Nguồn gốc bánh trung thu Việt Nam
Bánh trung thu là món đặc trưng không thể thiếu mỗi dịp rằm tháng tám ở những quốc gia tổ chức ăn mừng ngày lễ truyền thống này. Tuy nhiên, câu hỏi bánh trung thu có nguồn gốc từ đâu, xuất hiện từ bao giờ... hiện vẫn chưa có câu trả lời chính xác từ giới nghiên cứu. Show
Với người Trung Quốc, có giả thuyết cho rằng từ thời Ân, Chu, ở vùng Triết Giang đã có loại bánh kỷ niệm Thái sư Văn Trọng, gọi là bánh Thái sư. Đây có thể coi như là "thuỷ tổ" của bánh trung thu. Vào thời Tây Hán, Trương Thiên đi Tây Vực mang về Trung Quốc hạt mè, hạt hồ đào (walnut), dưa hấu làm nguyên liệu cho loại bánh này, nên nó được gọi là bánh hồ đào. Đến thời Đường, ở thành phố Tràng An có những tiệm bánh trứ danh. Tương truyền có một đêm Trung thu, Đường Huyền Tông và Dương Quý Phi ăn bánh hồ đào, thưởng ngoạn trăng rằm, Đường Huyền Tông chê tên bánh không hay nên đặt tên là bánh nguyệt (mặt trăng) cho thơ mộng hơn. Từ đó về sau người Trung Quốc gọi nó là bánh mặt trăng. Đến thời nhà Tống, tập tục ăn bánh trung thu rất thịnh hành trong giới quý tộc. Thơ Tống có nhiều bài viết về việc ăn bánh, ngắm trăng vào ngày này. Tuy nhiên, trong dân gian, việc ăn bánh trung thu lúc đó chưa phổ cập. Có giả thuyết cho rằng tập quán ăn bánh mặt trăng mỗi dịp Trung thu bắt đầu từ cuối thời Nguyên, khi Chu Nguyên Chương và Lưu Bá Ôn nổi dậy. Để có thể truyền đạt tin tức và mệnh lệnh một cách bí mật, họ cho làm những cái bánh hình tròn, phía trong nhét tờ giấy ước định thời gian khởi nghĩa là thời điểm trăng sáng nhất trong đêm rằm tháng Tám. Những cái bánh này được người ta truyền đi cho nhau và trở thành một phương tiện liên lạc. Phương pháp này tỏ ra hết sức hiệu nghiệm, tin tức hô hào khởi nghĩa được truyền đi khắp nơi. Về sau, người Trung Quốc lấy việc làm bánh này vào ngày rằm tháng Tám để kỷ niệm sự kiện ấy, tạo thành phong tục. Ở Việt Nam, bánh trung thu truyền thống gồm có 2 loại là bánh nướng và bánh dẻo. Với hình dáng tròn đầy, ngập các loại nhân, bánh trung thu thể hiện sự viên mãn, sung túc. Bên cạnh đó, nó còn có ý nghĩa đoàn viên. Nhân bánh mặn, ngọt, đủ vị thể hiện sự ấm áp, ngọt ngào của gia đình. Ngoài ra, người dân các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Singapore, Philippines, Malaysia cũng ăn bánh trung thu mỗi dịp rằm tháng Tám âm lịch, bánh của mỗi nước đều có nét riêng về hình thức và hương vị. Đến ngày Tết Đoàn viên, những chiếc bánh trung thu luôn là lựa chọn của người dân Việt Nam để thờ cúng tổ tiên và cùng thưởng thức bên các thành viên gia đình. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu nguồn gốc và ý nghĩa bánh trung thu. Hãy cùng VinID tìm hiểu chi tiết nhé! 1. Nguồn gốc của bánh trung thuBánh trung thu có nguồn gốc từ Trung Quốc, xuất hiện vào cuối thời Nguyên (những năm 1300). Tương truyền rằng, vào cuối thời Nguyên, trong 1 cuộc khởi nghĩa nông dân do Chu Nguyên Chương và Lưu Bá Ôn lãnh đạo, để có thể truyền tin bí mật trong những cuộc chiến tranh, người dân đã nghĩ ra cách làm bánh hình tròn và nhét thông tin bên trong. Trong tờ giấy ghi rõ thời gian bắt đầu trận đấu là vào rằm tháng 8, thời điểm trăng sáng và cao nhất. Sự lan rộng của những chiếc bánh đã giúp tin tức cuộc khởi nghĩa được lan truyền nhanh chóng. Từ đó, người dân Trung Quốc đã lấy việc làm bánh trung thu vào ngày rằm tháng 8 để kỷ niệm cho sự kiện này. Sau đó, món bánh này đã truyền đi nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các nước phương Đông – trong đó có Việt Nam. Món bánh trung thu ngày càng đa dạng và được thay đổi theo khẩu vị, sở thích của mỗi quốc gia. 2. Ý nghĩa bánh trung thuỞ Trung Quốc, Tết Trung thu là ngày lễ để mọi người ăn mừng và nhớ về chiến thắng của cuộc đấu tranh chống lại giai cấp thống trị. Tại Việt Nam, ngày rằm tháng 8 được xem là ngày nông dân mở tiệc ăn mừng cho một mùa vụ bội thu, cảm ơn trời đất. Ngoài ra, ngày này cũng mang ý nghĩa đoàn viên, gắn kết các thành viên trong gia đình. Chính vì vậy, bánh trung thu được làm với hình vuông hoặc tròn để thay lời cảm ơn thiên nhiên.
Ở Việt Nam, bánh trung thu có hai loại là bánh dẻo và bánh nướng.
3. So sánh sự khác biệt giữa bánh trung thu ngày xưa và hiện nay3.1. Bánh trung thu truyền thốngBánh trung thu truyền thống trở thành một loại bánh gắn liền với người dân Việt Nam bao đời nay. Bánh được làm từ các nguyên liệu kết hợp quen thuộc như: đậu xanh hoặc thịt nạc, lạp xưởng, vừng, lạc, đường mỡ…
3.2. Bánh trung thu hiện đạiỞ cuộc sống hiện đại, thói quen thưởng thức của người dân đã có nhiều thay đổi so với trước. Vì vậy, bánh trung thu cũng thay đổi nhiều về hương vị và nguyên liệu so với bánh trung thu truyền thống. Ngoài bánh trung thu nướng truyền thống, các thương hiệu bánh trên thị trường đã cho ra nhiều loại bánh trung thu khác nhau như:
Ý nghĩa của bánh trung thu mang đến những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Ngày rằm tháng 8, không thể thiếu những chiếc bánh nướng, bánh dẻo dâng lên tổ tiên cũng như thưởng thức cùng các thành viên trong gia đình. Lựa chọn bánh trung thu đến từ các thương hiệu nổi tiếng qua ứng dụng VinID để giúp bạn an tâm về chất lượng, đa dạng sự lựa chọn theo sở thích và mua hàng online tiện lợi, dễ dàng hơn. MUA BÁNH TRUNG THU ONLINE Bánh Trung thu là loại bánh có hình dạng vuông và tròn. Mặc dù bánh trung thu từ lâu là phần không thể thiếu trên mâm cỗ trông trăng. Nhưng nguồn gốc bánh trung thu và ý nghĩa của nó lại ít người biết rõ. Nguồn gốc bánh trung thuBánh trung thu là tên gọi một loại bánh có nguồn gốc từ Trung Quốc dùng để ăn trong các dịp Tết Trung thu, tiếng Việt có nghĩa là bánh nướng. Tết Trung Thu là cái Tết lớn thứ ba trong năm. Từ hình ảnh tròn của vầng trăng, con người thuở xưa đã ký thác tư tưởng của mình thành một biểu tượng: đó là chiếc bánh tròn mà người ta gọi nó là Nguyệt Bính hay Bánh Vầng Trăng. Ngắm trăng thu mà không ăn Nguyệt Bính sẽ là vô nghĩa.
Về sự tích bánh trung thu Huyền thoại thứ nhất: Hậu Nghệ được bà Tây Vương Mẫu ban cho viên thuốc trường sinh để sống lâu bảo vệ thế gian. Nhưng Hằng Nga lại lén ăn cắp thuốc này và bay tuốt lên mặt trăng. Trên mặt trăng, Hằng Nga làm bạn với một con thỏ ngọc đứng dưới gốc cây. Không khí trên mặt trăng vốn lạnh buốt nên do đó được gọi là Quảng Hàn cung. Hằng Nga bị lạnh nên phải ho làm viên thuốc trường sinh văng ra khỏi họng. Nàng bèn nghĩ nên lấy viên thuốc này giao cho con thỏ giã nhỏ ra thành bột mà rắc xuống thế gian mà để thiên hạ cũng được trường sinh.
Huyền thoại thứ hai là về vua Đường Minh Hoàng là người rất muốn luyện phép tu tiên. Chính tục lệ treo đèn và bầy cỗ vào đêm rằm tháng Tám vì đó là ngày sinh nhật của ông nên truyền cho thiên hạ khắp nơi phải làm thế để mừng cho ông. Chính vào đêm rằm này, ông ra lệnh cho viên đạo sĩ La Công Viễn làm phép thế nào để ông du hồn lên chơi trên mặt trăng.Truyền thuyết kể rằng đạo sĩ này đã cho ông uống một liều thuốc gì đó rồi nói vua kê đầu vào một cái gối đặc biệt trong một khung cảnh mờ ảo có đốt hương trầm phảng phất. Quả nhiên, nhà vua trong chốc lát thấy hồn mình nhẹ nhàng bay bổng lên vùng Nguyệt Điện rồi chứng kiến một bày tiên nữ lả luớt nhảy múa ca hát trong những bộ xiêm y theo bảy sắc của cầu vồng. Lúc tỉnh dậy, nhà vua bèn nhớ lại bắt chước mà sáng tác ra khúc nhạc Nghê Thường Vũ Y Khúc. Nghê là cái cầu vồng, Thường là cái xiêm váy. Khúc nhạc này rất nổi tiếng và lưu dấu trong thi văn hậu thế và ngộ thay, vua Đường Minh Hoàng đầy nghệ sĩ tính lại được giới nghệ thuật ca vũ Trung Hoa. Đời sau suy tôn là "Thánh tổ" của nghề nghiệp của họ. Ý nghĩa tết trăng rằm cùng thưởng bánh trung thuVề mặt ngôn ngữ, người ta lại liên kết cái ý niệm "Tròn" (viên) của Trăng với cảnh quây quần "đoàn viên" của con người qui tụ ăn mừng để thưởng Trăng. Rồi từ ý niệm này, lại nảy sinh ra huyền thoại ông già dưới trăng "Nguyệt lão" chắp mối tơ hồng để trai gái kết hôn. Vầng trăng dịu dàng tượng trưng cho nguyên lý Âm, chủ về phụ nữ. Nên vào đêm rằm Trung Thu, phụ nữ Trung Hoa thường bày tiệc cúng Trăng với hương đèn và mâm ngũ quả cùng Nguyệt BínhĐặc biệt nếu cúng dưa hấu thì không nên bổ đôi mà phải lấy dao tiả thành hoa sen. Vì kiêng cữ ý niệm "phân qua" tức là chia rẽ phân ly. Tục này truyền qua Việt Nam, ngoài Bắc trở thành tục bày cỗ thưởng nguyệt với bánh mặt trăng và dùng nhiều thứ bánh trái hoa quả trong mùa. Đặc biệt phụ nữ trong nhà có dịp trổ tài phụ xảo nữ công bằng cách gọt đu đủ thành các thứ hoa nhuộm phẩm sặc sỡ hay nặn bột thành những con giống như tôm, cua, cá. Một điểm đặc biệt là trên nắp các hộp bánh Trung Thu bán ở thị trường thường vẽ những bức hoạ. Chẳng hạn như, Hằng Nga Ngọc Thố Quảng Hàn cung hay Đường Minh Hoàng du Nguyệt Điện để thể hiện những huyền thoại liên quan đến mặt trăng.
Bánh trung thu có mấy loại?Ở Việt Nam từ xưa đến nay, bánh trung thu gồm hai hình thức: dẻo và nướng. Bánh dẻo làm bằng bột nếp trắng tinh nhồi với đường với nước hoa bưởi thơm lừng, đúc trong khuôn gỗ thường hình tròn, nhân làm bằng hột sen hay đậu xanh tán nhuyễn là chiếc bánh trung thu mang sắc thái Việt Nam hơn bánh nướng. Theo khẩu vị Hà Nội, bánh dẻo thường ngọt sắc hơn trong Nam. Đường kính của bánh thường rất lớn, có thể gần bằng chiếc mâm. Để thể hiện hình dáng của vầng trăng thu lớn và trắng ngà trong biểu tượng của ý nghĩa "đoàn viên của gia đình" và nhất là tình yêu khắng khít vợ chồng.
Bánh nướng trung thu hầu như vẫn trong bí quyết chế biến của dân Việt gốc Hoạ Hình dáng bánh nướng thường vuông hay tròn, thường đựng vừa khít bốn chiếc trong một cái hộp giấy vuông. Vỏ bánh làm bằng bột mì dậy men trộn với trứng gà và chút rượu, nhân thì có thể thuần tuý thường làm bằng đậu xanh, khoai môn, hay hột sen tán nhuyễn bao bọc lấy một hay hai tròng đỏ trứng vịt muối có mùi vani hay sầu riêng hoặc là nhân thập cẩm gồm đủ thứ như dăm bông, thịt quay, vi yến, dừa, hạt dưa, vỏ quít, ngó sen, bí đao.
Một điểm cần biết là những chiếc bánh trung thu nướng Trung Hoa mà chúng ta quen ăn ở Việt Nam hay mua tại những tiệm Hoa đại đa số ở hải ngoại chính là thoát thai từ kiểu thức và khẩu vị của vùng Quảng Đông bên Trung Hoa với những đặc điểm sau: vỏ bánh có vị ngọt, bánh đúc từ khuôn gỗ, còn về nhân thì thập cẩm bao gồm đến 200 loại vô cùng phong phú. Về mặt thưởng thức, bánh nướng mới ra lò ăn không ngon vì vỏ khô cứng mà phải chờ ba ngày sau, mỡ trong lớp nhân mới rịn ra làm bánh ăn mềm và thơm ngon. Mặc dù người ta quảng cáo bánh có thể bảo quản lâu đến một tháng. Nhưng trong điều kiện khí hậu bình thường, bánh chỉ nên ăn trong vòng hai tuần là tối đa nếu không thì ngửi khét dầu và làm sình bụng. Theo YeuDuLich.vn |