Công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước năm 2024

Theo Cục Tài chính doanh nghiệp, thời gian qua, hệ thống cơ chế chính sách pháp luật phục vụ quá trình cơ cấu lại doanh nghiệp đã được ban hành đầy đủ và đang tiếp tục được nghiên cứu, hoàn thiện. Việc này đảm bảo chặt chẽ hơn, công khai minh bạch, tối đa hóa lợi ích của Nhà nước; đồng thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nhằm đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn và hạn chế thất thoát vốn, tài sản Nhà nước.

Báo cáo của Cục Tài chính doanh nghiệp chỉ rõ, theo Quyết định số 1479/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, trong giai đoạn từ năm 2022 - 2025, cả nước sẽ cổ phần hóa 19 doanh nghiệp, trong đó, có một số doanh nghiệp lớn như Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và Đô thị, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam...

Thế nhưng, trong năm 2023 và tháng 3/2024, chưa có doanh nghiệp nào được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa. Như vậy có thể thấy, tiến độ cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước đang… “dậm chân tại chỗ”.

Cũng theo Cục Tài chính doanh nghiệp, tính đến tháng 3/2024, đã có 77 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án Cơ cấu lại doanh nghiệp, gồm 14 doanh nghiệp thuộc Trung ương và 63 doanh nghiệp thuộc các địa phương. Các đơn vị còn lại đang triển khai xây dựng đề án cơ cấu lại doanh nghiệp để trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt.

Cụ thể, 14 doanh nghiệp thuộc Trung ương gồm 9 doanh nghiệp thuộc Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam, Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam, Tổng Công ty Lâm nghiệp Việt Nam, Tổng Công ty Lương thực Miền Bắc, Tổng Công ty Mobifone); 2 doanh nghiệp thuộc Bộ Xây dựng (Tổng Công ty Cơ khí xây dựng, Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và Đô thị); 2 doanh nghiệp thuộc Bộ Tài chính (Tập đoàn Bảo Việt, Công ty Mua bán nợ Việt Nam); và 1 doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng (Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel).

Kết quả thoái vốn... không mấy khả quan

Theo kế hoạch, trong giai đoạn từ năm 2022 - 2025, Nhà nước sẽ thoái vốn đầu tư tại 141 doanh nghiệp. Trong đó, một số doanh nghiệp có phần vốn Nhà nước cần phải thoái lớn như Tổng Công ty Cơ khí xây dựng, Tổng Công ty Lắp máy Việt Nam, Tổng Công ty Viglacera, Tổng Công ty Cổ phần Sông Hồng, Tổng Công ty Truyền hình cáp Việt Nam (VTVcab)...

Tuy nhiên, trong 3 tháng đầu năm 2024, chỉ có UBND thành phố Hải Phòng đã triển khai thoái vốn tại 3 doanh nghiệp, nhưng vẫn đang trong quá trình thực hiện công tác quyết toán thoái vốn.

Còn các đơn vị khác vẫn đang tiếp tục triển khai công tác phục vụ thoái vốn theo kế hoạch sắp xếp lại doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn Nhà nước giai đoạn 2022 - 2025.

Hiện nay, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn chậm làm ảnh hưởng tới tiến độ thu theo kế hoạch đề ra tại Nghị quyết số 23/2021/QH15 của Quốc hội.

Theo Nghị quyết này, giai đoạn 2021 - 2025, thu từ nguồn cổ phần hóa và thoái vốn Nhà nước dự kiến đạt 248.000 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương thu 200.000 tỷ đồng và ngân sách địa phương 48.000 tỷ đồng. Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch thu hồi vốn Nhà nước tại một số tổ chức kinh tế do Trung ương quản lý cụ thể theo từng năm: Năm 2021 là 40.000 tỷ đồng; năm 2022 là 20.000 tỷ đồng; năm 2023 là 3.000 tỷ đồng và năm 2024 là 4.000 tỷ đồng.

Với thực tế, các tập đoàn, tổng công ty đang nắm giữ khoảng 63% tổng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp Nhà nước và khoảng 65% tổng tài sản của doanh nghiệp Nhà nước trong cả nước, nếu nguồn lực này được phát huy sẽ mang lại những kết quả rất quan trọng cho nền kinh tế.

Bên cạnh việc quản lý, sử dụng vốn Nhà nước còn nhiều sai sót như kết quả kiểm toán đã chỉ ra thì việc cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước chưa đạt kế hoạch đã và đang làm cản trở bước tiến của nhiều doanh nghiệp Nhà nước.

Đôn đốc các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện kế hoạch sắp xếp lại, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp

Xét đề nghị của Bộ Tài chính về tình hình cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước (DNNN) 8 tháng đầu năm 2023 và nguồn thu từ bán vốn nhà nước nộp về ngân sách Nhà nước (NSNN) giai đoạn 2021-2025, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái - Trưởng ban Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp vừa ký văn bản số 1026/TTg-ĐMDN ngày 27/10/2023 có ý kiến như sau:

1- Các Bộ, ngành, địa phương, DNNN nghiêm túc, quyết liệt thực hiện những nhiệm vụ đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao dưới đây, chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về kết quả thực hiện, bảo đảm chất lượng, tiến độ hoàn thành theo quy định:

- Cơ cấu lại DNNN theo Đề án "Cơ cấu lại DNNN, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước giai đoạn 2021-2025" (ban hành theo Quyết định số 360/QĐ-TTg ngày 17 tháng 3 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ).

- Sắp xếp lại, cổ phần hóa DNNN, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp theo Kế hoạch sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước giai đoạn 2022-2025 (ban hành theo Quyết định số 1479/QĐ-TTg ngày 29 tháng 11 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ).

- Trình ban hành Danh mục và thực hiện chuyển các đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần theo đúng quy định tại Quyết định số 26/2021/QĐ-TTg ngày 12 tháng 8 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ và Nghị định số 150/2020/NĐ-CP ngày 25 tháng 12 năm 2020 của Chính phủ.

2- Bộ Kế hoạch và Đầu tư:

- Quyết liệt thực hiện nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 1479/QĐ-TTg ngày 29 tháng 11 năm 2022, khẩn trương có văn bản trong tháng 10 năm 2023 đôn đốc các Bộ, cơ quan, địa phương thực hiện nghiêm túc các kế hoạch sắp xếp lại, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp giai đoạn 2022-2025 theo quy định; tổng kết tình hình thực hiện, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30 tháng 01 năm 2024.

- Khẩn trương trình Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30 tháng 10 năm 2023, không để chậm trễ hơn:

+ Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 10/2019/NĐ-CP ngày 30 tháng 01 năm 2019 của Chính phủ theo ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ tại Thông báo số 359/TB-VPCP ngày 30 tháng 8 năm 2023.

+ Dự thảo Quyết định sửa đổi, bổ sung Quyết định số 26/2021/QĐ-TTg ngày 12 tháng 8 năm 2021 theo ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ tại Thông báo số 385/TB-VPCP ngày 20 tháng 9 năm 2023.

+ Việc hoàn thiện báo cáo về việc hướng dẫn hoặc đề xuất sửa đổi, bổ sung Quyết định số 22/2021/QĐ-TTg ngày 02 tháng 7 năm 2021 (nếu thấy cần thiết) theo ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ tại Thông báo số 298/TB-VPCP ngày 31 tháng 7 năm 2023.

3- Bộ Tài chính:

- Quyết liệt thực hiện nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 360/QĐ-TTg ngày 17 tháng 3 năm 2022, khẩn trương có văn bản trong tháng 10 năm 2023 đôn đốc, kiểm tra các bộ, cơ quan, địa phương, các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước về việc xây dựng, phê duyệt, triển khai Đề án cơ cấu lại của tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước, doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2021-2025; tổng kết tình hình thực hiện, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30 tháng 01 năm 2024.

- Khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ trước ngày 10 tháng 11 năm 2023, không để chậm trễ hơn, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung (hoặc thay thế) các Nghị định của Chính phủ về chuyển doanh nghiệp nhà nước và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần; đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp theo đúng ý kiến chỉ đạo tại văn bản số 4083/VPCP-ĐMDN ngày 04 tháng 6 năm 2023.

- Nghiên cứu, tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến Bộ Kế hoạch và Đầu tư (tại văn bản số 7656/BKHĐT-PTDN ngày 18 tháng 9 năm 2023), cập nhật đầy đủ số liệu các cơ quan, đơn vị chưa báo cáo. Bộ trưởng Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư để thống nhất, hoàn thiện đề xuất về phương án điều chỉnh ngân sách liên quan đến nguồn thu từ bán vốn nhà nước theo đúng Quy chế làm việc của Chính phủ, quy định tại Luật ngân sách Nhà nước, các Nghị định của Chính phủ số: 45/2017/NĐ-CP ngày 21 tháng 4 năm 2017, 148/2021/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2021 và pháp luật liên quan. Trên cơ sở đó, hoàn thiện hồ sơ, tờ trình, bổ sung ý kiến của các Bộ, cơ quan địa phương liên quan theo quy định, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong tháng 11 năm 2023.