10 điều nên làm trong lỗ jackson năm 2022

Tháng 8 năm ngoái, thời điểm Mỹ ghi nhận 12 triệu người bị mất việc vì đại dịch Covid-19, lạm phát giảm xuống bằng một nửa mức mục tiêu của Fed và thế giới chưa xác định được kết cục rõ ràng cho cuộc khủng hoảng dịch bệnh tồi tệ nhất một thế kỷ qua thì Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đưa ra lời hứa hẹn về việc thúc đẩy việc làm tại Mỹ lên một mức cao mới.

Sau đó, đã có rất nhiều thay đổi xảy ra, từ việc 3 loại vaccine Covid-19 xuất hiện, tới thị trường việc làm phục hồi ổn định, gói kích thích tài chính trị giá hàng nghìn tỷ USD được triển khai, rồi tới kinh tế tăng trưởng nhanh nhất 40 năm và giá cả hàng hóa tăng vọt.

Việc Fed đều đặn thay đổi tông giọng trong các bình luận kể từ khi lạm phát tăng từ mùa xuân năm nay đã gây ra một cuộc tranh luận về mức độ ngân hàng trung ương này thực hiện cam kết mới liên quan tới việc làm cũng như thời gian họ chịu được tình trạng lạm phát cao trong khi thị trường việc làm chưa phục hồi trên diện rộng cả về quy mô lẫn chiều sâu.

Chưa có quyết định nào được đưa ra tính tới thời điểm hiện tại. Fed đang tích cực thảo luận về việc khi nào sẽ giảm quy mô chương trình mua trái phiếu khẩn cấp trị giá 120 tỷ USD mỗi tháng. Chủ tịch Jerome Powell có thể sẽ thảo luận về điều này trong hội nghị chuyên đề Jackson Hole bắt đầu ngày 27/8. Còn việc tăng lãi suất từ mức cận 0 có lẽ vẫn còn xa.

Một số quan chức Fed đang hạ thấp kỳ vọng về khả năng thị trường việc làm hay lực lượng lao động phục hồi hoàn toàn về mức trước đại dịch. Ảnh: Reuters.

Một điều rõ ràng là mỗi khi số liệu cho thấy lạm phát đang ở trên mức mục tiêu 2% của Fed, cơ quan này lại thay đổi tông giọng. Các quan chức Fed đến nay đều thừa nhận rằng tình trạng lạm phát cao có thể dai dẳng hơn họ nghĩ. Chưa kể, một số người đang hạ thấp kỳ vọng về khả năng thị trường việc làm hay lực lượng lao động phục hồi hoàn toàn về mức trước đại dịch.

Adam Posen, chủ tịch Viện Kinh tế Quốc tế Peterson và là cựu thành viên của Ủy ban Chính sách Tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Anh nói: “Tôi nghĩ rằng họ đã mất bình tĩnh. Trong các bình luận gần đây, cơ quan này đã không nhấn mạnh đến cam kết của họ liên quan tới thị trường lao động”.

Trong khi đó, tại một bài thuyết trình gần đây với Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, Phó Chủ tịch Fed Richard Clarida cho biết dự báo của ông, rằng lạm phát sẽ trên 2% trong 3 năm tiếp theo, tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp đến cuối năm 2022, thị trường việc làm trở lại mức trước đại dịch và Fed sẽ tăng lãi suất vào năm 2023, hoàn toàn phù hợp với cách tiếp cận mới của Fed.

Lạm phát và việc làm

Các báo cáo gần đây, gần nhất là cho thấy lạm phát gần gấp đôi mức mục tiêu 2%, đáng lẽ phải được quan chức Fed xem xét kỹ lưỡng hơn. Một số người cho rằng cơ quan này cần có một cách tiếp cận cứng rắn hơn bây giờ.

Vincent Reinhart, chuyên gia kinh tế trưởng tại Mellon, cho hay: “Thật chẳng bình thường chút nào nếu nói giá cả tăng chỉ là tạm thời. Nếu các công ty nói rằng họ lo ngại về giá cả và họ có quyền định giá thì chúng ta sẽ không có sự ổn định về giá cả”. Ở đây, ông Reinhart ám chỉ các doanh nghiệp sẵn sàng và có thể tăng giá bán để bù phần tăng trong chi phí.

Mặc dù vậy, trong khuôn khổ mới, Fed cam kết không ngay lập tức bóp nghẹt tăng trưởng việc làm để đảm bảo lạm phát đạt mục tiêu trung bình 2%, tức là sẽ cho phép nó vượt lên trên mức đó một cách vừa phải trong một khoảng thời gian.

Tuy nhiên, khi chiến lược mới được triển khai, Fed còn có một cam kết sâu hơn. Các nhà hoạch định chính sách từ lâu đã nhận thấy sự mối liên hệ căng thẳng giữa tỷ lệ thất nghiệp và lạm phát. Nếu lạm phát lên quá cao, Fed có thể khắc phục bằng cách tăng lãi suất và sẽ phải trả giá bằng việc tỷ lệ thất nghiệp tăng. Còn khi lạm phát yếu hoặc tỷ lệ thất nghiệp cao, Fed có thể hạ lãi suất.

Trong giai đoạn tăng trưởng kinh tế hơn 10 năm sau đợt suy thoái 2007 – 2009, mối quan hệ đó đã không còn. Khi tỷ lệ thất nghiệp giảm, lạm phát vẫn không tăng và các quan chức Fed kết luận rằng họ có thể khai thác điều đó và chấp nhận nhiều rủi ro về lạm phát để tạo ra một nền kinh tế nóng với thị trường việc làm tăng trưởng mạnh mẽ.

Bình đẳng thu nhập không phải là nhiệm vụ mà quốc hội đề ra cho Fed, song các quan chức đang chú ý nhiều hơn đến vấn đề này khi họ nhận thức rõ hơn về hậu quả về kinh tế của tình trạng bất bình đẳng thu nhập.

Tình thế khó khăn nảy sinh khi đại dịch Covid-19 khơi dậy điều mà Fed nghĩ rằng họ đã thoát khỏi, đó là xung đột giữa lạm phát và việc làm.

Trong đỉnh điểm của cuộc tranh luận vào năm 2019, Fed đã chứng kiến ​​nguồn việc làm dồi dào và lạm phát thấp. Còn hiện nay, lạm phát đang ở mức cao nhưng số người có việc làm lại ít hơn thời điểm trước đại dịch 6 triệu người.

Điều đó buộc Fed phải sớm tính toán đến các vấn đề chưa được giải quyết trong chiến lược mới.

“Vừa phải" có nghĩa là gì khi nói đến lạm phát vượt mức? Làm thế nào mà nền kinh tế hoàn toàn trở lại như trước đại dịch, thời điểm tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp kỷ lục đối với người Mỹ gốc Phi và tỷ lệ người trưởng thành có việc làm hoặc đang tìm việc tăng đều đặn?

Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động đạt 63,4% vào tháng 1/2020. Bây giờ là 61,7%. Tỷ lệ thất nghiệp của người da màu thấp kỷ lục 5,2% vào tháng 8/2019, và với người da trắng còn cao hơn 1,8 điểm phần trăm. Tính đến tháng 7, tỷ lệ này là 8,2% với người da màu và 4,8% đối với người da trắng.

Mục tiêu tham vọng

Thay vì nhìn thấy sự phục hồi hoàn toàn của tỷ lệ tham gia lực lượng lao động, ông Clarida cho rằng Mỹ có thể quay trở lại xu hướng nhân khẩu học không xác định do tình trạng dân số già.

Chủ tịch Powell cũng từng lưu ý có thể có khoảng 2 triệu người hoặc hơn thế đã nghỉ hưu trong đại dịch. Vì vậy, thời gian để thị trường việc làm quay trở lại như trước đại dịch ngày càng dài. Điều đó làm tăng khả năng Fed có thể tăng lãi suất trước khi điều đó xảy ra.

Mọi thứ phần lớn phụ thuộc vào lạm phát. Nếu tình trạng lạm phát hiện này chỉ là kết quả của cú sốc nguồn cung toàn cầu và sự mở cửa trở lại của các nền kinh tế, và nó sẽ tự giảm sau đó, thì cái giá phải trả liên quan tới thị trường việc làm sẽ giảm bớt.

Nếu không, các ưu tiên của Fed sẽ bị “thử lửa” theo cái cách khó có thể hình dung được khi chiến lược mới được thông qua.

Edward Al-Hussainy, nhà phân tích tỷ giá và tiền tệ cao cấp của Columbia Threadneedle Investments, nhận định: “Họ đặt ra một mục tiêu rất tham vọng. Ưu tiên hàng đầu vẫn là sự phục hồi của thị trường lao động ... Mọi người đang bắt đầu mất tập trung vào điều đó”.