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ phải đóng số tiền sau vào Quỹ Hưu trí và tử tuất:
Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc = 8% x Mức tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.
Trong đó, mức tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cao nhất = 20 x Mức lương cơ sở.
Từ ngày 1.7.2023, lương cơ sở được điều chỉnh tăng từ 1,49 triệu đồng lên thành 1,8 triệu đồng nên mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cao nhất sẽ được xác định như sau:
Người lao động có thể xin đóng bảo hiểm cao hơn hơn lương trong hợp đồng không?
Tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội là khoản tiền mang tính chất cố định và được xác định cụ thể theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động. Do đó, người lao động không thể xin đóng bảo hiểm theo mức lương cao hơn tiền lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động.
Điều 89 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 đã nêu rõ, tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật về lao động, bao gồm:
Mức lương theo công việc hoặc chức danh được thỏa thuận trong hợp đồng lao động.
Các khoản phụ cấp lương dùng để bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương thỏa thuận trong hợp đồng chưa tính đến hoặc có tính nhưng chưa đầy đủ.
Các khoản bổ sung mà xác định được số tiền cụ thể và được trả thường xuyên cùng với mức lương được thỏa thuận trong hợp đồng tại mỗi kỳ trả lương.
Người lao động chỉ có thể đóng bảo hiểm xã hội ở mức cao nếu tiền lương theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động cao, chứ không thể tự ý đóng bảo hiểm xã hội ở mức cao.
Thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho thấy hiện nay ông P.P.N.T [cư trú tại TP.Hồ Chí Minh] là người đang có mức lương hưu cao nhất cả nước với hơn 124 triệu đồng/tháng. Lý giải về mức lương hưu "khủng" này, cơ quan bảo hiểm xã hội cho biết trước khi nghỉ hưu, ông T. là Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng Giám đốc của một công ty và đã có quá trình đóng với mức rất cao trong 23 năm tham gia bảo hiểm xã hội.
Trong đó, giai đoạn trước năm 2007 khi quy định tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội theo mức lương thực tế [không bị giới hạn mức trần như quy định hiện hành], mức đóng của ông T. rất cao. Có những thời điểm, mức tiền lương đóng bảo hiểm xã hội bình quân của ông T. là hơn 200 triệu đồng/tháng.
Khi Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006 có hiệu lực, quy định mức trần tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cao nhất bằng 20 tháng lương tối thiểu chung [hoặc lương cơ sở]. Theo đó, từ tháng 1/2007 đến tháng 3/2015, ông T. luôn đóng bảo hiểm xã hội ở mức cao nhất theo quy định, với mức tiền lương đóng bảo hiểm xã hội bình quân là 15,4 triệu đồng/tháng. Trong đó, gần 2 năm trước thời điểm nghỉ hưu [mức lương cơ sở khi đó là 1,15 triệu đồng], mức tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội hằng tháng của ông T. là 23 triệu đồng/tháng.
Tháng 4/2015, ông T. nghỉ hưu với mức lương hưu hơn 87,3 triệu đồng/tháng. Sau 5 lần điều chỉnh lương hưu của Nhà nước, đến tháng 6/2023, mức lương hưu của ông T. là 124.714.600 đồng/tháng.
Theo thống kê của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, tại thời điểm tháng 4/2023, cả nước có 471 trường hợp có mức hưởng lương lưu từ 20 triệu đồng trở lên. Trong đó, mức hưởng từ 20 triệu đồng đến dưới 30 triệu đồng là 382 trường hợp; từ 30 triệu đồng đến dưới 50 triệu đồng là 80 trường hợp; từ 50 triệu đồng trở lên là 9 trường hợp.
Các trường hợp có mức lương hưu cao đều làm việc trong các công ty tư nhân, công ty liên doanh, doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam, có thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo mức lương thực hưởng bằng tiền ngoại tệ hoặc tiền đồng Việt Nam ở mức cao [trước năm 2007] hoặc theo mức tối đa bằng 20 lần mức lương tối thiểu chung/mức lương cơ sở tại thời điểm đóng [từ năm 2007 trở đi].
Thời gian đóng dài, mức đóng cao thì mức hưởng lương hưu sẽ cao
Giai đoạn 2016-2022, cả nước đã giải quyết gần 763.000 người hưởng lương hưu [trung bình mỗi năm giải quyết đối với khoảng 109.000 người].
Trong đó, có khoảng 420.000 người đạt tỉ lệ hưởng lương hưu 75%, chiếm tỉ lệ 55,2% số người được giải quyết hưởng chế độ hưu trí.
Hiện nay, ngành BHXH Việt Nam đang thực hiện chi trả cho khoảng 2,7 triệu người hưởng lương hưu. Trong tổng số người hưởng này, phần lớn có mức hưởng từ 3 triệu đồng/tháng đến dưới 7 triệu đồng/tháng với gần 1,9 triệu người [chiếm 68,3% tổng số người hưởng lương hưu trên cả nước].
Bên cạnh đó, nhiều trường hợp được hưởng mức lương hưu cao do trong quá trình tham gia BHXH có mức tiền lương và thu nhập làm căn cứ đóng BHXH cao [theo quy định, NLĐ được đóng BHXH tối đa bằng 20 lần mức lương cơ sở từng thời kỳ].
Như vậy, mức hưởng lương hưu tỉ lệ thuận mới mức đóng BHXH, thời gian đóng BHXH. Có nghĩa là mức đóng BHXH càng cao, thời gian đóng BHXH càng dài thì mức hưởng lương hưu cũng sẽ càng cao.
Lương hưu được coi là nguồn thu nhập ổn định nhất giúp NLĐ yên tâm dưỡng già, đảm bảo tốt hơn cuộc sống độc lập mà không phải phụ thuộc vào con cháu.
Ngoài lương hưu hằng tháng, NLĐ còn được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt thời gian nghỉ hưu để được hưởng các quyền lợi KCB và chăm sóc sức khỏe do quỹ BHYT chi trả với mức hưởng là 95%.
Thực tế, cơ quan BHXH đã chi trả chi phí KCB BHYT hàng trăm triệu đồng, thậm chí hàng tỷ đồng cho những người hưởng lương hưu bị mắc bệnh nan y, hiểm nghèo… Trong giai đoạn tuổi già, nguy cơ đối mặt nhiều hơn với ốm đau, bệnh tật nên việc được chia sẻ phần lớn nguồn kinh phí KCB từ quỹ BHYT sẽ giảm bớt áp lực kinh tế cho con cháu của người nghỉ hưu.
Không những thế trong thời gian hưởng lương hưu, người hưởng lương hưu không may qua đời thì thân nhân của họ còn được hưởng chế độ tử tuất với nhiều quyền lợi.