Trong ký ức trẻ thơ của những đứa trẻ lớn lên trong xóm Tàu như An Duyên, thì chẳng ai không biết câu thần chú "Úm ba la cà na xí muội' của tụi nhỏ, trước khi "thần thông" biến ra một cái gì đó kỳ thú xòe từ lòng bàn tay. Tuy vậy cũng mãi cho đến lớn, An Duyên mới nếm đủ vị "cà na xí muội" là gì. Úm ba la cà na xí muội Úm ba la bánh đa bánh đúc Úm ba la suzuki bút bi bút chì Úm ba la ba dê má la um xùm
Bài đồng dao cà na xí muội của lũ trẻ Chợ Lớn
*Cà Na Xí Muội = chuyện không đâu vào đâu
Xí muội người Chợ Lớn gọi phỏng theo cách phát âm tiếng Quảng Đông /syun1 mui4/. Xí muội được dùng phổ biến tại vùng Quảng Đông, Hồng Công với nhiều mục đích khác nhau, làm thuốc, gia vị, nước chấm, pha chế nước, mứt, kẹo, khai vị, nấu rượu...
Xí muội - món ăn ký ức của lũ trẻ 9X
Tụi nhỏ Chợ Lớn đứa nào đầu tiên cũng biết tới Xí muội hoa mai bán đầy trong các tiệm tạp hóa trong xóm, trước cổng trường, xí muội hoa mai ăn chua chua ngọt ngọt, cứng cứng, khá dính răng nhưng đứa nào cũng mê tít. Cứ có tiền là thể nào cũng mua xí muội hoa mai, hay gói trần bì vỏ quýt màu đen đen ăn cho đã.
Lớn lên xíu đi cùng chân các a Má ra chợ, uống nước xí muội, ăn cục xí muội to to, lúc đó quên hẳn vị của bịch xí muội hoa mai nhỏ tí nị, mà đòi cho bằng được một bịch xí muội to. Mỗi lần ăn vào là mặn, chua tới mức nhắm tịt tai mắt lại, mà không hiểu sao chẳng dừng được.
Chế biến kì công
Khoảng tháng 5 hằng năm, những quả mơ sắp chín, quả phải tròn trịa, to ngon, không bị giập, hay sâu được lựa chọn kỹ càng để làm xí muội. Sau đó đem tẩm ướp cùng rơm ra [có vùng phơi khô dưới nắng, phơi trên bếp củi], lùi vào sau đó đồ chín, phơi khô. cho đến khi nước bên trong trái được rút cạn, chuyển thành màu nâu đen và có vị chua đặt trưng.
Sau khi xí muội khô lại đủ độ chuẩn, sẽ được tẩm ướp gia vị gồm đường, muối, gừng, bột cam thảo... sao cho vị xí muội hòa hợp giữa vị cay, chua, mặn, ngọt. Quả thật để làm ra một vị xí muội ngon là cả bí quyết truyền thừa.
Nguyên liệu vàng trong ẩm thực Chợ Lớn.
Nói về xí muội, Hải Thượng Lãng Ông có phân tích như sau: Ô mai có vị chua, tính liễm, có thể thăng, có thể giáng, giúp thuận khí chỉ khái [trừ ho], hóa đàm. Đó là vị thuốc được ứng dụng trong ẩm và thực vùng Chợ Lớn.
Ẩm: Mùa hè nóng nực chính là lúc các món nước có xí muội lên ngôi! Không chua lè như chanh, không có mùi như me, xí muội khi làm nước tạo vị chua ngọt thơm tho lạ thường không ai chê được.
Ở An Duyên có món nước Tắc - Xí muội, xí muội tan đều có vài miếng xí mụi thịt nhăm nhi, nước uống tới đâu, đã khát tới đó, hay món Trà trái cây nhiệt đới, các vị trái cây chua thế nhưng khi bỏ xí muội vào lại thấy rất ngon, điều lại vị chua, làm vị chua thêm tinh tế, nước sánh, đậm đà.
Thực: Xí muội đóng vài trò gia vị trong nhiều món ăn ngon, tạo vị chua thanh, rất hợp với những món từ thịt, làm xốt, làm tương giúp món ngon ăn không ngán như Bò xốt xí muội, Thịt nướng xí muội, lẩu xí muội...
Hiện nay có quá nhiều thức ăn vặt, các cô bé chẳng còn thèm xí muội như xưa, có nhiều khi An Duyên bắt gặp vài bạn thú vị bất ngờ, hỏi cục xí muội trong ly là trái gì? Nhiều khi thèm làm sao những món xưa cũ. Gợi lại đã thấy trong miệng là mùi hương xí muội cùng bài đồng dao vui tục của lũ nhỏ!
---------------------------------------- **GIAO HÀNG TẬN NƠI - CHẲNG LO NẮNG NÓNG** GIẢM 15% - CHO HÓA ĐƠN GIAO HÀNG TẬN NƠI www.anduyencholon.com/menu ----------------------------------------
AN DUYÊN CHỢ LỚN - Ẩm Thực Chợ Lớn 𝐖𝐞𝐛:anduyencholon.com 𝐇𝐨𝐭𝐥𝐢𝐧𝐞: 028.629.88668 𝐀𝐝𝐝𝐫𝐞𝐬𝐬: 15 Trần Điện, P10, Q5
NHÀ HÀNG CHAY BẾP XANH AN DUYÊN 𝐖𝐞𝐛:bepxanhanduyen.com 𝐇𝐨𝐭𝐥𝐢𝐧𝐞: 028.2212.9947 𝐀𝐝𝐝𝐫𝐞𝐬𝐬: 10 Nguyễn Tri Phương, P6, Q5
#cholon #cholondowntown #chợlớn #madeincholon #kayatoast #cholonfood #saigonfood #foodysaigon #foodycholon #an_duyên_chợ_lớn #chinatown #quận5 #saigon #saigonese #món_hoa #ansapsaigon #ansapquan5 #foody