Ung thư da hắc sắc tố là căn bệnh còn khá xa lạ đối với nhiều người. Thông qua bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cụ thể nhất về nguyên nhân, triệu chứng cũng như một số biện pháp dự phòng bệnh một cách hiệu quả.
1. Tổng quát về ung thư da hắc sắc tố
Ung thư da hắc sắc tố còn được biết đến với cái tên u hắc tố ác tính, là một bệnh lý xuất hiện trên da và niêm mạc, khởi phát từ các tế bào sản sinh sắc tố melanin, nằm ở lớp cuối cùng của thượng bì. Các khối u có thể xuất hiện ở nhiều vị trí như đầu cổ, mắt, thân mình,… đa số là ở chi dưới như đùi cẳng chân, bàn chân, ngón chân,…
Hầu hết các bệnh nhân đều bị di căn từ rất sớm , thông qua các hạch bạch huyết và máu đến các cơ quan khác mặc dù khối u vẫn còn nhỏ, nhất là các cơ quan như gan, phổi, thận, xương,…
Bạn cần lưu ý kỹ nếu như cơ thể có những vết sẫm màu tương tự như trong hình
Bệnh lý này được phân loại thành 4 nhóm chính:
U hắc tố ác tính tại chỗ
Các khối u ở dạng này thường có biểu hiện như một nốt ruồi lớn và đậm dần sau vài năm. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi và giới tính, nhất là phụ nữ khoảng tư 40 - 59 tuổi, hoặc những người thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng.
Thể bệnh lý này tiến triển rất chậm, vì vậy hầu hết các bệnh nhân thường bỏ qua các dấu hiệu bất thường cho đến khi xuất hiện những triệu chứng nặng hơn như nốt ruồi lớn nhanh, vùng da sậm hơn, trở nên cứng và chảy máu.
U hắc tố nông lan rộng
Đây là dạng thường xuất hiện nhiều hơn so với u hắc tố ác tính tại chỗ. Các khối u thường xuất hiện ở lứa tuổi trẻ, dễ di động, không đều màu, ngoài các vết đen, nâu thường gặp còn có vết màu đỏ, trắng hay xanh lá,… Bờ khối u sần sùi, lồi lõm, nhất là với những người mắc phải bệnh trong thời gian dài.
Các khối u thường phát triển theo chiều ngang và sang hai bên với tốc độ tương đối nhanh. Khi chúng có các biểu hiện như thường xuyên chảy máu, trầy xước, thậm chí loét, chính là dấu hiệu cảnh báo bạn cần được thăm khám trong thời gian sớm nhất có thể.
U hắc tố nốt ruồi chi
Như tên gọi, các khối u thường xuất hiện ở các vùng như bàn tay, bàn chân, giữa các khớp và đốt ngón tay/chân, mép hoặc nền móng tay/chân,… Tuy nhiên, đây là thể bệnh hiếm gặp trên lâm sàng và có thể không di căn sang các vị trí xung quanh trong thời gian dài.
Các khối u thường có bờ không đều nhưng lớn nhanh. Nếu màu sắc của các nốt ruồi lan rộng, thay đổi sang màu nâu nhạt hay nâu sẫm thì bạn có thể nghĩ ngay đến bệnh lý ung thư da hắc sắc tố.
Ung thư hắc tố dạng cục
Vị trí tổn thương có biểu hiện như một nốt ruồi đã xuất hiện trong thời gian dài, qua nhiều tháng hay nhiều năm. Khi mới xuất hiện, đường kính của khối u chỉ khoảng từ 1 - 4mm. Dần dần, chúng tăng kích thước, màu sắc không đều [có thể đen, nâu, xanh,…], đậm hơn, bề mặt lồi lõm, chứa dịch bên trong hoặc chảy máu, có thể dẫn đến loét.
Một số dạng khối u thường gặp trong các trường hợp mắc bệnh
2. Yếu tố nguy cơ dẫn đến căn bệnh này là gì?
Độ tuổi và giới tính
Ở độ tuổi càng cao, nguy cơ mắc bệnh càng tăng do cơ thể dần xuất hiện các triệu chứng lão hóa, bao gồm các sắc tố trên da. Nam giới có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nữ giới gấp 3 lần.
Màu da
Người da trắng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với những người người da đen. Còn đối với người da đỏ và da vàng chỉ ở mức độ trung bình. Tuy nhiên, với người da đen tóc vàng bẩm sinh thường có nguy cơ cao hơn cả.
Ngoài ra, người có tàn nhang và nốt ruồi nhiều hơn 20 nốt cũng có khả năng mắc phải căn bệnh này.
Yếu tố di truyền
Thế hệ thứ hai của bệnh nhân mắc ung thư da hắc sắc tố thường cao gấp 4 lần so với người bình thường. Vì vậy, hãy thực hiện các biện pháp dự phòng nếu bạn có người thân mắc phải căn bệnh này. Ngoài ra, hội chứng nốt ruồi [có khả năng di truyền] cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh của bạn.
Mắc một số bệnh lý từ trước
-
Bệnh sừng hóa vảy [actinic keratosis]: hay còn được gọi là bệnh dày sừng quang hóa, hình thành từ các tổn thương do tia tử ngoại gây ra. Khi bệnh lý tiến triển nặng có thể chuyển biến thành ung thư.
-
Bệnh xơ da nhiễm sắc: khởi phát từ những tổn thương bởi tia cực tím gây ra. Người mắc phải có nguy cơ mắc bệnh ung thư da hắc sắc tố rất cao và các bệnh lý ác tính khác ở phần mềm. Khả năng các trường hợp này thường mắc bệnh trước 25 tuổi.
-
Tổn thương sắc tố bẩm sinh: hội chứng nốt ruồi loạn sản, nốt ruồi bẩm sinh [có các yếu tố như mặt gồ ghề không đều, sẫm màu, nhiều lông] mảng hắc tố càng rộng nguy cơ bị ung thư càng cao.
Ánh nắng
Thường xuyên tiếp xúc nhiều với ánh nắng với cường độ mạnh trong thời gian dài có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến làn da của bạn.
Nội tiết
Một số nghiên cứu cho thấy những phụ nữ sử dụng thuốc ngừa thai thường xuyên trên 5 năm, đồng thời các trường hợp mang thai muộn [trên 30 tuổi] thường có tỷ lệ mắc bệnh cao. Đặc biệt bệnh lý này thường phát triển nhanh và di căn sớm trên những phụ nữ có thai.
Nếu tính chất công việc, hãy sử dụng các vật dụng bảo hộ để phòng tránh tác hại của tia cực tím
3. Biện pháp nào sẽ giúp dự phòng hiệu quả?
Hầu hết các bệnh nhân đều bị di căn từ rất sớm , thông qua các hạch bạch huyết và máu đến các cơ quan khác mặc dù khối u vẫn còn nhỏ, nhất là các cơ quan như gan, phổi, thận, xương,… Tỷ lệ tử vong với những trường hợp đã di căn có thể lên đến 90%.
Vì vậy, bạn cần phải lưu ý cẩn thận các dấu hiệu bất thường trên cơ thể nếu bản thân thuộc một trong các nhóm yếu tố nguy cơ trên. Đồng thời, phải đến tiến hành thăm khám và tiến hành các xét nghiệm thăm dò, chẩn đoán trong thời gian sớm nhất.
Bạn nên đi thăm khám để được hỗ trợ thăm khám và tư vấn ngay khi phát hiện những dấu hiệu bất thường
Để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người thân yêu khỏi căn bệnh ung thư da hắc sắc tố, bạn cũng nên kiểm tra sức khỏe và thực hiện tầm soát ung thư định kỳ. Hãy đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC để nhận được các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tận tình, chu đáo nhất. Liên hệ với chúng tôi qua hotline 1900.56.56.56.
HỎI ĐÁP
U tế bào hắc tố là một loại ung thư da và được gọi là bệnh Melanoma. Tế bào hắc tố có mặt ở toàn bộ phận dưới của lớp biểu bì, tiết ra melanin sắc tố quy định màu da tự nhiên. Những mụn lành tính hay còn gọi là nốt ruồi xuất hiện là do các đám tế bào hắc tố và mô lân cận hình thành. Khi các tế bào hắc tố trở thành ác tính hình thành nên các u tế bào hắc tố.
Đây là loại ung thư mà hiện nay đang nguy hiểm nhất bắt đầu từ sự rối loạn của các tế bào hắc tố. U hắc tố xuất hiện như nốt ruồi và lan sang các vùng lân cận, khi di căn tế bào ung thư xuất hiện ở hạch. Các khối u sau đó xâm chiếm đến da, võng mạc, tĩnh mạch, các hạch bạch huyết và cuối cùng đến gan, não, phổi và xương.
Hình ảnh u tế bào hắc tố
2. Nguyên nhân gây ra bệnh u tế bào hắc tố
Tia cực tím là nguyên nhân chính gây tổn thương da làm cho các tế bào da phát triển bất thường không còn theo trình tự tổ chức. Có hai loại tia cực tím là A [UVA] và B [UVB] đều có thể đi xuyên qua da và làm tổn thương các tế bào nhẹ thì gây ra nếp nhăn, nốt tàn nhang, trường hợp nặng gây ung thư da.
Tia UVA xuyên qua da sâu hơn làm suy giảm khả năng chống ung thư của da, tia UVB kém hơn gây ung thư lớp nông, ung thư tế bào sừng hoặc tế bào đáy. Những người thỉnh thoảng mới tiếp xúc ánh nắng gắt trong thời gian ngắn như người làm việc văn phòng vào dịp nghỉ lễ tắm biển có nguy cơ bị ung thư da u hắc tố cao hơn người thường xuyên làm việc dưới trời nắng.
Các yếu tố làm nguy cơ cao mắc bệnh:
- Tuổi tác: Bệnh không hay gặp ở trẻ em, tuổi càng cao nguy cơ mắc bệnh càng lớn.- Màu da: Người da sẫm màu, da đen ít có nguy cơ mắc bệnh hơn người da trắng.
- Di truyền: Những gia đình có tiền sử bệnh thì những người thành viên còn lại có tỷ lệ mắc bệnh cao.
Nguyên nhân gây bệnh u tế bào hắc tố là tia cực tím
3. Triệu chứng của bệnh u tế bào hắc tố
Những dấu hiệu nhận biết u tế bào hắc tố nhờ quan sát bên ngoài:- Hình dạng: nốt ruồi hai bên không đối xứng- Ranh giới: Xung quanh nốt ruồi mép thường lởm chởm, có vết khía, không rõ ràng, không đều, sắc tố lan tới vùng da xung quanh.- Màu sắc: Không đồng đều, có nét màu đen, nâu và rám nắng. Nhiều u tế bào hắc tố có thể nhìn thấy những vùng có màu trắng, xám, đỏ, hồng hoặc xanh lơ.
- Kích thước: U hắc tố thường có đường kính lớn và tăng lên khoảng hơn đầu tẩy bút chì [5mm].
Mỗi người có triệu chứng khác nhau, có trường hợp đầy đủ tất cả như trên hoặc cũng thể chỉ vài biểu hiện. Ở giai đoạn muộn kết cấu nốt rồi thay đổi trở nên cứng lại hoặc nổi cục, có vảy nhỏ, ngứa nhưng thường các u hắc tố ác tính không gây đau. Biểu hiện của giai đoạn muộn thường gặp như:- Biểu hiện rõ nhất là trên một nốt ruồi có sẵn thấy to dần ra, lỡ loét, có viền đỏ xung quanh.- Gây khó chịu, ngứa ngáy, chảy máu, viền nham nhở.- Tổn thương nhanh chóng xâm lấn theo chiều sâu, chiều rộng và di căn đến hạch, nội tạng.
- Có những trường hợp tổn thương vùng kín đáo nhưng cũng đã có di căn hạch.
Những dấu hiệu nhận biết ung thư hắc tố
4. Điều trị bệnh u tế bào hắc tố
Bệnh u tế bào hắc tố có thể điều trị khỏi nếu được phát hiện sớm khi khối u hắc tố còn nông và chưa xâm lấn sâu vào da. Nếu không được chuẩn đoán kịp thời để lâu u hắc tố trở nên dày, sâu, di căn sang các bộ phận khác của cơ thể và khó kiểm soát.
Các kỹ thuật y học dùng để chuẩn đoán:- Chẩn đoán lâm sàng, xem hình dạng, kích thước, màu sắc của các nốt ruồi.- Tiến hành làm sinh khiết da, sinh khiết hạch bạch huyết đây là phương pháp duy nhất để đưa ra chẩn đoán chính xác.
- Tùy thuộc vào khối u mà các bác sĩ sẽ tiến hành chụp X- quang lồng ngực, chụp cắt lớp vi tính gan, xương, não, làm xét nghiệm máu.
Các phương pháp điều trị u tế bào hắc tố:- Phương pháp phẫu thuật: cắt bỏ là phương pháp điều trị hiệu quả nhất hiện nay. Các bác sĩ sẽ cắt bỏ khối u và vùng lân cận tùy thuộc vào độ dày của hắc tố và độ sâu xâm nhập vào da để phòng tái phát.- Phương pháp phẫu thuật kết hợp nạo vét hạch vùng: dùng chất chỉ thị màu tiêm vào vào khối u ở da, sau đó dựa vào sự hiện diện của chất chỉ thị tại các hạch vùng để cắt bỏ chọn lọc.- Hóa trị liệu: là phương pháp sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư. Phụ thuộc vào tình trạng của bệnh nhân, mức độ nguy hiểm để sử dụng đơn hóa trị liệu hay phối hợp nhiều thuốc để điều trị.- Liệu pháp sinh học: đây là phương pháp dùng các chất điều biến đáp ứng sinh học trực tiếp hay gián tiếp vào bảng hệ thống miễn dịch của cơ thể. Nhằm chống lại ung thư hoặc giảm bớt tác dụng phụ do điều trị ung thư gây ra.
- Tia xạ: là phương pháp hay dùng nhất để kiểm soát ung thư đã di căn vào não, xương và các bộ phận khác của cơ thể. Cụ thể là sử dụng các tia có năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư.
5. Phòng bệnh u tế bào hắc tố
Bảo vệ da tránh những tia nắng mặt trời độc hại là nguyên tắc cơ bản và đơn giản để phòng bệnh hiệu quả. Có các phương pháp sau:- Đi ra đường nên mặc quần áo, đội mũ, mang khẩu trang che chắn cơ thể nhiều nhất có thể.- Tránh tiếp xúc quá lâu với ánh nắng mặt trời nhất là từ 9 giờ sáng đến 4 giờ chiều chính là thời gian bức xạ cực tím mạnh nhất.- Dùng viên uống chống nắng toàn thân. Thoa kem chống nắng trước đi tiếp xúc ánh nắng ít nhất 30 phút. Nên dùng kem phản chiếu, hấp thụ hoặc phân tán cả hai loại tia UVA, UVB và có chỉ số chống nắng SPF 30 trở lên.- Đeo loại kính râm có ghi ngăn chặn lại ít nhất 99% tia cực tím để bảo vệ mắt.
- Hạn chế tắm nắng, tốt nhất là không nên tắm dưới trời nắng gắt sẽ giúp bạn phòng tránh tốt nhất bệnh u tế bào hắc tố.
Nguồn video: Truyền Hình Đồng Nai
Nguồn tham khảo: google.com.vn, songkhoe.vn, suckhoedoisong.vn.