Hiếu học vốn là truyền thống tốt đẹp lâu đời của người Việt Nam ta. Từ xưa đến nay, hình ảnh của người thầy luôn được nhiều người tôn kính. Hình ảnh giữa thầy và trò là mối quan hệ đạo đức quan trọng nhất trong xã hội phong kiến. Bỏ qua các nghi lễ khắt khe, thái độ coi trọng tri thức với quan hệ thầy trò vẫn luôn được chú trọng hơn bao giờ hết. Nhờ phát huy truyền thống hiếu học, luôn xem trọng việc học tập nên đã góp phần không nhỏ vào nền văn hiến nước nhà. Chính vì thế, các thành ngữ và ca dao tục ngữ về truyền thống hiếu học vẫn luôn được lưu truyền từ bao đời nay!
I. Truyền Thống Hiếu Học Được Gìn Giữ Và Phát Triển Như Thế Nào?
“Muốn sang thì bắc cầu Kiều – Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy” – ca dao tục ngữ về truyền thống hiếu học. Tuy nhân dân ta trải qua bao thăng trầm lịch sử, nhưng thời đại nào cũng có nhiều tấm gương về những người học trò hiếu học. Bên cạnh đó còn có những câu chuyện cảm động về tình thầy trò. Cũng có những học trò đỗ đạt ở nhiều vị trí cao. Nhưng khi trở về thăm người thầy năm ấy, họ vẫn luôn lễ phép và khiêm nhường biết chừng nào.
1.1 Truyền thống hiếu học từ xa xưa
Đi dọc theo lịch sử của dân tộc qua mấy nghìn năm, chúng ta đã tích lũy được kho tàng tri thức khổng lồ. Để nhanh chóng tiếp thu và lĩnh hội được tinh hoa ấy một cách trọn vẹn, chỉ có một cách duy nhất là học suốt đời. Như lời Bác Hồ từng răn dạy: “Học ở trường, học trong sách vở, học lẫn nhau và học ở nhân dân”. Hoặc như lời Lê-nin đã khuyên rằng: “Học, học nữa, học mãi”. Những lời khuyên ấy như một sự khẳng định rất lớn về tầm quan trọng của học hành.
Thực tế, chúng ta cũng đã từng nghe qua những tấm gương về truyền thống hiếu học như Mạc Đĩnh Chi. Vì nghèo, không có tiền để mua dầu nên ông đã tự bắt đom đóm bỏ vào vỏ trứng để thắp sáng học bài. Hay hình ảnh chú bé chăn trâu luôn nung nấu ý chí học hành nên Lương Thế Vinh đã trở thành một nhà toán học tài ba.
Hoặc chẳng ai xa lạ, như Bác Hồ của chúng ta vẫn luôn học hỏi và tiếp thu nhiều văn hóa tốt đẹp. Từ một anh Ba phụ bếp, rồi đến người thợ ảnh trong một hẻm nhỏ cho đến người quét tuyết trong công viên. Tuy cuộc sống vất vả là thế, nhưng Bác vẫn không ngừng tìm tòi và học hỏi. Nhờ đó, Bác đã nâng cao trình độ của mình, rút ra nhiều bài học bổ ích. Minh chứng cho kết quả của tinh thần hiếu học ấy, Người đã trở thành một danh nhân văn hóa thế giới được nhiều người biết đến.
1.2 Truyền thống hiếu học ngày nay như thế nào?
Với cuộc sống hiện đại ngày nay, cũng có không ít các cô cậu học trò luôn vượt qua mọi hoàn cảnh, khó khăn mà cố gắng học tập, chăm chỉ siêng năng. Một phần để vượt lên số phận, hi vọng vào một tương lai tươi sáng hơn. Một phần cũng góp vào vẻ đẹp văn hóa của người Việt Nam về tinh thần hiếu học. Đã có một vài câu ca dao tục ngữ về truyền thống hiếu học luôn được lưu truyền nhằm ca ngợi vẻ đẹp ấy qua muôn đời.
Những minh chứng nêu trên đã quá sáng tỏ cho một truyền thống hiếu học luôn được giữ gìn qua bao đời. Nhờ có việc học mà chúng ta mới có những tiến bộ vượt bậc và mang lại nhiều kết quả vững chắc. Việc học chẳng bao giờ là kết thúc. Chỉ cần ta luôn có ý chí, quyết tâm theo đến cùng thì mọi quả đắng cũng sẽ thành trái ngọt. Lúc bấy giờ, ta mới hiểu được hết những giá trị của việc học mang lại.
II. Một Số Câu Ca Dao Tục Ngữ Về Truyền Thống Hiếu Học
2.1 Một kho vàng không bằng một nang chữ
Tại sao người xưa lại nói “Một kho vàng không bằng một nang chữ”? Vì kho vàng có thể thất lạc mất, hủy hoại, đốt phá,... hoặc tiêu xài mãi có ngày hết đi.
Còn việc học hành luôn được tu dưỡng và rèn luyện sẽ không ai có thể không thể bị thất lạc được. Kho tàng ấy sẽ được dùng mãi không bao giờ hết. Càng học chữ nhiều, chúng ta sẽ càng được trau dồi thêm.
2.2 Đi một ngày đàng, học một sàng khôn
Về nghĩa đen, câu ca dao tục ngữ về truyền thống hiếu học trên muốn nói: muốn học hỏi, cần phải đi nhiều. Có tiếp xúc với thế giới bên ngoài nhiều thì mới mở rộng thêm kiến thức cho bản thân được.
Về nghĩa bóng, câu tục ngữ muốn gửi gắm đến chúng ta một lời khuyên vô cùng cao đẹp. Đó là kiến thức cần phải luôn được cập nhật mỗi ngày. Vì thế giới bên ngoài còn rất nhiều điều để học hỏi. Vì vậy, chúng ta phải luôn biết nắm bắt các cơ hội, hãy nâng cao tinh thần tự học hỏi. Từ đó trau dồi kiến thức thêm cho bản thân.
2.3 Có học, có khôn
Vấn đề học tập không chỉ bó hẹp trong thời gian hoặc không gian nào. Mà nó được mở rộng ở mọi lúc, mọi nơi. Nếu chúng ta muốn thu hoạch tri thức thì chúng ta luôn có thể học tập trong mọi hoàn cảnh. Nhờ vậy mà trí óc mới được mở rộng.
Còn từ “khôn” trong câu ca dao tục ngữ về truyền thống hiếu học trên có thể hiểu là sự sáng suốt. Ngoài ra còn biết cách xử lý và ứng xử mọi tình huống trong đời sống vốn rất phức tạp. Người Việt Nam ta vốn chuộng sự nhanh nhạy, sự khôn khéo trong giao tiếp. Từ đó, mọi việc cũng trở nên dễ dàng và thuận lợi hơn.
Nếu chúng ta muốn có được sự “khôn” này thì tất yếu phải có hiểu biết sâu rộng. Chúng ta phải học hỏi, có tri thức uyên thâm. Mà để đạt được điều này, cách duy nhất là khi ta ra sức “học” mà thôi.
Đó chính là ý nghĩa trọn vẹn của câu tục ngữ. Chúng đã chỉ ra sự cần thiết và lợi ích của việc học tập đối với con người. Đặc biệt là đói với những người trẻ đang chập chững bắt đầu bước vào cuộc đời. Việc học còn là sự khám phá bản thân, khám phá cuộc sống,. Từ đó, bạn sẽ tìm ra con đường đi đúng đắn cho riêng mình.
2.4 Một vài câu ca dao tục ngữ về truyền thống hiếu học khác
- Bảy mươi còn học bảy mươi mốt
- Có cày có thóc, có học có chữ
- Học hành vất vả kết quả ngọt bùi
- Học là học để mà hành/Vừa hành vừa học mới thành người khôn
- Tiên học lễ, hậu học văn
- Học khôn đến chết, học nết đến già
- Dao có mài có sắc/Người có học có khôn
- Dốt đến đâu học lâu cũng biết
- Luyện mãi thành tài, miệt mài tất giỏi.
- Học ăn học nói, học gói học mở.
- Học hay cày biết.
- Học một biết mười.
- Học thầy chẳng tày học bạn.
- Học thầy học bạn, vô vạn phong lưu.
- Ăn vóc học hay.
- Dao có mài mới sắc, người có học mới nên.
- Dẫu rằng thông hoạt, chẳng học cũng hư đời, tài chí bằng trời, chẳng học cũng là phải khổ.
- Dốt đặc còn hơn hay chữ lỏng.
- Hay học thì sang, hay làm thì có.
III. Lời Kết
Trên đây là một vài câu ca dao tục ngữ về truyền thống hiếu học hay và ý nghĩa. Chúng được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Tuy thời gian qua nhanh, nhưng những câu ca dao ấy vẫn giữ gìn được bản chất tốt đẹp vốn có của nó. Hi vọng bài viết trên đây sẽ giúp bạn đọc hiểu thêm về truyền thống hiếu học đáng quý của dân tộc ta.
Xem thêm: Những Câu Ca Dao Tục Ngữ Về Tôn Sư Trọng Đạo Hay 2021
- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
Luyện tập 2 trang 8 Giáo dục công dân lớp 6: Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ nói về truyền thống: hiếu học, hiếu thảo, yêu nghề.
Quảng cáo
Lời giải:
- Câu ca dao, tục ngữ về truyền thống hiếu học:
+ Luyện mãi thành tài, miệt mài tất giỏi.
+ Học ăn học nói, học gói học mở.
+ Học hay cày biết.
+ Học một biết mười.
+ Học thầy chẳng tầy học bạn.
- Câu ca dao, tục ngữ về truyền thống hiếu thảo:
+ Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
+ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
- Câu ca dao, tục ngữ về truyền thống yêu nghề:
+ Muốn giàu nuôi lợn nái, muốn hại nuôi bồ câu.
+ Một đồng một giõ, chẳng bỏ nghề đâu.
+ Ruộng bề bề không bằng nghề trong tay.
Quảng cáo
Xem thêm các bài giải bài tập Giáo dục công dân lớp 6 sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Giới thiệu kênh Youtube VietJack
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
- Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 6 có đáp án
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k10: fb.com/groups/hoctap2k10/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Loạt bài Soạn, Giải bài tập Giáo dục công dân lớp 6 của chúng tôi được biên soạn bám sát chương trình sách giáo khoa Giáo dục công dân 6 bộ sách Chân trời sáng tạo [NXB Giáo dục].
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.