Sự khác nhau giữa tia hồng ngoại và tia tử ngoại
Lý thuyết Tia hồng ngoại, tia tử ngoại, tia X. Thang sóng điện từ hay, chi tiết nhất
Show
Bài giảng: Bài 27: Tia hồng ngoại và tia tử ngoại - Cô Phan Thanh Nga (Giáo viên Tôi) Quảng cáo
Thực nghiệm đã chứng tỏ rằng ngoài miền ánh sáng nhìn thấy còn có những bức xạ không nhìn thấy được, nhưng cũng có tác dụng nhiệt, cũng tuân theo định luật truyền thẳng, phản xạ, khúc xạ, và cũng gây được hiện tượng nhiễu xạ, giao thoa như các bức xạ nhìn thấy. VD: tia hồng ngoại, tia tử ngoại, tia X. Bảng so sánh những bức xạ không nhìn thấy
Quảng cáo
- Sóng vô tuyến, tia hồng ngoại, ánh sáng nhìn thấy, tia tử ngoại, tia X, tia gamma (tia phóng xạ) đều có cùng bản chất là sóng điện từ. Sự khác nhau về tần số ( bước sóng) của các loại sóng điện từ dẫn đến sự khác nhau về tính chất và tác dụng của chúng. Thang sóng điện từ Xem thêm các bài Lý thuyết Vật Lí lớp 12 hay khác:
Giới thiệu kênh Youtube Tôi I. Phát hiện ra tia tử ngoại và tia hồng ngoạiThí nghiệm: Dựng lại thí nghiệm của Newton khi làm thí nghiệm về sự tán sắc ánh sáng. Ngoài ra ta đặt một mối hàn H của một cặp nhiệt điện chạy vào chỗ một màu nào đó trên quang phổ, còn mối hàn H’ còn lại nhúng vào trong cốc nước đá đang tan. Từ từ đưa mối hàn H từ đầu đỏ Đ đến đầu tím T của quang phổ, ta thấy dù H ở chỗ nào, kim của điện kế cũng lệch. Điều đó chứng tỏ bức xạ Mặt Trời đã làm nóng mối hàn. Đưa mối hàn ra khỏi đầu Đ, tới điểm A chẳng hạn, thì của điện kế vẫn lệch, thậm chí lệch nhiều hơn so với lúc ở Đ; đưa mối hàn ra khỏi đầu T, đến điểm B chẳng hạn, kim điện kế tiếp tục bị lệch. Đặc biệt, nếu ta thay màn M bằng một tấm bìa có phủ bột huỳnh quang thì thấy ở phần màu tím và phần kéo dài của quang phổ khỏi màu tím, bột huỳnh quang phát sáng rất mạnh. Vậy ta rút ra được kết luận:
I. Bản chất và tính chất chung của tia hồng ngoại và tia tử ngoại1. Bản chất Như ta đã biết, tia hồng ngoại và tia tử ngoại được phát hiện bằng cùng một dụng cụ, và dựa trên cùng 1 thí nghiệm nên ta có thể rút ra được rằng hai loại tia trên có cùng bản chất với tia sáng thông thường. Tia tử ngoại và tia hồng ngoại đều không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Chúng có các đặc điểm cơ bản của sóng điện từ. 2. Tính chất Tia hồng ngoại và tia tử ngoại tuân theo có những tính chất chung:
Tia tử ngoại là gì?Tia tử ngoại(còn gọi là tia cực tím hay tia UV) là bức xạ điện từ đến từ mặt trời và được truyền dưới dạng sóng hoặc hạt ở các bước sóng và tần số khác nhau.Dải bước sóng rộng này được gọi là phổ điện từ (EM). Phổ thường được chia thành bảy vùng theo thứ tự bước sóng giảm dần, năng lượng và tần số tăng dần. Các ký hiệu phổ biến là sóng vô tuyến, vi sóng, tia hồng ngoại (IR), ánh sáng nhìn thấy, tia cực tím (UV), tia X và tia gamma. Trong đó tia tử ngoạinằm trong dải phổ EM giữa ánh sáng nhìn thấy và tia X. Phân loại tia này gồm 3 loại chính:
bài 27 tia hồng ngoại và tia tử ngoạiBạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.58 MB, 27 trang ) 2 F S P Quang phæ liªn tôc Vïng tö ngo¹i (λ< λ t ) Vïng hång ngo¹i (λ> λ ® ) I. THÍ NGHIỆM PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI I. THÍ NGHIỆM PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI QUANG PHỔ CỦA ÁNH SÁNG TRẮNG II. BẢN CHẤT VÀ TÍNH CHẤT CHUNG CỦA TIA II. BẢN CHẤT VÀ TÍNH CHẤT CHUNG CỦA TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI Chúng có cùng bản chất với ánh sáng ( Cùng bản Chúng có cùng bản chất với ánh sáng ( Cùng bản chất với sóng điện từ) nh chất với sóng điện từ) nh ưng không nhìn thấy được. ưng không nhìn thấy được. Tuân theo các định luật truyền thẳng , phản xạ , khúc xạ Tuân theo các định luật truyền thẳng , phản xạ , khúc xạ và cũng gây được hiện tượng nhiễu xạ , giao thoa như ánh và cũng gây được hiện tượng nhiễu xạ , giao thoa như ánh sáng thông thường. sáng thông thường. 2. TÍNH CHẤT 2. TÍNH CHẤT Miền hồng ngoại trải từ bước sóng 760 nm đến khoảng Miền hồng ngoại trải từ bước sóng 760 nm đến khoảng vài milimét vài milimét Miền tử ngoại trải từ bước sóng 380 nm đến vài nanômét Miền tử ngoại trải từ bước sóng 380 nm đến vài nanômét 1.BẢN CHẤT 1.BẢN CHẤT III. TIA HỒNG NGOẠI Mọi vật có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ môi trường đều phát ra tia hồng ngoại Người có nhiệt độ 37 0 C tức là 310 K là nguồn phát tia hồng ngoại Bếp ga , bếp than là những nguồn phát ra tia hồng ngoại Đèn điện dây tóc nhiệt độ thấp và đặc biệt là đi ốt phát quang hồng ngoại 1. CÁCH TẠO RA Mặt trời Bếp lửa Đèn dây tóc cháy sáng Các nguồn phát giàu tia hồng ngọai 2.TÍNH CHẤT VÀ CÔNG DỤNG a . Tính chất nổi bật của tia hồng ngoại là tác dụng nhiệt dùng để sấy khô, sưởi ấm b . Tia hồng ngoại có thể gây ra một số phản ứng hoá học ứng dụng tạo ra phim có thể chụp được tia hồng ngoại c . Tia hồng ngoại cũng có thể biến điệu được như sóng điện từ cao tần , ứng dụng để chế tạo bộ điều khiển từ xa d . Trong quân sự tia hồng ngoại có nhiều ứng dụng như tạo ra ống nhòm hồng ngoại để quan sát ban đêm , camera hồng ngoại để chụp ảnh quay phim ban đêm Ứng dụng của tia hồng ngoại : S y khô – sưởi ấm.ấ Máy sấy bằng tia hồng ngoại Đèn hồng ngoại May chup anh hụng ngoai Anh cua kinh thiờn vn hụng ngoai Chuùp aỷnh hong ngoùai IV. TIA TỬ NGOẠI 1. Nguồn tia tử ngoại Những vật có nhiệt độ cao (từ 2000 o C trở lên ) .Nhiệt độ càng cao phổ tử ngoại của vật càng kéo dài về phía sóng ngắn Hồ quang điện có nhiệt độ trên 3000 o C là một nguồn tử ngoại mạnh Bề mặt mặt trời có nhiệt độ khoảng 6000 K là nguồn tử ngoại mạnh hơn Đèn hơi thuỷ ngân 2 . Tính chất Tác dụng lên phim ảnh Kích thích sự phát quang của nhiều chất (Áp dụng trong đèn huỳnh quang) Kích thích nhiều phản ứng hoá học Tia tử ngoại làm ion hoá không khí và nhiều chất khí khác và gây ra tác dụng quang điện Tia tử ngoại có tác dụng sinh học ( huỷ diệt tế bào , diệt khuẩn ) Bị nước và thuỷ tinh hấp thụ mạnh nhưng lại truyền qua được thạnh anh Mặt trời Hồ quang điện Đèn cực tím Các nguồn phát giàu tia tử ngọai Trong tia sét có tia tử ngoại không ? Có. Vì nhiệt độ trong tia sét khoảng vài chục nghìn độ IV. TIA TỬ NGOẠI 3. Sự hấp thụ tia tử ngoại : Thuỷ tinh hấp thụ mạnh tia tử ngoại Tầng ôzôn hấp thụ hầu hết các tia có bước sóng dưới 300 nm nên hấp thụ mạnh tia tử ngoại của mặt trời 4. Công dụng : Trong y học tia tử ngoại được dùng để tiệt trùng các dụng cụ , để chữa bệnh còi xương Trong công nghiệp thực phẩm dùng để tiệt trùng Trong công nghiệp được sử dụng để tìm vết nứt trên bề mặt các vật bằng kim loại Tia tử ngoại kích thích cây xanh phát triển Máy xử lý nước bằng tia tử ngọai Nước tinh khiết đóng chai được diệt khuẩn bằng tia tử ngọai Dùng tia tử ngoại để phát hiện tiền giả So sánh những điểm So sánh những điểm giống giống và và khác khác nhau cơ nhau cơ bản giữa tia hồng ngoại, tia tử ngoại ? bản giữa tia hồng ngoại, tia tử ngoại ? * * Giống nhau: Giống nhau: Cùng có bản chất là sóng điện từ Cùng có bản chất là sóng điện từ Có các tính chất chung của sóng điện từ Có các tính chất chung của sóng điện từ Không nhìn thấy đ,ợc Không nhìn thấy đ,ợc * * Khác nhau: Khác nhau: + Tia Hồng ngoại: + Tia Hồng ngoại: = 760 nm = 760 nm 10 10 -3 -3 m ( vài milimét) m ( vài milimét) + Tia Tử ngoại: + Tia Tử ngoại: = 360 nm = 360 nm 10 10 -9 -9 m (vài nanômét) m (vài nanômét) ( ( A A nh sáng nhìn thấy: nh sáng nhìn thấy: = 760 nm = 760 nm 380 nm ) 380 nm ) Tia hồng ngoại không có tính chất nào sau đây ? A. Do các vật bị nung nóng phát ra. B. Làm phát quang một số chất C. Có tác dụng lên kính ảnh hồng ngoại. D. Có tác dụng nhiệt mạnh 10 10 09 09 08 08 07 07 06 06 05 0504 04 03 03 02 02 01 01 00 00 20 20 19 19 18 18 17 17 16 1615 15 14 14 13 13 12 12 11 11 B. Làm phát quang một số chất Câu 1 Tính chất nào sau đây là tính chất chung của tia hồng ngoại và tia tử ngoại ? A.Có tác dụng huỷ diệt tế bào. B. Làm phát quang một số chất C. Làm ion hóa không khí. D.Có tác dụng lên kính ảnh 10 10 09 09 08 08 07 07 06 06 05 0504 04 03 03 02 02 01 01 00 00 20 20 19 19 18 18 17 17 16 1615 15 14 14 13 13 12 12 11 11 D. Có tác dụng lên kính ảnh Câu 2 Các nguồn nào sau đây không phát ra tia tử ngoại : A. Mặt Trời B. Hồ quang điện C. Dây tóc bóng đèn cháy sáng D. Đèn cực tím. 10 10 09 09 08 08 07 07 06 06 05 0504 04 03 03 02 02 01 01 00 00 20 20 19 19 18 18 17 17 16 1615 15 14 14 13 13 12 12 11 11 C. Dây tóc bóng đèn cháy sáng Câu 3 Sự khác biệt giữa bức xạ hồng ngoại và tia cực tímCác ự khác biệt chính giữa bức xạ tia hồng ngoại và tia cực tím là bước óng của bức xạ hồng ngoại dài hơn bước óng của ánh áng nhìn thấy, tr |
